1, 2. Paano gingamit ni Satanas ang trahedya kag balatian sa pagtinguha nga bungkagon ang integridad ni Job?

ANG tawo nga si Job dapat gid isipon nga lakip sa mga tawo nga nakatigayon sing malipayon nga pagkabuhi sang pamilya. Ginatawag sia sang Biblia “ang labing daku sa tanan nga katawhan sang Sidlangan.” Ang iya mga anak pito ka lalaki kag tatlo ka babayi, napulo tanan. May ikasarang man sia sa pag-aman sing bugana para sa iya pamilya. Labing importante, sia ang nanguna sa espirituwal nga mga hilikuton kag ginkabalak-an niya ang panindugan sang iya mga anak sa atubangan ni Jehova. Ini tanan nagresulta sa suod kag malipayon nga kaangtanan sang pamilya.—Job 1:1-5.

² Ang kahimtangan ni Job wala malipod sa igtalupangod ni Satanas, ang punong kaaway ni Jehova nga Dios. Si Satanas, nga pirme lang nagapangita sing mga paagi agod bungkagon ang integridad sang mga alagad sang Dios, nagsalakay kay Job paagi sa paglaglag sa iya malipayon nga pamilya. Dayon, “ginsakit [niya] si Job sing makamamatay nga hubag kutob sa dapadapa sang iya tiil tubtob sa iya alimpudwan.” Sa amo naglaum si Satanas nga gamiton ang trahedya kag balatian agod bungkagon ang integridad ni Job.—Job 2:6, 7.

³ Wala ginahatag sang Biblia ang medikal nga ngalan sang balatian ni Job. Apang ginasugid sini sa aton ang mga sintomas sini. Ang iya unod gin-ulod, kag ang iya panit nagkugan kag nadunot. Mabaho ang ginhawa ni Job, kag amo man ang iya lawas. Nag-antos sia sing daku nga kasakit. (Job 7:5; 19:17; 30:17, 30) Sa daku nga kasakit naglingkod  si Job sa mga abo kag ginkagis ang iya kaugalingon sing buka nga kolon. (Job 2:8) Makaluluoy gid!

⁴ Ano ang himuon mo kon ginapaantos ikaw sing subong sini kalubha nga balatian? Sa karon, si Satanas wala nagasalakay sa mga alagad sang Dios paagi sa balatian subong sang ginhimo niya kay Job. Sa gihapon, bangod sang tawhanon nga pagkadihimpit, sang mga kahuol sang adlaw-adlaw nga pagkabuhi, kag sang nagalain nga palibot nga ginapuy-an naton, dapat lamang paabuton nga sa tion kag tion, ang mga katapo sang pamilya magamasakit. Walay sapayan sang mga tikang sa pagtapna nga mahimo himuon naton, kita tanan mahimo tapikan sing balatian, apang ang pila magaantos tubtob sa kasangkaron nga naeksperiensiahan ni Job. Kon ang balatian magsulod sa aton panimalay, mangin isa gid ini ka hangkat. Tan-awon naton busa kon paano ang Biblia nagabulig sa aton sa paglandas sining nagaunay nga kaaway sang katawhan.—Manugwali 9:11; 2 Timoteo 3:16.

5. Ano sa masami ang reaksion sang mga katapo sang pamilya sa mga kaso sang temporaryo nga balatian?

⁵ Ang pagtublag sa normal nga pagsinalayo sang kabuhi, bisan ano man ang kabangdanan, pirme mabudlay, kag labi na nga matuod ini kon ang kabangdanan sang katublagan amo ang madugay mag-ayo nga balatian. Bisan gani ang madali mag-ayo nga balatian nagakinahanglan sing mga pagpasibu, mga pagpasunaid, kag mga sakripisyo. Ang mapagros nga mga katapo sang pamilya mahimo nga dapat maghipos agod tugutan ang isa nga nagamasakit sa pagpahuway. Mahimo nga dapat nila ipaiway ang pila ka hilikuton. Sa gihapon, sa kalabanan nga mga pamilya bisan gani ang magagmay nga kabataan nagabatyag sing kaluoy sa nagamasakit nga utod ukon ginikanan, apang mahimo nga kon kaisa dapat sila pahanumdumon nga mangin mapatugsilingon.  (Colosas 3:12) Sa kaso sang temporaryo nga balatian, ang pamilya masami nga handa sa paghimo sang kon ano ang kinahanglanon. Isa pa, ang tagsa ka katapo sang pamilya nagapaabot sing amo man nga konsiderasyon kon sia ang magmasakit.—Mateo 7:12.

⁶ Apang, ano, kon ang balatian tuman kalubha kag ang mga katublagan hinali kag madugay? Halimbawa, ano kon ang isa sa pamilya naparalisado bangod sang ­stroke, nangin baldado bangod sang Alz­hei­mer’s dis­ease, ukon ginpaluya sang iban pa nga balatian? Ukon ano kon ang isa ka katapo sang pamilya may balatian sa hunahuna, subong sang schizo­phre­nia? Ang kinaandan nga reaksion sa primero amo ang kaluoy—kasubo nga ang isa nga hinigugma nagaantos sing tama. Apang, ang kaluoy mahimo nga sundan sang iban pa nga mga reaksion. Kon masapwan sang mga katapo sang pamilya nga naapektuhan gid sila kag ang ila kahilwayan nalimitehan bangod sang balatian sang isa ka tawo, mahimo nga magahinakit sila. Mahimo nga magapalibog sila: “Ngaa natabo ini sa akon?”

⁷ Daw subong bala nga kaanggid sa sini nga butang ang nagsulod sa hunahuna sang asawa ni Job. Dumduma nga napatay ang iya mga anak. Samtang nagapadayag yadtong makahalanusbo nga mga hitabo, walay duhaduha  nga sia dugang kag dugang pa nga nalisang. Sang ulihi, samtang ginatan-aw niya ang iya aktibo kag mapagsik anay nga bana nga nagaantos sing masakit, makangilil-ad nga balatian, daw subong bala nga nalipatan niya ang importante nga butang nga labaw sa sadtong tanan nga trahedya—ang kaangtanan niya kag sang iya bana sa Dios. Ang Biblia nagasiling: “Sang ulihi ang asawa [ni Job] nagsiling sa iya: ‘Ginahuptan pa bala nimo sing malig-on ang imo integridad? Sikwaya ang Dios kag panginmatay!’ ”—Job 2:9.

⁸ Madamo ang nagabatyag sing kasubo, kag nagakaakig pa gani, kon ang ila kabuhi hinali nga nagbag-o bangod sang pagmasakit sang isa. Sa gihapon, dapat marealisar sa ulihi sang isa ka Cristiano nga nagapangatarungan sa sining kahimtangan nga nagahatag ini sa iya sing kahigayunan nga mapakita ang pagkatunay sang iya gugma. Ang matuod nga gugma “mainantuson kag malulo . . . [kag] wala nagapangita sang iya kaugalingon nga mga kaayuhan . . . Nagabatas ini sang tanan nga butang, nagatuo sang tanan nga butang, nagalaum sang tanan nga butang, nagaantos sang tanan nga butang.” (1 Corinto 13:4-7) Sa baylo nga tugutan ang negatibo nga mga balatyagon nga mangibabaw, kinahanglan nga himuon naton ang aton labing masarangan agod kontrolon ini.—Hulubaton 3:21.

⁹ Ano ang sarang mahimo agod maamligan ang espirituwal kag emosyonal nga kaayuhan sang pamilya kon ang isa sang mga katapo sini may malubha nga balatian? Sa pagkamatuod, ang tagsa ka balatian nagakinahanglan sing isa ka partikular nga pag-atipan kag pagbulong, kag indi nagakaigo nga magrekomendar ining publikasyon sing bisan anong medikal nga paagi ukon medikal nga serbisyo sa balay. Walay sapayan, sa isa ka espirituwal nga kahulugan,  ‘ginapatindog [ni Jehova] ang tanan nga nagakapukan.’ (Salmo 145:14) Si Hari David nagsulat: “Malipayon ang nagapatugsiling sa isa nga kubos; sa adlaw sang kalamidad si Jehova magaaman sing palagyuhan para sa iya. Si Jehova mismo magabantay sa iya kag magatipig sa iya nga buhi. . . . Si Jehova mismo magasakdag sa iya sa higdaan sang balatian.” (Salmo 41:1-3) Ginaamligan ni Jehova ang iya mga alagad sa espirituwal, bisan pa kon ginatilawan sila sa emosyon labaw sa ila masarangan. (2 Corinto 4:7) Madamo nga katapo sang pamilya nga may malubha nga balatian sa ila panimalay ang nagasulit sang mga pulong sang salmista: “Napiutan ako sing tama gid. O Jehova, buhia ako suno sa imo pulong.”—Salmo 119:107.

10, 11. (a) Ano ang importante agod madinalag-on nga malandas sang isa ka pamilya ang balatian? (b) Paano ginlandas sang isa ka babayi ang balatian sang iya bana?

¹⁰ “Ang espiritu sang tawo makabatas sang iya balatian,” siling sang isa ka hulubaton sang Biblia, “apang tuhoy sa buong nga espiritu, sin-o ang makabatas sini?” (Hulubaton 18:14) Ang makatulublag nga nagligad makapapiot sa espiritu sang pamilya subong man sa “espiritu sang tawo.” Apang, ang “malinong nga tagipusuon amo ang kabuhi sang unod.” (Hulubaton 14:30) Ang kadalag-an ukon kapaslawan sang pamilya sa paglandas sang malubha nga balatian nasandig sa daku nga kasangkaron sa panimuot, ukon espiritu, sang mga katapo sini.—Ipaanggid ang Hulubaton 17:22.

¹¹ Ang isa ka Cristianong babayi nagbatas nga makita ang iya bana nga nahalitan sang ­stroke pagligad lamang sang anom ka tuig nga sila nakasal. “Nagpukol ang panghambal sang akon bana, kag halos imposible na nga makighambal sa iya,” hinumdom niya. “Ang kabudlayan nga hangpon ang iya ginapanikasugan nga ihambal daku gid.” Handurawa man, ang pag-antos kag kapaslawan nga ginbatyag sang bana. Ano ang ginhimo sang mag-asawa? Bisan pa malayo ang ila balay gikan sa Cristianong kongregasyon,  ginhimo sang utod nga babayi ang iya bug-os nga masarangan agod magpabilin nga malig-on sa espirituwal paagi sa indi pagpaulihi sa mga impormasyon tuhoy sa organisasyon subong man sa dalayon nga suplay sang espirituwal nga pagkaon sa Lalantawan kag Magmata! nga magasin. Naghatag ini sa iya sing espirituwal nga kusog agod maatipan ang iya pinalangga nga bana tubtob nga napatay sia pagligad sang apat ka tuig.

¹² Sa bahin ni Job sia, nga nag-antos, ang nagpabilin nga malig-on. “Ang maayo lamang bala ang batunon naton gikan sa matuod nga Dios kag indi naton pagbatunon ang malaut man?” pamangkot niya sa iya asawa. (Job 2:10) Indi katingalahan nga ginsambit sang ulihi ni disipulo Santiago si Job subong isa ka talalupangdon nga huwaran sang pagpailob kag pagbatas! Sa Santiago 5:11 mabasa naton: “Nabatian ninyo ang pagbatas ni Job kag nakita ang resulta nga ginhatag ni Jehova, nga si Jehova mapinalanggaon gid sa gugma kag maluluy-on.” Sa karon man, sa madamo nga kaso ang maisugon nga panimuot sang nagabalatian nga katapo sang pamilya nakabulig sa iban pa nga katapo sang panimalay nga huptan ang isa ka positibo nga pagtamod.

¹³ Ang kalabanan nga nakaagi nga may nagbalatian sa pamilya nagaugyon nga sa primero kinaandan lamang nga ang mga katapo sang pamilya mabudlayan sa pagbaton sang natabo. Nagasiling man sila nga importante gid kon paano ginatamod sang isa ang kahimtangan. Mahimo nga mabudlay sa primero ang mga pagbag-o kag mga pagpasibu nga dapat himuon sa pagsinalayo sang panimalay. Apang kon manikasog gid ang isa ka katapo, sarang sia makapasibu sa bag-o nga kahimtangan. Sa paghimo sini, importante nga indi pag-ipaanggid ang aton mga kahimtangan sa ila sang iban nga wala sing nagabalatian sa ila pamilya, nagahunahuna nga ang ila kabuhi mas mahapos kag ‘indi ini  makatarunganon!’ Ang matuod, wala sing bisan sin-o ang nakahibalo gid kon anong mga lulan ang ginabatas sang iban. Ang tanan nga Cristiano dapat makasapo sing paumpaw sa mga pulong ni Jesus: “Kari sa akon, tanan kamo nga ginabudlayan, kag parepreskuhan ko kamo.”—Mateo 11:28.

14. Paano madesisyunan ang nagakaigo nga mga ulunahon?

¹⁴ Bangod sang malubha nga balatian, mapuslanon para sa isa ka pamilya nga dumdumon ang inspirado nga mga pulong: “Sa kadam-an sang mga manuglaygay may yara katigayunan.” (Hulubaton 15:22) Mahimo bala magtipon ang mga katapo sang pamilya kag hambalan ang kahimtangan nga resulta sang balatian? Nagakaigo gid nga himuon ini sing mapangamuyuon kag magpatuytoy sa Pulong sang Dios. (Salmo 25:4) Ano ang dapat binagbinagon sa sining paghambalanay? Ti, dapat himuon ang desisyon tuhoy sa pagpabulong, pinansial, kag pamilya. Sin-o ang manguna sa pag-atipan? Paano makabulig ang pamilya sa sini nga pag-atipan? Paano ang mga kahimusan nga nahimo makaapektar sa tagsa ka katapo sang pamilya? Paano atipanon ang espirituwal kag iban pa nga mga kinahanglanon sang isa nga manguna sa pag-atipan?

¹⁵ Ang hanuot nga pagpangamuyo para sa pagtuytoy ni Jehova, pagpamalandong sa iya Pulong, kag ang maisugon nga pagsunod sa paagi nga ginapakita sang Biblia masami nga nagaresulta sa mga pagpakamaayo nga wala naton ginapaabot. Ang balatian sang isa ka nagamasakit nga katapo sang pamilya mahimo nga indi sa tanan nga tion magakanay. Apang ang pagsandig kay Jehova pirme nagadul-ong sa labing maayo nga resulta sa bisan anong kahimtangan. (Salmo 55:22) Ang salmista nagsulat: “Ang imo mahigugmaon nga kaluoy, O Jehova, padayon nga nagpabaskog sa akon. Sang ang makatulublag nga mga panghunahuna nagdamo sa sulod nakon, ang imo mga paglipay  nagpasadya sa akon kalag.”—Salmo 94:18, 19; tan-awa man ang Salmo 63:6-8.

16, 17. Anong mga punto ang sarang mahimo kon ginapaathag sa magagmay nga kabataan ang balatian sang ila utod?

¹⁶ Ang malubha nga balatian mahimo bangdan sang mga problema para sa kabataan sa pamilya. Importante nga buligan sang mga ginikanan ang kabataan nga mahangpan kon ano ang nag-utwas nga mga butang nga dapat himuon kag kon ano ang ila mahimo agod makabulig. Kon ang nagmasakit isa ka bata, dapat ipahangop sa iya mga utod nga ang dugang nga igtalupangod kag pag-atipan nga ginabaton sang isa nga nagamasakit wala nagakahulugan nga ang iban nga kabataan kubos nga ginahigugma. Sa baylo nga magtubo ang paghinakit ukon pagribalay, mabuligan sang mga ginikanan ang iban nga kabataan sa pagpalambo sing suod pa nga kaangtanan sa isa kag isa kag magpakita sing tunay nga gugma samtang nagabulig sila sa pag-atubang sa kahimtangan nga ginpaluntad sang balatian.

¹⁷ Ang magagmay nga kabataan masami nga madali makahangop kon tandugon sang mga ginikanan ang ila balatyagon sa baylo sang malawig ukon masibod nga mga paathag tuhoy sa medikal nga mga kahimtangan. Gani sarang sila mahatagan sing ideya kon ano ang ginaantos sang nagabalatian nga katapo sang pamilya. Kon mahangpan sang mapagros nga kabataan kon paano ang balatian nagapugong sa isa nga nagabalatian sa paghimo sang madamo nga butang nga ginapasapayanan nila, mahimo sila magapakita sing dugang pa nga “utudnon nga gugma” kag mangin “maluluy-on.”—1 Pedro 3:8.

¹⁸ Dapat buligan sa paghangop ang duludalagku na nga kabataan nga nagaluntad ang isa ka mabudlay nga kahimtangan kag kinahanglan ang pagsakripisyo sang tanan  sa pamilya. Bangod sang mga balayran sa doktor kag sa bulong, mahimo nga indi posible nga mahatag sang mga ginikanan ang luyag sang iban nga kabataan. Dapat bala maghinakit sa sini ang kabataan kag magbatyag nga ginadingutan sila? Ukon dapat bala nila hangpon ang kahimtangan kag mangin handa sa paghimo sang kinahanglanon nga mga sakripisyo? Daku ang nasandig sa kon paano ginahambalan ang kahimtangan kag sa espiritu nga ginapalambo sa pamilya. Sa pagkamatuod, sa madamo nga pamilya ang balatian sang isa ka katapo sang pamilya nakabulig sa paghanas sa kabataan nga sundon ang laygay ni Pablo: “Dili maghimo sang bisan ano bangod sang huyog sa pagpakigbais ukon bangod sang pagkamaiyaiyahon, kundi upod ang pagkamapainubuson ginakabig ang iban nga mas mataas sangsa imo, nga ginatamod, indi ang personal nga interes sang imo kaugalingon lamang nga mga butang, kundi ang personal nga interes man sang iban.”—Filipos 2:3, 4.

19, 20. (a) Ano nga mga salabton ang ginapas-an sang mga ulo sang pamilya kon nagamasakit ang isa ka katapo sang pamilya? (b) Bisan pa indi isa ka medikal nga tulun-an, sa anong paagi ang Biblia nagaaman sing panuytoy sa pag-atubang sa balatian?

¹⁹ Ang balanse nga mga Cristiano wala nagapamatok sa medikal nga pagbulong kon wala ini nagasumpakil sa kasuguan sang Dios. Kon ang isa ka katapo sang ila pamilya magmasakit, nalangkag sila nga mangita sing bulig agod mabuhinan ang pag-antos sang isa nga nagamasakit. Sa gihapon, mahimo dapat timbangtimbangon ang nagasumpakilay nga mga opinyon sang mga doktor. Dugang pa, sining nagligad nga tinuig bag-o nga mga balatian kag mga problema ang nag-utwas, kag para sa madamo sini, wala sing metodo sang pagbulong nga ginabaton sa kabilugan. Bisan gani ang sibu nga mga panayasat mabudlay kon kaisa matigayon. Ano, nian, ang dapat himuon sang isa ka Cristiano?

²⁰ Bisan pa ang isa ka manunulat sang Biblia isa ka manugbulong  anay kag si apostol Pablo nagtanyag sing medikal nga laygay sa iya abyan nga si Timoteo, ang Kasulatan isa ka tuytoy para sa moralidad kag espirituwalidad, indi isa ka medikal nga tulun-an. (Colosas 4:14; 1 Timoteo 5:23) Gani, kon tuhoy sa medikal nga pagbulong, ang Cristianong mga ulo sang pamilya dapat maghimo sang ila balanse nga mga desisyon. Ayhan batyagon nila nga dapat sila magkuha sing kapin sa isa lamang ka propesyonal nga opinyon. (Ipaanggid ang Hulubaton 18:17.) Sa pagkamatuod ginahandum nila ang labing maayo nga bulig para sa nagamasakit nga katapo sang ila pamilya, kag ginapangita ini sang kalabanan sa tunga sang kinaandan nga medikal nga mga doktor. Mas luyag sang iban ang tal-us nga mga terapiya para sa panglawas. Isa man ini ka personal nga desisyon. Sa gihapon, kon nagaatipan sang mga problema tuhoy sa panglawas, ang mga Cristiano wala nagauntat sa paghimo sa ‘pulong sang Dios nga suga sa ila mga tiil kag kapawa sa ila banas.’ (Salmo 119:105) Padayon nga  ginasunod nila ang mga panuytoy sang Biblia. (Isaias 55:8, 9) Sa amo, ginasikway nila ang mga teknik sa pagpanayasat nga may espiritismo, kag ginalikawan ang mga pagbulong nga nagasumpakil sa mga prinsipio sang Biblia.—Salmo 36:9; Binuhatan 15:28, 29; Bugna 21:8.

²¹ Binagbinaga ang kaso sang isa ka hoben pa nga babayi sa Asia. Wala pa lang madugay sa tapos niya masugdan ang pagtuon sa Biblia subong resulta sang pagtuon niya upod sa isa sang mga Saksi ni Jehova, nagbun-ag sia sing isa ka kulang sa binulan nga bata nga babayi nga nagabug-at lamang sing 1,470 gramos. Ginsubuan ang babayi sang ginsiling sa iya sang doktor nga ang bata mangin kulangkulang kag indi gid makalakat. Naglaygay ang doktor nga ihatag niya ang bata sa isa ka institusyon. Ang iya bana indi makadesisyon. Sin-o ang iya madangpan?

²² Nagsiling sia: “Nadumduman ko ang natun-an ko sa Biblia nga ang ‘mga anak isa ka panublion gikan kay Jehova; ang bunga sang tiyan isa ka padya.’ ” (Salmo 127:3) Namat-od sia nga dalhon pauli ining “panublion” kag atipanon sia. Sang primero mabudlay ang mga kahimtangan, apang upod sa bulig sang Cristianong mga abyan sa lokal nga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova, nasarangan ini sang babayi kag nahatag niya sa bata ang pinasahi nga suporta nga ginakinahanglan. Pagligad sang napulog-duha ka tuig, ang bata nagatambong sa mga miting sa Kingdom Hall kag nagapakig-upod sa mga pamatan-on didto. Ang iloy nagkomento: “Nagapasalamat gid ako nga ginpahulag ako sang mga prinsipio sang Biblia nga himuon kon ano ang husto. Nabuligan ako sang Biblia nga huptan ang isa ka matinlo nga konsiensia sa atubangan ni Jehova nga Dios kag indi maghinulsol nga kuntani magasukmat sa akon tubtob buhi ako.”

²³ Ang balatian indi magaunay sa aton sing dayon. Gintudlo  ni manalagna Isaias ang tion nga “wala sing pumuluyo ang magasiling: ‘Nagamasakit ako.’ ” (Isaias 33:24) Matuman ina nga saad sa madasig nagahilapit nga bag-ong kalibutan. Apang, samtang wala pa ina, dapat naton atubangon ang balatian kag kamatayon. Sing makalilipay, ang Pulong sang Dios nagahatag sa aton sing panuytoy kag bulig. Ang sadsaran nga mga talaksan sang paagi nga ginaaman sang Biblia wala nagabag-o, kag labaw pa sa nagabulubag-o nga mga opinyon sang dihimpit nga mga tawo. Busa, ang isa ka maalamon nga tawo nagaugyon sa salmista nga nagsulat: “Ang kasuguan ni Jehova himpit, nga nagapahauli sang kalag. Ang pahanumdom ni Jehova masaligan, nga nagapaalam sa isa nga walay eksperiensia. . . . Ang hudisyal nga mga desisyon ni Jehova matuod; napamatud-an ini nga matarong. . . . May daku nga padya ang pagtuman sa sini.”—Salmo 19:7, 9, 11.