Rozdział czwarty

Powstanie i upadek ogromnego posągu

1. Dlaczego powinno nas interesować, co się wydarzyło z górą dziesięć lat po tym, gdy król Nebukadneccar zabrał do niewoli Daniela i innych jeńców?

MINĘŁO z górą dziesięć lat, odkąd król Nebukadneccar uprowadził Daniela i inne „najprzedniejsze osobistości” z Judy na wygnanie do Babilonu (2 Królów 24:15). Młody Daniel pełni służbę na dworze królewskim, gdy nagle pojawia się śmiertelne niebezpieczeństwo. Dlaczego powinno to nas interesować? Otóż ingerencja Jehowy Boga w bieg spraw nie tylko ocala życie Danielowi i innym osobom, lecz także rzuca snop światła na trwający po dziś dzień pochód mocarstw światowych zapowiedzianych w Biblii.

TRUDNY PROBLEM WŁADCY

2. Kiedy Nebukadneccar miał swój pierwszy proroczy sen?

² Prorok Daniel napisał: „W drugim roku królowania Nebukadneccara śniły się Nebukadneccarowi sny; i jego ducha zaczął ogarniać niepokój, i nie mógł już spać” (Daniela 2:1). Nebukadneccar, król imperium babilońskiego, został faktycznym władcą światowym w roku 607 p.n.e., gdy za przyzwoleniem Jehowy Boga zburzył Jerozolimę i tamtejszą świątynię. W drugim roku jego panowania w charakterze władcy światowego (606-605 p.n.e.) Bóg ukazał mu we śnie coś, co go przeraziło.

3. Kto nie zdołał wyjaśnić snu Nebukadneccara i jak on na to zareagował?

³ Nebukadneccar tak się przejął, że już nie mógł zasnąć. Rzecz zrozumiała, koniecznie chciał się dowiedzieć,  co znaczył ów sen. Ale ten potężny król zapomniał, co mu się śniło! Wezwał więc babilońskich magów, zaklinaczy i czarnoksiężników, po czym zażądał, by mu opowiedzieli treść snu oraz podali jego wyjaśnienie. Zadanie to przerastało ich możliwości. Widząc, że są bezradni, rozwścieczony Nebukadneccar „kazał zgładzić wszystkich mędrców babilońskich”. Na mocy tego dekretu również prorok Daniel musiałby stanąć przed egzekutorem. Dlaczego? Otóż wraz ze swymi trzema hebrajskimi towarzyszami — Chananiaszem, Miszaelem i Azariaszem — był zaliczany do grona mędrców babilońskich (Daniela 2:2-14).

DANIEL ŚPIESZY NA RATUNEK

4. (a) Jak Daniel poznał treść i znaczenie snu Nebukadneccara? (b) Co powiedział Daniel, przepełniony wdzięcznością wobec Jehowy Boga?

⁴ Dowiedziawszy się, dlaczego Nebukadneccar wydał tak surowy rozkaz, „Daniel poszedł (...) i poprosił króla, żeby mu dał czas na podanie królowi wyjaśnienia”. Prośba ta została uwzględniona. Daniel wrócił więc do domu i razem ze swymi trzema hebrajskimi przyjaciółmi modlił się do Boga nieba „o zmiłowania w związku z tą tajemnicą”. Tej samej nocy Jehowa wyjawił mu w wizji treść oraz znaczenie owego snu. Daniel, przepełniony wdzięcznością, powiedział: „Niech imię Boga będzie błogosławione od czasu niezmierzonego aż po czas niezmierzony, bo do niego należy mądrość i potęga. On też zmienia czasy i pory, usuwa królów i ustanawia królów, udziela mądrości mędrcom, a wiedzy tym, którzy wykazują rozeznanie. On wyjawia sprawy głębokie i rzeczy ukryte, wie, co jest w ciemności; i u niego mieszka światłość”. Za udzieloną mu wnikliwość Daniel wysławiał Jehowę (Daniela 2:15-23).

5. (a) Jak Daniel, stojąc przed królem, przypisał całą zasługę Jehowie? (b) Dlaczego wyjaśnienie podane przez Daniela interesuje nas w dobie obecnej?

 ⁵ Nazajutrz Daniel udał się do Ariocha, dowódcy straży przybocznej, któremu polecono zgładzić mędrców babilońskich. Dowiedziawszy się, że Daniel mógłby podać wyjaśnienie snu, Arioch śpiesznie zaprowadził go do króla. Unikając przypisywania sobie jakiejkolwiek zasługi, Daniel rzekł do Nebukadneccara: „Jest Bóg w niebiosach — Ten, który wyjawia tajemnice — i on oznajmił królowi Nebukadneccarowi, co się ma wydarzyć pod koniec dni”. Daniel był gotów wyjawić nie tylko przyszłość imperium babilońskiego, lecz także ogólny zarys wydarzeń światowych od dni Nebukadneccara aż po nasze czasy, a nawet dalej (Daniela 2:24-30).

PRZYPOMNIENIE TREŚCI SNU

6, 7. Co było treścią snu, który Daniel przypomniał królowi?

⁶ Nebukadneccar uważnie słuchał wyjaśnień Daniela: „Ty, królu, patrzyłeś, a oto jakiś ogromny posąg. Ten posąg, wielki i o nadzwyczajnym blasku, stał przed tobą, a jego wygląd był przerażający. Posąg ów miał głowę z dobrego złota, jego pierś i ramiona były ze srebra, brzuch i uda z miedzi, golenie z żelaza, stopy po części z żelaza, a po części z uformowanej gliny. Patrzyłeś, aż bez udziału rąk został odcięty kamień i uderzył posąg w stopy z żelaza oraz uformowanej gliny, i je zmiażdżył. Wówczas żelazo, uformowana glina, miedź, srebro i złoto — wszystko razem zostało zmiażdżone i stało się jak latem plewy na klepisku, i poniósł je wiatr, tak iż nie znaleziono po nich ani śladu. Kamień zaś, który uderzył w posąg, stał się wielką górą i wypełnił całą ziemię” (Daniela 2:31-35).

⁷ Jakże poruszony musiał być Nebukadneccar, gdy słuchał, jak Daniel przypomina mu treść jego snu! Ale zaraz — mędrcy babilońscy zostaną oszczędzeni pod warunkiem,  że Daniel również objaśni tę wizję. Przemawiając w imieniu własnym oraz swych trzech hebrajskich przyjaciół, Daniel oświadcza: „Oto jest sen; opowiemy też przed obliczem króla jego wyjaśnienie” (Daniela 2:36).

WYRÓŻNIAJĄCE SIĘ KRÓLESTWO

8. (a) Kogo lub co według wyjaśnienia Daniela przedstawiała głowa ze złota? (b) Kiedy ta głowa się pojawiła?

⁸ „Ty, o królu, królu królów, któremu Bóg nieba dał królestwo, potęgę, siłę oraz dostojeństwo i w którego rękę, gdziekolwiek mieszkają synowie ludzcy, dał zwierzęta polne i skrzydlate stworzenia niebios oraz którego uczynił władcą nad nimi wszystkimi — ty jesteś głową ze złota” (Daniela 2:37, 38). Opis ten pasował do Nebukadneccara, odkąd w roku 607 p.n.e. Jehowa użył go za narzędzie do zburzenia Jerozolimy. Można tak powiedzieć dlatego, że królowie zasiadający na tronie w Jerozolimie pochodzili z rodu Dawida, władcy namaszczonego przez Jehowę. Jerozolima była stolicą Judy, prototypowego królestwa Bożego, stanowiącego wyraz zwierzchnictwa Jehowy nad ziemią. Z chwilą zburzenia Jerozolimy w roku 607 ten proroczy pierwowzór rządu Bożego przestał istnieć (1 Kronik 29:23; 2 Kronik 36:17-21). Następujące po sobie mocarstwa światowe, wyobrażone przez metalowe części posągu, mogły odtąd panować nad światem bez przeszkód ze strony prototypowego królestwa Bożego. Nebukadneccar, przedstawiony jako głowa ze złota — najcenniejszego metalu znanego w starożytności — wyróżnił się tym, że obalił owo królestwo, burząc Jerozolimę (patrz dodatek „Wojowniczy król buduje imperium”, strona 63).

9. Co wyobrażała głowa ze złota?

⁹ Nebukadneccar panował 43 lata i był głową dynastii sprawującej władzę nad imperium babilońskim. Należał do niej także jego zięć Nabonid oraz najstarszy syn, Ewil-Merodach. Dynastia ta utrzymała się jeszcze przez  następne 43 lata, do roku 539 p.n.e., kiedy to zginął syn Nabonida, Belszaccar (2 Królów 25:27; Daniela 5:30). A zatem złota głowa posągu ukazanego w wizji nie wyobrażała tylko Nebukadneccara, lecz całą tę babilońską dynastię.

10. (a) Jak sen Nebukadneccara zapowiadał, iż babilońskie mocarstwo światowe się nie ostoi? (b) Co prorok Izajasz przepowiedział o zdobywcy Babilonu? (c) W jakim sensie Medo-Persja nie dorównywała Babilonowi?

¹⁰ Daniel oznajmił Nebukadneccarowi: „Po tobie powstanie inne królestwo, mniej znaczące od ciebie” (Daniela 2:39). Miejsce jego dynastii miało zająć królestwo symbolizowane przez srebrne ramiona i pierś posągu. Jakieś 200 lat wcześniej Izajasz zapowiedział to królestwo, a nawet podał imię jego zwycięskiego władcy — Cyrusa (Izajasza 13:1-17; 21:2-9; 44:24 do 45:7, 13). Chodzi o imperium medo-perskie. Wprawdzie stworzyło ono wspaniałą kulturę, nie ustępującą babilońskiej, zostało jednak przedstawione jako część sporządzona ze srebra, metalu mniej cennego niż złoto. Nie dorównywało babilońskiemu mocarstwu światowemu pod tym względem, że nie mogło się szczycić obaleniem królestwa judzkiego ze stolicą w Jerozolimie, stanowiącego pierwowzór królestwa Bożego.

11. Kiedy przestała istnieć dynastia Nebukadneccara?

¹¹ Około 60 lat po wyjaśnieniu tego snu Daniel na własne oczy ujrzał kres dynastii Nebukadneccara. Był świadkiem tego, jak w nocy z 5 na 6 października 539 roku p.n.e. armia medo-perska zdobyła na pozór niezwyciężony Babilon i zgładziła króla Belszaccara. Z chwilą jego śmierci imperium babilońskie, symbolizowane przez złotą głowę posągu, przestało istnieć.

INNE KRÓLESTWO UWALNIA WYGNAŃCÓW

12. Jaką korzyść Żydzi przebywający na wygnaniu odnieśli z dekretu wydanego przez Cyrusa w roku 537 p.n.e.?

¹² W roku 539 p.n.e. miejsce imperium babilońskiego zajęło więc kolejne mocarstwo: Medo-Persja. Pierwszym  władcą zdobytego Babilonu został 62-letni Dariusz Med (Daniela 5:30, 31). Przez krótki czas panował nad imperium medo-perskim wspólnie z Cyrusem Persem. Po śmierci Dariusza Cyrus sam władał całym mocarstwem. Dla Żydów przebywających w Babilonie jego rządy oznaczały kres niewoli. W roku 537 p.n.e. Cyrus wydał dekret zezwalający żydowskim wygnańcom w Babilonie na powrót do rodzinnego kraju i odbudowę Jerozolimy oraz świątyni Jehowy. W Judzie i Jerozolimie nie doszło jednak do odrodzenia prototypowego królestwa Bożego (2 Kronik 36:22, 23; Ezdrasza 1:1 do 2:2a).

13. Co wyobrażały srebrne ramiona i pierś posągu ze snu Nebukadneccara?

¹³ Pierś i ramiona posągu, wykonane ze srebra, wyobrażały dynastię królów perskich, zapoczątkowaną przez Cyrusa Wielkiego. Utrzymała się ona przeszło 200 lat. Cyrus ponoć zginął w czasie wyprawy wojennej w roku 530 p.n.e. Spośród 12 królów, o których wiadomo, że zasiadali po nim na tronie perskim, przynajmniej dwóch okazywało przychylność wybranemu ludowi Jehowy. Jednym z nich był Dariusz I (Pers), a drugim Artakserkses I.

14, 15. Jakiej pomocy udzielili Żydom Dariusz Wielki i Artakserkses I?

¹⁴ Dariusz I był trzecim królem Persji po Cyrusie Wielkim. Poprzedzali go Kambyzes II oraz jego brat Bardija (albo uzurpator Gaumata, mag). Kiedy Dariusz I, znany też jako Dariusz Wielki, wstępował na tron w roku 521 p.n.e., odbudowa świątyni w Jerozolimie była wstrzymana. Odnalazłszy w archiwach Ekbatany dokumenty z dekretem Cyrusa, Dariusz nie tylko unieważnił zakaz w roku 520, lecz także przydzielił ze skarbca królewskiego fundusze na odbudowę świątyni (Ezdrasza 6:1-12).

¹⁵ Następnym królem Persji wspierającym wysiłki Żydów był Artakserkses I, który w roku 475 p.n.e. objął  władzę po swym ojcu, Aswerusie (Kserksesie I). Artakserksesowi nadano przydomek Długoręki, gdyż miał prawą rękę dłuższą od lewej. W dwudziestym roku swojego panowania, a więc w roku 455 p.n.e., uczynił Nehemiasza, swego żydowskiego podczaszego, namiestnikiem Judy i zlecił mu odbudowę murów Jerozolimy. Oznaczało to początek ‛siedemdziesięciu tygodni lat’, przepowiedzianych w 9 rozdziale Księgi Daniela, i umożliwiło obliczenie dat pojawienia się oraz śmierci Mesjasza, czyli Chrystusa, Jezusa z Nazaretu (Daniela 9:24-27; Nehemiasza 1:1; 2:1-18).

16. Kiedy i na jakim królu zakończyło się medo-perskie mocarstwo światowe?

¹⁶ Ostatnim z sześciu następców Artakserksesa I na tronie perskim był Dariusz III. Jego panowanie zakończyło się gwałtownie w roku 331 p.n.e., gdy Aleksander Wielki zadał mu straszliwą klęskę pod Gaugamelą, nieopodal miejsca, gdzie niegdyś leżała Niniwa. Klęska ta położyła kres medo-perskiemu mocarstwu światowemu, wyobrażonemu przez srebrną część posągu ze snu Nebukadneccara. Nowe mocarstwo pod pewnymi względami miało je przewyższać, pod innymi zaś być od niego pośledniejsze. Dowiadujemy się tego, słuchając dalej, jak Daniel tłumaczy sen Nebukadneccara.

KRÓLESTWO ROZLEGŁE, LECZ POŚLEDNIEJSZE

17-19. (a) Które mocarstwo światowe zostało przedstawione jako brzuch i uda z miedzi i jaki był zasięg jego panowania? (b) Kim był Aleksander III? (c) Jak doszło do tego, że greka stała się językiem międzynarodowym, i jakiemu celowi dobrze posłużyła?

¹⁷ Daniel oznajmia Nebukadneccarowi, że brzuch i uda ogromnego posągu oznaczają „jeszcze inne królestwo, trzecie, z miedzi, które będzie sprawować władzę nad całą ziemią” (Daniela 2:32, 39). To trzecie królestwo ma zająć miejsce Babilonii i Medo-Persji. Miedź jest pośledniejsza niż srebro i podobnie ta nowa potęga światowa  nie dorówna Medo-Persji, nie będzie się bowiem mogła poszczycić żadnym osiągnięciem tej rangi, co wyzwolenie ludu Jehowy. Niemniej to ‛miedziane’ królestwo ma „sprawować władzę nad całą ziemią”, będzie więc rozleglejsze od Babilonii i Medo-Persji. A co o tym mocarstwie światowym mówi historia?

¹⁸ Wkrótce po wstąpieniu na tron macedoński w roku 336 p.n.e. ambitny Aleksander III, mający dopiero 20 lat, podjął kampanię podbojów. Ze względu na sukcesy militarne zaczęto go nazywać Aleksandrem Wielkim. Odnosząc jedno zwycięstwo za drugim, posuwał się w głąb terytorium perskiego. Kiedy w roku 331 pokonał Dariusza III w bitwie pod Gaugamelą, imperium perskie zaczęło upadać, Aleksander zaś uczynił z Grecji kolejne mocarstwo światowe.

¹⁹ Po tryumfie pod Gaugamelą Aleksander zdobył perskie stolice: Babilon, Suzę, Persepolis i Ekbatanę. Opanowawszy pozostałą część tego imperium, zwycięsko szedł dalej i zdobył nawet zachodnie rejony Indii. W podbitych krajach powstawały kolonie greckie. Wskutek tego w całym imperium szerzył się wpływ kultury i języka Greków. Z czasem imperium greckie rozmiarami przerosło wszystkie poprzednie. Jak to zapowiedział Daniel, ‛miedziane’ królestwo zapanowało „nad całą ziemią”. Jednym z rezultatów było to, że greka (dialekt koine) uzyskała pozycję języka międzynarodowego. Ponieważ umożliwiała dokładne wyrażanie myśli, znakomicie nadawała się do spisania Chrześcijańskich Pism Greckich oraz do krzewienia dobrej nowiny o Królestwie Bożym.

20. Co się stało z imperium greckim po śmierci Aleksandra Wielkiego?

²⁰ Aleksander Wielki przeżył jako władca światowy tylko osiem lat. Po wystawnej uczcie młody, bo zaledwie 32-letni, Aleksander zachorował i wkrótce potem, dnia 13  czerwca 323 roku p.n.e., zmarł. Z czasem jego ogromne imperium rozpadło się na cztery części zarządzane przez jego wodzów. W ten sposób z jednego wielkiego królestwa powstały cztery, wchłonięte w końcu przez imperium rzymskie. ‛Miedziane’ mocarstwo światowe utrzymało się tylko do roku 30 p.n.e., wtedy bowiem ostatnie z tych czterech królestw — Egipt podlegający dynastii Ptolemeuszów — zostało ostatecznie podbite przez Rzym.

KRÓLESTWO, KTÓRE MIAŻDŻY I DRUZGOCZE

21. Jak Daniel opisał ‛czwarte królestwo’?

²¹ Daniel tak wyjaśnia dalej znaczenie snu o posągu: „Czwarte zaś królestwo [po Babilonie, Medo-Persji i Grecji] okaże się mocne niczym żelazo. Jak bowiem żelazo miażdży i kruszy wszystko inne, tak niczym druzgoczące żelazo zmiażdży ono i zdruzgocze te wszystkie” (Daniela 2:40). Pod względem siły i niszczycielskiego potencjału to mocarstwo światowe miało przypominać żelazo — miało się okazać potężniejsze od imperiów symbolizowanych przez złoto, srebro i miedź. Takie właśnie było cesarstwo rzymskie.

22. Pod jakim względem cesarstwo rzymskie przypominało żelazo?

²² Rzym zmiażdżył i zdruzgotał imperium greckie, wchłonął też pozostałości mocarstw medo-perskiego i babilońskiego. Nie miał respektu dla Królestwa Bożego, o którym głosił Jezus, i w roku 33 n.e. skazał Chrystusa na śmierć na palu męki. Dążąc do zmiażdżenia prawdziwego chrystianizmu, Rzymianie prześladowali uczniów Jezusa. A w roku 70 n.e. zburzyli Jerozolimę i tamtejszą świątynię.

23, 24. Co jeszcze, oprócz cesarstwa rzymskiego, wyobrażają nogi posągu?

²³ Żelazne nogi posągu ze snu Nebukadneccara wyobrażały nie tylko cesarstwo rzymskie, lecz także jego polityczną odrośl. Zwróćmy uwagę na następującą wypowiedź z Księgi Objawienia 17:10: „Siedmiu jest królów: pięciu  upadło, jeden jest, inny jeszcze nie nadszedł, a gdy już nadejdzie, ma na krótką chwilę pozostać”. Apostoł Jan pisał te słowa, kiedy był zesłany przez Rzymian na wyspę Patmos. Wspomnianych pięciu powalonych królów, czyli pięć mocarstw światowych, to Egipt, Asyria, Babilon, Medo-Persja i Grecja. Szósty — imperium rzymskie — był wtedy jeszcze u władzy. Ale i on miał upaść, a na jednym z podbitych przez niego terytoriów miał powstać siódmy król. O jakie mocarstwo światowe tu chodzi?

²⁴ Brytania stanowiła kiedyś północno-zachodni kraniec cesarstwa rzymskiego. Jednakże do roku 1763 zdążyła się przeobrazić w imperium brytyjskie, panujące na morzach i oceanach świata. W roku 1776 trzynaście jego amerykańskich kolonii ogłosiło niepodległość, by utworzyć Stany Zjednoczone Ameryki. Jednakże w późniejszych latach Brytania i Stany Zjednoczone współpracowały ze sobą w czasie pokoju i wojny. Tak powstało siódme mocarstwo zapowiedziane w Biblii: zespolone imperium anglo-amerykańskie. Podobnie jak cesarstwo rzymskie, okazało się ono „mocne niczym żelazo”, sprawując iście żelazną władzę. A zatem żelazne nogi symbolicznego posągu wyobrażają zarówno cesarstwo rzymskie, jak i dwuczłonowe anglo-amerykańskie mocarstwo światowe.

KRUCHY ZLEPEK

25. Co Daniel powiedział o stopach i palcach posągu?

²⁵ Daniel dalej mówi Nebukadneccarowi: „A że widziałeś stopy oraz palce po części z uformowanej gliny garncarskiej i po części z żelaza, królestwo to okaże się podzielone, lecz będzie w nim coś z twardości żelaza; widziałeś bowiem żelazo zmieszane z wilgotną gliną. A że palce u stóp były częściowo z żelaza, a częściowo z uformowanej gliny, królestwo to okaże się po części mocne, a po części okaże się kruche. To zaś, że widziałeś żelazo zmieszane  z wilgotną gliną — zmieszają się z potomstwem ludzkim; nie będą się jednak trzymać razem, jedno z drugim, tak jak żelazo nie miesza się z uformowaną gliną” (Daniela 2:41-43).

26. Kiedy się pojawiła forma władzy wyobrażona przez stopy i palce?

²⁶ Następujące po sobie mocarstwa światowe zostały wyobrażone przez poszczególne części posągu ze snu Nebukadneccara, od głowy aż do stóp. Logicznie rzecz biorąc, stopy i palce z „żelaza zmieszanego z wilgotną gliną” symbolizują ostatni przejaw władzy ludzkiej, który miał istnieć w „czasie końca” (Daniela 12:4).

27. (a) Na jaką sytuację światową wskazują stopy i palce z żelaza zmieszanego z gliną? (b) Co przedstawia dziesięć palców u stóp posągu?

²⁷ Na początku XX wieku imperium brytyjskie sprawowało władzę nad co czwartym mieszkańcem ziemi. Innym mocarstwom europejskim podlegały dalsze miliony. Ale po I wojnie światowej imperia rozpadły się na poszczególne narody. Po II wojnie światowej tendencja ta jeszcze się wzmogła. W miarę nasilania się poczucia narodowościowego liczba państw na świecie dalej gwałtownie wzrastała. Dziesięć palców u stóp wyobraża wszystkie te współistniejące mocarstwa i państwa, gdyż w Biblii liczba dziesięć często symbolizuje zupełność w odniesieniu do spraw ziemskich (porównaj Wyjścia 34:28; Mateusza 25:1; Objawienie 2:10).

28, 29. (a) Co według Daniela wyobraża glina? (b) Co można powiedzieć o połączeniu żelaza z gliną?

²⁸ Żyjemy już w „czasie końca”, doszliśmy więc do samych stóp posągu. Niektóre rządy wyobrażone przez stopy i palce z żelaza przemieszanego z gliną rzeczywiście przypominają żelazo — są despotyczne, wręcz tyrańskie. Inne można przyrównać do gliny. Dlaczego? Daniel kojarzył glinę z „potomstwem ludzkim” (Daniela 2:43). Mimo kruchości gliny, z której je uczyniono, tradycyjnie ‛żelazne’ rządy muszą w coraz większym stopniu uwzględniać  głos zwykłych ludzi, pragnących mieć wpływ na czynniki sprawujące nad nimi władzę (Hioba 10:9). Nie da się jednak pogodzić dyktatorskiej władzy z żądaniami prostego ludu, tak jak nie sposób połączyć żelaza z gliną. Jakże podzielony pod względem politycznym będzie świat w czasie zagłady tego posągu!

²⁹ Czy do upadku całego posągu doprowadzi niejednorodność stóp i palców? Co się stanie z tym kolosem?

DRAMATYCZNY FINAŁ!

30. Opisz finał snu Nebukadneccara.

³⁰ Poznajmy teraz finał omawianego snu. Daniel powiedział królowi: „Patrzyłeś, aż bez udziału rąk został odcięty kamień i uderzył posąg w stopy z żelaza oraz uformowanej gliny, i je zmiażdżył. Wówczas żelazo, uformowana glina, miedź, srebro i złoto — wszystko razem zostało zmiażdżone i stało się jak latem plewy na klepisku, i poniósł je wiatr, tak iż nie znaleziono po nich ani śladu. Kamień zaś, który uderzył w posąg, stał się wielką górą i wypełnił całą ziemię” (Daniela 2:34, 35).

31, 32. Co przepowiedziano w związku z końcową częścią snu Nebukadneccara?

³¹ Proroctwo zawierało jeszcze następujące wyjaśnienie: „Za dni tych królów Bóg nieba ustanowi królestwo, które nigdy nie zostanie obrócone wniwecz. I to królestwo nie przejdzie na żaden inny lud. Zmiażdży ono wszystkie owe królestwa i położy im kres, lecz samo będzie trwać po czasy niezmierzone; widziałeś bowiem, że bez udziału rąk został od góry odcięty kamień i że zmiażdżył żelazo, miedź, uformowaną glinę, srebro i złoto. Wielki Bóg oznajmił królowi, co ma nastąpić potem. I sen jest niezawodny, a jego wyjaśnienie wiarogodne” (Daniela 2:44, 45).

³² Widząc, że przypomniano mu i wyjaśniono sen, Nebukadneccar przyznał, iż tylko Bóg Daniela jest „Panem królów i Tym, który wyjawia tajemnice”. Ponadto  Danielowi i jego trzem hebrajskim towarzyszom powierzył bardzo odpowiedzialne stanowiska (Daniela 2:46-49). A jakie znaczenie na nasze czasy ma udzielone przez Daniela ‛wiarogodne wyjaśnienie’?

‛GÓRA WYPEŁNIA ZIEMIĘ’

33. Od jakiej „góry” został odcięty „kamień”? Kiedy i jak do tego doszło?

³³ Gdy w październiku 1914 roku skończyły się „wyznaczone czasy narodów”, „Bóg nieba” ustanowił niebiańskie Królestwo, w którym na tronie zasiadł Jego namaszczony Syn, Jezus Chrystus — „Król królów i Pan panów” (Łukasza 21:24; Objawienie 12:1-5; 19:16). * A zatem „kamień” mesjańskiego Królestwa został odcięty od „góry” wszechświatowego zwierzchnictwa Jehowy nie rękami ludzkimi, lecz mocą Bożą. Tym niebiańskim rządem kieruje Jezus Chrystus, obdarzony przez Boga nieśmiertelnością (Rzymian 6:9; 1 Tymoteusza 6:15, 16). Dlatego „królestwo naszego Pana [Boga] i jego Chrystusa”, będące wyrazem wszechświatowego zwierzchnictwa Jehowy, nie zostanie przekazane nikomu innemu. Ostoi się na wieki (Objawienie 11:15).

34. Co znaczą słowa, iż Królestwo Boże narodziło się „za dni tych królów”?

³⁴ Narodziny owego Królestwa nastąpiły „za dni tych królów” (Daniela 2:44). Chodzi nie tylko o królów wyobrażonych przez dziesięć palców u stóp posągu, lecz także przez jego części z żelaza, miedzi, srebra i złota. Wprawdzie imperia: babilońskie, perskie, greckie i rzymskie dawno już przeminęły jako mocarstwa światowe, niemniej w roku 1914 w dalszym ciągu istniały ich pozostałości. Tereny starożytnej Babilonii zajmowało tureckie imperium osmańskie, a w Persji (Iranie), Grecji i Rzymie władzę sprawowały miejscowe rządy.

35. Kiedy „kamień” uderzy w posąg i jak doszczętnie go zniszczy?

 ³⁵ Niebiańskie Królestwo Boże już wkrótce uderzy w stopy symbolicznego posągu. Zdruzgocze wszystkie królestwa wyobrażone przez tego kolosa, kładąc im kres. Podczas „wojny wielkiego dnia Boga Wszechmocnego” ów „kamień” trafi weń z tak miażdżącą siłą, iż zetrze go w proch, a wicher nawałnicy Bożej rozwieje go niczym plewy na klepisku (Objawienie 16:14, 16). Potem rząd Królestwa Bożego — podobnie jak kamień, który osiągnął rozmiary góry i wypełnił cały świat — stanie się górą obejmującą swym wpływem „całą ziemię” (Daniela 2:35).

36. Dlaczego można powiedzieć, iż mesjańskie Królestwo to rząd stabilny?

³⁶ Chociaż mesjańskie Królestwo ma siedzibę w niebie, to swą władzę rozciągnie nad naszym globem dla dobra wszystkich posłusznych mieszkańców ziemi. Ten stabilny rząd ‛nigdy nie zostanie obrócony wniwecz’ ani „nie przejdzie na żaden inny lud”. W przeciwieństwie do dynastii śmiertelnych władców ludzkich Królestwo to „samo będzie trwać po czasy niezmierzone”, już na zawsze (Daniela 2:44). Obyś dostąpił przywileju należenia po wieki wieków do grona jego poddanych.

[Przypis]

CZY ZAUWAŻYŁEŚ?

• Jakie mocarstwa światowe zostały wyobrażone przez poszczególne części olbrzymiego posągu ze snu Nebukadneccara?

• Jaką sytuację światową symbolizują stopy i dziesięć palców z żelaza przemieszanego z gliną?

• Kiedy i od jakiej „góry” został odcięty „kamień”?

• Kiedy ów „kamień” uderzy w posąg?

[Pytania do studium]

 [Ramka i ilustracje na stronach 63-67]

WOJOWNICZY KRÓL BUDUJE IMPERIUM

BABILOŃSKI następca tronu i jego armia w bitwie pod Karkemisz w Syrii rozbijają wojska egipskie dowodzone przez faraona Necho. Pokonani Egipcjanie uciekają na południe do swojego kraju, ścigani przez Babilończyków. Lecz oto z Babilonu nadchodzi wieść, która zmusza zwycięskiego księcia do przerwania pogoni. Zmarł jego ojciec, Nabopolassar. Dlatego Nebukadneccar poleca dowódcom wojskowym sprowadzić jeńców i łupy, sam zaś szybko wraca do kraju i obejmuje tron po ojcu.

W ten sposób w roku 624 p.n.e. Nebukadneccar wstąpił na tron i został drugim władcą imperium nowobabilońskiego. Podczas swego 43-letniego panowania podbił tereny podlegające niegdyś asyryjskiemu mocarstwu  światowemu i jeszcze powiększył terytorium swego państwa, zdobywając na północy Syrię, a na zachodzie Palestynę, aż do granicy z Egiptem (patrz mapka).

W czwartym roku swego panowania (620 p.n.e.) Nebukadneccar podporządkował sobie królestwo judzkie (2 Królów 24:1). Trzy lata później Juda się zbuntowała, toteż Babilończycy oblegli Jerozolimę. Nebukadneccar uprowadził do Babilonu Jehojachina, Daniela i innych jeńców. Zabrał też część sprzętów ze świątyni Jehowy. Wasalnym królem Judy uczynił Sedekiasza, który był wujem Jehojachina (2 Królów 24:2-17; Daniela 1:6, 7).

  W jakiś czas później Sedekiasz także się zbuntował i zawarł sojusz z Egiptem. Nebukadneccar ponownie obległ Jerozolimę i w roku 607 p.n.e. porobił wyłomy w murach, spalił świątynię oraz zburzył miasto. Pozabijał wszystkich synów Sedekiasza, jego zaś oślepił, spętał i zabrał jako jeńca do Babilonu. Nebukadneccar uprowadził też prawie całą ludność i wywiózł do Babilonu pozostałe sprzęty świątynne. „Tak Juda poszła ze swej ziemi na wygnanie” (2 Królów 24:18 do 25:21).

Nebukadneccar zdobył też Tyr, a dokonał tego po 13-letnim oblężeniu. Głowy jego wojowników ‛wyłysiały’ od noszenia hełmów, a skóra na ich ramionach „była otarta” od dźwigania materiałów potrzebnych do budowy umocnień oblężniczych (Ezechiela 29:18). W końcu Tyr poddał się wojskom babilońskim.

Król Babilonu najwyraźniej był znakomitym strategiem. Niektóre źródła literackie, zwłaszcza pochodzenia babilońskiego, przedstawiają go też jako sprawiedliwego władcę. Wprawdzie Pismo Święte nie przypisuje mu tej cechy wprost, lecz prorok Jeremiasz oświadczył królowi Sedekiaszowi, że mimo buntu może liczyć na łagodniejsze potraktowanie, ‛jeśli wyjdzie do książąt króla Babilonu’ (Jeremiasza 38:17, 18). A po zburzeniu Jerozolimy Nebukadneccar odniósł się do Jeremiasza z szacunkiem. Wydał co do niego następujący rozkaz: „Weź go i miej na niego zwrócone oczy, i nie czyń mu nic złego. Ale jak on ci powie, tak z nim postąp” (Jeremiasza 39:11, 12; 40:1-4).

Nebukadneccar jako administrator szybko dostrzegł zalety i umiejętności Daniela oraz jego trzech towarzyszy: Szadracha, Meszacha i Abed-Nega, których hebrajskie  imiona brzmiały: Chananiasz, Miszael i Azariasz. Dlatego powierzył im odpowiedzialne stanowiska w swoim królestwie (Daniela 1:6, 7, 19-21; 2:49).

Nebukadneccar otaczał szczególną czcią Marduka, głównego boga Babilonu. Przypisywał mu wszystkie swe zwycięstwa. W Babilonie budował i zdobił świątynie Marduka oraz wielu innych bóstw. Złoty posąg ustawiony na równinie Dura mógł być poświęcony właśnie Mardukowi. Wydaje się też, że planując swe wyprawy wojenne, Nebukadneccar w dużej mierze polegał na wróżbach.

Ponadto Nebukadneccar szczycił się przywróceniem świetności Babilonowi, największemu wówczas miastu otoczonemu murami. Dokończył zaczętą przez ojca budowę potężnych, podwójnych murów obronnych, wskutek czego stolica imperium sprawiała wrażenie niezwyciężonej. Odnowił stary pałac w samym sercu miasta i wzniósł pałac letni, położony jakieś dwa kilometry na północ. Chcąc zadowolić swą medyjską małżonkę, tęskniącą za ojczystymi wzgórzami i lasami,  Nebukadneccar podobno zbudował wiszące ogrody, zaliczane do siedmiu cudów świata starożytnego.

„Czyż nie jest to Babilon Wielki, który ja siłą mej potęgi zbudowałem na dom królewski i ku dostojeństwu mego majestatu?” — chełpił się kiedyś, spacerując po swym pałacu w Babilonie. „Słowo to jeszcze było w ustach króla”, gdy został dotknięty obłędem. Przez siedem lat nie był w stanie sprawować władzy i zgodnie z zapowiedzią Daniela żywił się roślinnością. Po upływie tego okresu Nebukadneccar odzyskał władzę królewską i panował już do samej śmierci w roku 582 p.n.e. (Daniela 4:30-36).

CZY ZAUWAŻYŁEŚ?

Co można powiedzieć o Nebukadneccarze jako:

• strategu?

• administratorze?

• czcicielu Marduka?

• budowniczym?

[Mapa]

[Patrz publikacja]

IMPERIUM BABILOŃSKIE

MORZE CZERWONE

Jerozolima

Eufrat

Tygrys

Niniwa

Suza

Babilon

Ur

[Ilustracja]

Babilon, niegdyś największe miasto otoczone murami

[Ilustracja]

Smok będący symbolem Marduka

[Ilustracja]

Słynne wiszące ogrody w Babilonie

 [Ilustracja na stronie 56]

[Patrz publikacja]

MOCARSTWA ŚWIATOWE W PROROCTWIE DANIELA

Ogromny posąg (Daniela 2:31-45)

BABILONIA od roku 607 p.n.e.

MEDO-PERSJA od roku 539 p.n.e.

GRECJA od roku 331 p.n.e.

RZYM od roku 30 p.n.e.

ANGLO-AMERYKAŃSKIE MOCARSTWO ŚWIATOWE od roku 1763 n.e.

ŚWIAT PODZIELONY POLITYCZNIE w czasie końca

 [Całostronicowa ilustracja na stronie 47]

 [Całostronicowa ilustracja na stronie 58]