KAUHANYO 10

Yo Muñwi mwa Lubasi H’a Kula

1, 2. Satani n’a itusisize cwañi likayamana ni makulanu mwa ku lika ku loba busepahali bwa Jobo?

 KA BUNITI fela munn’a ya bizwa Jobo u lukelwa ku balelwa mwahal’a batu ba ne ba ikozi bupilo bwa lubasi bwa tabo. Bibele i mu biza “yo muhulu hahulu, ku fita batu kaufela ba kwa Upa.” N’a na ni bana ba bashimani b’a supile ni ba basizana ba balalu, ili palo hamoho ya bana ba ba lishumi. Hape n’a li muipumaneli ya n’a kona ku fumanela hande lubasi lwa hae se lu tokwa. Sa butokwa ni ku fita ki sa kuli, n’a etelela mwa misebezi ya kwa moya mi n’a iyakatwite ka za mayemo a bana ba hae fapil’a Jehova. Zeo kaufela ne li tisize litamo ze ­silikani se situna ili ze tabisa za lubasi.—Jobo 1:1-5.

² Muinelo wa Jobo ne u lemuhilwe ki Satani, sila se situna sa Jehova Mulimu. Satani, ili y’o kamita a sweli ku bata linzila za ku loba ka zona busepahali bwa batanga ba Jehova, n’a lwanisize Jobo ka ku timeza lubasi lwa hae lo lu tabile. Hamulaho, “a nata Jobo ka litombo ze maswe-maswe, ku zwa kwa mahatelo a mautu a hae, ku y’o fita ni fahal’a toho ya hae.” Kacwalo Satani n’a sepile ku itusisa likayamana ni makulanu mwa ku loba busepahali bwa Jobo.—Jobo 2:6, 7.

3. Ki miinelo ifi ye ne i bonahaza butuku bwa Jobo?

³ Bibele ha i fi libizo la butuku bwa Jobo. Niteñi, ya lu bulelela miinelo ye ne i bu bonahaza. Mubili wa hae ne u tezi mabuku, mi litalo la hae ne li pazauha ni ku bola. Moya wa n’a buyela Jobo ne u nyenyisa, mi mubili wa hae ne u unka maswe. N’a utwa hahulu butuku.  (Jobo 7:5; 19:17; 30:17, 30) Ka ku ba mwa butuku bo butuna, Jobo a ina mwa mulola wa fa liiso mi n’a iñwaya ka ­kaemba ka liñetana. (Jobo 2:8) N’a shwisa makeke luli!

4. Ki muinelo ufi w’o lubasi lo luñwi ni lo luñwi lu ipumana ku ona ka linako ze ñwi?

⁴ Ne mu k’a eza cwañi ha ne mu ka tasezwa ki butuku bo butuna cwalo? Kacenu, Satani ha nati batanga ba Jehova ka butuku sina mwa n’a natezi Jobo. Niteñi, ka ku beya mwa munahano ku sa petahala kwa mufuta wa mutu, lisineneketo za bupilo bwa ka zazi, ni maino a sweli ku sinyeha hahulu ao lu pila ku ona, ku na ni ku libelelwa kuli ka linako ze ñwi, lilama za lubasi ba ka kula. Ku si na taba ni likezo za ku itakeleza ze ne lu kana lwa eza, kaufel’a luna lu mwa mayemo a ku kona ku kula, nihaike kuli ki ba sikai ba ba ka kula ku fita fa sipimo sa n’a kulile ka sona Jobo. Makulanu h’a taseza lapa la luna, ka buniti fela seo si kona ku ba likulutendano. Kacwalo he, ha lu boneñi ka m’o Bibele i lu tuseza mwa ku sebelisana ni sila seo sa mufuta wa mutu ili se si li teñi ka nako kaufela.—Muekelesia 9:11; 2 Timotea 3:16.

MU IKUTWA CWAÑI KA ZA MUINELO W’O?

5. Lilama za lubasi hañata ba ikutwa cwañi mwa miinelo ya ku kula ko ku kuswani?

⁵ Ku filikanyiwa kwa misebezi ya kamita ya mwa bupilo, ku si na taba kuli ku tisizwe kiñi, ki ko ku t’ata kamita, mi seo si cwalo sihulu haiba filikanyo yeo i tisizwe ki mukishi o nga nako ye telele. Mane nihaiba butuku bwa ka nako ye kuswani fela bu tokwa ku eza licinceho, lihakuluho, ni buitomboli. Lilama za lubasi ba ba iketile ne ba kana ba tokwa ku kuza ilikuli mukuli a kone ku pumula. Ne ba kana ba tokwa ku itima likezo ze ñwi. Niteñi, mwa mabasi a mañata nihaiba banana ba banyinyani ba ikutwa ku ba ni mukekecima kwa neku la muhabo bona kamba mushemi ya kula, nihaike kuli ka linako ze ñwi ne ba kana ba tokwa ku hupuliswa ka za ku  fa ba ­bañwi nahanisiso. (Makolose 3:12) Mwa miinelo ya butuku bwa nakonyana fela, lubasi hañata lu itukiselize ku eza se si tokwahala. Kwand’a seo, silama yo muñwi ni yo muñwi wa lubasi n’a ka sepa ku fumana nahanisiso ye swana yena ha n’a ka kula.—Mateu 7:12

6. Ki maikuto afi ao ka linako ze ñwi a bonwanga haiba silama yo muñwi wa lubasi u tahezwi ki butuku bo butuna, ili bo bu inelela?

⁶ Ku cwañi, cwale he, haiba butuku ki bo butuna hahulu mi filikanyo ki ye tuna ili ye nga nako ye telele hahulu? Sina ka mutala, ku cwañi haiba mutu yo muñwi mwa lubasi a omeleliswa luñañali ki butuku bwa ka sipundumukela bo bu fukuza ku ikutwa kwa mutu, ku ponganiswa ki butuku bwa busupali (Alzheimer’s disease), kamba ku holofazwa ki butuku bo buñwi busili? Kamba ku cwañi haiba silama sa lubasi n’a ka tahelwa ki butuku bwa mwa munahano, bo bu cwale ka bwa ku angabala? Muhato wa makalelo o atile ki ku shwela makeke—ili ku swaba kuli mutu ya latiwa u sweli ku nyanda hahulu. Nihakulicwalo, makeke ne a kana a latelelwa ki maikuto a mañwi. Lilama ba lubasi ha ba nze ba ipumana mwa ku amiwa hahulu mi litukuluho za bona ha li nze li kaulezwa ki ku kula kwa mutu a li muñwi, ne ba kana ba fita fa ku ikutwa bunyemi. Ne ba kana ba ipuza kuli: “Ki kabakalañi nto ye ha i na ni ku ezahala ku na?”

7. Musal’a Jobo n’a ikutwile cwañi ka za ku kula kwa Jobo, mi ku bonahala kuli n’a libezi nto mañi?

 ⁷ Ku bonahala kuli nto ye bat’o swana ne i bile teñi mwa munahano wa musal’a Jobo. Mu hupule kuli, na s’a ipumani mwa ku latehelwa ki bana ba hae. Zona likozi zeo ha ne li nze li ezahala, ku si na kakanyo n’a ikutwile ku zwelapili ku katazwa ki minahano. Kwa nalulelule, ha n’a nze a bona munn’a hae ili y’o ka nako ye ñwi n’a li ya ikonela ni ya na ni m’ata a nze a katazwa ki butuku bo butuna, bo bu nyenyisa, ku bonahala kuli n’a s’a libezi muinelo wa butokwa hahulu o ne u fita likozi kamukana—ili swalisano yeo yena ni munn’a hae ne ba na ni yona ni Mulimu. Bibele i li: “Isali ka nako yeo, musal’a [Jobo] a t’o mu bulelela, a li: Kiñi ha u sa tiiseza mwa ku sepahala kwa hao? U kute Mulimu, mi u shwe!”—Jobo 2:9.

8. Muta silama sa lubasi a kula hahulu, ki liñolo lifi le li ka tusa lilama ba bañwi ba lubasi ku bona lika ka mo ku swanehela?

⁸ Ba bañata ba ikutwa ku zwafa, nihaiba ku nyema, muta bupilo bwa bona bu cinciwa ka butuna ki ku kula kwa mutu yo muñwi. Niteñi, Mukreste ya nahana fa muinelo kwa nalulelule u swanela ku lemuha kuli seo si mu fa sibaka sa ku bonisa buniti bwa lilato la hae. Lilato la niti “li na ni pilu-telele, li na ni musa . . . [mi] ha li yemi fa litukelo za lona . . . Li lwala linto kaufela; li na ni tumelo kwa linto kaufela; li na ni sepo mwa linto kaufela; li itiisa mwa linto kaufela.” (1 Makorinte 13:4-7) Kacwalo, mwa sibaka sa ku tuhelela maikuto a maswe ku lu koma, ki kwa butokwa kuli lu eze ka mo lu konela kaufela kuli lu a zamaise.—Liproverbia 3:21.

9. Ki litaba lifi ze kolwisa ze kona ku tusa lubasi kwa moya ni mwa maikuto muta silama yo muñwi a kula hahulu?

⁹ Ki sifi se si konwa ku eziwa mwa ku sileleza buiketo bwa kwa moya ni bwa mwa munahano bwa lubasi muta yo muñwi wa lilama za lona a kula hahulu? Ka mo ku inezi fela, butuku bo buñwi ni bo buñwi bu tokwa  ­pabalelo ni kalafo ya bona tenyene, mi ne ku si ke kwa swanela mwa hatiso ye ku babaza muezezo ufi kamba ufi wa za kalafo kamba wa pabalelo ya fa ndu. Nihakulicwalo, ka kutwisiso ya kwa moya, Jehova “u inula ba ba kotobani.” (Samu 145:14) Mulena Davida n’a ñozi kuli: “U filwe mbuyoti mutu ya tokomela ba ba tokwile; mwa lizazi la butata Mulimu u ka mu lamulela. [Jehova, NW] u ka mu babalela, a mu pilise; . . . [Jehova, NW] u ka mu tiisa h’a lobezi mwa bulobalo bwa butuku.” (Samu 41:1-3) Jehova u pilisa batanga ba hae kwa moya, niha ba likiwa mwa maikuto ka ku fita buikoneli bwa bona. (2 Makorinte 4:7) Lilama za mabasi ba bañata ba ba talimana ni makulanu mwa lapa la bona ba ikutwile sina walisamu ya n’a ize: “Ni nyandile hahulu; u ni pilise, wena [Jehova, NW], sina ha li sepisize linzwi la hao.”—Samu 119:107.

MOYA O FOLISA

10, 11. (a) Ki sifi se si li sa butokwa hahulu kuli lubasi lu kondise lika mwa ku sebelisana ni makulanu? (b) Musali yo muñwi n’a sebelisani cwañi ni makulanu a munn’a hae?

¹⁰ “Pilu ya mutu ya mu tiisa mwa butuku bwa hae,” ki mo li bulelela lishitanguti la mwa Bibele, “kono pilu h’a i filikani, ya ka mu tusa ki mañi?” (Liproverbia 18:14) Kolofalo ya mwa maikuto i kona ku kataza moya wa lubasi hamohocwalo ni “pilu ya mutu.” Niteñi, “pilu ye sweu i pilisa mubili.” (Liproverbia 14:30) Ka za haiba lubasi lu ka sebelisana ni butuku bo butuna ka ku kondisa lika kamba ka ku sa li kondisa ku itingile ka butuna fa mubonelo, kamba moya, wa lilama za lona.—Mu bapanye ­Liproverbia 17:22.

¹¹ Musali yo muñwi wa Sikreste n’a na ni ku tiyela ku bona munn’a hae a ponganiswa ki butuku bo bu fukuza ku ikutwa kwa mutu hamulaho wa lilimo ze silezi fela za linyalo la bona. “Ku bulela kwa bomunn’a ka ne ku amilwe hahulu ka bumaswe, mi ne ku fitile fa ku bata  ku ba ko ku sa konahali ku ambola ni bona,” ki mwa n’a hupulezi. “Mukatalo wa mwa munahano wa ku lika ku utwisisa se ne ba satalala ku bulela ne li o mutuna hahulu.” Hape, mu nahane ku utwa butuku ni ku zwafa k’o munna n’a kana a ipumani ku kona. Ki sifi se ne ba ezize bosinyalana bao? Nihaike kuli ne ba pila kwahule ni puteho ya Sikreste, kaizeli n’a ezize mwa konela kaufela ku ipuluka a tiile kwa moya ka ku zamaelela ni litaba kaufela ze nca za kopano hamohocwalo ni sico sa kwa moya se si zwelapili se si mwa limagazini za Tora ya ku Libelela ni Awake! Seo ne si mu file m’ata a kwa moya a ku babalela munn’a hae ya latiwa ku fitela lifu la munn’a y’o hamulaho wa lilimo z’e ne.

12. Sina ha ku bonwi mwa taba ya Jobo, ki kalulo ifi yeo mukuli ka linako ze ñwi a peta?

¹² Mwa taba ya Jobo ne li yena, mukuli, ya n’a zwezipili ku ba ya tiile. “Ku cwañi? Lu amuhela ze nde mwa lizoho la Mulimu, mi ze maswe lu hane ku li amuhela?” a buza musal’a hae cwalo. (Jobo 2:10) Ha ku komokisi hamulaho mulutiwa Jakobo ha n’a supile ku Jobo sina mutala o zwile mubano wa pilu-telele ni ku tiya pilu! Kwa Jakobo 5:11 lu bala kuli: “Mu utwile za Jobo, za ku sa fela pilu kwa hae; mi mu boni mafelelezo a hae, a’ mu file Mulena; kakuli Mulena u tezi sishemo ni mukekecima.” Ka ku swana kacenu, mwa miinelo ye miñata mubonelo o’ bundume wa silama sa lubasi ya kula u tusize ba ­bañwi mwa lapa ku ba ni mubonelo o susueza.

13. Ki bapanyo ifi ye sa swanelwi ku eziwa ki lubasi lo lu mwa ­makulanu a matuna?

¹³ Buñata bwa ba ba se ba talimani ni makulanu mwa lubasi ba lumela kuli kwa makalelo hañata lilama za lubasi ba fumana butata mwa ku talimana ni miinelo tenyene. Hape ba talusa kuli nzila yeo mutu a fita fa ku bona muinelo ka yona ki ya butokwa hahulu. Licinceho ni lipetuho mwa likezo za kamita za lubasi ne li kana za  ba t’ata kwa makalelo. Kono haiba mutu a eza luli buikatazo, wa kona ku fita fa ku twaelana hande ni muinelo o munca. Mwa ku eza cwalo, ki kwa butokwa kuli lu si ke lwa bapanya miinelo ya luna ni ya ba bañwi ba ba si na makulanu mwa lubasi, ili ku nahana kuli bupilo bwa bona ki bo bu bunolo ni ku fita mi ni kuli ‘ha ku si ka luka!’ Ka mo ku inezi fela, ha ku na ya ziba luli milwalo ye buima yeo ba bañwi ba na ni ku i lwala. Bakreste kamukana ba fumana ku omba-ombiwa mwa manzwi a Jesu a’ li: “Mu tahe ku na mina kamukana ba ba katezi, ba ba imezwi, mi ni ka mi imulula.”—Mateu 11:28.

KU TOMAHANYA BUTOKWA BWA LIKA

14. Ze butokwa ka ku fitisisa ze swanela li konwa ku tomahanyiwa cwañi?

¹⁴ Ha ku talimanwi ni makulanu a matuna, lubasi ne lu ka eza hande ku hupula manzwi a’ buyelezwi a’ li: “Milelo . . . i tiya ka ku lelisana kwa ba bañata.” (Liproverbia 15:22) Kana lilama za lubasi ne ba ka kopana hamoho ni ku buhisana muinelo o tisizwe ki makulanu? Ka buniti fela ne ku ka ba ko ku swanela ku eza cwalo ka tapelo ni ku bata ketelelo mwa Linzwi la Mulimu. (Samu 25:4) Ki lika mañi ze swanelwa ku nyakisiswa mwa puhisano ye cwalo? Kihona, ku na ni likatulo za za likalafo, za mali, ni za lubasi ze na ni ku eziwa. Ki mañi ya ka fa pabalelo luli? Lubasi lu kona ku swalisana cwañi mwa ku fa kemelo kwa pabalelo yeo? Litukiso ze ezizwe li ka ama cwañi silama sa lubasi yo muñwi ni yo muñwi? Butokwi bwa kwa moya ni bo buñwi bwa mufi luli wa pabalelo bu ka talelezwa cwañi?

15. Ki kemelo ifi yeo Jehova a fa kwa mabasi a’ ipumana mwa ­makulanu a matuna?

¹⁵ Ku lapelela ketelelo ya Jehova ka buniti, ku nahanisisa ka butungi fa Linzwi la hae, ni ku latelela ka bundume nzila ye bonisizwe ki Bibele hañata ku tahisa limbuyoti ze fita tibelelo ya luna. Butuku bwa silama sa lubasi  ya kula ne bu si ke bwa ombala kamita. Kono ku itinga ku Jehova kamita ku isa ku se si zwa mwateñi se sinde ka ku fitisisa mwa muinelo ufi kamba ufi. (Samu 55:22) Walisamu n’a ñozi kuli: “Sishemo sa hao [Jehova, NW] si ni tiisize. Mwa buñata bwa minahano ya ka, likutazo za hao ki zona ze ni tiisize pilu.”—Samu 94:18, 19; mu bone hape Samu 63:6-8.

KU TUSA BANA

16, 17. Ki lisupo lifi ze konwa ku tomiwa muta ku buhisanwa ni bana ba banyinyani ka za ku kula kwa mwanahabo bona?

¹⁶ Butuku bo butuna bu kona ku tisa butata kwa bana mwa lubasi. Ki kwa butokwa kuli bashemi ba tuse banana ku utwisisa butokwi bo bu zuhile ni se ne ba kana ba eza mwa ku fa tuso. Haiba ya kula ki mwanana, banabahabo ba lukelwa ku tusiwa ku utwisisa kuli mamelelo ni pabalelo ye ekezehile yeo mukuli a amuhela ha i talusi kuli bana ba bañwi ha ba oliswi hahulu. Mwa sibaka sa ku tuhelela bunyemi kamba kangisano ku hula, bashemi ba kona ku tusa bana ba bañwi ku tahisa tamo ye silikani se situna yo muñwi ku yo muñwi ni ku tabelana ko ku buniti ha ba nze ba swalisana mwa ku talima muinelo o tisizwe ki makulanu.

¹⁷ Banana ba banyinyani hañata ba ka nga hande muhato haiba bashemi ba ama maikuto a bona mi isiñi litolongosho ze tatezani kamba ze telele ka za miinelo ya za butuku. Kacwalo ne ba ka tahisezwa ku hupula ka za seo silama sa lubasi ya li mukuli a ipumana ku sona. Haiba banana ba ba iketile ba bona ka m’o butuku bu tibelela mukuli ku eza buñata bwa lika zeo bona ba eza ka bunolo hahulu, ba kona ku ba “ni mukekecima” ni ku bonisa “musa” ni ku fita.—1 Pitrosi 3:8.

18. Bana ba bahulunyana ba konwa ku tusiwa cwañi ku utwisisa butata bo bu tisizwe ki makulanu, mi seo ne si kana sa ba tusa cwañi?

¹⁸ Bana ba bahulunyana ba swanelwa ku tusiwa ku  ­lemuha kuli ku na ni muinelo o’ t’ata mi u tokwa buitomboli ku mañi ni mañi mwa lubasi. Ka ku ba ni ku lifa baalafi ni ku lifela likalafo, bashemi ne ba kana ba sa koni ku fumanela bana ba bañwi lika ka mo ne ba ka latela. Kana bana ba ka nyemiswa ki seo ni ku ikutwa kuli ba yawiswa? Kamba kana ba ka utwisisa muinelo ni ku itatela ku eza buitomboli bo bu tokwahala. Ze ñata li itingile fa nzila yeo taba i buhisanwa ka yona ni moya o’ tahiswa mwa lubasi. Ka buniti fela, mwa mabasi a mañata ku kula kwa silama sa lubasi ku tusize mwa ku luta bana ku latelela kelezo ya Paulusi ye li: “Mu si ke mwa eza se siñwi ka kañi, kamba ka buipabazo kwa fela; kono ka buikokobezo mutu ni mutu a hupule kuli ba bañwi ba mu fita. Mutu mañi kamba mañi a si ke a tokomela za hae fela, kono a talime ni za ba bañwi.”—Mafilipi 2:3, 4.

KA MWA K’U NGELA KALAFO

19, 20. (a) Ki buikalabelo bufi b’o litoho za mabasi ba lwala muta silama sa lubasi a kula? (b) Nihaike kuli haki buka ya tuto ya za bualafi, Bibele i fa cwañi ketelelo mwa ku talimana ni makulanu?

¹⁹ Bakreste ba ba itikanelezi ha ba hani kalafo haiba i sa lwanisi mulao wa Mulimu. Muta silama sa lubasi lwa bona a kula, ba cisehela ku bata tuso ya ku imulula manyando a mukuli. Niteñi, ne ku kana kwa ba ni maikuto a’ lwanisana a bocaziba ba za kalafo ili ao a lukelwa ku tatubisiswa. Fahalimu a seo, mwa lilimo za cwanoñu fa matuku ni mapongo a manca a bile a sweli ku shokomoka, mi ku a mañata a ona ao, ha ku na mualafelo o’ amuhelwa ka nañungelele. Nihaiba patisiso ya ona ye nepahezi ka linako ze ñwi i t’ata ku i fumana. Kacwalo he, ki sifi seo Mukreste a swanela ku eza?

²⁰ Nihaike kuli muñoli yo muñwi wa mwa Bibele n’a li mualafi mi muapositola Paulusi n’a file kelezo ya za kalafo ku mulikan’a hae Timotea, Mañolo ki ketelelo ya za muzamao ni za kwa moya, isiñi buka ya tuto ya za likalafo. (Makolose 4:14; 1 Timotea 5:23) Kacwalo he, mwa  ­litaba za bualafi, litoho za mabasi a Sikreste ba na ni ku eza likatulo za bona ze itikanelezi. Mwendi ne ba kana ba ikutwa kuli ba tokwa ku fumana maikuto a bocaziba ba bañata. (Mu bapanye Liproverbia 18:17) Ka buniti fela ba ka batela silama sa lubasi lwa bona ya kula tuso ye nde ka ku fitisisa ye fumaneha, mi ba bañata ba bata yona tuso yeo mwahal’a baalafi ba kwa lipatela ba kamita. Ba bañwi ba ikutwa fela hande mwa ku itusisa likalafo ze ñwi ze si za kamita. Yeo hape ki keto ya ka butu. Niteñi, ha ku talimwa butata bwa za buikangulo, Bakreste ha ba tuheli ku sebelisa ‘linzwi la Mulimu sina lumonyi lwa mwa mautu a bona ni liseli la mwa nzila ya bona.’ (Samu 119:105) Ba zwelapili ku latelela liketelelo ze bonisizwe mwa Bibele. (Isaya 55:8, 9) Kacwalo ba ambuka mibatisisezo ye akaleza tumelo ya mioya, mi ba tokolomoha  likalafo ze loba likuka za Bibele.—Samu 36:9; Likezo 15:28, 29; Sinulo 21:8.

21, 22. Musali yo muñwi wa kwa Asia n’a nahanile cwañi fa sikuka sa Bibele, mi katulo ya n’a ezize ne i fumanehile cwañi ku ba ye lukile mwa muinelo wa hae?

²¹ Mu nyakisise taba ya kalibe wa kwa Asia. Hamulahonyana wa ku kalisa ku ituta ka za Bibele ka ku ituta ni yo muñwi wa Lipaki za Jehova, a pepa mwana wa musizana nako ye swanela i si ka fita kale mi mwana y’o n’a na ni bukiti bwa likilogramu ze 1.47 fela. Musali y’o n’a lobehile pilu mualafi ha n’a mu bulelezi kuli mbututu n’a ka ba ya si ka konda mwa maikuto ni mwa booko mi ni kuli n’a si ke a kona ku zamaya ni kamuta. A mu eleza ku isa mbututu y’o mwa liutelo la ba ba si ka konda. Munn’a hae n’a kakanya fa taba yeo. N’a ka sikuluhela ku mañi?

²² U bulela kuli: “Ni hupula ku ituta mwa Bibele kuli ‘bana ki sanda se si zwa ku Jehova; mi se si pepwa ki mba, ki mupuzo w’a fa mutu.’” (Samu 127:3) A ikatulela ku ikungela sona “sanda” seo mwa lapa ni ku si babalela. Lika ne li li t’ata kwa makalelo, kono ka tuso ya balikani ba Sikreste mwa puteho ya Lipaki za Jehova ya fa silalanda, musali y’o n’a konile ku kondisa lika ni ku fa mwana y’o kemelo ye ipitezi ye ne i tokwahala. Hamulaho wa lilimo ze 12, mwana y’o n’a kona ku ya kwa mikopano kwa Ndu ya Mubuso ni ku ikola ku ba hamoho ni ba banca kwa sibaka seo. Me u bulela kuli: “Ni ya itumela hahulu kuli likuka za Bibele ne li ni susuelize ku eza se si lukile. Bibele ne i ni tusize ku buluka lizwalo le li ngwelukile fapil’a Jehova Mulimu ni ku sa ba ni buinyazo bo ne bu ka be bu ni sisitile mwahal’a bupilo bwa ka kaufela.”

23. Ki ku omba-omba kufi k’o Bibele i fa kwa bakuli ni kwa bababaleli ba bona?

²³ Makulanu h’a na ku ba ni luna ku ya ku ile.  Mupolofita Isaya n’a supile kwa nako ya kwapili ili yeo ‘ku si na muyahi ya ka ipulela kuli: Na kula.’ (Isaya 33:24) Yona sepiso yeo i ka talelezwa mwa lifasi le linca le li sweli ku atumela ka bubebe. Nihakulicwalo, nako yeo i si ka fita kale lu na ni ku pila lu nze lu talimana ni makulanu ni lifu. Ka tabo, Linzwi la Mulimu li lu fa ketelelo ni tuso. Milao ya muzamao ye mutomo yeo Bibele i fa ki ye inelela, mi i fitela kwahule maikuto a batu ba ba si ka petahala a’ sweli ku cinca kamita. Kacwalo he, mutu ya butali u lumelelana ni walisamu ya n’a ñozi kuli: “Mulao wa [Jehova, NW] u petehile, u katulusa moya; bupaki bwa [Jehova, NW] bwa sepahala, bu talifisa ya si na kutwisiso. . . . Likatulo za [Jehova, NW] ki za niti, ki ze sepahala kaufel’a zona; . . . mwa ku ya ka zona, ku na ni mupuzo o mutuna.”—Samu 19:7, 9, 11.

LIKUKA ZE ZA MWA BIBELE LI KONA KU TUSA CWAÑI . . . LUBASI KU TALIMANA NI MAKULANU A MATUNA NI LIFILIKANYO ZEO A TISA?

Lilato li na ni pilu-telele mi li tiyela linto kaufela.—1 Makorinte 13:4-7.

Ki kwa butokwa ku tahisa moya o munde.—Liproverbia 18:14.

Ki ko kunde ku bata kelezo pili lu si ka eza kale likatulo za butokwa.—Liproverbia 15:22.

Jehova wa lu fa kemelo bupilo ha bu tatafala.—Samu 55:22.

Linzwi la Jehova ki ketelelo mwa miinelo kaufela.—Samu 119:105.

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 118]

Bakreste ba bonisa butungi bwa lilato la bona muta bosinyalana ni bona ba kula

[Siswaniso se si fa likepe 125]

Lubasi ha lu sebeza hamoho, butata bwa konwa ku talimwa