1. Wat zijn enkele dingen die verdeeldheid in een gezin kunnen veroorzaken?

GELUKKIG zijn degenen die tot een gezin behoren waarin liefde, begrip en vrede heersen. Hopelijk is dat in uw gezin het geval. Helaas voldoen talloze gezinnen niet aan die beschrijving en zijn om de een of andere reden verdeeld. Wat is de oorzaak van verdeeldheid in huisgezinnen? In dit hoofdstuk zullen wij drie dingen bespreken. In sommige gezinnen belijden niet alle gezinsleden hetzelfde geloof. In andere hebben niet alle kinderen dezelfde biologische ouders. In weer andere schijnt de strijd om in het levensonderhoud te voorzien of het verlangen naar meer materiële dingen gezinsleden uit elkaar te drijven. Toch kan het zijn dat bepaalde omstandigheden in het ene huisgezin verdeeldheid veroorzaken maar in het andere niet. Hoe komt dit?

2. Waar trachten sommigen leiding voor het gezinsleven te vinden, maar wat is de beste bron voor een dergelijke leiding?

² Eén factor is de kwestie van zienswijze. Als u oprecht probeert de zienswijze van de ander te begrijpen, zult u eerder zien hoe de eenheid in het gezin gehandhaafd kan worden. Een tweede factor is de bron waaruit u leiding put. Veel mensen volgen de raad van collega’s, buren, schrijvers van dagbladrubrieken, of andere menselijke gidsen. Maar sommigen zijn erachter gekomen wat Gods Woord over hun situatie zegt en zijn toen gaan toepassen wat zij leerden. Hoe kan een gezin door dit te doen, geholpen worden de vrede in het huisgezin te handhaven? — 2 Timotheüs 3:16, 17.

3. (a) Welke raad geeft de bijbel over trouwen met iemand die een ander geloof heeft? (b) Wat zijn enkele fundamentele beginselen die van toepassing zijn als de ene huwelijkspartner een gelovige is en de andere niet?

³ De bijbel geeft krachtige raad om niet te trouwen met iemand die een ander geloof heeft (Deuteronomium 7:3, 4; 1 Korinthiërs 7:39). Het kan echter zijn dat u nadat u getrouwd was, de waarheid uit de bijbel hebt leren kennen maar uw man niet. Wat dan? Natuurlijk blijven de huwelijksgeloften van kracht (1 Korinthiërs 7:10). De bijbel beklemtoont de bestendigheid van de huwelijksband en moedigt gehuwden aan hun meningsverschillen op te lossen in plaats van om die reden uit elkaar te gaan (Efeziërs 5:28-31; Titus 2:4, 5). Maar als uw man er nu ernstig bezwaar tegen maakt dat u de religie van de bijbel beoefent? Misschien probeert hij u te verhinderen de gemeentevergaderingen te bezoeken, of misschien zegt hij dat hij niet wil dat zijn vrouw van huis tot huis gaat om over religie te praten. Wat zult u doen?

4. Hoe kan een vrouw empathie tonen als haar man haar geloof niet deelt?

⁴ Vraag u af: ’Waarom denkt mijn man er zo over?’ (Spreuken 16:20, 23) Als hij niet werkelijk begrijpt wat u doet, maakt hij zich misschien zorgen over u. Of wellicht oefenen familieleden druk op hem uit omdat u niet meer meedoet aan bepaalde gebruiken die zij als belangrijk beschouwen. „Alleen in huis, voelde ik mij verlaten”, zei één echtgenoot. Deze man dacht dat hij zijn vrouw aan een religie verloor. Toch weerhield trots hem ervan toe te geven dat hij eenzaam was. Het kan zijn dat uw echtgenoot de verzekering nodig heeft dat uw liefde voor Jehovah niet betekent dat u uw man nu minder liefhebt dan in het verleden. Breng beslist tijd met hem door.

5. Welke evenwichtige kijk moet een vrouw hebben als haar man een ander geloof heeft?

⁵ Als u de situatie verstandig wilt aanpakken, moet er echter iets beschouwd worden wat nog belangrijker is.  Gods Woord drukt vrouwen op het hart: „Weest aan uw man onderworpen, zoals het betaamt in de Heer” (Kolossenzen 3:18). De bijbel waarschuwt dus tegen een geest van onafhankelijkheid. Door te zeggen „zoals het betaamt in de Heer”, geeft deze schriftplaats bovendien te kennen dat onderworpenheid aan een echtgenoot niet los dient te staan van onderworpenheid aan de Heer. Er moet evenwicht zijn.

6. Welke beginselen dient een christelijke vrouw in gedachte te houden?

⁶ Het bezoeken van gemeentevergaderingen en getuigenis geven aan anderen over het op de bijbel gebaseerde geloof dat men belijdt, vormen voor een christen belangrijke aspecten van de ware aanbidding die niet veronachtzaamd dienen te worden (Romeinen 10:9, 10, 14; Hebreeën 10:24, 25). Wat zou u derhalve doen als een mens u rechtstreeks verbood aan een specifiek vereiste van God te voldoen? De apostelen van Jezus Christus verklaarden: „Wij moeten God als regeerder meer gehoorzamen dan mensen”  (Handelingen 5:29). Hun voorbeeld verschaft een precedent dat voor veel situaties in het leven geldt. Zal liefde voor Jehovah u ertoe bewegen hem de toewijding te schenken die hem rechtens toekomt? Zal uw liefde en achting voor uw echtgenoot er terzelfder tijd toe leiden dat u dit probeert te doen op een wijze die hem niet van streek brengt? — Mattheüs 4:10; 1 Johannes 5:3.

7. Waartoe moet een christelijke vrouw vastbesloten zijn?

⁷ Jezus merkte op dat dit niet altijd mogelijk zou zijn. Hij waarschuwde dat gelovige leden van sommige gezinnen zich vanwege tegenstand tegen de ware aanbidding afgesneden zouden voelen, alsof er een zwaard tussen hen en de rest van het gezin was gekomen (Mattheüs 10:34-36). Een vrouw in Japan ondervond dit. Zij werd elf jaar lang door haar man tegengestaan. Hij behandelde haar hardvochtig en sloot haar vaak buiten. Maar zij volhardde. Vrienden in de christelijke gemeente hielpen haar. Zij bad voortdurend en putte veel aanmoediging uit 1 Petrus 2:20. Deze christelijke vrouw was ervan overtuigd dat als zij standvastig bleef, haar man zich op een dag bij haar zou aansluiten in het dienen van Jehovah. En dat deed hij ook.

8, 9. Hoe dient een vrouw te handelen teneinde het te vermijden haar man onnodige obstakels in de weg te leggen?

⁸ Er zijn veel praktische dingen die u kunt doen om de houding van uw huwelijkspartner te beïnvloeden. Als uw man bijvoorbeeld bezwaar maakt tegen uw religie, geef hem dan op andere terreinen geen geldige redenen tot klagen. Houd het huis schoon. Draag zorg voor uw uiterlijke verschijning. Wees kwistig in uw uitingen van liefde en waardering. Kritiseer niet, maar verleen daarentegen steun. Laat blijken dat u naar hem opziet voor leiding. Neem geen represailles als u meent onrechtvaardig behandeld te zijn (1 Petrus 2:21, 23). Neem menselijke onvolmaaktheid in aanmerking, en als er een geschil rijst, wees dan nederig de eerste om excuses aan te bieden. — Efeziërs 4:26.

 ⁹ Laat niet toe dat door uw aanwezigheid op vergaderingen zijn maaltijden niet op tijd klaar zijn. U kunt ook besluiten een aandeel aan de christelijke bediening te hebben op tijden dat uw echtgenoot niet thuis is. Een christelijke vrouw doet er verstandig aan niet op een onwelkom moment tot haar man te prediken. In plaats daarvan volgt zij de raad van de apostel Petrus op: „Gij vrouwen, weest aan uw eigen man onderworpen, opdat, indien sommigen niet gehoorzaam zijn aan het woord, zij zonder woord gewonnen mogen worden door het gedrag van hun vrouw, omdat zij ooggetuigen zijn geweest van uw eerbare gedrag te zamen met diepe achting” (1 Petrus 3:1, 2). Christelijke vrouwen doen hun best om in vollediger mate de vruchten van Gods geest tentoon te spreiden. — Galaten 5:22, 23.

10. Hoe moet een gelovige echtgenoot zijn vrouw bejegenen als zij een andere geloofsovertuiging heeft?

¹⁰ En wanneer nu de man een praktizerend christen is en de vrouw niet? De bijbel geeft leiding in zulke situaties. Daarin staat: „Indien een broeder een ongelovige vrouw heeft en zij het nochtans goedvindt bij hem te wonen, dan moet hij haar niet verlaten” (1 Korinthiërs 7:12). Ook wordt tot echtgenoten de vermaning gericht: „Blijft uw vrouw liefhebben.” — Kolossenzen 3:19.

11. Hoe kan een man onderscheidingsvermogen tonen en tactvol gezag over zijn vrouw uitoefenen als zij geen praktizerend christen is?

¹¹ Indien u getrouwd bent met een vrouw die een ander geloof heeft dan u, zie er dan vooral zorgvuldig op toe uw vrouw achting te betonen en rekening te houden met haar gevoelens. Als volwassene verdient zij een mate van vrijheid om haar religieuze overtuiging te belijden, ook al deelt u die niet. Verwacht niet dat zij de eerste de beste keer dat u met haar over uw geloof spreekt, langgehuldigde geloofsovertuigingen zal opgeven ten gunste van iets nieuws. Probeer in plaats van kortaf te zeggen dat de religieuze  gebruiken die zij en haar familie lange tijd hebben gekoesterd verkeerd zijn, geduldig met haar aan de hand van de Schrift te redeneren. Zij voelt zich misschien verwaarloosd als u veel tijd aan de activiteiten van de gemeente besteedt. Misschien weerstaat zij uw pogingen om Jehovah te dienen, maar wil zij in wezen eenvoudig de boodschap overbrengen: „Je moet meer tijd aan me besteden!” Wees geduldig. Wanneer u van liefdevolle consideratie blijk geeft, kan het zijn dat zij mettertijd geholpen wordt de ware aanbidding te aanvaarden. — Kolossenzen 3:12-14; 1 Petrus 3:8, 9.

12. Hoe dienen, zelfs als een man en zijn vrouw niet hetzelfde geloof belijden, schriftuurlijke beginselen toegepast te worden bij de opleiding van hun kinderen?

¹² In een huisgezin dat niet in aanbidding verenigd is, wordt religieus onderricht van de kinderen soms een geschilpunt. Hoe dienen schriftuurlijke beginselen toegepast te worden? De bijbel kent de vader de voornaamste verantwoordelijkheid toe om de kinderen te onderrichten, maar de moeder vervult ook een belangrijke rol (Spreuken 1:8; vergelijk Genesis 18:19; Deuteronomium 11:18, 19). Zelfs als de vader Christus’ gezag als hoofd niet aanvaardt, is hij nog steeds het gezinshoofd.

13, 14. Wat kan de vrouw doen als haar man haar verbiedt de kinderen mee te nemen naar christelijke vergaderingen of met hen te studeren?

¹³ Sommige ongelovige vaders hebben er geen bezwaar tegen als de moeder de kinderen in religieuze aangelegenheden onderricht. Andere vaders hebben dat wel. En als uw echtgenoot u nu geen toestemming geeft om de kinderen mee te nemen naar gemeentevergaderingen of u zelfs verbiedt thuis met hen de bijbel te bestuderen? Nu moet u een aantal verplichtingen tegen elkaar afwegen — uw verplichting tegenover Jehovah God, tegenover uw man, die uw hoofd is, en tegenover uw geliefde kinderen. Hoe kunt u deze met elkaar verenigen?

 ¹⁴ U zult de kwestie beslist in gebed voorleggen (Filippenzen 4:6, 7; 1 Johannes 5:14). Maar ten slotte bent u degene die moet beslissen wat u te doen staat. Als u tactvol te werk gaat en uw man duidelijk maakt dat u zijn gezag als hoofd niet betwist, kan het zijn dat zijn tegenstand uiteindelijk afneemt. Zelfs als uw echtgenoot u verbiedt uw kinderen mee te nemen naar vergaderingen of een officiële bijbelstudie met hen te hebben, kunt u hen toch nog onderwijzen. Tracht hun door uw dagelijkse gesprekken en uw goede voorbeeld een mate van liefde voor Jehovah, geloof in zijn Woord, respect voor ouders — met inbegrip van hun vader — en liefdevolle bezorgdheid voor anderen alsmede waardering voor gewetensvolle werkgewoonten in te prenten. Mettertijd zal de vader misschien de goede resultaten opmerken en beseffen hoe waardevol uw pogingen zijn. — Spreuken 23:24.

15. Welke verantwoordelijkheid met betrekking tot het onderwijzen van de kinderen rust op een gelovige vader?

¹⁵ Als u een gelovige echtgenoot bent en uw vrouw geen gelovige is, rust op u de verantwoordelijkheid uw kinderen „in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah” groot te brengen (Efeziërs 6:4). Terwijl u dit doet, dient u natuurlijk op een vriendelijke, liefdevolle en redelijke wijze met uw vrouw om te gaan.

16, 17. Welke bijbelse beginselen moeten kinderen in gedachte houden als zij een ander geloof aanvaarden dan dat van hun ouders?

¹⁶ Het is niet langer ongewoon dat zelfs minderjarige kinderen er andere religieuze opvattingen op na gaan houden dan hun ouders. Is dat met jou het geval? Zo ja, dan heeft de bijbel raad voor je.

¹⁷ Gods Woord zegt: „Weest gehoorzaam aan uw ouders in eendracht met de Heer, want dit is rechtvaardig: ’Eer uw vader en uw moeder’” (Efeziërs 6:1, 2). Dit houdt gezond respect voor ouders in. Hoewel gehoorzaamheid aan  ouders belangrijk is, moet ze niet worden betracht zonder de ware God in aanmerking te nemen. Wanneer een kind oud genoeg wordt om beslissingen te gaan nemen, draagt hij een toegenomen mate van verantwoordelijkheid voor wat hij doet. Dit geldt niet enkel met betrekking tot de wereldlijke wet, maar vooral met betrekking tot de goddelijke wet. In de bijbel staat: „Een ieder van ons [zal] voor zichzelf rekenschap afleggen aan God.” — Romeinen 14:12.

18, 19. Hoe kunnen kinderen als zij een andere religie hebben dan hun ouders, hun ouders helpen hun geloof beter te begrijpen?

¹⁸ Als je geloofsovertuigingen jou ertoe brengen veranderingen in je leven aan te brengen, probeer dan de zienswijze van je ouders te begrijpen. Zij zullen waarschijnlijk blij zijn als je tengevolge van datgene wat je uit de bijbel leert en toepast, respectvoller en gehoorzamer wordt en plichtsgetrouwer zult doen wat zij van je vragen. Als je nieuwe geloof er echter ook toe leidt dat je geloofsovertuigingen en gebruiken die zij persoonlijk koesteren verwerpt, denken zij misschien dat je een erfenis van de hand wijst die zij je hadden willen geven. Wellicht vrezen zij ook voor je welzijn als wat jij doet, niet populair is in de gemeenschap of als het je aandacht afleidt van activiteiten die er volgens hen toe zouden kunnen bijdragen dat het je voor de wind zal gaan. Trots zou eveneens een barrière kunnen zijn. Zij zouden kunnen denken dat je in feite zegt dat jij het bij het juiste eind hebt en zij niet.

¹⁹ Tracht er daarom zo spoedig mogelijk regelingen voor te treffen dat je ouders enkele van de ouderlingen of andere rijpe Getuigen uit de plaatselijke gemeente ontmoeten. Moedig je ouders aan een Koninkrijkszaal te bezoeken zodat zij zelf kunnen horen wat er besproken wordt en met eigen ogen kunnen zien wat voor mensen Jehovah’s Getuigen zijn. Het kan zijn dat de houding van je ouders na verloop van tijd wat verzacht. Zelfs wanneer ouders onvermurwbaar tegenstand bieden, bijbelse lectuur vernietigen en kinderen verbieden christelijke  vergaderingen bij te wonen, zijn er doorgaans gelegenheden om elders te lezen, met medechristenen te praten en op informele wijze tot anderen te prediken of hen te helpen. Je kunt ook tot Jehovah bidden. Sommige jongeren moeten voordat zij meer kunnen doen, wachten tot zij oud genoeg zijn om op zichzelf te wonen. Maar wat de situatie thuis ook is, vergeet niet ’je vader en moeder te eren’. Draag jouw deel bij tot de vrede in huis (Romeinen 12:17, 18). Streef bovenal vrede met God na.

20. Welke gevoelens kunnen kinderen hebben als hun vader of moeder een stiefouder is?

²⁰ In veel huisgezinnen ligt de grootste uitdaging niet op religieus terrein, maar wordt ze veroorzaakt door de problemen die zich in een stiefgezin voordoen. In veel huisgezinnen zijn tegenwoordig ook kinderen uit een vorig huwelijk van een of van beide ouders. In zo’n gezin ervaren kinderen wellicht gevoelens van jaloezie en wrok of worstelen misschien met een loyaliteitsconflict. Als gevolg daarvan wijzen zij de oprechte pogingen van de stiefouder om een goede vader of moeder te zijn, wellicht af. Wat kan tot een succesvol stiefgezin bijdragen?

21. Waarom dienen stiefouders, ondanks hun speciale omstandigheden, naar in de bijbel opgetekende beginselen op te zien voor hulp?

²¹ Besef dat, ondanks de speciale omstandigheden, bijbelse beginselen die andere gezinnen succesvol doen zijn, ook voor een stiefgezin gelden. Deze beginselen negeren, kan een probleem naar het schijnt tijdelijk verlichten, maar zal later waarschijnlijk hartzeer veroorzaken (Psalm 127:1; Spreuken 29:15). Kweek wijsheid en onderscheidingsvermogen aan — wijsheid om goddelijke beginselen toe te passen met voordelen op lange termijn in gedachten, en onderscheidingsvermogen om vast te stellen waarom gezinsleden bepaalde dingen zeggen en doen. Empathie is ook noodzakelijk. — Spreuken 16:21; 24:3; 1 Petrus 3:8.

22. Waarom kunnen kinderen het moeilijk vinden een stiefouder te aanvaarden?

 ²² Als u een stiefouder bent, herinnert u zich wellicht dat u als vriend van het gezin misschien in de smaak viel bij de kinderen. Maar nu u hun stiefouder bent geworden, is hun houding wellicht veranderd. Omdat de kinderen terugdenken aan de biologische ouder, die niet meer bij hen woont, worstelen zij misschien met een loyaliteitsconflict, omdat zij mogelijk het gevoel hebben dat u de genegenheid die zij voor de afwezige ouder hebben, wilt wegnemen. Af en toe zullen zij u er onomwonden aan herinneren dat u niet hun vader of hun moeder bent. Zulke woorden doen pijn. Maar „haast u niet in uw geest om geërgerd te raken” (Prediker 7:9). Onderscheidingsvermogen en empathie zijn nodig om met de emoties van de kinderen om te gaan.

23. Hoe kan er ten aanzien van streng onderricht gehandeld worden in een gezin met stiefkinderen?

²³ Deze hoedanigheden zijn heel belangrijk voor iemand die streng onderricht toedient. Consequent streng onderricht is van groot belang (Spreuken 6:20; 13:1). En aangezien kinderen niet allemaal hetzelfde zijn, kan streng onderricht van geval tot geval verschillen. Sommige stiefouders bemerken dat het in elk geval in het begin beter is om dit aspect van het ouderschap aan de biologische ouder over te laten. Het is echter van essentieel belang dat beide ouders het eens zijn over het te geven strenge onderricht en er de hand aan houden, waarbij zij voortrekkerij van de eigen kinderen vermijden (Spreuken 24:23). Gehoorzaamheid is belangrijk, maar er moet rekening gehouden worden met onvolmaaktheid. Reageer niet te sterk. Dien streng onderricht in liefde toe. — Kolossenzen 3:21.

24. Wat kan er in een stiefgezin toe bijdragen morele problemen tussen leden van het andere geslacht te voorkomen?

²⁴ Gezinsbesprekingen kunnen er veel toe bijdragen moeilijkheden te voorkomen. Het gezin kan erdoor geholpen worden zich te concentreren op de belangrijkste zaken  in het leven. (Vergelijk Filippenzen 1:9-11.) Zij kunnen elkaar ook helpen in te zien hoe elkeen zijn deel kan doen om gezinsdoeleinden te bereiken. Bovendien kunnen door open en eerlijke gezinsbesprekingen morele problemen voorkomen worden. Meisjes dienen te begrijpen hoe zij zich in aanwezigheid van hun stiefvader en eventuele stiefbroers moeten kleden en gedragen, en jongens hebben raad nodig over juist gedrag ten aanzien van hun stiefmoeder en eventuele stiefzusters. — 1 Thessalonicenzen 4:3-8.

25. Welke hoedanigheden kunnen tot de vrede in een stiefgezin bijdragen?

²⁵ Wees geduldig wanneer u geconfronteerd wordt met de speciale uitdaging een stiefouder te zijn. Nieuwe relaties ontwikkelen kost tijd. Het verwerven van de liefde en achting van kinderen met wie u geen biologische band  hebt, kan een formidabele taak zijn. Maar het is mogelijk. Een verstandig en van inzicht getuigend hart, gepaard aan een krachtig verlangen om Jehovah te behagen, is de sleutel tot vrede in een stiefgezin (Spreuken 16:20). Zulke hoedanigheden kunnen u ook helpen het hoofd te bieden aan andere situaties.

26. Op welke manieren kunnen problemen en houdingen aangaande materiële dingen verdeeldheid in een gezin teweegbrengen?

²⁶ Problemen en houdingen aangaande materiële dingen kunnen op veel manieren verdeeldheid in een gezin teweegbrengen. Helaas zijn sommige gezinnen ontwricht door onenigheid over geld en door het verlangen rijk te worden — of in elk geval een beetje rijker. Verdeeldheid kan ontstaan wanneer beide partners een baan hebben  en de geest aankweken van „dit is mijn geld en dat is jouw geld”. Zelfs als geruzie wordt vermeden, kan het zijn dat wanneer beide partners werken, zij bemerken dat hun schema hun slechts weinig tijd voor elkaar vergunt. Een groeiende tendens in de wereld is dat vaders gedurende langere periodes — maanden of zelfs jaren — niet bij hun gezin wonen teneinde meer geld te verdienen dan zij ooit thuis zouden kunnen verdienen. Dit kan tot zeer ernstige problemen leiden.

27. Wat zijn enkele beginselen waardoor een gezin dat het financieel moeilijk heeft, geholpen kan worden?

²⁷ Er kunnen geen regels worden vastgesteld om het hoofd te bieden aan deze situaties, aangezien gezinnen niet allemaal aan dezelfde druk blootstaan of dezelfde behoeften hebben. Toch kan bijbelse raad nuttig zijn. In Spreuken 13:10 bijvoorbeeld wordt te kennen gegeven dat nodeloze strijd soms vermeden kan worden door ’samen te beraadslagen’. Dit houdt niet in dat men enkel zijn eigen zienswijze te kennen geeft, maar dat men overleg pleegt en te weten komt hoe de ander een kwestie beziet. Bovendien kan het opstellen van een realistisch budget een hulp vormen om gezinsinspanningen te verenigen. Soms is het noodzakelijk — misschien tijdelijk — dat beide partners buitenshuis gaan werken om extra onkosten te bestrijden, vooral wanneer er kinderen of andere afhankelijke personen zijn. Wanneer dit het geval is, kan de echtgenoot zijn vrouw de verzekering geven dat hij toch nog tijd voor haar zal hebben. Hij kan samen met de kinderen liefdevol helpen met een deel van het werk waar zij normaal gesproken alleen voor zou staan. — Filippenzen 2:1-4.

28. Door het opvolgen van welke bijbelse beginselen zal een gezin geholpen worden de eenheid te bevorderen?

²⁸ Houd echter in gedachte dat hoewel geld noodzakelijk is in dit samenstel van dingen, het niet gelukkig maakt. Stellig geeft het geen leven (Prediker 7:12). Ja, te veel nadruk op materiële dingen kan tot geestelijke  en morele ondergang leiden (1 Timotheüs 6:9-12). Hoeveel beter is het om eerst Gods koninkrijk en Zijn rechtvaardigheid te zoeken, met de verzekering dat hij onze krachtsinspanningen om in de noodzakelijke levensbehoeften te voorzien, zal zegenen! (Mattheüs 6:25-33; Hebreeën 13:5) Door geestelijke belangen de voornaamste plaats toe te kennen en door eerst vrede met God na te streven, kan het zijn dat uw huisgezin, hoewel het door bepaalde omstandigheden misschien verdeeld is, in de belangrijkste opzichten werkelijk verenigd wordt.