Skip to content

Skip to table of contents

KAPITULU KUMI NA NAI

Wuluvala Vamodha

Wuluvala Vamodha

1, 2. (a) Masadduwo gani ampadduwa venevo vanuluvala muthu? (b) Alobwana eeddile na Mulugu nsaka nilebiwe Bibilia ahagalali dhavi boluvalile?

NIGOLUVALAGA anopadduwa masadduwo menjene. Wobana maningo onokumula guru dhehu. Wañgana mu supeyoni onotonyihedha makunyari maswa vina otxena vañgono-vañgono wa nthithi mpaka okala evada. Txino musorho onoroma odduwala vañgono. Vanokala omarho oswa sabwa ya otela obe oteliwa wa ana vina obaaliwa wa mudhuli. Mwa athu ena, oreformari omabasani onosaddula mukalelo weedda egumi.

2 Mwatxibarene, wuluvala dila dhiina onoweha. (Kohelét 12:1-8) Masiki na ejene, kawoone adhari a Mulugu a nsaka nilebiwe Bibilia. Masiki vadhilani okwa, aahikaana zelu vina ononelamo okwene wahagalalihile vaddiddi boluvalile. (Wita 25:8; 35:29; Job 12:12; 42:17) Eeddeleyi dhavi deretu wuluvala na osanzaya? Txibarene sabwa ya okalagawo mowiwanana na magano anfanyihu ovanene mBibiliani.—Masalmo 119:105; 2 Timóteo 3:16, 17.

3. Nlago gani naderetu navahile Paulo alobwana na ayana awuluvali?

3 Mu kartani emulebeliye Tito, murumiwi Paulo ohaperhekela nlago naderetu abale anuluvala. Ohileba: “Anddimuwa akale awinanela, oriheya, amalago, owarala muroromelani, mukwelani, muvilelani. Ayana anddimuwa vina eddegena ekalelo enafwanyelela aroromeli; kakale addabwareya, kajiwe murima na dh’omwa. Aziwe ovaha malago.” (Tito 2:2, 3) Ovuruwana mazu aba onowodha wukamiha wakwaniha mazuzumiho a wuluvala.

KALEMEELANI OKALA MOKA S’OHIKALAVO ANA

4, 5. Amambali enjene ankosa eni anawa agabudduwa vatakulu, nanda ena anlemeela dhavi egumi eji eswa?

4 Mabasa ansadduwa anofuna olemeeliwa. Eji enopadduwa-wene ana amalile wunuwa agabudduwa vatakulu batela obe bateliwa! Wa amambali enjene obu bu mubutxedho woroma wawila anowuluvala. Masiki vanthabani sabwa yawila anawa ahunuwa, dila dhinjidhene amambali anokubanyedha akala ahikosa dhotene dhinfuneya wila aasasanyedhe anawa okala woka. Txino anonukeliwa okala na awene vatakulu.

5 Mononeleyamo, amambali anozuzumelavi oderetu wa anawa masiki babudduwile vatakulu. Mai dhahi ohiloga: “Ngafuna kowakelaga wili-wili mpaganyo dhawa, wila ddiziwe akala baderetu, ejene egahiddihagalaliha.” Babi dhahi onologa: “Mwanehu wa muyana mbudduweliye vatakulu, nahikaanavo mudhidhi worutxa vaddiddi. Wahithiya mwaga munddimuwa vatakulu vehu sabwani nakosetxa dhilobo dhotene vamodha.” Amambali aba aakwanihile dhavi obudduwavo wa anawa? Mwa dhopadduwa dhinjidhene, awodheli sabwa ya wazuzumela vina wakamiha athu ena.

6. Txini enkamiha woonaga deretu mandanelo a murala?

6 Ana agatela obe agateliwa, mabasa a amambaliwa anosadduwa. Wita 2:24 onloga dhahi: “Mulobwana onere omuthiya babe na maye, akale na mwadhye; obili akale muthu mmodha.” Oriha malamulo a Mulugu a musogorhelo vina onyaaliha dhilobo, onela wakamiha amambali woonaga dhilobo deretu.—1 Korinto 11:3; 14:33, 40.

7. Ekalelo gani yaderetu ekaanile babi dhahi anaye ayana mubudduwelani vatakulu sabwa ya oteliwa?

7 Anayana eeli a atelani dhahi mwabudduwelani vatakulu sabwa ya oteliwa, atelani abale aahali gwengwerhe. Voroma, mamuni wela onyonyeya na amwasano aye. Mbwenye mutanaaleliye nlamulo na musogorhelo, wahizinddiyela wila ovanene, amamuni a anaye bana mabasa a osogorhela mirala dhawa. Noona, anaye agamukumbirha nlago, wela wavuza ejile enubuwela amamunawa venevo bagakamiha egawodheya. Ddabuno amwasano aye animoona ninga marho vina anowakela malago aye na mada meeli.

8, 9. Amambali ena alemeeli dhavi okalavo woka anawa bamalile wunuwa?

8 Ki akala atelani aswa anojombela okosa esile dhinoona ababi awa wila dhihikala, masiki vahinlupani Malebo? Atelani dhahi akaanile ana amalile otela ahiloga dhahi: “Dila dhotene ninowakamiha woona mukalelo onoona Yehova dhilobo, mbwenye akala kaninrumeela ejile esakulilani okosa, ninorumeelavi, banavaha nikamihedho nehu vina nlibiho.”

9 Mu dhilabo dhiina dha mu Ásia, amai ena kanrumeela wathiya anawa alobwana okosaga dhilobo woka. Mbwenye agariha mweeddihedho wa Okristu vina musogorhelo, anozinddiyela yawila magudulano na awenya awa anovuguwa. Mukristu dhahi wa muyana ohizinddiyela yawila obudduwavo wa anawa alobwana vamuralani onokalaga “nipara na ntamaalelo nihingoma.” Onothaba woona thotho dhawa dha weeddiha matakulu awa maswa. Ejene enoluluviha muthorho wa wubuwela obwene onfanyeela iyene na mamunaye opwathela venevo vanuluvalani.

KAWARALIHANI MAFUNDDO A MATELO ENYU

10, 11. Nlago gani na Malebo ninakamihe athu orabela mirega dhiina dha saizi ya vari?

10 Dhinothiyana esile dhinkosa athu agafiya saizi ya vari. Alobwana ena anosaddula mwabalelo wila akalege ninga azombwe. Ayana enjene anokubanyedha masadduwo anfunani okaana sabwa ya othiya okala muyana munddimuwa. Mokubanyiha, athu ena a saizi ya vari anomutotela owali vina aje oddule otelilanina sabwa ya wagayelaga obe ogayeliwaga na azombwe. Mbwenye abale animulaba Mulugu “athu amalago,” ambarela dhitanaalelo dhabure. (1 Pedro 4:7) Na mukalelo wakakene, ayana oowarala anolabela wimetxa matelo awa modheela wakwela amamunawa na efunelo ya omuhagalaliha Yehova.

11 Na wubuwelihiwa, Mwene Lamuwel ohileba matamaalelo ankoseliwa “muyana wamurima” onimuliva mamunaye na “omuthabiha mamuneyá masiku otene a okalawo waye.” Mamuni oli Mukristu kanajombele otamaalela mukalelo oniviwaraliha mwadhiye wila avilelena onyonyeya wotene onkaaniye vari va vyaka dha vari. Okwela waye onela omukosiha omaguvela ‘omutamaalela.’—Gano dh’olelana 31:10, 12, 28.

12. Atelani awodhe dhavi wunuwa bandaniletxe na ovira wa vyaka?

12 Mwari mwa vyaka dhorutxa dha wawunuwiha ana, moheeli mwahithiya na othaba dhofuna dhenyu wila mutanaale dhofuna dha anenyu. Vowila ahibudduwavo, bu mudhidhi wa nyuwo ofwaseyela matelo enyu. Mamuni dhahi ohiloga: “Anaga a ayana mubudduwelani vatakulu, ddahiroma weeddelelana wili na mwadhaga.” Mamuni mwina ohiloga dhahi: “Ninozuzumela egumi ya muthu mukwaye banigobutxedhana wila nikosege makuruta.” Noona wila athawihege okalavo wokiwa, iyene na mwadhiye anowawakela athu ena a mmulogoni. Pu mwenemo, watanaala athu ena onoreeliha. Mowenjedha, onomuhagalaliha Yehova.—Filipi 2:4; Ahebreu 13:2, 16.

13. Okala wotapuwa na murima wororomeleya onkosa mabasa gani atelani boluvalile?

13 Kuthiye makani awo na mamunawo obe mwadhiyo ogoma. Mulogihanege motapuwa. (Gano dh’olelana 17:27) Mamuni dhahi ohiloga: “Nihitameletxa omunonelamo muthu mukwaye modheela otanaalana vina orihana.” Mwadhiye onorumeela bagaloga dhahi: “Venevo voluvalihu, nihiroma oziveliwa omwaga txaya vamodha, ologa makanihu vina wiwanana.” Otapuwa wa muthu, vamodha na murima wororomeleya onokamiha ovaddiha nifunddo na matelo enyu, ovahaga mvaddelo onkathamiha mizinga dha Satana, namatolotxa matelo.

KATHABANI NA ADHULI ENYU

14. Mabasa gani akosile bibi wa Timóteo mwa omunuwiha ninga Mukristu?

14 Adhuli ku “ovuwa” wa makolo. (Gano dh’olelana 17:6) Okala na mudhuli onoziva, onothabiha vina onovumiha murima txibarene. Bibilia onomuloga deretu Lóide, bibi oddwene vamodha na mwanaye Eunise wamusunzihile mudhulaye muñgono Timóteo masunziho arumeeliye. Mima oddu muñgono wahunuwa bagaziwa yawila mamayaye vina bibi waye wambona ebaribari ya Bibilia.—2 Timóteo 1:5; 3:14, 15.

15. Mwaha wa adhuli, nikamihedho gani na thima ninwodha abibi operheka, mbwenye anfanyeela orabela eni?

15 Noona veneva vahikala epaddi ya vawoka enfanyeela abibi okamihedha vopitha. Nyuwo abibi, muhimala wasunziha anenyu eziwelo yenyu ya dhifunelo dha Yehova. Ovanene nyuwo munowodha okosa yakakene na nibaaliwo niina! Anaima enjene anothaba wavuruwana abibiwa othaka gahala dha Bibilia. Ja txibarene yawila kamunthukula nibasa na babi wasunziha anawa dhibaribari dha Bibilia. (Olibiha 6:7) Mbwenye munowakwanihedha nibasa na babi. Nlobelo nenyu nikalege ninga na munasalmo ologile dhahi: “Apa miyo ddihuluvala, ddimela dhibwi; kamuddinyanyale nyuwo Mulugu, wi ddalaleyele athu a nsaka-nthino owodha wenyu, abale anadhegewo, guru dhenyu.”—Masalmo 71:18; 78:5, 6.

16. Abibi arabele dhavi okala totela ya magudulano vamuralani vawa?

16 Mokubanyeya, abibi ena anowabona bure anaima mpaka ototaga magudulano na anawa oonuwile. Txino nzuzumelo nawo na murima wotene ninowakosiha adhulawo wupanga dhilobo dha okodde dhihinwodhani wapanga ababawa. Dila dhiina aima anjeedhela yawi abibiwa abene anleveleletxa anela wavuneela modheela okala epaddi yawa basadduwela ababawa. Kito okose dhavi? Kalaba na zelu buwawaraliha adhulawo watapulela murima ababawa. Wapange yawila ejene enomuhagalaliha Yehova. (Éfeso 6:1-3) Egafuneya, wakamihe aima wafiyedhawa ababawa. Kaapange adhulawo deretu esile dhisunzile weyo mwari mwa vyaka. Ororomeleya wawo vina murima wotapuwa onela wapurelamo.

KALEMEELA WUNUWA WAWO

17. Ogana gani wa munasalmo onfanyeela otagiha Akristu oluvalile?

17 Venevo vanuluvalinyuvi, munozinddiyela yawila kamunwodha okosa dhotene dhakositxinyu obe dhotene dhinfuninyu okosa. Muthu awodhe dhavi orumeela vina wakwaniha okalaba? Mmusorhoni mwenyu txino muniviwoona ninga athu a vyaka 30, mbwenye mugaturumela mu supeyoni muntonyihedhiwamo ebaribariya. Kamunyimuwe. Munasalmo wahimuthidda myeddo Yehova dhahi: “Kamuddileve nsaka n’owuluvala waga, kamuddithiye meka, guru dhaga dhigamalamo.” Kagana othiddeela otagiha mazu a munasalmo. Wahiloga dhahi: “Miyo ddinoukuluvelaniví, ddenjedhaga outamalani.”—Masalmo 71:9, 14.

18. Mukristu wowarala alabihedhe dhavi oreformari waye?

18 Enjene aahimala ovisasanyedha wila agamala oreformari oganyoni enjedhe omutamaala wawa Yehova. Babi dhahi oreformarile onotapulela: “Ddahimala osasanyedha esile dhigakosilimi mwanehu wa muyana agapuliha masunzo oskola. Ddahigana yawila ddigahiroma mabasa a olaleya mudhidhi wotene. Baddiguliha mpinddu waga wila ddikale wotapuwa omulaba Yehova mowakwanela. Ddahilobelela musogorhelo wa Yehova.” Akala ohaleli oreformari, kapangarhazeya na mazu a Mpaddutxi wehu Munddimuwa: “Ddinodhowanavi ofiyedha wuluvala wenyu, kaddinalémena oukoyani; ddiganiravi mpaka nyuwo omela dhibwi.”—Izaiya 46:4.

19. Nlago gani ninvahiwa abale anuluvala?

19 Olemeela reforma ya oganyoni onorutxa. Murumiwi Paulo wahalaga athu anddimuwa yawila akale “awinanela.” Ejene enofuna oviwañganelaga, othiya otamelaga egumi yosapwa myeddo. Txino muthu agareformari panfanyelitxiye osaddula mukalelo waye wa okalawo vina ovisaddeya. Kadhaaleliwa mabasa, dila dhotene “muthangarhamele mabasa a Nabuya, muziwaga wi omulabela wenyu Nabuya, kamunthiddana vati.” (1 Korinto 15:58) Kenjedha mabasa awo wila wakamihege athu ena. (2 Korinto 6:13) Akristu enjene ankosa ejene modheela olaleyaga muthaka wapama na guru mowiwanana na owodha wawa. Venevo vanuluvaliwe, kakala ‘wowarala muroromelani, mukwelani.’—Tito 2:2.

WAKWANIHA OKWELIWA MAMUNAWO OBE MWADHIYO

20, 21. (a) Mwilaboni ejino ya ovanene, txino txini enda wamwalaniha atelani omagomelowa? (b) Ana wavahile dhavi yotagiha yaderetu amamuni obe awadhi akweliwe?

20 Elobo yokubanyiha mbwenye yebaribari yawila mwilaboni ejino, atelani omagomelowa anomwalana sabwa ya okwa. Akristu ankubanya, abene akweliwe mamunawa obe mwadhiwa anoziwa yawila akweliwi awa anogona vina ahikaana nikuluvelo nawila anela wawoona wili. (Joau 11:11, 25) Masiki na ejene, okwa onopavi. Ki muthu oddu mmodha ohaliwo aakwanihe dhavi okwa? *

21 Wubuwela ejile ekosile muthu dhahi onlogiwa mBibiliani onokamiha. Ana wali mamukwela mwavireli vyaka tanu na biili bahi dha matelo, nanda ninowengesa yawila wana vyaka 84 dha obaaliwa. Ninorumeela-wene yawila wahikubanya mwakweliwiye mamunaye. Wakwanihile dhavi? Wela omulaba Yehova Mulugu mu mparhani mathiyu na mutana. (Luka 2:36-38) Egumi ya Ana ya mabasa owiwanana na nlobelo wali murobweya txibarene wa ovumihana okubanya vina okala yeka okwene wewiye ninga mamukwela.

22. Amamukwela ena akwanihile dhavi okala woka?

22 Munddimuwa dhahi wa muyana wa vyaka 72 dha obaaliwa wali mamukwela vyaka kumi mundduni onotapulela dhahi: “Yaddirutxetxa yali yohikaana marho wologana makani. Mamunaga wali namewa waderetu. Nanloga dha mmulogoni vina olaleya wehu wa Okristu.” Mamukwela mwina onologa dhahi: “Masiki mudhidhi vanvulumutxani, ddihizinddiyela yawila okaliletxe ku ologa wila enkamiha ovulumuwa ji ejile enkosana muthu mudhidhi oniyena. Ddi weyo onfanyeeletxa wakamiha athu ena.” Mamukwela dhahi wa muyana wa vyaka 67 onorumeela alogaga: “Mukalelo wotikiniha wa wakwaniha okweliwa ku oviperhekela wapangarhaza athu ena.”

MULUGU ONOWAWIKA THIMA AKALABA

23, 24. Nipangarhazo gani nddimuwa ninavaha Bibilia akalaba, makamaka abale akweliwe?

23 Masiki okwa vanimwiyani mamunawo obe mwadhiyo wamukweliwe, Yehova ddororomeleyavi, ddokuluveleyavi. Mwene wa wale Davidi wahiba dhahi: “Ddinimuloba Nabuya elobo modha bahi enddija murima: okala mba mwa Nabuya masiku aga otene, wi ddirhawirhe oziva w’okala na Nabuya.”—Masalmo 27:4.

24 Murumiwi Paulo onokokomeza dhahi: “Wakoye na nriho amamukwela ayana, ahinna vosamela.” (1 Timóteo 5:3) Nlago ninda vasogorhova ninotonyihedha yawila amamukwela anfanyeela, ahina amudhi vakukuvi txino anofuna nikamihedho na mulogo mwa dhilobo dha omaningoni. Masiki dhaenevi, mutapulelo wa nlamulo nthi “wakoye” enaddiwana vina yawila wawikege thima. Oziwa yawila Yehova onowawika thima vina onowakoya, onofanyeela wapangarhaza vaddiddi amamukwela animulaba Mulugu!—Tiago 1:27.

25. Njeedhelo gani niliwovi na awuluvali?

25 Nzu nowubuwelihiwa na Mulugu ninloga wila “thima ya anddimuwa si dhibwi dhawa.” Obu ‘mwerheko wokoddela onfanyiwa mu dila yonyaala.’ (Gano dh’olelana 16:31; 20:29) Peno akala oli muziye, muteli obe muteliwi, kekaga mabasa a Yehova vamburoni voroma mwigumini yawo. Dhaene panakaaniwe nzina naderetu na Mulugu ovanene vina njeedhelo na wakela egumi ya mukalakala mwilaboni muhinaakale wiwa opa nne wuluvala.—Masalmo 37:3-5; Izaiya 65:20.

^ par. 20 Wila okaane miselu dhosekeserhiwa deretu dha mwaha obu, koona brochura Agakwa Oddule Onimukweliwe, nilebiwe na Watch Tower Bible and Tract Society of South Africa.