Skip to content

Skip to table of contents

KAPÍTULU 10

Kuandu ema ida iha família sai moras

Kuandu ema ida iha família sai moras

1, 2. Oinsá mak Satanás koko atu halakon Job nia laran-metin?

 BÍBLIA konta istória kona-ba ema naran Job neʼebé haksolok ho nia moris família nian. Job iha oan naʼin-sanulu, mane naʼin-hitu no feto naʼin-tolu. Nia mós iha rikusoin barak atubele tau matan didiʼak ba nia família. Bíblia hatete katak “husi ema hotu iha parte leste, [Job] mak riku liu”. Buat neʼebé importante liu mak nia hatudu ezemplu diʼak ba nia família hodi adora Maromak ho laran, no nia hanoin nafatin kona-ba oan sira-nia relasaun ho Maromak Jeová. Buat sira-neʼe halo nia família sai besik liu ba malu no sente kontente.—Jó 1:1-5.

2 Maromak Jeová nia inimigu boot, Satanás, sempre koko atu halakon Maromak nia atan sira-nia laran-metin. Satanás haree Job nia situasaun, no nia ataka Job hodi halo lakon nia rikusoin no halo nia oan hotu mate. Tuirmai, nia “ataka Job ho fisur aat husi nia ain toʼo ulun-fatuk”. Sin, Satanás hanoin katak nia bele halakon Job nia laran-metin ba Maromak hodi uza dezastre no moras.—Jó 2:6, 7.

3. Saida mak Bíblia dehan kona-ba Job nia terus?

3 Maski Bíblia la fó-hatene moras saida loos mak kona Job, maibé Bíblia esplika katak Job nia isin iha ular no fisur, sai dodok no dois. Nia iis neʼebé sai husi ibun mós dois. Moras makaʼas neʼe halo nia terus tebetebes. (Jó 7:5; 19:17; 30:17, 30) Job tuur iha akudesan no koi nia isin ho sanan-rai nia rohan. (Jó 2:8) Ita sente kasian duni ba Job, loos ka lae?

4. Susar saida mak bele kona família hotu?

4 Se Ita rasik hetan moras aat hanesan neʼe, Ita sente oinsá? Ohin loron, Satanás la ataka Maromak nia atan ho moras hanesan nia halo ba Job. Maibé, dala ruma ema iha Ita-nia família hetan moras. Ida-neʼe bele akontese tanba ita hotu sala-naʼin, loron-loron ita hasoru problema neʼebé halo ita sente estrese, no situasaun iha mundu neʼe sai aat ba beibeik. Maski ita hakaʼas an atu proteje ita-nia an husi moras oioin, moras bele kona ita hotu. Dala barak terus neʼebé ita hetan ladún makaʼas hanesan Job nia terus, maibé kuandu ema ida iha família sai moras, neʼe lori susar ba família tomak. Entaun, mai ita haree oinsá mak Bíblia ajuda ita atu tahan hasoru susar neʼe.—Eclesiastes 9:11; 2 Timoteo 3:16.

OINSÁ MAK ITA SENTE?

5. Kuandu ema ida hetan moras ba tempu uitoan, baibain família halo saida?

5 Iha ita-nia moris loron-loron, ita hasoru susar oioin. Liután neʼe, kuandu ema ida husi família sai moras ba tempu uitoan ka ba tempu kleur, ida-neʼe kona família hotu nia moris loron-loron nian. Karik família neʼebé la moras labele halo estrundu, hodi ema moras neʼe bele toba ho diʼak. Maski labarik kiʼik mós sente kasian ba ema ida iha família neʼebé moras, maibé dala ruma ita tenke fó-hanoin ba sira atu labele halo barullu. (Koloso 3:12) Kuandu ema ida hetan moras ba tempu uitoan, baibain fasil liu ba família hotu atu ajuda. No mós, ita hotu-hotu hakarak simu laran-diʼak hanesan neʼe kuandu ita sai moras, loos ka lae?—Mateus 7:12.

6. Kuandu ema ida moras ba tempu kleur, dala ruma família bele sente oinsá?

6 Maibé, oinsá se ema ida hetan moras ba tempu kleur? Porezemplu, se ema ida iha Ita-nia família moras isin-mate, ka latan deʼit iha toba-fatin tanba moras kankru, ka book an la diʼak tanba moras seluk, neʼe susar ba família tomak, loos ka lae? Hanesan neʼe mós se ema ida iha família iha moras mentál. Sin, família hotu sente kasian ba ema neʼebé moras. Maibé neineik-neineik sentimentu seluseluk mós bele mosu. Karik sira sente katak tan ema moras neʼe, sira la livre ona atu halo buat barak, no dala ruma sira sente laran-moras. Karik sira hanoin: “Tansá mak ida-neʼe akontese mai haʼu?”

7. Kuandu Job hetan moras, nia feen sente oinsá? Saida mak nia haluha?

7 Karik Job nia feen mós sente laran-moras no bilán. Hanoin-hetan katak nia triste tebes ona tanba nia oan hotu foin mate. No ikusmai, nia haree moras aat kona nia laʼen neʼebé uluk isin-diʼak no forte. Karik buat hotu neʼe halo nia haluha buat neʼebé importante liu, neʼe mak relasaun diʼak ho Maromak. Bíblia hatete: “Ikusmai [Job nia] feen hatete ba nia: ‘Ó sei nafatin laran-metin ba Maromak ka? Hatete-aat Maromak no mate bá!’”—Jó 2:9.

8. Kuandu ema ida iha família hetan moras boot, eskritura saida mak ajuda família atu iha hanoin neʼebé loos?

8 Ema barak sente estrese, no mós bele sai hirus, kuandu buat barak iha sira-nia moris troka tanba ema ida iha família moras. Maski nuneʼe, ba ema kristaun, diʼak atu haree situasaun neʼe nuʼudar oportunidade atu hatudu domin neʼebé loos. Domin neʼebé loos inklui “pasiénsia, . . . laran-diʼak . . . [no] la buka nia rasik nia diʼak . . . Domin tahan terus hotu, fiar buat hotu, iha esperansa iha buat hotu, lori todan hotu”. (1 Korinto 13:4-7) Entaun, duké husik sentimentu la diʼak domina ita, hakaʼas an atu kontrola sentimentu neʼe.—Filipe 4:8.

9. Eskritura saida deʼit mak ajuda família kuandu ema ida hetan moras?

9 Nuneʼe, kuandu ema ida iha família moras, oinsá mak família bele hetan ajuda hodi sira bele nafatin iha relasaun diʼak ho Maromak, no la sente laran-susar demais? Iha tratamentu médiku oioin, no moras ida-idak presiza tratamentu neʼebé la hanesan. Livru ida-neʼe laʼós atu fó konsellu kona-ba tratamentu, tan neʼe karik família bele tetu didiʼak kona-ba neʼe. Maibé, Maromak Jeová promete katak nia sei “fó aten-barani ba ema neon kraik sira”. (2 Korinto 7:6) Liurai David hakerek: “Haksolok ba ema neʼebé hatudu laran-diʼak ba ema kiʼik; iha loron terus nian Maromak Jeová sei salva nia. Jeová rasik sei proteje no tau matan ba nia moris. . . . Maromak Jeová rasik sei ajuda nia kuandu nia moras no latan iha toba-fatin.” (Salmo 41:1-3) Liafuan neʼe katak Maromak Jeová sei hametin nia atan sira atu nafatin iha relasaun diʼak ho nia, maski dala ruma sira laran-susar tebes toʼo sente la bele tahan ona. (2 Korinto 4:7) Ema barak neʼebé hasoru susar tanba família ida moras, halo orasaun neʼebé hanesan ho salmu ida, neʼebé dehan: “Haʼu-nia terus boot tebes. Oh, Jeová, tau matan ba haʼu tuir buat neʼebé Ita hatete ona.”—Salmo 119:107.

HANOIN IHA DALAN NEʼEBÉ LOOS

10. Atu família bele tahan hasoru moras, ida-neʼe depende ba saida?

10 Lia-dadolin husi Bíblia hatete: “Ema ida neʼebé haksolok iha laran bele tahan nia moras, maibé sira neʼebé laran-kraik, sé mak bele tahan?” (Provérbios 18:14) Trauma bele halakon família hotu nia “haksolok iha laran”. Maibé, “fuan neʼebé kalma mak fó moris ba isin”. (Provérbios 14:30) Entaun, kuandu ema ida iha família moras ba tempu kleur, oinsá mak sira bele tahan hasoru situasaun neʼe? Ida-neʼe depende ba oinsá sira ida-idak hanoin kona-ba situasaun neʼe.—Kompara ho Provérbios 17:22.

11. Oinsá mak feto kristaun ida tahan kuandu nia laʼen hetan moras neʼebé todan?

11 Feto kristaun ida neʼebé foin kaben tinan neen deʼit, derrepente nia laʼen hetan moras no sai isin-mate. Nia hatete: “Moras neʼe halo haʼu-nia laʼen la bele koʼalia moos, no susar duni ba haʼu atu koʼalia ho nia. Haʼu hakaʼas an tebes atu komprende buat neʼebé haʼu-nia laʼen koko atu hatete, no ida-neʼe halo haʼu kole tebes.” Hanoin toʼok kona-ba estrese neʼebé laʼen neʼe mós sente iha situasaun neʼe! Saida mak sira halo? Maski sira hela dook husi kongregasaun kristaun, irmán neʼe hakaʼas an atu halo ninia relasaun ho Maromak metin nafatin, hodi kontinua lee livru sira neʼebé esplika lia-loos husi Bíblia, hanesan livru Menara Pengawal no Sedarlah! Ida-neʼe ajuda nia atu tau matan ba nia laʼen durante tinan haat toʼo nia laʼen mate.

12. Hodi halo tuir Job nia ezemplu, oinsá mak ema neʼebé moras bele ajuda ema seluk iha família laran?

12 Iha Job nia situasaun, nia mak ida neʼebé moras, no nia fiar metin nafatin. Nia hatete ba nia feen: “Ita sei simu deʼit buat neʼebé diʼak husi Maromak loos no la simu buat neʼebé aat?” (Jó 2:10) Tan neʼe mak dixípulu Tiago temi Job nia laran-metin no pasiénsia nuʼudar ezemplu neʼebé diʼak tebes! Tiago 5:11 hatete: “Imi rona oinsá Job laran-metin no imi haree tiha Naʼi nia hakarak; oinsá Naʼi laran-luak no diʼak.” Ohin loron, ema barak neʼebé moras hatudu aten-barani hodi fiar metin ba Maromak, no ida-neʼe mós ajuda ema seluk iha família laran.

13. Importante ba família neʼebé iha ema moras todan atu la hanoin kona-ba saida?

13 Kuandu doutór fó-hatene katak ema ida iha família laran iha moras todan, karik susar ba família tomak atu simu realidade neʼe. Maibé, ema barak neʼebé hasoru situasaun neʼe hatete katak dalan neʼebé sira hanoin kona-ba situasaun neʼe mak importante tebes. Maski susar, maibé kuandu ema hakaʼas an, sira bele troka sira-nia toman hodi bele hasoru situasaun foun neʼe. Buat seluk tan neʼebé importante mak labele kompara ita-nia situasaun ho família seluk neʼebé la hasoru problema neʼe. Lalika sente katak ita-nia moris mak ‘susar hela deʼit’, maibé ema seluk lae! Tuir loloos, la iha ema ida neʼebé hatene loloos kona-ba susar neʼebé ema seluk hasoru. Maibé ema kristaun hotu bele sente haksolok ho Jesus nia liafuan, neʼebé dehan: “Mai besik haʼu, imi hotu neʼebé kole no terus; haʼu sei fó kmaan ba imi.”—Mateus 11:28.

HALO DESIZAUN HO MATENEK

14. Oinsá mak família bele foti desizaun ho matenek kona-ba buat neʼebé importante liu?

14 Kuandu ema ida moras, Maromak nia liafuan tuirmai neʼe bele ajuda: “Susesu iha bainhira iha ema barak neʼebé fó konsellu.” (Provérbios 15:22) Entaun, ema iha família laran bele tuur hamutuk atu koʼalia kona-ba situasaun neʼe ka lae? Diʼak atu halo nuneʼe, no mós halo orasaun hamutuk no buka matadalan husi Maromak nia Liafuan. (Salmo 25:4; 2 Timoteo 3:16) Família bele koʼalia kona-ba saida deʼit? Karik presiza koʼalia kona-ba tratamentu, osan, no desizaun seluk neʼebé kona família tomak. Porezemplu, sé mak sei hein ema moras? Oinsá mak sira seluk bele ajuda? Oinsá mak arranju neʼe sei kona ema ida-idak? Oinsá mak família bele ajuda ema neʼebé hein ema moras neʼe kona-ba ninia presiza loron-loron nian? No oinsá atu ajuda hodi ninia relasaun ho Maromak la sai fraku?

15. Oinsá mak Maromak Jeová fó ajuda ba família neʼebé iha ema moras?

15 Halo orasaun ho laran atu husu Maromak Jeová nia matadalan, hanoin didiʼak kona-ba ninia Liafuan, no halo tuir ho aten-barani buat neʼebé Bíblia hatete. Se halo nuneʼe, Ita bele fiar katak Maromak sei fó bensaun barak ba Ita. Maski karik ema moras neʼe la sai diʼak, maibé se Ita sempre sadere ba Maromak Jeová, nia sei ajuda Ita atu hasoru situasaun naran deʼit. (1 Pedro 5:7) Maromak nia Liafuan hatete: ‘Imi keta laran-taridu kona-ba buat ruma. Iha buat hotu, harohan no hamulak bá hodi fó-agradese; hatoʼo imi-nia harohan ba Maromak. Nuneʼe, Maromak nia dame sei rai hela iha imi-nia fuan no laran iha Kristu Jesus.’—Filipe 4:6, 7; haree mós Salmo 94:18, 19.

AJUDA ITA-NIA OAN SIRA

Kuandu família serbisu hamutuk, sira bele tahan hasoru problema barak

16, 17. Kuandu koʼalia ba labarik kiʼik kona-ba sira-nia maun ka alin neʼebé moras, diʼak liu atu koʼalia kona-ba saida?

16 Kuandu ema ida iha família moras, ida-neʼe bele hamosu problema ba oan sira. Importante ba inan-aman atu esplika ba oan kona-ba buat neʼebé mosu no oinsá mak oan sira bele ajuda. Se oan ida sai moras, Ita tenke ajuda oan seluk atu komprende katak atensaun neʼebé Ita fó ba oan moras neʼe la dehan katak Ita ladún hadomi ona sira. Duké husik sira sai laran-moras, inan-aman bele ajuda sira atu hametin sira-nia relasaun ba malu, hatudu domin, no ajuda malu.

17 Kona-ba oan neʼebé sei kiʼik, diʼak liu ba inan-aman atu ajuda sira atu sente hanoin ba sira-nia maun ka alin neʼebé moras. Duké esplika deʼit informasaun barak kona-ba saida mak moras neʼe, koʼalia kona-ba susar neʼebé ema moras neʼe hasoru. Se labarik neʼebé la moras komprende oinsá mak moras neʼe hanetik sira-nia maun ka alin atu la bele halo buat ruma, karik ida-neʼe bele ajuda sira atu ‘hanoin malu no [hatudu] domin ba malu’.—1 Pedro 3:8.

18. Oinsá mak inan-aman bele ajuda oan neʼebé boot atu komprende problema neʼebé mosu tanba moras? Oinsá mak ida-neʼe bele ajuda oan sira?

18 Oan neʼebé boot mós presiza atu hatene kona-ba situasaun susar neʼe, no komprende katak ema ida-idak iha família laran tenke ajuda malu. Se inan-aman gasta osan hodi selu ospitál no sosa ai-moruk, karik sira la bele ona fó buat barak ba oan sira seluk. Se nuneʼe, oan sira sei laran-moras no hanoin katak sira lakon buat ruma ka lae? Ka, sira sei komprende situasaun neʼe no prontu atu ajuda? Nuneʼe, koʼalia hamutuk ho Ita-nia oan sira, no ajuda sira atu hanoin malu. Tuir loloos, iha família barak, kuandu ema ida moras, inan-aman ajuda oan sira atu halo tuir apóstolu Paulo nia konsellu, neʼebé dehan: “Keta halo buat ida hodi hanoin deʼit imi an nia diʼak, eh hodi hakarak hetan naran boot, maibé haraik an ba malu, hodi hanoin katak ema seluk sira diʼak liu fali imi. No keta buka imi rasik nia diʼak, maibé buka uluk ema seluk nian.”—Filipe 2:3, 4.

OINSÁ HO TRATAMENTU MÉDIKU NIAN?

19, 20. (a) Kuandu ema ida iha família hetan moras, família nia ulun iha responsabilidade atu halo saida? (b) Hodi halo tuir Bíblia nia matadalan, ema kristaun tenke sees husi saida?

19 Ema kristaun sei simu tratamentu médiku nian neʼebé la kontra Maromak nia ukun-fuan. Tuir loloos, kuandu ema ida iha família sai moras, família hakarak duni atu buka tratamentu ba moras neʼe. Maibé, dala ruma doutór ida nia hanoin la hanesan ho doutór ida seluk nian. Liután neʼe, ohin loron iha moras foun neʼebé mosu no seidauk iha tratamentu ka ai-moruk atu kura moras neʼe. Dala ruma mós susar atu hatene moras saida loos mak kona Ita-nia família ida. Se hanesan neʼe, saida mak ema kristaun bele halo?

20 Maski ema ida neʼebé hakerek Bíblia mak doutór ida, no apóstolu Paulo mós hakerek ba nia maluk Timóteo kona-ba oinsá mak hetan isin-diʼak, maibé Bíblia laʼós livru médiku nian. Bíblia mak livru neʼebé fó matadalan kona-ba morál no oinsá atu halo tuir Maromak nia hakarak. (Koloso 4:14; 1 Timoteo 5:23) Tan neʼe, kona-ba hili tratamentu moras nian, família kristaun nia ulun mak iha responsabilidade atu tetu ho diʼak hodi halo desizaun. Tanba nia hakarak hetan tratamentu neʼebé diʼak liu, karik nia lori ema moras neʼe ba ospitál. No karik sira bá konsulta ho doutór rua ka liu hodi hatene loos kona-ba moras neʼe no tratamentu. (Kompara ho Provérbios 18:17.) Iha mós ema balu neʼebé gosta atu uza ai-moruk tradisionál. Ema kristaun mós bele halo desizaun kona-ba neʼe. Maibé, kuandu buka tratamentu ba moras, ema kristaun husik nafatin ‘Maromak nia liafuan sai nuʼudar ahi-oan ba sira-nia ain, no naroman ba sira-nia dalan’. (Salmo 119:105) Sira nafatin halo tuir matadalan husi Bíblia. (Isaías 55:8, 9) Tan neʼe, sira la buka matan-dook nia ajuda atu hatene moras no kura moras, no la simu tratamentu saida deʼit neʼebé kontra Bíblia nia matadalan.—Salmo 36:9; Apostolu 15:28, 29; Apokalipse 21:8.

21, 22. Oinsá mak feto ida iha rai-Ázia uza Bíblia nia matadalan atu halo desizaun? Tanbasá mak nia bele kontente ho ninia desizaun?

21 Hanoin toʼok kona-ba feto ida iha rai-Ázia neʼebé estuda Bíblia ho Testemuña ba Jeová. Nia tuur ahi seidauk toʼo fulan, no ninia oan-feto neʼe nia todan kilograma ida ho balun deʼit. Kuandu doutór hatete katak bebé neʼe sei la normál iha neon no sei nunka laʼo, nia sente triste loos. Doutór hatete katak diʼak liu atu fó bebé neʼe ba orfanatu. Nia laʼen laran-rua kona-ba neʼe. Nuneʼe, kusta ba feto neʼe atu halo desizaun.

22 Feto neʼe hatete: “Haʼu hanoin-hetan katak tuir Bíblia ‘oan sira mak liman-rohan husi Maromak Jeová; oan neʼebé moris mai husi oan-fatin mak prezente ida.’” (Salmo 127:3) Nia deside atu lori “liman-rohan” neʼe ba uma no tau matan didiʼak ba nia. Foufoun susar atu halo nuneʼe, maibé ho ajuda husi kolega iha ninia kongregasaun husi Testemuña ba Jeová, feto neʼe bele tau matan ba nia oan. Liutiha tinan sanulu-resin-rua, oan neʼe sempre tuir reuniaun iha Salaun Reinu, no haksolok hodi ransu malu ho joven seluseluk iha neʼebá. Inan neʼe hatete: “Haʼu agradese tebes tanba Bíblia fó matadalan mai haʼu, no ida-neʼe book haʼu atu halo buat neʼebé loos. Bíblia ajuda haʼu atu iha laran neʼebé moos nafatin iha Maromak Jeová nia oin. No atu la foti desizaun neʼebé sala, neʼebé bele hakanek haʼu-nia laran durante haʼu-nia moris tomak.”

23. Oinsá mak Bíblia fó kmaan ba ema neʼebé moras no ba ema neʼebé tau matan ba ema moras neʼe?

23 Iha aban-bainrua moras sei la iha tan. Profeta Isaías hakerek kona-ba mundu foun hodi hatete: “La iha ema neʼebé hela iha rai sei dehan: ‘Haʼu moras.’” (Isaías 33:24) Mundu foun neʼe besik ona atu mai. Maibé antes tempu neʼebá, ita presiza tahan hasoru problema hanesan moras no mate. Maski nuneʼe, ohin loron ita sei haksolok tanba Maromak nia Liafuan fó matadalan no fó ajuda mai ita. Ema sala-naʼin nia hanoin troka beibeik, maibé Bíblia nia matadalan mak diʼak liu no hela ba nafatin. Tan neʼe, diʼak atu hanoin hanesan ema neʼebé hakerek salmu ida, neʼebé dehan: “Maromak Jeová nia lei mak perfeitu, halo ema nia moris fila fali. Jeová nia avizu mak ita bele fiar, halo ema neʼebé la iha esperiénsia sai matenek. . . . Jeová nia tesi-lia mak loos; desizaun sira-neʼe sempre loos. . . . Hodi halaʼo tuir sira-neʼe, iha bensaun boot.”—Salmo 19:7, 9, 11.