1, 2. Kon ilarom ha kaguol an pag-asawa, ano nga pakiana an sadang igpakiana?

 HAN 1988 usa ka Italyana nga babaye nga an ngaran hi Lucia naguguol gud. a Katapos hin napulo ka tuig matatapos na an iya pag-asawa. Damu ka beses nga nangalimbasog hiya ha pakighiuli ha iya bana, kondi waray ito maglampos. Salit binulag hiya tungod ha pagkadiri-magkaangay ngan yana naatubang ha pagpadaku ha iya duha nga anak nga babaye nga nag-uusahan. Ha paglingi hiton nga panahon, hi Lucia nahinunumdom: “Sigurado ako nga waray makakatalwas han amon pag-asawa.”

² Kon mayada ka mga problema ha pag-asawa, bangin mabuligan ka nga makasabot kon mationan-o an inaabat ni Lucia. An imo pag-asawa bangin nasasamok ngan bangin naghuhunahuna ka kon matatalwas pa ba ito. Kon iton an kahimtang, makikita mo nga makakabulig an paghunahuna hini nga pakiana: Ginsusunod ko ba an ngatanan maopay nga sagdon nga iginhahatag han Dios ha Biblia ha pagbulig basi maglampos an pag-asawa?—Salmo 119:105.

3. Samtang nagigin popular an diborsiyo, ano nga paggios an iginsumat han damu diborsiyado nga mga tawo ngan han ira mga pamilya?

³ Kon makusog an mga pag-ipit butnga han bana ngan asawa, an pagtapos han pag-asawa bangin amo an pinaka masayon pagbuhaton. Kondi, samtang damu nga mga nasud an nakakaeksperiensia han pag-uswag ha nagburublag nga mga pamilya, ipinapakita han bag-o nga mga pag-aram nga daku nga porsiyento han diborsiyado nga kalalakin-an ngan kababayin-an an nagbabasol ha pagbulag.  Damu an nag-aantos han labaw nga mga problema ha kahimsog, ha pisikal ngan mental, kay hadton nagpapabilin nga mag-asawa. An kasamok ngan kabidoan han mga anak han diborsiyo agsob nga nagpapabilin ha mga tuig. An mga ginikanan ngan kasangkayan han nagburublag nga pamilya nag-aantos liwat. Ngan kumusta man an panhunahuna han Dios, an Gintikangan han pag-asawa, hini nga kahimtang?

4. Paonan-o sadang sulbaron an mga problema ha pag-asawa?

⁴ Sugad han gin-unabi ha nauna nga mga kapitulo, gintuyo han Dios nga an pag-asawa sadang magin bugkos samtang buhi. (Genesis 2:24) Kay ano man, nga damu nga mga pag-asawa an nagbubulag? Bangin diri ito mahitabo ha kadagmitan. Kasagaran mayada nagpapahamangno nga mga tigaman. An gudtiay nga mga problema ha pag-asawa magdadaku ngan magdadaku tubtob nga baga in diri na ito masusulbad. Kondi kon ini nga mga problema ginsusulbad dayon pinaagi han bulig han Biblia, malilikyan an damu nga mga pagbulag han mag-asawa.

5. Ano iton totoo nga kahimtang an sadang atubangon ha bisan ano nga pag-asawa?

⁵ An usa nga elemento nga usahay nagtutugway ha mga problema amo an diri-totoo nga mga ginlalaoman han usa o han duha nga mag-asawa. An romantiko nga mga nobela, popular nga mga magasin, mga programa ha telebisyon, ngan mga pelikula nakakahimo hin mga paglaom ngan mga inop nga naiiba gud tikang ha totoo nga kinabuhi. Kon ini nga mga inop diri natutuman, an usa nga tawo bangin umabat nga ginlimbongan, diri-tagbaw, masurub-on pa ngani. Paonan-o, kon sugad, an duha diri-hingpit nga mga tawo makakaagi hin kalipay ha pag-asawa? Nagkikinahanglan ito hin pangalimbasog basi madangat an malampuson nga relasyon.

6. (a) Ano nga timbang nga panhunahuna ha pag-asawa an iginhahatag han Biblia? (b) Ano an pipira nga mga hinungdan han diri-pag-uruyon ha pag-asawa?

⁶ Praktikal an Biblia. Kinikilala hito an mga kalipay han pag-asawa, kondi nagpapahamangno liwat ito nga adton nag-aasawa “magkakaada kagol-anan ha ira unod.” (1 Korinto 7:28) Sugad han gin-unabi na, an magpadis pariho diri-hingpit ngan mahilig makasala. Magkaiba an mental ngan emosyonal nga pagkahimo ngan pagmangno ha kada usa nga padis. An mga mag-asawa usahay diri nagkakauyon ha salapi, kabataan, ngan mga bayaw ngan mga ugangan. An kakulang hin panahon ha pagbuhat nga magkaupod, ngan seksuwal nga mga problema mahimo liwat magin surok han pagkasumpaki. b Nagkikinahanglan hin panahon ha paghibaro han sugad nga mga butang, kondi magin madasigon! Kadam-an nga mga mag-asawa an nakakahimo ha pag-atubang ha sugad nga mga problema ngan nagbubuhat hira nga duha para ha kinakarawat nga mga kasulbaran.

7, 8. Kon mayada masakit nga mga pagbati o mga diri-pagsinabtanay butnga han mag-asawa, ano an Kasuratanhon nga paagi ha pagsulbad hito?

⁷ Damu an nakukurian ha pagpabilin nga kalmado kon  ginhihisgutan nira an masakit nga mga pagbati, mga diri-pagsinabtanay, o personal nga mga kapakyasan. Imbes nga prangka nga magsiring: “Diri ako hinsasabtan,” an asawa bangin masubo ngan padakuon an problema. Damu an masiring: “Nagtatagad ka la ha imo kalugaringon,” o, “Diri mo ako hinigugma.” Tungod kay diri karuyag mahiupod ha argumento, an bana bangin magdumiri ha pagbaton.

⁸ An maoroopay nga kurso nga angay sundon amo an pagpamati ha sagdon han Biblia: “Masina, kondi ayaw pakasala; ayaw tugoti an adlaw nga matunod nga aada kamo ha kahimtang nga nasisina.” (Efeso 4:26) Usa ka malipayon nga mag-asawa, ha pakaabot ha ira ika-60 nga anibersaryo han kasal, an ginpakianhan han sekreto han ira malampuson nga pag-asawa. An bana nagsiring: “Amon hinbaroan an diri pagkaturog nga diri sinusulbad an mga diri-pagsinabtanay, bisan an gutiay nga butang.”

9. (a) Ano an ipinapakilala ha Kasuratan sugad nga importante nga bahin han komunikasyon? (b) Ano an agsob nga kinahanglan buhaton han mga mag-asawa, bisan kon nagkikinahanglan ito hin kaisog ngan pagpaubos?

⁹ Kon an bana ngan an asawa diri-nagkakauyon, an kada usa kinahanglan “magin madagmit ha pagpamati, mahinay ha pagyakan, mahinay ha kasina.” (Jakobo 1:19) Katapos mamati hin maopay, bangin makita han duha nga kinahanglan mangaro hira hin pasaylo. (Jakobo 5:16) An pagsiring hin sinsero, “Nasusubo ako nga nasul-an ka,” nagkikinahanglan hin pagpaubos ngan kaisog. Kondi an pagsulbad han mga diri-pagsinabtanay hini nga paagi magigin epektibo gud ha pagbulig ha mag-asawa diri la ha pagsulbad han ira mga problema kondi liwat ha pagpatubo han kapaso ngan pagkaduok nga maghihimo ha ira nga magkaada hin labaw nga kalipay ha pakig-upod ha usa kag usa.

10. Ano nga panalipod an iginrekumenda ni Pablo ha mga Kristiano ha Korinto nga mahimo iaplikar ha Kristiano yana nga adlaw?

¹⁰ Han nagsurat hi apostol Pablo ha mga taga-Korinto, iya iginrekumenda an pag-asawa ‘tungod han pagsarang han  pakighilawas.’ (1 Korinto 7:2) An kalibotan yana nga adlaw sugad karaot, o mas maraot pa gud kay han kadaan nga Korinto. An imoral nga mga topiko han mga tawo han kalibotan dayag nga ginhihisgutan, an diri-desente nga panapton, ngan an malaw-ay nga mga istorya ha mga magasin ngan mga libro, ha TV, ngan ha mga sine, an ngatanan nag-aaghat han sayop nga mga hilig ha sekso. Ha mga taga-Korinto nga nag-uukoy ha pariho nga palibot, hi apostol Pablo nagsiring: “Maoroopay an mag-asawa kay ha masunog ha kaipa.”—1 Korinto 7:9.

11, 12. (a) Ano an utang han bana ngan asawa ha usa kag usa, ngan ha ano nga paggios sadang ihatag ito? (b) Paonan-o sadang dumarahon an kahimtang kon an angay ha pag-asawa temporaryo nga uutdon?

¹¹ Salit, an Biblia nagsusugo ha inasaw-an nga mga Kristiano: “Ihatag han bana ha iya asawa an iya angay; kondi sugad man liwat an pagbuhaton han asawa ha iya bana.” (1 Korinto 7:3) Tigamni nga an pagpabug-at aada ha paghatag—diri ha pagkinahanglan. An pisikal nga pagkaduok ha pag-asawa totoo nga makapatagbaw la kon an tagsa nga padis nagtatagad han kaopayan han usa. Pananglitan, an Biblia nagsusugo ha mga bana nga makig-upod ha ira mga asawa “sumala ha kahibaro.” (1 Pedro 3:7) Totoo ini labi na ha paghatag ngan pagkarawat han angay ha pag-asawa. Kon an asawa diri gintatrato hin mahumok, bangin makurian hiya nga malipay hini nga bahin han pag-asawa.

¹² May mga okasyon nga an mag-asawa bangin diri naghahatag ha usa kag usa han angay ha pag-asawa. Bangin totoo ini ha asawa ha pipira ka panahon han bulan o kon naabat hiya nga kapoy hinduro. (Itanding an Lebitiko 18:19.) Bangin totoo ito ha bana kon mayada hiya seryoso nga problema ha trabaho ngan naabat hin panluya ha emosyon. An sugad nga mga kahimtang han temporaryo nga pag-utod ha paghatag han angay ha pag-asawa gimaopayi nga masusulbad kon prangka nga paghihisgutan han magpadis an kahimtang ngan umuyon pinaagi han “pagtugot han usa kag usa.” (1 Korinto 7:5) Magpupugong ini ha bisan hin-o nga padis ha sayop nga mga panhunahuna. Kondi, kon an asawa tinuyo nga diri naghahatag ha iya  bana o kon an bana tinuyo nga napapakyas ha paghatag han angay ha pag-asawa ha mahigugmaon nga paagi, an padis bangin masayon masulay. Ha sugad nga kahimtang, mahimo bumangon an mga problema ha pag-asawa.

13. Paonan-o magbubuhat an mga Kristiano basi magpabilin nga limpyo an ira panhunahuna?

¹³ Sugad han ngatanan nga mga Kristiano, kinahanglan likyan han inasaw-an nga mga surugoon han Dios an pornograpiya, nga makakahimo hin mahugaw ngan diri-kinaiya nga mga hingyap. (Kolosas 3:5) Kinahanglan bantayan liwat nira an ira mga hunahuna ngan mga buhat kon nakikig-upod ha ngatanan nga mga membro han diri-kapariho nga sekso. Hi Jesus nagpahamangno: “An tagsatagsa nga nasiplat ha babaye basi magkaada hin kaipa ha iya nagbuhat na hin pag-adulteryo ha iya dida ha iya kasingkasing.” (Mateo 5:28) Pinaagi han pag-aplikar han sagdon han Biblia mahitungod han sekso, sadang likyan han mga mag-asawa nga masulay ngan magbuhat hin pag-adulteryo. Mahimo hira magpadayon nga magpahimulos han makalilipay nga pagkaduok ha pag-asawa nga ginpapabilhan an sekso sugad nga maopay nga regalo tikang ha Gintikangan han pag-asawa, hi Jehova.—Proberbios 5:15-19.

14. Ano an makasurubo nga kahimtang nga usahay nahitatabo? Kay ano?

¹⁴ Makalilipay, ha kadam-an Kristiano nga mga pag-asawa, mahimo masulbad an anoman nga mga problema nga nabangon. Kondi, usahay, diri ini an kahimtang. Tungod kay an mga tawo diri-hingpit ngan nag-uukoy ha makasasala nga kalibotan nga ilarom ha gahum ni Satanas, an iba nga mga pag-asawa naabot ha punto han pagbulag. (1 Juan 5:19) Paonan-o sadang sulbaron han mga Kristiano an sugad makuri nga kahimtang?

15. (a) Ano la an Kasuratanhon nga hinungdan han diborsiyo nga may posibilidad han pag-asawa utro? (b) Kay ano nga an iba nagdesisyon kontra ha pagdiborsiyo ha diri-matinumanon nga padis?

¹⁵ Sugad han gin-unabi ha Kapitulo 2 hini nga libro, an pakighilawas amola an Kasuratanhon nga hinungdan han  diborsiyo nga may posibilidad ha pag-asawa utro. c (Mateo 19:9) Kon mayada ka sigurado nga proyba nga an imo padis diri-matinumanon, niyan naatubang ka ha makuri nga desisyon. Magpapadayon ka ba nga inasaw-an o kumuha hin diborsiyo? Waray mga surundon. An pipira nga mga Kristiano bug-os nga nagpasaylo ha totoo nga mabinasulon nga padis, ngan an natipigan nga pag-asawa nagin maopay. An iba nagdesisyon kontra han diborsiyo tungod han kabataan.

16. (a) Ano an pipira nga mga butang nga nagpagios ha iba nga idiborsiyo an ira nakasala nga padis? (b) Kon an inosente nga padis nagdesisyon nga magdiborsiyo o diri magdiborsiyo, kay ano nga waray usa nga sadang magpakaraot ha desisyon hiton nga usa?

¹⁶ Ha luyo nga bahin, an makasasala nga buhat bangin magresulta ha pagburod o sakit nga naibabalhin han sekso. O bangin an kabataan kinahanglan mapanalipdan tikang ha abusado ha sekso nga ginikanan. Matin-aw, damu an angay paghunahunaon antes maghimo hin desisyon. Kondi, kon, hinbaroan mo an pagkadiri-matinumanon han imo padis ngan katapos iginpadayon an seksuwal nga relasyon ha imo padis, ipinapakita mo kon sugad nga ginpasaylo mo an imo padis ngan an hingyap nga igpadayon an pakig-asawa. Waray na mga hinungdan han diborsiyo nga may Kasuratanhon nga posibilidad ha pag-asawa utro. Waray usa nga sadang maghilabot ngan mangalimbasog ha pag-impluwensia han imo desisyon, diri man sadang pakarauton han bisan hin-o an imo desisyon kon ginhimo mo ito. Kinahanglan karawaton mo an mga resulta han imo desisyon. “An tagsatagsa magdadara han iya kalugaringon nga pinas-an.”—Galasia 6:5.

17. Kon waray pakighilawas, ano nga mga tubtuban an iginbubutang han Kasuratan ha pagbulag o diborsiyo?

¹⁷ Mayada ba mga kahimtang nga bangin husto an pagbulag o diborsiyo tikang ha padis bisan kon iton nga usa  waray magbuhat hin pakighilawas? Oo, kondi ha sugad nga kahimtang, an Kristiano waray kagawasan ha usa ka tawo nga diri niya padis nga maghunahuna hin pag-asawa utro. (Mateo 5:32) An Biblia, samtang tinutugotan an sugad nga pagbulag, nagkikinahanglan nga an usa nga binulag sadang “magpabilin nga waray-asawa o makig-opay utro.” (1 Korinto 7:11) Ano an pipira han sobra nga mga kahimtang nga bangin kinahanglan an pagbulag?

18, 19. Ano an pipira han sobra nga mga kahimtang nga mahimo magtugway ha padis nga turutimbangon an pagbuhat han legal nga pagbulag o diborsiyo, bisan kon diri mahimo mag-asawa utro?

¹⁸ Bueno, an pamilya bangin nagkuri tungod han sobra nga kahubya ngan maraot nga mga batasan han bana. d Bangin iginhuhuygo niya an kita han pamilya o gamiton ito ha pagsuporta ha pagkagiyan ha droga o alkohol. An Biblia nasiring: “Kon an bisan hin-o diri magpatigayon para ha . . . membro han iya panimalay, naglirong na hiya han pagtoo ngan mas maraot kay han tawo nga waray pagtoo.” (1 Timoteo 5:8) Kon an sugad nga tawo nagdudumiri ha pagbag-o han iya mga paagi, bangin kinukuha pa ngani an salapi nga kita han iya asawa basi la mabayaran an iya mga bisyo, bangin karuyag han asawa nga panalipdan an iya kaopayan ngan han iya kabataan pinaagi ha pagkuha hin legal nga pagbulag.

¹⁹ An sugad legal nga buhat mahimo hunahunaon liwat kon an bana sobra nga madarahog ha padis, bangin pirme nga ginkakastigo iton nga usa tubtob nga namimiligro na an kahimsog ngan kinabuhi pa ngani. Dugang pa, kon an bana pirme nangangalimbasog ha pagpuwersa ha asawa nga magtalapas ha mga sugo han Dios ha pipira nga paagi, an gintatarhog nga padis mahimo maghunahuna liwat han pagbulag, labi na kon an mga butang inabot ha punto diin namimiligro an espirituwal nga kinabuhi. An padis nga namimiligro mahimo makasiring nga an paagi  la ha “pagsugot ha Dios sugad nga magmarando imbes an mga tawo” amo an pagkuha hin legal nga pagbulag.—Buhat 5:29.

20. (a) Ha kaso han nabubungkag nga pamilya, ano an mahimo ihatag han hamtong nga kasangkayan ngan mga tigurang, ngan ano an diri nira sadang ihatag? (b) Diri sadang gamiton han inasaw-an nga mga indibiduwal an mga reperensiya han Biblia ha pagbulag ngan diborsiyo sugad nga pasangilan ha pagbuhat hin ano?

²⁰ Ha ngatanan nga kahimtang han sobra nga pag-abuso ha asawa, waray usa nga sadang magpirit ha inosente nga padis nga bumulag o magpabilin ha padis. Samtang an hamtong nga mga kasangkayan ngan mga tigurang mahimo maghatag hin suporta ngan basado-ha-Biblia nga sagdon, diri hira maaram han ngatanan nga detalye kon ano an nahitatabo butnga han bana ngan asawa. Hi Jehova la an nakakakita hito. Siyempre, diri mapapasidunggan han Kristiano nga asawa an kahikayan han Dios ha pag-asawa kon ginagamit niya an gudtiay nga mga pasangilan basi makagawas ha pag-asawa. Kondi kon nagpapadayon an sobra ka peligroso nga kahimtang, waray usa nga sadang magpakaraot kon karuyag niya bumulag. Pariho nga mga butang an masisiring mahitungod han Kristiano nga bana nga namimiling hin pagbulag. “Kita ngatanan matindog ha atubangan han trono han paghukom han Dios.”—Roma 14:10.

21. Ano nga eksperiensia an nagpapakita nga epektibo an sagdon han Biblia ha pag-asawa?

²¹ Katapos hin tulo ka bulan hi Lucia, nga gin-unabi kanina, binulag ha iya bana, iginkita niya an mga Saksi ni Jehova ngan nagtikang ha pag-aram ha Biblia upod nira. “Ha akon daku nga kahipausa,” siring niya, “an Biblia naghatag hin praktikal nga mga kasulbaran ha akon problema. Katapos hin usa la ka semana nga pag-aram, karuyag ko na dayon nga makig-opay ha akon bana. Yana nga adlaw makakasiring ako nga hi Jehova maaram ha pagtalwas ha mga pag-asawa nga nagkukuri tungod kay an iya  mga katutdoan nabulig ha mga mag-asawa nga hibaroan kon paonan-o pabibilhan an usa kag usa. Diri totoo, sugad han ginsisiring han iba, nga an mga Saksi ni Jehova nagbabahinbahin han mga pamilya. Ha akon kahimtang, nahitabo an eksakto nga kabaliktaran.” Hinbaroan ni Lucia an pag-aplikar han mga prinsipyo han Biblia ha iya kinabuhi.

22. Ha ano sadang magkaada pagsarig an ngatanan nga mga mag-asawa?

²² Hi Lucia diri naiiba. An pag-asawa sadang magin usa nga bendisyon, diri usa nga pinas-an. Hiton nga katuyoan, hi Jehova nagtatagana han gimaopayi nga surok han sagdon ha pag-asawa nga nahisurat—an iya presyoso nga Pulong. An Biblia makakahimo han “usa nga diri-eksperiensiado nga makinaadmananon.” (Salmo 19:7-11) Natalwas hito an damu nga mga pag-asawa nga nabubungkag na ngan nagpauswag han damu iba pa nga mayada seryoso nga mga problema. Hinaot an ngatanan nga mag-asawa magkaada bug-os nga pagsarig ha sagdon ha pag-asawa nga iginhahatag ni Jehova nga Dios. Epektibo gud ito!