Ibuot 1

“Sese, Abasi Nnyịn Edi Emi”

1, 2. (a) Nso ke afo akpama ndibụp Abasi? (b) Nso ke Moses okobụp Abasi?

 NTE emekeme ndikere nte imọ ikpenyenede nneme ye Abasi? Utọ ekikere emi asan̄a ye uten̄e—Andikara ekondo nditịn̄ ikọ ye afo! Idem ekeme ndinyek fi ke ntọn̄ọ, edi ekem afo odomo ndibọrọ. Enye akpan̄ utọn̄, ọbọrọ, onyụn̄ akam anam fi enyene ifụre ndibụp se ededi oro afo oyomde ndibụp. Ke emi, nso ke afo okpobụp?

² Ke anyan ini ko, ama odu owo emi okodude ke utọ idaha oro. Enye ekekere Moses. Nte ededi, mbụme oro enye ekemekde ndibụp Abasi ekeme ndikpa fi idem. Enye ikobụpke iban̄a idemesie, ini iso esie, m̀mê ndikam mbụp mban̄a nnanenyịn ubonowo. Utu ke oro, enye okobụp enyịn̄ Abasi. Oro ekeme ndikpa fi idem, sia Moses ama ọfọfiọk ọkpọkpọ enyịn̄ Abasi. Do, anaedi mbụme esie ama enen̄ede enyene se ọwọrọde. Ke akpanikọ, enye ekedi ata akpan mbụme oro Moses ekenyenede ndibụp. Ibọrọ esie otụk kpukpru nnyịn. Enye ekeme ndin̄wam fi ndinam akpan usio-ukot ke ndisan̄a n̄kpere Abasi. Didie? Yak nnyịn inọ ntịn̄enyịn ke n̄wọrọnda nneme emi.

3, 4. Mme n̄kpọntịbe ewe ẹkeda ẹkesịm Moses ndineme nneme ye Abasi, ndien nso ikedi akpan n̄kpọ oro ẹkenemede ẹban̄a?

³ Moses ekedi isua 80 ke emana. Enye ama abiat isua 40 ke esenidụt ọkpọn̄ ikọt esie, kpa nditọ Israel, emi ẹkedide ifịn ke Egypt. Usen kiet, ke adan̄aemi ekpemede otuerọn̄ ete n̄wan esie, enye ama okụt esen esen n̄kpọntịbe. Ikan̄ asak ke eto, edi itaha eto oro. Ikan̄ oro ama aka iso asak, esem nte edemeikan̄ oro odude ke enyọn̄ obot. Moses ama asan̄a ekpere nditịm nse. Idem akakpa enye didie ntem ke ini uyo ọkọwọrọde ke ufọt ikan̄ oro etịn̄ ikọ ye enye! Ebede ke angel oro eketịn̄de ikọ ke ibuot esie, Abasi ama eneme nneme ye Moses  ke anyan ini. Ndien, nte afo ọfiọkde, edi do ke Abasi ọkọdọn̄ Moses, oro ekemen̄ede ke ntak ndịk, ete ọkpọn̄ emem emem uwem esie onyụn̄ afiak aka Egypt okosion̄o nditọ Israel ke ufụn.—Exodus 3:1-12.

⁴ Idahaemi, Moses okpokobụp Abasi orụk mbụme ekededi. Nte ededi, tịm fiọk mbụme oro enye ekemekde ndibụp: “Sese, adan̄aemi ami n̄kade n̄kesịm nditọ Israel, nnyụn̄ ndọhọ mmọ nte, Abasi mme ete mbufo ọdọn̄ mi ntiene mbufo; ndien mmọ ẹdọhọ mi ẹte, Enye ekere didie? ndidọhọ mmọ didie?”—Exodus 3:13.

5, 6. (a) Mbụme Moses ekpep nnyịn nso in̄wan̄-in̄wan̄, n̄wọrọnda akpanikọ? (b) Nso idiọkn̄kpọ ke ẹnam ye ọkpọkpọ enyịn̄ Abasi? (c) Ntak emi Abasi ndiyarade enyịn̄ esie nnọ ubonowo edide ata akpan n̄kpọ?

⁵ Akpa kan̄a, mbụme oro ekpep nnyịn nte ke Abasi enyene enyịn̄. Inaha nnyịn ida in̄wan̄-in̄wan̄ akpanikọ emi mfefere mfefere. Edi, ediwak owo ẹnam ntre. Ẹsio ọkpọkpọ enyịn̄ Abasi ẹfep ke ediwak edikabade Bible ẹnyụn̄ ẹda mme utọ udorienyịn̄ nte “Ọbọn̄” ye “Abasi” ẹsịn ke itie esie. Emi edi kiet ke otu n̄kponn̄kan n̄kpọ mfụhọ ye ndiọkn̄kan n̄kpọ oro ẹnamde ke enyịn̄ ido ukpono. Idem n̄kpọ, nso isidi akpa n̄kpọ oro afo esinamde ke ini osobode ye owo? Nte afo usubụpke enyịn̄ esie? Ntre ke edi ye edidi ndidiọn̄ọ Abasi. Enye idịghe anana-enyịn̄ owo oro oyomde usụn̄, oro owo mîkemeke ndifiọk. Okposụkedi owo mîkemeke ndikụt enye, enye edi owo, onyụn̄ enyene enyịn̄—Jehovah.

⁶ N̄ko-n̄ko, ke ini Abasi ayararede ọkpọkpọ enyịn̄ esie, n̄wọrọnda n̄kpọ nduaidem ke edi ke n̄kpet n̄kpet ini iso. Enye esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndidiọn̄ọ enye. Enye oyom nnyịn inam mfọnn̄kan edimek oro nnyịn ikemede ndinam ke uwem—ndisan̄a n̄kpere enye. Edi Jehovah anam se ikande edisiak enyịn̄ esie nnọ nnyịn. Enye n̄ko ekpep nnyịn se enyịn̄ esie ọwọrọde.

 Se Enyịn̄ Abasi Ọwọrọde

7. (a) Nso ke ọkpọkpọ enyịn̄ Abasi enen̄ede ọwọrọ? (b) Nso ke Moses ekenen̄ede oyom ndifiọk ke ini enye okobụpde Abasi enyịn̄ Esie?

⁷ Jehovah emek enyịn̄ esie, oro enen̄erede enyene se ọwọrọde. Jehovah ke ata ata usụn̄ ọwọrọ “Enye Anam Akabade Edi.” Edi akpanikọ, enye okobot kpukpru n̄kpọ. Oro ke idemesie enyene uten̄e. Edi ndi se enyịn̄ Abasi enen̄erede ọwọrọ edi oro? Moses nte an̄wan̄ade ama oyom ndifiọk ekese. Omokụt do ke Enyịn̄ Abasi ikedịghe obufa n̄kpọ. Mme owo ẹma ẹsikokot enye ke ediwak isua ikie. Ke akpanikọ, ke ndibụp enyịn̄ Abasi, Moses okoyom ndidiọn̄ọ owo emi ekerede enyịn̄ oro. Ke nditịm ntịn̄, enye ọkọdọhọ ete: ‘Nso ke n̄keme ndisian ikọt fo Israel mban̄a fi, oro edisọn̄ọde mbuọtidem mmọ ke afo, edinyụn̄ anamde mmọ ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke afo ayanyan̄a mmimọ ke akpanikọ?’

8, 9. (a) Didie ke Jehovah ọkọbọrọ mbụme Moses, ndien nso ikwan̄a ye usụn̄ oro ẹsiwakde ndikabade ibọrọ Esie? (b) Nso ke ikọ oro “Ami nyakabade ndi se ndikabarede ndi” ọwọrọ?

⁸ Ke ndinọ ibọrọ, Jehovah ama anam an̄wan̄a se enyịn̄ esie ọwọrọde. Enye ọkọdọhọ Moses ete: “Ami nyakabade ndi se ndikabarede ndi.” (Exodus 3:14, NW) Ediwak edikabade Bible okot ete: “Ami ndudu emi ndudu.” Edi edikabade New World Translation oro ẹkabarede ye ntịn̄enyịn owụt ete ke se Abasi eketịn̄de ikedịghe sụk edisọn̄ọ edidu esie. Utu ke oro, enye ekekpep Moses—ye kpukpru nnyịn n̄ko—se enyịn̄ esie ọwọrọde. Jehovah ‘ayakabade edi’ se ededi oro ẹyomde man enye osu mme un̄wọn̄ọ esie. Edikabade eke J. B. Rotherham esịn ufan̄ikọ emi in̄wan̄-in̄wan̄ ete: “Nyakabade Ndi se ededi oro mmade.” Ataifiọk kiet ke usem Hebrew eke ini Bible anam ubak udịmikọ emi an̄wan̄a ke usụn̄ emi: “Ke idaha ekededi m̀mê se oro oyomde . . . , Abasi ‘ayakabade edi’ andinọ se ẹyomde oro.”

⁹ Nso ke oro ọkọwọrọ ọnọ nditọ Israel? Inamke n̄kpọ m̀mê nso n̄kpọ ubiọn̄ọ akana mmọ ke iso, inamke n̄kpọ m̀mê idaha oro mmọ ẹkesobode ọkọdiọk adan̄a didie, Jehovah ama  akabade edi se ededi oro ẹyomde man anyan̄a mmọ osio ke ufụn onyụn̄ ada mmọ edisịm Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Ke akpanikọ, enyịn̄ oro ama anam ẹnyene mbuọtidem ke Abasi. Enye ekeme ndinam kpasụk ntre nnọ nnyịn mfịn. (Psalm 9:10) Ntak-a?

10, 11. Didie ke enyịn̄ Jehovah esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndida enye nte Ete oro ekemede ndikpụhọde nda ekekem ye idaha ye nte mfọnn̄kan Ete oro ẹkemede ndinyene? Nam an̄wan̄a.

¹⁰ Ke ndinam an̄wan̄a: Mme ete ye eka ẹfiọk adan̄a nte anade mmọ ẹkpụhọde ẹda ẹkekem ye mme idaha ke ndise mban̄a nditọ mmọ. Ke usen kiet kpọt, ẹkeme ndiyom ete m̀mê eka akabade etie nte andikpeme owo udọn̄ọ, etemudia, andikpep, ọnọ-ntụnọ, ebiereikpe, ye ntre ntre. Ediwak mmọ ẹsikere ke nsio nsio utom emi ẹdoride enyịn mmimọ ndinam ẹwak ẹkan mmimọ. Mmọ ẹsitịn̄ ẹban̄a ọyọhọ mbuọtidem oro n̄kpri nditọ mmimọ ẹnyenede ke idem mmimọ, oro akananam mînyeneke eyịghe nte ke Papa m̀mê Mama ekeme ndinen̄ede se ikwan̄ade, ndibiere kpukpru utọk, ndidiọn̄ n̄kpọmbre ekededi oro abiarade, nnyụn̄ mbọrọ mbụme ekededi oro edemerede ke esịt mmọ oro ọyọhọde ye mbụme. Ndusụk ete ye eka ẹkere ke mmimọ idotke utọ mbuọtidem oro ndien ke ini ke ini mmọ ẹsikop edikpu ke ntak unana ukeme mmọ. Mmọ ẹsinen̄ede ẹkụt nte mmimọ inanade ukeme ndiyọhọ mme utom emi.

¹¹ Jehovah n̄ko edi ima ima ete. Edi, ye unana edibiat mme mfọnmma idaha esie, idụhe n̄kpọ ndomokiet oro enye mîkemeke ndikabade ndi man otodo ese aban̄a nditọ esie eke isọn̄ ke mfọnn̄kan usụn̄. Ntre enyịn̄ esie, Jehovah, esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndikere mban̄a enye nte mfọnn̄kan Ete oro ẹkemede ndinyene. (James 1:17) Ikebịghike Moses ye kpukpru mme anam-akpanikọ nditọ Israel eken ẹma ẹdifiọk ẹte ke Jehovah anam n̄kpọ ekekem ye enyịn̄ esie. Mmọ ẹma ẹse ye uten̄e nte enye akakabarede edi Etubom Ekọn̄ oro owo mîkemeke ndikan, Andikara kpukpru n̄kpọ obot, anana mbiet Ọnọ-ibet, Ebiereikpe, Ọdiọn̄-Ndudiọn̄, Andinọ udia ye mmọn̄, Andikpeme  edisịnen̄kpọ ye ikpaukot—ye ediwak n̄kpọ efen.

12. Didie ke edu Pharaoh kaban̄a Jehovah okokpụhọde ye eke Moses?

¹² Ntre Abasi anam ẹdiọn̄ọ ọkpọkpọ enyịn̄ esie, anam se enye ọwọrọde an̄wan̄a, onyụn̄ anam n̄kpọ ndiwụt nte ke se enye ọwọrọde edi akpanikọ. Nte eyịghe mîdụhe, Abasi oyom nnyịn idiọn̄ọ enye. Didie ke nnyịn inam n̄kpọ iban̄a oro? Moses ama enyene udọn̄ ndidiọn̄ọ Abasi. Ọkpọsọn̄ udọn̄ oro ama akara usụn̄ uwem Moses onyụn̄ anam enye enen̄ede asan̄a ekpere Ete esie eke heaven. (Numbers 12:6-8; Mme Hebrew 11:27) Ke mfụhọ, idịghe kpukpru mbon oro ẹkedude ke ukem iduọk ini ye Moses ẹkenyene ukem udọn̄ emi. Ke ini Moses akasiakde enyịn̄ Jehovah ọnọ Pharaoh, atan̄idem edidem Egypt oro ama ọdọhọ ke iyatesịt ete: “Jehovah edi anie”? (Exodus 5:2) Pharaoh ikoyomke ndikpep ekese mban̄a Jehovah. Utu ke oro, enye ke unana edinịm ke akpanikọ ikadaha Abasi Israel ke n̄kpọ ndomokiet m̀mê ke akpan n̄kpọ. Utọ edu emi enen̄ede edi ọsọ mfịn ke ererimbot. Enye iyakke mme owo ẹdiọn̄ọ kiet ke otu n̄wọrọnda akpanikọ—nte ke Jehovah edi Ọbọn̄ Andikara.

Jehovah Ọbọn̄ Andikara

13, 14. (a) Ntak emi ẹnọde Jehovah ediwak udorienyịn̄ ke Bible, ndien nso idi ndusụk mmọ? (Se ekebe ke page 14.) (b) Ntak emi Jehovah kpọt odotde ndikere “Ọbọn̄ Andikara”?

¹³ Jehovah enen̄ede ekeme ndikpụhọde nda ekekem ye idaha, anamde enye odot ndinyene nsio nsio udorienyịn̄ ke N̄wed Abasi. Mme udorienyịn̄ emi idaha itie ọkpọkpọ enyịn̄ esie; utu ke oro, mmọ ẹkpep nnyịn ekese ẹban̄a se enyịn̄ esie ọwọrọde. Ke uwụtn̄kpọ, ẹkot enye “Jehovah Ọbọn̄ Andikara.” (2 Samuel 7:22, NW) Akakan udorienyịn̄ emi, emi odude ke ediwak itie ikie ke akpa uwetn̄kpọ Bible, anam nnyịn idiọn̄ọ idaha Jehovah. Enye ikpọn̄ enyene unen ndidi Andikara ofụri ekondo. Kere se idide ntak.

¹⁴ Jehovah edi n̄kukụre Andibot. Ediyarade 4:10b ọdọhọ ete: “Ọbọn̄ ye Abasi nnyịn, Afo omodot ndibọ Ubọn̄ ye ukpono ye odudu, koro Afo okobotde kpukpru n̄kpọ; ndien oto  uduak Fo ke mmọ ẹdu, ẹkenyụn̄ ẹboro.” Owo ikpetịn̄ke uku uku ikọ emi iban̄a owo ndomokiet efen. Kpukpru n̄kpọ ke ekondo ẹto Jehovah! Ye unana eyịghe, Jehovah odot ukpono, odudu, ye ubọn̄ nte Ọbọn̄ Andikara ye Andibot kpukpru n̄kpọ.

15. Ntak emi ẹkotde Jehovah “Edidem emi akarade ke kpukpru eyo”?

¹⁵ Udorienyịn̄ efen oro enyenede Jehovah ikpọn̄ edi “Edidem emi akarade ke kpukpru eyo.” (1 Timothy 1:17) Nso ke emi ọwọrọ? Edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ nnyịn ndidiọn̄ọ, edi Jehovah ododu ke nsinsi—ke eset ye ke ini iso. Psalm 90:2 ọdọhọ ete: “Kpa ke nsinsi-nsinsi afo edi Abasi.” Ntre Jehovah inyeneke ntọn̄ọ; enye ododu kpukpru ini. Nte enende, ẹkot enye “Andisọn̄ọ Usen”—enye ama ododu ke nsinsi nsinsi mbemiso owo ndomokiet m̀mê n̄kpọ ndomokiet ke ekondo ekedide edidu! (Daniel 7:9, 13, 22) Anie ekeme ndinyene odudu ndibụp mban̄a unen esie nte Ọbọn̄ Andikara?

16, 17. (a) Ntak emi nnyịn mîkemeke ndikụt Jehovah, ndien ntak oro mîkpakpaha nnyịn idem? (b) Ke nso usụn̄ ke Jehovah enen̄ede akan n̄kpọ ekededi oro nnyịn ikemede ndikụt m̀mê nditụk?

¹⁶ Edi, ndusụk owo ẹbụp ẹban̄a unen oro, kpa nte Pharaoh okobụpde. Ndusụk ntak kaban̄a mfịna emi ẹdi nte ke mme anana-mfọnmma owo ẹnen̄ede ẹkọn̄ mbuọtidem ke se mmọ ẹkemede ndikụt ke enyịn. Nnyịn ikemeke ndikụt Ọbọn̄ Andikara. Enye edi owo eke spirit, emi enyịn owo mîkemeke ndikụt. (John 4:24) Akan oro, edieke owo oro enyenede obụk ye iyịp akpadade nnennen nnennen ke iso Jehovah Abasi, utịp ekpedi n̄kpa. Jehovah ke idemesie ọkọdọhọ Moses ete: “Afo ukemeke ndikụt mi iso: koro owo ndomo kiet mîkwe mi iso idu uwem.”—Exodus 33:20; John 1:18.

¹⁷ Oro ikpenyeneke ndikpa nnyịn idem. Moses okokụt sụk ubak ubak ubọn̄ Jehovah, ebe ke angel oro akadade ke ibuot Abasi. Ye nso utịp? Iso Moses ama “esem” ke ndusụk ini ke oro ebede. Nditọ Israel ẹma ẹkop ndịk ndikam nse Moses iso nnennen nnennen. (Exodus 33:21-23; 34:5-7, 29, 30) Ke akpanikọ, idụhe owo ndomokiet oro ekemede ndikụt Ọbọn̄ Andikara ke idemesie ke ofụri ubọn̄ esie! Nte emi ọwọrọ ke  enye idịghe ata owo sia nnyịn mîkemeke ndikụt nnyụn̄ ntụk enye? Baba, ediwak n̄kpọ ẹdu oro nnyịn idiọn̄ọde ite ke ẹdu edi oro nnyịn mîkemeke ndikụt ke enyịn—ke uwụtn̄kpọ, ofụm, nte ikọ asan̄ade ke ofụm, ye ekikere. N̄ko-n̄ko, Jehovah ebịghi ke nsinsi, inyụn̄ isọn̄ke, idem ke anana-ibat isua! Ke usụn̄ emi, enye enen̄ede akan n̄kpọ ekededi oro nnyịn ikemede ndikụt m̀mê nditụk, sia se owo okụtde ke enyịn ekemede ndisọn̄ nnyụn̄ mbiara. (Matthew 6:19) Nte ededi, nte nnyịn ikpenyene ndise enye nte ikpîkpu odudu oro mînyeneke idem, m̀mê Akpa Andinam emi owo mîkemeke ndidiọn̄ọ? Ẹyak nnyịn ise.

Abasi Oro Enyenede Edu

18. Nso n̄kukụt ke Ezekiel okokụt, ndien nso ke mme iso “mbiet n̄kpọ” inan̄ emi ẹdude ẹkpere Jehovah ẹda ẹban̄a?

¹⁸ Okposụkedi nnyịn mîkemeke ndikụt Abasi, mme inem inem itie Bible ẹdu oro ẹnamde nnyịn ikeme ndida n̄kụt se idude ke heaven. Uwụtn̄kpọ kiet edi akpa ibuot Ezekiel. Ẹma ẹwụt Ezekiel n̄kukụt esop Jehovah eke heaven, emi enye okokụtde akwa chariot eke enyọn̄. Se itụkde owo ke idem ikan edi mme okopodudu edibotn̄kpọ eke spirit emi ẹdude ẹkanade Jehovah ẹkụk. (Ezekiel 1:4-10) Mme “mbiet n̄kpọ” emi ẹnyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Jehovah, ndien mbiet mmọ asian nnyịn akpan n̄kpọ aban̄a Abasi oro mmọ ẹnamde n̄kpọ ẹnọ. Kiet kiet enyene iso inan̄—eke enan̄, eke lion, eke ntrukpom, ye eke owo. Nte an̄wan̄ade mmọ emi ẹda ẹban̄a mme n̄wọrọnda edu Jehovah inan̄.—Ediyarade 4:6-8, 10.

19. Nso edu ke (a) iso enan̄ (b) iso lion (c) iso ntrukpom (d) iso owo, ada aban̄a?

¹⁹ Ke Bible, enan̄ esiwak ndida mban̄a odudu, ndien oro etịm odot, koro enye edide unam oro enyenede ọkpọsọn̄ odudu. Ke n̄kan̄ eken, lion esiwak ndida nnọ unenikpe, sia ata unenikpe oyomde uko, kpa edu oro ẹdiọn̄ọde nte mme lion ẹnyenede. Ẹtịm ẹdiọn̄ọ ntrukpom ke edisọp n̄kụt n̄kpọ, okụtde idem ata n̄kpri n̄kpọ oro ẹdude ke ata anyan usụn̄. Ntre iso ntrukpom nte odotde ada aban̄a ọniọn̄ Abasi oro  adade okụt n̄kpọ anyan usụn̄. Ndien nso kaban̄a iso owo? Nte ededi, owo oro ẹkebotde ke mbiet Abasi, enyene n̄wọrọnda ukeme ndiwụt n̄wọrọnda edu Abasi—ima. (Genesis 1:26) Ẹwak nditịn̄ mban̄a mme ikpehe edu Jehovah emi—odudu, unenikpe, ọniọn̄, ye ima—ke N̄wed Abasi, anamde ẹkeme ndikot mmọ n̄wọrọnda edu Abasi.

20. Nte oyom nnyịn itịmede esịt ikere ke ekeme ndidi edu Jehovah okpụhọde, ndien ntak emi afo ọbọrọde ntre?

²⁰ Nte nnyịn ikpetịmede esịt nte ke ekeme ndidi Abasi okpụhọde ke mme tọsịn isua emi ẹkebede tọn̄ọ nte ẹketịn̄ ẹban̄a enye ke Bible? Baba, edu Abasi ikpụhọkede. Enye ọdọhọ nnyịn ete: “Koro ami ndide Jehovah, n̄kpụhọkede.” (Malachi 3:6) Utu ke ndikpụhọde ntịme ntịme, Jehovah owụt ete ke imọ idi mfọnn̄kan Ete ke usụn̄ oro enye anamde n̄kpọ ke idaha kiet kiet. Enye ada mme edu esie oro ẹtịmde ẹdot ye idaha ẹdude anam n̄kpọ. Ke otu edu inan̄ emi, enye oro edide n̄wọrọnda akan edi ima. Enye owụt idem ke kpukpru n̄kpọ oro Abasi anamde. Enye owụt odudu, unenikpe, ye ọniọn̄ esie ke ima ima usụn̄. Ke akpanikọ, Bible etịn̄ n̄wọrọnda n̄kpọ aban̄ade Abasi ye edu emi. Enye ọdọhọ ete: “Abasi edi ima.” (1 John 4:8) Tịm fiọk ete ke enye idọhọke ite ke Abasi enyene ima, m̀mê nte ke Abasi etie ima ima. Utu ke oro, enye ọdọhọ  ke Abasi ededi ima. Ima, ata akpan edu esie, onụk enye ke kpukpru se enye anamde.

“Sese, Abasi Nnyịn Edi Emi”

21. Didie ke editie nnyịn ke idem nte nnyịn itịmde imehe ye mme edu Jehovah?

²¹ Nte akanam omokụt ekpri eyenọwọn̄ anyande ubọk owụt mme ufan esie ete esie onyụn̄ ọdọhọ ke ofụri esịt oro ọyọhọde ye idatesịt ye asian ete, “Sese ete mi ko”? Mme andituak ibuot nnọ Abasi ẹnyene ofụri unen ndinyene ukem ekikere emi mban̄a Jehovah. Bible ama ebem iso etịn̄ aban̄a ini oro mme anam-akpanikọ ẹdifioride ẹte: “Sese, Abasi nnyịn edi emi.” (Isaiah 25:8, 9) Adan̄a nte afo ọdiọn̄ọde mme edu Jehovah, ntre ke afo edikụt ke imọ imenyene mfọnn̄kan Ete oro ẹkemede ndinyene.

22, 23. Didie ke Bible owụt Ete nnyịn eke heaven, ndien nnyịn isan̄a didie ifiọk ke enye oyom nnyịn isan̄a ikpere enye?

²² Ete enye emi idịghe ndebe ndebe m̀mê nsannsan owo—inamke n̄kpọ m̀mê nso ke ndusụk ọsọn̄ido mbon ido ukpono ye mbon akwaifiọk ẹkpep. Ọkpọsọsọn̄ nnyịn ndisan̄a n̄kpere ndebe ndebe Abasi, ndien Bible iwụtke ke Ete nnyịn eke heaven etie ntre. Utu ke oro, enye okot enye “Abasi inemesịt.” (1 Timothy 1:11, NW) Enye enyene ọkpọsọn̄ ye sụn̄sụn̄ ntụk. “Esịt [esiyat] enye” ke ini mme enyene-ifiọk edibotn̄kpọ esie ẹbiatde mme ndausụn̄ oro enye ọnọde ke ufọn mmọ. (Genesis 6:6; Psalm 78:41) Edi ke ini nnyịn inamde n̄kpọ ye eti ibuot ke n̄kemuyo ye Ikọ esie, nnyịn imanam ‘esịt esie adat.’—Mme N̄ke 27:11.

²³ Ete nnyịn oyom nnyịn isan̄a ikpere enye. Ikọ esie esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete “ifiọn̄ọ ubọk in̄wana ndisịm Enye, nnyụn̄ n̄kụt Enye; okposụk edi nte Enye mîyomke usụn̄ ye baba nnyịn owo kiet.” (Utom 17:27) Didie, ndien, ke ikpîkpu owo ẹkeme ndisan̄a n̄kpere Ọbọn̄ Andikara ekondo?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ekebe ke page 14]

Ndusụk Udorienyịn̄ Jehovah

Ata Ọkpọsọn̄. Odudu esie inyeneke adan̄a, owo inyụn̄ ikemeke ndin̄wana ye enye.—Psalm 91:1.

Ete. Nte ntọn̄ọ ofụri uwem, ọkọrọ ye nsinsi uwem, enye enyene ima nte ete ọnọ mme asan̄autom esie.—Mme N̄ke 27:11; John 5:21.

Akwa Anditeme. Enye edi Andikpep oro enyenede ofụri ọniọn̄, oro nnyịn ikpenyenede ndiberi edem kaban̄a item ye ndausụn̄.—Isaiah 30:20; 48:17.

Akwa Itiat. Ikpụhọkede, enye edi ebiet ubọhọ oro ẹkemede ndiberi edem.—Deuteronomy 32:4.

Andibọk. Enye ọnọ mme asan̄autom esie oro ẹbietde erọn̄ ndausụn̄ ye ukpeme onyụn̄ anam ndutịm ọnọ udia eke spirit mmọ.—Psalm 23:1.

 [Ndise ke page 6]