1, 2. Giunsa paggamit ni Satanas ang daotang panghitabo ug sakit sa paningkamot nga bungkagon ang integridad ni Job?

 ANG tawong si Job sa walay duhaduha pagaisipong lakip niadtong nagtagamtam ug usa ka malipayong kinabuhing pamilyahanon. Ang Bibliya nagtawag kaniya nga “ang labing bantogan sa tanang taga-Sidlakan.” Pito ang iyang anak nga lalaki ug tulo ang anak nga babaye, tanantanan napulo ka anak. May kahinguhaan usab siya aron matagan-an ug maayo ang panginahanglan sa iyang pamilya. Labaw sa tanan, gipangunahan niya ang espirituwal nga mga kalihokan ug nahangawa sa baroganan sa iyang mga anak sa atubangan ni Jehova. Kining tanan misangpot sa suod ug malipayong relasyon sa pamilya.​—Job 1:1-5.

² Ang kahimtang ni Job wala makaikyas sa panan-aw ni Satanas, ang pangunang kaaway ni Jehova nga Diyos. Si Satanas, nga kanunay lang mangitag mga paagi sa pagbungkag sa integridad sa mga alagad sa Diyos, miatake kang Job pinaagi sa paglaglag sa iyang malipayong pamilya. Dayon, iyang “gihampak si Job sa mga hubag nga mahapdos gikan sa lapalapa sa iyang tiil hangtod sa iyang alimpulo.” Nianang paagiha si Satanas naglaom nga magamit ang daotang panghitabo ug sakit aron bungkagon ang integridad ni Job.​—Job 2:6, 7.

3. Unsay mga simtomas sa sakit ni Job?

³ Ang Bibliya wala maghatag ug medikal nga ngalan sa sakit ni Job. Hinunoa, kini nagtug-an kanato sa mga simtomas. Ang iyang unod giulod, ug ang iyang panit nagbaton ug mga kugang ug nadunot. Ang gininhawa ni Job baho, ug nanimaho ang iyang lawas. Nag-antos siya sa kaul-ol.  (Job 7:5; 19:17; 30:17, 30) Sa kasakit si Job mipungko taliwala sa mga abo ug nangalot sa iyang kaugalingon pinaagi sa usa ka tipik sa bika. (Job 2:8) Usa gayod ka makaluluoyng talan-awon!

4. Unsang eksperyensiya ang maagian sa matag pamilya matag karon ug unya?

⁴ Unsay imong buhaton kon masakit ka ug ingon niana ka grabe? Karon, si Satanas dili makapahinabog sakit sa mga alagad sa Diyos sama sa iyang gihimo kang Job. Apan, tungod sa tawhanong pagkadili-hingpit, mga kabug-at sa adlaw-adlawng pagkinabuhi, ug nagakadaot nga palibot nga atong gipuy-an, madahom lamang nga matag karon ug unya, ang mga membro sa pamilya magmasakiton. Bisan pa sa mga pag-amping nga malagmit atong himoon, kitang tanan lagmit masakit, hinuon dili daghan ang makaagom sa giantos ni Job. Sa dihang ang sakit moatake sa atong panimalay, mahimo gayod kining usa ka hagit. Busa atong tan-awon kon sa unsang paagi ang Bibliya makatabang kanato nga masagubang kining kanunay-presenteng kaaway sa katawhan.​—Ecclesiastes 9:11; 2 Timoteo 3:16.

5. Sa unsang paagi ang mga membro sa pamilya kasagarang mosanong sa mga kaso labot sa temporaryong sakit?

⁵ Ang pagkabalda sa normal nga dagan sa kinabuhi, bisag unsa pay hinungdan, kanunayng lisod, ug kini ilabinang tinuod kon ang pagkabalda gipahinabo sa dugayng sakit. Bisan ang kadiyot nga sakit nagkinahanglag mga pagpasibo, mga pagpahiuyon, ug mga pagsakripisyo. Ang himsog nga mga membro sa pamilya basin kinahanglang dili maglangas aron makapahulay ang masakiton. Mahimong dili nila idayon ang pipila ka kalihokan. Bisan pa, sa kadaghanang pamilya bisan ang gagmayng mga bata mobatig kaluoy sa masakitong igsoon o ginikanan, bisan tuod kinahanglan silang pahinumdoman matag karon ug unya nga magmahunahunaon. (Colosas 3:12) Sa kaso sa temporaryong sakit, ang pamilya sagad nga andam sa  pagbuhat kon unsay gikinahanglan. Gawas pa, ang matag membro sa pamilya makalaom sa samang konsiderasyon kon siya ang magmasakiton.​—Mateo 7:12.

6. Unsang mga sanong ang usahay makita kon ang usa ka membro sa pamilya hampakon sa usa ka grabe, dugayng sakit?

⁶ Hinunoa, komosta na man kon ang sakit grabe kaayo ug ang mga pagkabalda dako ug dugay? Pananglitan, komosta na man kon ang usa sa pamilya maparalitiko tungod sa estrok, mainutil tungod sa Alzheimer’s disease, o magmaluyahon tungod sa laing sakit? O komosta na man kon ang usa ka membro sa pamilya makaagom ug sakit sa utok, sama sa schizophrenia? Sagad ang unang reaksiyon maoy kaluoy​—kaguol nga ang usa nga minahal nag-antos ug dako. Hinunoa, ang kaluoy mahimong sundan sa ubang mga reaksiyon. Sa dihang makaplagan sa mga membro sa pamilya nga sila apektadog dako ug ang ilang mga panglihoklihok limitado tungod sa sakit sa usa ka tawo, mahimong mayugot sila. Hayan sila mangutana: “Nganong kinahanglan kining mahitabo kanako?”

7. Sa unsang paagi ang asawa ni Job misanong sa iyang sakit, ug unsay dayag nga iyang nakalimtan?

⁷ Ang susamang butang dayag nga misantop sa hunahuna sa asawa ni Job. Hinumdomi, naeksperyensiyahan na niya ang pagkamatay sa iyang mga anak. Sa pagkahitabo niadtong makapasubong mga hitabo, sa walay duhaduha anam-anam siyang mibatig kalibog. Sa kataposan,  samtang gitan-aw niya ang iyang kanhi aktibo ug lagsik nga bana nga gihampak sa maul-ol, makalilisang nga sakit, daw nahikalimot na siya sa importanteng butang nga nagpatigbabaw pa sa tanang trahedya​—ang relasyon nga nabatonan nila sa iyang bana uban sa Diyos. Ang Bibliya nag-ingon: “Unya ang asawa [ni Job] miingon kaniya: ‘Mopadayon ka pa ba gihapon sa imong pagkamatarong? Tungloha ang Diyos ug magpakamatay ka!’”​—Job 2:9.

8. Sa dihang masakiton kaayo ang usa ka membro sa pamilya, unsang kasulatan ang makatabang sa ubang membro sa pamilya nga mahuptan ang haom nga panglantaw?

⁸ Daghan ang mahigawad, gani maglagot, sa dihang ang ilang kinabuhi mausab ug dako tungod sa sakit sa laing tawo. Bisan pa niana, ang usa ka Kristohanon nga mangatarongan bahin sa kahimtang kinahanglang makasabot sa ulahi nga kini mohatag kaniyag kahigayonan nga ipasundayag ang pagkatinuod sa iyang gugma. Ang tinuod nga gugma “taas-ug-pailob ug malulot . . . [ug] dili magapangita sa kaugalingon niining kaayohan . . . Ginaantos niini ang tanang butang, nagatuo sa tanang butang, nagalaom sa tanang butang, nagaagwanta sa tanang butang.” (1 Corinto 13:4-7) Busa, inay tugotan ang negatibong mga pagbati nga magpatigbabaw, mahinungdanon nga atong buhaton ang kutob sa atong maarangan aron makontrolar sila.​—Proverbio 3:21.

9. Unsang mga pasalig ang makatabang sa usa ka pamilya sa espirituwal ug sa emosyonal nga paagi sa dihang ang usa ka membro grabeng magmasakiton?

⁹ Unsay mahimo aron mapanalipdan ang espirituwal ug emosyonal nga kaayohan sa usa ka pamilya sa dihang ang usa ka membro niini magsakit ug grabe? Siyempre, ang matag sakit nagkinahanglan ug usa ka linaing matang sa pag-atiman ug pagtambal, ug dili haom alang niining publikasyona nga magrekomendar ug bisan unsang mga pamaagi sa medikal o pag-atiman diha sa balay. Bisan pa niana, sa espirituwal nga diwa, si Jehova “nagasapnay niadtong tanang mga nangapukan.” (Salmo 145:14) Si Haring  David nagsulat: “Bulahan siya nga nagapalandong sa mga kabos; si Jehova magaluwas kaniya sa adlaw sa kadaotan. Si Jehova mismo magabantay kaniya ug magahatag kaniya ug kinabuhi. . . . Si Jehova mismo magapalig-on kaniya sa ibabaw sa higdaanan sa sakit.” (Salmo 41:1-3) Si Jehova nagatipig sa iyang mga alagad nga magpabiling buhi sa espirituwal, bisan pag sila gisulayan sa emosyonal nga paagi nga saylo na sa ilang katakos. (2 Corinto 4:7) Daghang membro sa pamilya nga nag-atubang sa seryosong sakit sa ilang panimalay ang nakapalanog sa mga pulong sa salmista: “Ginasakit ako sa hilabihan gayod. Oh Jehova, buhion mo ako sumala sa imong pulong.”​—Salmo 119:107.

10, 11. (a) Unsay mahinungdanon aron ang usa ka pamilya makasagubang nga malamposon sa sakit? (b) Sa unsang paagi ang usa ka babaye nakasagubang sa sakit sa iyang bana?

¹⁰ “Ang espiritu sa usa ka tawo makaantos sa iyang kaluya,” matod sa usa ka panultihon sa Bibliya, “apan sa usa ka masulub-on nga espiritu, kinsa ang makaantos?” (Proverbio 18:14) Ang daotang panghitabo makadaot sa espiritu sa usa ka pamilya ingon man sa “espiritu sa usa ka tawo.” Apan, “ang malinawong kasingkasing maoy kinabuhi sa unod.” (Proverbio 14:30) Kon ang pamilya ba molampos o dili sa pagsagubang sa usa ka seryosong sakit nag-agad ug dako sa tinamdan, o espiritu, sa mga membro niini.​—Itandi ang Proverbio 17:22.

¹¹ Usa ka Kristohanong babaye miantos tungod sa pagkainutil sa iyang bana gumikan sa pagkaestrok unom lamang ka tuig human sila makasal. “Ang sinultihan sa akong bana apektadog dako, ug halos imposible na nga makigkabildo kaniya,” hinumdom niya. “Kapoy kaayo sa hunahuna nga mosulay pagsabot sa mga butang nga iyang gipaningkamotan nga isulti.” Usab, handurawa ang kasakit ug kahigawad nga mahimong naeksperyensiyahan sa bana. Unsay gihimo sa magtiayon? Bisan tuod layo ang ilang pinuy-anan sa Kristohanong kongregasyon, gihimo sa igsoong babaye ang iyang maarangan aron magpabiling  lig-on sa espirituwal pinaagi sa pagpabiling nunot-sa-panahon labot sa tanang kinabag-ohang organisasyonal nga impormasyon ingon man pinaagi sa walay-bugto nga abiyo sa espirituwal nga pagkaon diha sa mga magasing Bantayanang Torre ug Pagmata! Kini naghatag kaniya ug espirituwal nga kalig-on aron atimanon ang iyang minahal nga bana hangtod sa iyang kamatayon upat ka tuig sa ulahi.

12. Ingon sa makita sa kaso ni Job, unsang tabang ang usahay mahimo sa usa nga masakiton?

¹² Sa kahimtang ni Job siya, nga masakiton, ang nagpabiling lig-on. “Modawat ba lamang kita sa maayo gikan sa matuod nga Diyos ug dili kita modawat sa daotan?” sukna niya sa iyang asawa. (Job 2:10) Dili ikahibulong ang tinun-an nga si Santiago sa ulahi mihisgot kang Job ingong talagsaong panig-ingnan sa pailob ug pag-antos! Sa Santiago 5:11 atong mabasa: “Kamo nakadungog sa pag-agwanta ni Job ug nakakita sa sangpotanan nga gihatag ni Jehova, nga si Jehova malumo kaayo sa pagmahal ug maluluy-on.” Sa susamang paagi karon, sa daghang kaso ang maisogong tinamdan sa masakitong membro sa pamilya nakatabang sa uban diha sa panimalay nga mamentinar ang usa ka positibong panglantaw.

13. Unsang pagtandi ang dili angay himoon sa usa ka pamilyang nagasagubang ug grabeng sakit?

¹³ Kadaghanan niadtong kinahanglang moatubang sa sakit diha sa pamilya mouyon nga sa sinugdan dili katingad-an nga ang mga membro sa pamilya malisdan sa pagdawat sa kamatuoran. Gipunting usab nila nga ang panglantaw sa usa bahin sa kahimtang hinungdanon gayod. Ang mga kausaban ug mga pagpasibo diha sa kalihokan sa panimalay mahimong lisod sa sinugdan. Apan kon ang usa ka tawo mohimog tinuod nga paningkamot, makapaayon-ayon siya sa bag-ong kahimtang. Sa pagbuhat niini, mahinungdanon nga dili nato itandi ang atong mga kahimtang ngadto sa kahimtang sa uban nga walay masakiton diha sa pamilya, nga maghunahuna nga ang ilang kinabuhi mas sayon ug nga ‘dili kini makiangayon!’ Sa pagkatinuod,  walay mausa ang sa pagkatinuod nasayod kon unsang mga kabug-at ang gipas-an sa uban. Ang tanang Kristohanon makakaplag ug kahupayan sa mga pulong ni Jesus: “Umari kanako, kamong tanan nga nagabudlay ug nabug-atan, ug ako magapalagsik kaninyo.”​—Mateo 11:28.

14. Sa unsang paagi ang hustong mga unahonon matino?

¹⁴ Sa atubangan sa grabeng sakit, makaayo alang sa usa ka pamilya nga hinumdoman ang dinasig nga mga pulong: “Sa panon sa mga magtatambag adunay kalamposan.” (Proverbio 15:22) Mahimo bang magtapok ang mga membro sa pamilya ug hisgotan ang kahimtang nga gipahinabo sa sakit? Tino nga haom kini nga buhaton nga mainampoon ug modangop sa Pulong sa Diyos alang sa giya. (Salmo 25:4) Unsay angay tagdon sa maong panaghisgot? Aw, adunay medikal, pinansiyal, ug pamilyahanong mga desisyon nga pagahimoon. Kinsa ang pangunang moatiman? Sa unsang paagi makatabang ang pamilya aron suportahan kanang maong pag-atiman? Sa unsang paagi ang nahimong mga kahikayan makaapekto sa matag membro sa pamilya? Sa unsang paagi matagan-an ang espirituwal ug ubang mga panginahanglan sa pangunang tig-atiman?

15. Unsang suportar ang gihatag ni Jehova alang sa mga pamilya nga nagasagubang ug grabeng sakit?

¹⁵ Ang sinserong pag-ampo alang sa direksiyon ni Jehova, pagpamalandong sa iyang Pulong, ug maisogong pagsunod sa giya sa Bibliya sagad nga mosangpot sa mga panalangin sa sukod nga wala nato damha. Ang sakit sa usa ka membro sa pamilya mahimong dili kanunay mahupayan. Apan ang pagsandig kang Jehova kanunay nga may labing maayong sangpotanan sa bisan unsang kahimtang. (Salmo 55:22) Ang salmista nagsulat: “Ang imong mahigugmaong-kalulot, Oh Jehova, padayon nga nagsapnay kanako. Sa dihang midaghan ang mga kasamok sa akong hunahuna, ang imong mga paghupay misugod sa pagpahimuot sa akong kalag.”​—Salmo 94:18, 19; tan-awa usab ang Salmo 63:6-8.

16, 17. Unsang mga punto ang mahimong himoon sa dihang naghisgot sa sakit sa usa ka anak uban sa linghod pang mga bata?

¹⁶ Ang grabeng sakit makapahinabog mga suliran alang sa mga anak diha sa pamilya. Mahinungdanon nga tabangan sa mga ginikanan nga masabtan sa mga anak ang mga panginahanglan nga nanungha ug kon unsay ilang mahimong himoon aron makatabang. Kon usa ka bata ang nagmasakiton, kinahanglang tabangan ang mga igsoon nga makasabot nga ang dugang pagtagad ug pag-atiman nga gihatag sa masakiton wala magpasabot nga mas menos ang pagmahal sa ubang mga anak. Inay tugotang maugmad ang kayugot o indigay, ang mga ginikanan makatabang sa ubang mga anak nga makahimo ug mas suod nga relasyon sa usag usa ug magbaton ug tinuod nga pagbati samtang sila magtabangay sa pag-atubang sa kahimtang nga gipahinabo sa sakit.

¹⁷ Kasagaran ang mga bata mosanong dayon kon ang mga ginikanan motandog sa ilang mga pagbati inay sa taas ug makalibog nga mga pagpatin-aw may kalabotan sa medikal nga mga butang. Sa ingon mahimo silang hatagan ug ideya kon unsay ginaantos sa masakitong membro sa pamilya. Kon masabtan sa himsog nga mga anak ang katarongan kon nganong ang balatian nakapugong sa masakiton sa pagbuhat sa daghang butang nga ila mismong gipakasayon lamang, malagmit nga labaw silang makabatig “inigsoong pagmahal” ug mahimong “sa kalumo mabination.”​—1 Pedro 3:8.

18. Sa unsang paagi ang mas edarang mga bata matabangan sa pagsabot sa mga suliran nga gipahinabo sa sakit, ug sa unsang paagi kini mahimong makahatag ug kaayohan kanila?

¹⁸ Ang mas edarang mga anak kinahanglang tabangan nga makasabot nga adunay lisod nga kahimtang ug kini nagkinahanglag mga pagsakripisyo sa bahin sa matag usa diha sa pamilya. Tungod sa balayran sa doktor ug mga gasto sa tambal, malagmit nga dili na maarangan sa mga ginikanan nga itagana ang gusto sa ubang mga anak. Ang mga anak ba mayugot niini ug mobati nga sila hinikawan?  O sila ba mosabot sa kahimtang ug magmaandam sa paghimog gikinahanglang mga pagsakripisyo? Kini nagdependeg dako sa paagi nga kini gihisgotan ug sa espiritu nga namugna diha sa pamilya. Sa pagkatinuod, sa daghang pamilya ang sakit sa usa ka membro sa pamilya nakatabang sa pagbansay sa mga anak nga sundon ang tambag ni Pablo: “Nga dili magabuhat ug unsa man tungod sa pagkamatigion o tungod sa pagpakaimportante sa kaugalingon, hinuon uban sa pagpaubos sa hunahuna magaisip nga ang uban labaw kay kaninyo, nga managtan-aw, dili sa personal nga kaikag nianang mga butang labot sa inyong kaugalingon lamang, apan usab sa personal nga kaikag nianang ila sa uban.”​—Filipos 2:3, 4.

19, 20. (a) Unsang mga responsabilidad ang abagahon sa mga ulo sa pamilya sa dihang ang usa ka membro sa pamilya magmasakiton? (b) Bisan tuod dili usa ka medikal nga tun-anang-basahon, sa unsang paagi ang Bibliya nagahatag ug giya sa pagdumala sa sakit?

¹⁹ Ang timbang nga mga Kristohanon dili motutol sa medikal nga pagtambal basta dili kini supak sa balaod sa Diyos. Sa dihang ang usa ka membro sa ilang pamilya magmasakiton, ikag silang mangayog tabang aron hupayon ang pag-antos sa masakiton. Apan, mahimong adunay nagsumpakiay nga propesyonal nga mga opinyon nga kinahanglang timbangtimbangon. Dugang pa, niining di pa dugayng katuigan bag-ong mga sakit ug mga balatian ang ninggula nga wala damha, ug alang sa kadaghanan niini, walay usa ka pamaagi sa pagtambal ang gikauyonan sa tanan. Bisan ang tukmang mga pagdayagnos usahay lisod mabatonan. Nan, unsay angay buhaton sa usa ka Kristohanon?

²⁰ Bisan tuod doktor ang usa ka magsusulat sa Bibliya ug si apostol Pablo mihatag ug mapuslanong medikal nga tambag ngadto sa iyang higala nga si Timoteo, ang Kasulatan maoy usa ka moral ug espirituwal nga giya, dili usa ka medikal nga tun-anang-basahon. (Colosas 4:14; 1 Timoteo 5:23)  Busa, may kalabotan sa medikal nga pagtambal, ang mga ulo sa Kristohanong pamilya kinahanglang mohimo sa ilang kaugalingong timbang nga mga desisyon. Tingali bation nilang kinahanglang makabaton silag labaw sa usa ka propesyonal nga opinyon. (Itandi ang Proverbio 18:17.) Walay duhaduha gusto nilang makabatog labing maayong tabang alang sa ilang masakitong membro sa pamilya, ug ang kadaghanan mangita niini taliwala sa naandang medikal nga mga doktor. Gibati sa pipila nga mas maayo ang ubang mga terapiya sa panglawas. Kini usab, maoy personal nga desisyon. Apan, sa dihang magdumala sa mga suliran sa panglawas, ang mga Kristohanon dili moundang sa paghimo sa ‘pulong sa Diyos ingong lamparahan sa ilang tiil ug usa ka iwag sa ilang alagianan.’ (Salmo 119:105) Padayon nilang sundon ang mga giya nga gitala diha sa Bibliya. (Isaias 55:8, 9) Mao nga, ilang likayan ang mga pamaagi sa pagdayagnos nga may dagway sa  espiritismo, ug ilang likayan ang mga pagtambal nga molapas sa mga prinsipyo sa Bibliya.​—Salmo 36:9; Buhat 15:28, 29; Pinadayag 21:8.

21, 22. Sa unsang paagi ang usa ka babaye sa Asia nangatarongan bahin sa usa ka prinsipyo sa Bibliya, ug sa unsang paagi ang desisyon nga iyang gihimo napamatud-ang husto sa iyang kahimtang?

²¹ Tagda ang kaso sa usa ka batan-ong babaye nga taga-Asia. Wala madugay human siya makakat-on mahitungod sa Bibliya ingong resulta sa pagtuon uban sa usa sa mga Saksi ni Jehova, siya nanganak nga wala sa panahon ug usa ka batang babaye nga may gibug-aton lamang nga tulo ug un-kuwarto libras. Naguol ang babaye sa dihang giingnan siya sa usa ka doktor nga ang bata mahimong kulangkulang ug dili gayod makalakaw. Iyang gitambagan siya nga ihatag ang iyang anak sa usa ka institusyon. Ang iyang bana dili segurado bahin sa maong butang. Kang kinsa siya makadangop?

²² Siya nag-ingon: “Akong nahinumdoman ang nakat-onan gikan sa Bibliya nga ‘ang mga anak nga lalaki maoy panulondon gikan kang Jehova; ang bunga sa sabakan maoy usa ka ganti.’” (Salmo 127:3) Nakahukom siya nga dad-on sa balay kining “panulondon” ug atimanon siya. Ang kahimtang malisod sa sinugdan, apan uban sa tabang sa Kristohanong mga higala diha sa lokal nga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova, ang maong babaye nakaarang sa pagdumala ug sa paghatag sa linaing suportar nga gikinahanglan sa bata. Napulog-duha ka tuig sa ulahi, ang bata tigtambongan na sa mga tigom sa Kingdom Hall ug nalipay sa pagpakig-uban sa mga bata didto. Ang inahan mikomento: “Mapasalamaton gayod ako nga ang mga prinsipyo sa Bibliya midasig kanako sa pagbuhat kon unsay matarong. Gitabangan ako sa Bibliya nga huptan ang usa ka hinlo nga tanlag sa atubangan ni Jehova nga Diyos ug wala makaagom ug mga pagbasol nga mahimong akong dad-on sa tibuok nakong kinabuhi.”

23. Unsang kahupayan ang gihatag sa Bibliya alang sa masakiton ug alang niadtong nag-atiman kanila?

²³ Ang sakit dili magpabilin kanato sa walay kataposan.  Si propetang Isaias nagpunting ngadto sa panahon sa dihang “walay molupyo ang magaingon: ‘Masakiton ako.’” (Isaias 33:24) Matuman kanang saara diha sa tulin nagsingabot nga bag-ong kalibotan. Hinunoa, hangtod nianang panahona kinahanglan natong atubangon ang sakit ug kamatayon. Makalilipay, ang Pulong sa Diyos naghatag kanato sa giya ug tabang. Ang paninugdang mga lagda sa panggawi nga gihatag sa Bibliya maoy dumalayon, ug kini labaw pa kay sa kanunay-nagakausab nga mga opinyon sa dili-hingpit nga mga tawo. Busa, ang usa ka maalamong tawo mouyon sa salmista nga nagsulat: “Ang balaod ni Jehova hingpit, nga nagapasig-uli sa kalag. Ang pahinumdom ni Jehova kasaligan, nga nagahimo sa walay kasinatian nga maalamon. . . . Ang hudisyal nga mga desisyon ni Jehova maoy matuod; napamatud-an usab kining matarong. . . . Sa pagbantay kanila adunay dakong ganti.”​—Salmo 19:7, 9, 11.