Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

NDƐ TRE 1

“Amun nian! E Ɲanmiɛn’n yɛ!”

“Amun nian! E Ɲanmiɛn’n yɛ!”

1, 2. (1) ?Kosan benin yɛ a kunndɛ kɛ á úsa Ɲanmiɛn-ɔn? (2) ?Kosan benin yɛ Moizi usali Ɲanmiɛn-ɔn?

 ?W’A BU i le kɛ a nin Ɲanmiɛn be kwla koko yalɛ? I sɔ liɛ bɔbɔ’n kwla kun wɔ srɛ. ?Nɛ́n i-ɔ? Sanngɛ maan ɔ yo wɔ kɛ a nin Ɲanmiɛn be su koko yalɛ sa. I bo bolɛ nun’n, a kwla sisi ɔ bo. Sanngɛ i sin’n, a mian ɔ ɲin kan ɔ klun ndɛ kle i. Kpɛkun a wun kɛ Ɲanmiɛn sie i su tie. Ɔ maan siɛn’n, ɔ wun fa ɔ feke, yɛ a usɛ i kosan kwlaa nga a klo’n. ?M’ɔ ti sɔ’n niɔn, kosan benin yɛ á úsɛ i-ɔ?

2 Lalafuɛ nun’n, sa kunngba’n juli Moizi su. Sanngɛ kosan nga ɔ usali Ɲanmiɛn’n kwla bo ɔ nuan. Nán sa nga cɛn wie lele ɔ́ jú i su’n, i su kosan yɛ ɔ usali-ɔ. Kusu’n, w’a usaman klɔ sran’m be su afɛ’n i su kosan. Sanngɛ kosan kploun kun yɛ ɔ usali Ɲanmiɛn-ɔn. Yɛle kɛ ɔ usɛli i dunman’n. I sɔ liɛ’n kwla bo ɔ nuan, afin Moizi si Ɲanmiɛn i dunman’n laa. Kosan cinnjin sɔ’n i su tɛlɛ’n ti e kwlaa e liɛ. Afin ɔ kwla uka e naan y’a fa ajalɛ nga mɔ maan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n kwla mantan kpa’n. ?Wafa sɛ? É wá kán be yalɛ kokolɛ sɔ’n i su ndɛ naan y’a wun i wlɛ.

3, 4. ?Ɔ yo sɛ yɛ maan Moizi nin Ɲanmiɛn be wa kokoli yalɛ-ɔ? ?Yɛ kosan cinnjin benin yɛ Moizi usali-ɔ?

3 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn Moizi le afuɛ ablaɔcuɛ (80). Yɛ ɔ tuli Ezipti lɔ w’a di afuɛ ablanan (40). Ɔ yacili i niaan Izraɛlifuɛ mɔ be o kanga nun’n be lɔ. Le kun’n, kɛ ɔ́ kánkán i sia’n i nnɛn mun’n, ɔ wunnin abonuan sa kun oka kun i wun lɛ. Yɛle kɛ sin taaman o susrɛ kun nun. Susrɛ sɔ’n yraman bɔɔ kaan sa. Juelɛ yɛ ɔ jue ɔ. Moizi wunngeli lɔ naan ɔ́ níɛn i kpa. Kɛ ɔ tili sran nɛn kun sin’n i afiɛn lɔ’n, i nuan boli i wun dan ekun! Ɲanmiɛn yɛ ɔ sinnin anzi kun i lika yɛ ɔ nin Moizi be kokoli yalɛ-ɔ. I sin’n, Ɲanmiɛn sunmannin Moizi kɛ ɔ yaci fɔun tranlɛ naan ɔ ko de Izraɛlifuɛ mun. Sanngɛ Moizi waan ɔ́ kpɛ́ i atin srɛ. Atrɛkpa’n, w’a ti ndɛ sɔ’n le.—Ezipti Lɔ Tulɛ 3:1-12.

4 I lɛ’n nun’n, kosan kwlaa nga Moizi waan ɔ́ úsa Ɲanmiɛn’n, ɔ kwla usa. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, kosan nga ɔ usali Ɲanmiɛn’n yɛ: “Sɛ n to Izraɛlifuɛ’m be lɔ naan n se be kɛ: ‘Amun nannan’m be Ɲanmiɛn’n sunmannin min amun sin,’ naan be usa min kɛ: ‘?Be flɛ i sɛ?’ ?Ń tɛ́ be su sɛ?”—Ezipti Lɔ Tulɛ 3:13.

5, 6. (1) ?Like cinnjin benin yɛ Moizi i kosan’n kle e-ɔ? (2) ?Abɔlɛ nin klunwi benin yɛ sran wie’m be yoli-ɔ? (3) ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn boli i dunman’n kleli e-ɔ?

5 Like cinnjin nga kosan sɔ’n kle e’n, yɛle kɛ Ɲanmiɛn le dunman kun. Nán maan e bu i kɛ ndɛ sɔ’n timan cinnjin. Afin kɛ sran wie’m be bu i sɔ-ɔ. Ɔ maan Biblu sunman nun’n, be yili Ɲanmiɛn i dunman’n, kpɛkun be fali i manmanlɛ dunman wie’m be sieli i osu. Be se kɛ “e Min” annzɛ “Ɲanmiɛn” annzɛ “Anannganman.” Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be dunman nun ti yɛ sran’m be yoli sɔ-ɔ. I sɔ’n ti abɔlɛ nin klunwi. ?Afin sɛ ɔ waan á sí sran kun’n, nɛ́n i dunman yɛ a dun mmua usa-ɔ? I kunngba’n yɛle e Yifuɛ’n i liɛ’n. Kannzɛ ɔ ti aolia nun sran’n, naan be kwlá wunmɛn i jrɛiin sa’n, sanngɛ ɔ le dunman kun. ?A klo kɛ á sí dunman sɔ’n? I dunman’n yɛle Zoova.

6 Ɲanmiɛn boli i dunman’n kleli e naan e si i, naan e fa e wun e mɛntɛn i. I sɔ’n ti cinnjin kpa. Asa ekun’n, like nga dunman sɔ’n yi i nglo i su’n, ɔ kleli e wie.

Ɲanmiɛn i dunman’n i bo’n

7. (1) ?Ɲanmiɛn dunman’n i bo’n yɛle benin? (2) ?Ngue ti yɛ Moizi usali Ɲanmiɛn i dunman’n niɔn?

7 Zoova bɔbɔ yɛ ɔ tɔnnin i wun dunman-ɔn. Dunman sɔ’n le bo. Dunman “Zoova” i bo’n yɛle kɛ “Ɔ yo maan ɔ kaci.” Ɲanmiɛn leman wunsu. Afin i yɛ ɔ yili like kwlaa-ɔ. Kpɛkun ɔ yo maan i klun sa’n kwlaa kpɛn su. Sanngɛ nán ngalɛ’n ngunmin yɛ dunman sɔ’n kle e Zoova su-ɔ. Moizi kunndɛli kɛ Zoova kle i like uflɛ. Ɔ si kɛ Zoova yɛ ɔ ti like kwlaa Yifuɛ’n niɔn, yɛ ɔ si Ɲanmiɛn i dunman’n. Afin nán andɛ sa yɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be si i dunman sɔ’n yɛ be fa flɛ i-ɔ. Ɔ maan nán Ɲanmiɛn i dunman’n ngbɛn sa yɛ Moizi usali-ɔ. Ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ sí sran’n i wafa nga Zoova ti’n. Sɛ é kwlá sé’n, ɔ usali kɛ: ‘?Ndɛ benin yɛ ń kán klé Izraɛlifuɛ mun naan b’a lafi su kpa kɛ á dé be sakpa-ɔ?’

8, 9. (1) ?Kɛ Moizi usali Zoova i kosan’n, Zoova tɛli i su sɛ? ?Ngue ti yɛ wafa nga Biblu wie’m be nun’n, be kacili ndɛ sɔ’n, ɔ timan su-ɔ? (2) ?Ndɛ ng’ɔ o Ezipti Lɔ Tulɛ 3:14 nun’n, i bo’n yɛle benin?

8 Kɛ Zoova tɛ́ Moizi su’n ɔ yili i nzuɛn nanndoliɛ kpa kun nglo. I dunman’n i bo’n ɔ nin i nzuɛn sɔ’n be kɔ likawlɛ. Ɔ seli Moizi kɛ: “Nga n klo kɛ ń káci’n yɛ ń káci-ɔ.” (Ezipti Lɔ Tulɛ 3:14) Biblu sunman nun’n, be kacili ndɛ sɔ’n kɛ: “Nyanmiɛn b’ɔ wo lɛ titi’n.” Sanngɛ Biblu nga be kacili be kpa’n be kleman kɛ Ɲanmiɛn su se ngbɛn sa kɛ ɔ o lɛ. Sanngɛ Zoova su se Moizi ɔ nin e ngba kɛ i dunman sɔ’n, i bo’n ti kploun kpa. Kɛ ɔ ko yo naan Zoova i klun sa’n w’a kpɛn su’n ti’n, ‘sran’n i wafa ng’ɔ klo kɛ ɔ́ káci’n yɛ ɔ kaci-ɔ.’ I sɔ’n ti’n, bian kun kpɛli i kpo kacili ndɛ mma sɔ’n kɛ: “Ń káci sran’n i wafa nga n klo’n.” (J.B. Rotherham’s Translation) Bian kun ekun m’ɔ si Ebre aniɛn nga i nun yɛ be klɛli Biblu’n i kpa’n, i kusu yiyi ndɛ sɔ’n nun kɛ: “Kannzɛ sa ng’ɔ tɔ’n, ɔ ti sɛ ti sɛ’n, sanngɛ Ɲanmiɛn ‘káci’ sran’n i wafa nga ɔ fata kɛ ɔ kaci naan w’a wun sa sɔ’n i trawlɛ’n.”

9 ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Izraɛlifuɛ’m be wun i wlɛ-ɔ? Yɛle kɛ kannzɛ ɲrɛnnɛn ng’ɔ tɔ be su’n ɔ ti sɛ ti sɛ’n, sanngɛ Zoova káci sran’n i wafa kwlaa nga ɔ klo’n naan w’a de be kangaʼn nun, naan w’a fa be w’a wɔ mɛn nga ɔ tali nda kɛ ɔ́ fá mán be’n, i nun lɔ. Nanwlɛ, Ɲanmiɛn i dunman sɔ’n ti’n be lafili i su. Andɛ kusu’n, e kwla lafi i su wie. (Jue Mun 9:10) ?Ngue ti-ɔ?

10, 11. ?Ngue ti yɛ Zoova i dunman’n ɔ nin i fata sakpa-ɔ? Fa sunnzun ase kun yiyi nun.

10 Maan e fa siɛ nin niɛn’m be su sunnzun ase e nian. Ba’m be lika nianlɛ nun’n be yo ninnge wafawafa wie mun. Yɛle kɛ be yo be mma’m be ayre, be man be aliɛ, be kle be like, be man be afɔtuɛ, be siesie be afiɛn, yɛ be yo ninnge kpanngban wie mun ekun. Junman sɔ’m be bobo siɛ nin niɛn’m be nun sunman be su. Sanngɛ ba’m be lafi be si nin be nin’m be su dan. Afin be liɛ nga be si i’n, yɛle kɛ be si nin be nin’m bé yó ninnge kwlaa sɔ mun mán be. Asa ekun’n, sɛ ba’m be ngowa kanlɛ like wie saci’n, be si kɛ bé síesíe i ye mán be. Yɛ be lafi su kɛ kosan kwlaa nga bé úsa’n, bé tɛ́ be su. Sanngɛ kɛ siɛ nin niɛn wie’m be wun kɛ nán ninnge ngba yɛ be kwla yo man be mma mun’n ti’n, be wla bo be wun dan.

11 Zoova kusu ti siɛ kpa kun. Sanngɛ i liɛ’n, mmla kwlaa ng’ɔ kpɛli’n ɔ jran su niɛn i mma’m be lika. Ɔ leman kun sa m’ɔ kwlá nantiman su-ɔ. I dunman Zoova’n, ɔ kle e kɛ i yɛ ɔ ti Siɛ’n i kpafuɛ’n niɔn. (Zaki 1:17) Moizi nin i niaan Izraɛlifuɛ mun be wa wunnin i wlɛ siɛn’n kɛ Zoova i dunman sɔ’n, ɔ nin i fata sakpa. Afin Zoova wa yili i wun nglo kɛ ɔ ti Safuɲrɛn naan ɔ ti Mmla Kpɛfuɛ nin Jɔlɛ Difuɛ m’ɔ leman wunsu’n. Asa’n, ɔ kwlali jenvie’n, ɔ kleli kɛ ɔ si sua jaja yɛ ɔ tali be. Ɔ yoli maan be tralɛ nin be ngbabua’m b’a saciman. Ɔ yoli ninnge wie mun ekun. Nanwlɛ, i kwlaa sɔ’n boli be nuan dan.

12. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ wafa nga Faraɔn nin Moizi be bu Zoova’n, ɔ timan kun-ɔn?

12 Ɲanmiɛn yoli maan be sili i dunman’n. Ɔ yili i nzuɛn nanndoliɛ kpa wie mɔ be nin i dunman sɔ’n be kɔ likawlɛ’n be nglo. Ɔ kleli kɛ i bɔbɔ i su ndɛ ng’ɔ kan’n ɔ ti nanwlɛ. Nanwlɛ, Ɲanmiɛn klo kɛ e si i. ?Ɔ ti ɔ liɛ su? Moizi kunndɛli kɛ ɔ́ sí Ɲanmiɛn. I sɔ’n ti’n, lele m’ɔ́ fá wú’n, ɔ fɛli i wun mantannin i Si Ɲanmiɛn kpa. (Kalɛ 12:6-8; Ebre Mun 11:27) Sanngɛ ng’ɔ yo kɛnsrɛn’n, yɛle kɛ Moizi i blɛ sufuɛ sunman b’a yoman kɛ i sa. Kɛ ɔ ko boli Zoova i dunman’n kleli Faraɔn bɔbɔ’n, Ezipti famiɛn tutrefuɛ sɔ’n seli Moizi kɛ: “?Wan yɛle Zoova?” (Ezipti Lɔ Tulɛ 5:2) Nán kɛ Faraɔn kunndɛ kɛ ɔ́ sí Zoova ti-ɔ. Sanngɛ finfin yɛ ɔ su yo Izraɛlifuɛ’m be Ɲanmiɛn’n niɔn. Andɛ sran sunman be yo sɔ wie. I sɔ’n ti’n, be wunmɛn i wlɛ kɛ e Min Zoova yɛ ɔ Sie Like Kwlakwla-ɔ.

E Min Zoova m’ɔ Sie Like Kwlakwla’n

13, 14. (1) ?Ngue ti yɛ Zoova i manmanlɛ dunman’m be sɔnnin Biblu’n nun-ɔn? ?Yɛ dunman sɔ’m be nun wie mun yɛle benin? (An nian  kuku ng’ɔ o i bue 16 nun’n i nun.) (2) ?Ngue ti yɛ Zoova kunngba cɛ yɛ be kwla flɛ i kɛ ‘E Min Zoova m’ɔ Sie Like Kwlakwla’n’ niɔn?

13 Biblu’n nun’n, Zoova i manmanlɛ dunman’n sɔnnin. Afin dunman sɔ’m be kle sran’n i wafa ng’ɔ ti’n, ɔ nin junman ng’ɔ di’n. I wie yɛle: ‘E Min Zoova m’ɔ Sie Like Kwlakwla’n.’ (2 Samiɛli 7:22) Manmanlɛ dunman kpa sɔ’n, ɔ kle e kɛ like fi nunman Zoova sin, naan i kunngba cɛ yɛ ɔ sie nglo nin asiɛ’n niɔn. ?Ngue ti yɛ e se sɔ-ɔ?

14 Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ ti like Yifuɛ’n ti-ɔ. Sa Nglo Yilɛ 4:11 se kɛ: “Zoova, e Ɲanmiɛn, sɛ be manman wɔ, be yi wɔ ayɛ naan be se kɛ a le tinmin’n, ɔ ti su. Afin wɔ yɛ a yili like kwlaa-ɔ. A klo kɛ á yí be ti yɛ a yili be-ɔ, yɛ wɔ ti yɛ be o lɛ-ɔ.” Be kwlá kanman sran uflɛ ndɛ kɛ ngalɛ’n sa. Zoova ti yɛ like kwlaa o lɛ-ɔ! Nanwlɛ, kɛ be manman Zoova mɔ be se kɛ ɔ le kwlalɛ’n i su-ɔ. Afin i yɛ ɔ yili like kwlaa-ɔ, i yɛ ɔ Sie Like Kwlakwla-ɔ.

15. ?Ngue ti yɛ be flɛ Zoova kɛ “Famiɛn m’ɔ o lɛ titi’n” niɔn?

15 Zoova i manmanlɛ dunman kun ekun m’ɔ ti i ngunmin liɛ’n, yɛle “Famiɛn m’ɔ o lɛ titi’n” (1 Timote 1:17; Sa Nglo Yilɛ 15:3) ?I bo’n yɛle benin? Yɛle kɛ Zoova o lɛ tititi. Jue Mun 90:2 se kɛ: “Kɛ ɔ fɛ i laa lele’n, a ti Ɲanmiɛn tititi.” E klɔ sran akunndan m’ɔ ti tika’n ti’n, ndɛ sɔ’n i wlɛ wunlɛ kwla yo kekle man e. Sanngɛ maan e si kɛ Zoova leman bo bolɛ, ɔ o lɛ tititi. I ti yɛ Biblu’n nun’n, be flɛ i ekun kɛ “Sran nga nán andɛ sa yɛ ɔ o lɛ’n” niɔn. Ka naan b’a yi ninnge kwlaa’n, Zoova o lɛ. (Daniɛli 7:9, 13, 22) ?Wan cɛ yɛ ɔ kwla jrɛn i ɲrun se kɛ ɔ leman atin sieman Like Kwlakwla-ɔ?

16, 17. (1) ?Ngue ti yɛ e kwlá wunman Zoova-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ ɔ bo e nuan-ɔn? (2) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova o lɛ sakpa-ɔ?

16 Kɛ Faraɔn sa’n, sran wie’m be waan Ɲanmiɛn leman atin sieman nglo nin asiɛ’n. Like nga ti yɛ be yo sɔ’n, yɛle kɛ fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n, like nga e ɲinma’n tɛ i’n, i su yɛ e lafi-ɔ. E kwlá wunman e Min m’ɔ Sie Like Kwlakwla’n. Ɔ ti aolia nun sran. (Zan 4:24) Asa kusu’n, sɛ klɔ sran ɔ wun Zoova’n, i bo’n su guaman kpa mɛnmɛn i. Zoova bɔbɔ seli Moizi kɛ: “A kwlá wunman min ɲrun’n, afin sɛ klɔ sran kun wun min’n, ɔ su kwlá kaman nguan nun.”—Ezipti Lɔ Tulɛ 33:20; Zan 1:18.

17 Ɔ fataman kɛ ndɛ sɔ’n bo e nuan. Moizi wunnin Zoova i ɲrun ɲanɲan’n kan sa ngbɛn, sanngɛ w’a wunman i bɔbɔ jrɛiin sa. Zoova sinnin anzi kun i ja nun yɛ ɔ fɛli i wun kleli Moizi-ɔ. ?I bo’n guali sɛ? Lele m’ɔ́ fá dí le nɲɔn kun’n, Izraɛlifuɛ’m b’a kwlá nianman Moizi i ɲrun’n. Srɛ kunnin be, afin Moizi “i ɲrun’n kpaja mianmian.” (Ezipti Lɔ Tulɛ 33:21-23; 34:5-7, 29, 30) ?Kɛ m’ɔ ti sɔ’n niɔn, klɔ sran benin cɛ yɛ ɔ́ kwlá se kɛ ɔ́ jrán e Min m’ɔ Sie Like Kwlakwla’n i ɲrun naan ɔ́ níɛn i ɲrun ɲanɲanɲan’n niɔn? ?I sɔ’n ti’n, é sé kɛ ɔ nunman lɛ sakpa? Cɛcɛ. Afin ninnge wie’m be o lɛ’n, e kwlá wunman be, sanngɛ e lafi su kɛ be o lɛ sakpasakpa. I wie yɛle aunmuan m’ɔ fita’n. Asa ekun’n, ninnge nga e wun be’n mɔ e kwla kan be’n, be saci. Sanngɛ Zoova liɛ’n, ɔ kaciman, ɔ ti anannganman. Andɛ nin andɛ ɔ te o lɛ. I kpa tra ninnge nga be o lɛ’n be kwlaa. (Matie 6:19) ?I sɔ’n ti é sé kɛ Ɲanmiɛn timan jrɛiin naan ɔ ti akunndan nun like sa ngbɛn? Maan e nian.

Sran wafa nga Ɲanmiɛn ti’n

18. ?Ngue yɛ Ezekiɛli wunnin i aolia nun-ɔn? ?Yɛ like benin yɛ be ti i nzɔliɛ-ɔ?

18 E kwlá wunman Ɲanmiɛn. Sanngɛ Biblu’n i nun ndɛ wie’m be uka e maan e si ɲanmiɛn su lɔ ndɛ’n kan. I wie yɛle ndɛ nga Ezekiɛli i fluwa’n i ndɛ tre klikli’n kan’n. Aolia nun’n, Ezekiɛli wunnin Zoova i anuannzɛ’n i bue ng’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n. Ɔ wunnin like wie kɛ kakaklolo dan kun sa. Ninnge nga be bo sin yia Zoova m’ɔ wunnin be’n, be yo sro. (Ezekiɛli 1:4-10) Yɛle kɛ ɔ wunnin “anzi nnan.” Be wafa’n ti kɛ sran sa, be le ɲrun nnannnan. I bue kun fa nannin ɲrun, i bue kun fa asɔmɔli ɲrun, i bue kun fa anunman ɲin ɲrun, yɛ i bue kun ekun fa sran ɲrun. Be ɲrun nnannnan sɔ’m be ti Zoova i sran wafa ng’ɔ ti’n i nzɔliɛ.—Sa Nglo Yilɛ 4:6-8, 10.

19. ?Nannin ɲrun’n, asɔmɔli ɲrun’n, anunman ɲin ɲrun’n, ɔ nin klɔ sran ɲrun’n be ti Zoova i nzuɛn benin mun be nzɔliɛ?

19 Biblu’n nun’n, blɛ sunman’n, nannin’n ti tinmin’n i nzɔliɛ. I sɔ’n nin i fata afin nannin’n le wunmiɛn kpa. Asa ekun’n, asɔmɔli’n ti sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n i nzɔliɛ. Afin saan bé yó yakpa naan b’a kwla yo sa i nuan su sɛsɛ. Asɔmɔli’n kusu ti nnɛn yakpafuɛ kpa. Anunman ɲin’m be liɛ’n, be wun ase kpa liɛ su. Kannzɛ like’n ti kaan kpa sɛ’n naan ɔ o mmua kpa bɔbɔ’n, sanngɛ ɔ wun i weiin. Ɔ maan aolia nun sran sɔ’m be ɲrun’n i bue kun m’ɔ ti kɛ anunman ɲin ɲrun sa’n, ɔ ti Ɲanmiɛn i ngwlɛlɛ mɔ i bo ti kploun kpa’n i nzɔliɛ. ?Yɛ be ɲrun’n i bue ng’ɔ ti kɛ klɔ sran ɲrun sa’n ɔ ti ngue nzɔliɛ? Yɛle Ɲanmiɛn i sran klolɛ’n. Kɛ mɔ Ɲanmiɛn yili klɔ sran kɛ i bɔbɔ sa’n, ɔ maan sran’n i ngunmin cɛ yɛ ɔ kwla yi klolɛ’n m’ɔ ti Ɲanmiɛn i nzuɛn’n danfuɛ’n i nglo-ɔ. (Bo Bolɛ 1:26) Biblu’n nun’n, be kan Zoova i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n i ndɛ kpɛ sunman. Yɛle kɛ ɔ le tinmin, ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ, ɔ si ngwlɛlɛ yɛ ɔ ti klolɛ. I ti’n, e kwla se kɛ Zoova i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n, be nun cinnjinfuɛ mun yɛle ngalɛ mun.

20. ?Ɔ nin i fata kɛ e bu i kɛ Zoova w’a kaci? ?Yɛ ngue ti yɛ a tɛ su sɔ-ɔ?

20 ?Kɛ mɔ nán andɛ sa yɛ be klɛli Biblu’n ti’n, Ɲanmiɛn i su ndɛ ng’ɔ o nun’n ɔ ti laa ndɛ? Cɛcɛ, afin Ɲanmiɛn i nzuɛn’n kaciman. Ɔ se e kɛ: “Afin n ti Zoova. N kaciman.” (Malasi 3:6) Zoova timan sran mɔ i ninnge yolɛ’n, ɔ kpɛnkpɛn-ɔn. Sanngɛ ɔ ti Siɛ kpa kun. Ɔ maan ninnge kwlaa ng’ɔ yo’n, fiɛn kaan sa nunmɛn i sin. I nzuɛn ng’ɔ fata kɛ ɔ yi i nglo naan w’a wun sa’m be trawlɛ’n, yɛ ɔ yi i nglo-ɔ. Zoova i nzuɛn nga be ti abonuan’n, be nun cinnjin kpafuɛ’n yɛle klolɛ’n. I ɲin fite like kwlaa ng’ɔ yo’n nun. Klolɛ su yɛ ɔ yi i tinmin’n, ɔ nin i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n, ɔ nin i ngwlɛlɛ’n be nglo-ɔ. Biblu’n bɔbɔ se kɛ: “Ɲanmiɛn ti klolɛ.” (1 Zan 4:8) Sie i nzɔliɛ kɛ b’a seman kɛ Ɲanmiɛn le klolɛ. Sanngɛ be se kɛ Ɲanmiɛn ti klolɛ. Like kwlaa ng’ɔ yo’n, ɔ yo i klolɛ ti.

“Amun nian! E Ɲanmiɛn’n yɛ!”

21. ?Kɛ é sí Zoova i nzuɛn’n é kɔ́’n, wafa sɛ yɛ e wun yó e-ɔ?

21 ?W’a wun ba kaan kun m’ɔ su fɛ i si kle i janvuɛ mun’n le? Kɛ ɔ́ fɛ́ i klé’n, ɔ yomɛn i fɛ aɔwi. Ɔ se be kɛ: “Min baba yɛ!” I wafa kunngba’n yɛ ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yo-ɔ. Biblu’n bɔbɔ kannin kɛ blɛ kun wá jú’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ kpa’m bé kpán sé kɛ: “Amun nian! E Ɲanmiɛn’n yɛ!” (Ezai 25:8, 9) Kɛ é sí Zoova i nzuɛn’n é kɔ́ e ɲrun’n, é wún i wlɛ kpa kɛ ɔ ti Siɛ kpa m’ɔ leman wunsu-ɔ.

22, 23. ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n kan e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i ndɛ-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ e si kɛ ɔ kunndɛ kɛ e fa e wun e mɛntɛn i-ɔ?

22 Ɲanmiɛn sulɛ wafa wie mun nin mɛn’n nun ngwlɛlɛ sifuɛ wie’m be waan Ɲanmiɛn siman sran aunnvɔɛ naan i ndɛ nunman sran ndɛ nun. Sɛ Ɲanmiɛn ti kɛ ngalɛ sa’n, sran fi su fɛmɛn i wun mɛntɛnmɛn i. Sanngɛ nán kɛ Biblu’n kan sɔ-ɔ. I kpa bɔbɔ’n, Biblu’n se kɛ Ɲanmiɛn ‘di aklunjɔɛ.’ (1 Timote 1:11) I lɛ’n kle kɛ ndɛ wie kwla yo i fɛ annzɛ ɔ kwla yo i ya. Laa’n, kɛ i mma’m b’a nantiman i mmla’n be su’n, “ɔ yoli i ya dan” afin be bɔbɔ be kpa yolɛ ti yɛ ɔ fa mannin be-ɔ. (Bo Bolɛ 6:6; Jue Mun 78:41) Sanngɛ kɛ e nian i Ndɛ’n su e nanti ngwlɛlɛ su’n, ‘i klun jɔ.’—Ɲanndra Mun 27:11.

23 E Si Ɲanmiɛn klo kɛ e fa e wun e mɛntɛn i. I Ndɛ’n wla e fanngan kɛ e kunndɛ i, naan ‘sɛ e fuafua e sa e kunndɛ i’n, é wún i sakpa. Afin nanwlɛ, ɔ nin e nun wie fi nunman mmua.’ (Sa Nga Be Yoli’n 17:27) ?Wafa sɛ yɛ klɔ sran ngbɛn sa’n ɔ kwla fɛ i wun mantan Ɲanmiɛn m’ɔ Sie Like Kwlakwla’n niɔn?