Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

ISAHLUKO 1

“Lo nguNkulunkulu Wethu”

“Lo nguNkulunkulu Wethu”

1, 2. (a)  Kuyini ongathanda ukukubuza uNkulunkulu? (b) Kuyini uMosi akubuza uNkulunkulu?

AKE uzicabange uxoxa loNkulunkulu, uMbusi wendawo yonke! Wona nje umcabango wokuthi ukhuluma lawe uyethusa. Uyathikaza ekuqaliseni kodwa ubusucina usenelisa ukuphendula. UNkulunkulu uyakulalela abesekuphendula njalo ukwenza ukhululeke ukubuza loba yiwuphi umbuzo ofuna ukuwubuza. Manje kuyini ongambuza khona?

2 Kudaladala, kwakulendoda okwakumele yenze njalo. Ibizo layo kwakunguMosi. Kodwa umbuzo akhetha ukuwubuza uNkulunkulu ungakumangalisa. Kazange abuze ngokuphathelane laye, ikusasa lakhe, kumbe ngezinhlupho zabantu. Kulokuthi enze njalo, wabuza ibizo likaNkulunkulu. Lokho kungakumangalisa ngoba uMosi wayevele elazi ibizo likaNkulunkulu. Ngakho lokho kutshengisa ukuthi wayefuna ukwazi okunengi. Iqiniso yikuthi kwakungumbuzo oqakatheke ukwedlula yonke uMosi ayengayibuza. Impendulo yombuzo lowo iyasinceda sonke. Ingakunceda ukuthi uthathe inyathelo eliqakatheke kakhulu ukuze usondele kuNkulunkulu. Njani? Ake sixoxeni ngengxoxo leyo eqakatheke kakhulu.

3, 4. Kuyini okwenza ukuthi uMosi acine esekhuluma loNkulunkulu, futhi sasiyini isiqokoqela saleyo ngxoxo?

3 Ngaleso sikhathi, uMosi wayeleminyaka engu-80. Kwasekuleminyaka engu-40 engahlali labantu bakibo, abako-Israyeli, ababeyizigqila eGibhithe. Kwathi ngelinye ilanga eluse izimvu zikayisezala, wabona isimanga. Isihlahla sameva sasibhebha kodwa sasingatshi. Sasilokhu sibhebha njengomlilo olelangabi elikhulu esiqongweni sentaba. UMosi wasondela ukuze ahlole ukuthi kuyini okwakusenzakala. Kufanele ukuthi wethuka kakhulu lapho esizwa ilizwi emlilweni likhuluma laye! UNkulunkulu waxoxa loMosi okwesikhathi eside esebenzisa ingilosi njengomkhulumeli wakhe. Njengoba usazi, uNkulunkulu walaya uMosi owayethikaza ukuthi atshiye impilo yakhe elokuthula abuyele eGibhithe ayokhulula ama-Israyeli ebugqilini.​—U-Eksodusi 3:1-12.

4 UMosi wayengabuza uNkulunkulu loba yiwuphi umbuzo. Kodwa nanzelela umbuzo akhetha ukuwubuza: “Aluba ngifika kwabako-Israyeli ngithi kubo, ‘UNkulunkulu waboyihlo ungithumile kini,’ babe sebengibuza besithi, ‘Ungubani ibizo lakhe?’ Ngizakuthini kubo?”​—U-Eksodusi 3:13.

5, 6. (a) Umbuzo kaMosi usifundisa liphi iqiniso eliqakathekileyo? (b) Kuyini okwenziweyo mayelana lebizo likaNkulunkulu? (c) Kungani kumangalisa ukuthi uNkulunkulu uveze ibizo lakhe ebantwini?

5 Okwakuqala, umbuzo lowo usifundisa ukuthi uNkulunkulu ulebizo. Kakumelanga silikhangelele phansi iqiniso leli. Kodwa abanengi balikhangelela phansi. Ibizo likaNkulunkulu selakhitshwa emaBhayibhilini amanengi futhi esikhundleni salo kwafakwa amabizo okuhlonipha anjengokuthi “Nkosi” loba “Nkulunkulu.” Le yinto edanisa kakhulu futhi embi kakhulu eyenziwe yinkolo. Nxa ufuna ukwazi umuntu, kawumbuzi yini ibizo lakhe? Kuyafanana lokwazi uNkulunkulu. UNkulunkulu kasumuntu ongelabizo, okhatshana kakhulu futhi ongeke wazwisiseka. Lanxa singeke sambona, ungumuntu futhi ulebizo. Ibizo lakhe nguJehova.

6 Okunye yikuthi nxa uNkulunkulu eveza ibizo lakhe kutshengisa ukuthi kulento ethile enhle futhi ethokozisayo ezakwenzakala masinyane. Uyasinxusa ukuthi simazi. Ufuna ukuthi senze isinqumo esingcono kakhulu ekuphileni kwethu. Lesosinqumo ngesokusondela eduze laye. UJehova kasitshelanga ibizo lakhe kuphela kodwa usifundise okunengi ngomuntu omelwa libizo lelo.

Litshoni Ibizo likaNkulunkulu?

7. (a) Ibizo likaNkulunkulu lichazwa ngokuthi litshoni? (b) Kuyini uMosi ayefuna ukukwazi sibili lapho ebuza uNkulunkulu ukuthi ibizo lakhe ngubani?

7 UJehova wazikhethela ibizo, njalo ibizo lelo lilengcazelo eqakatheke kakhulu. Ibizo elithi “Jehova” lichazwa ngokuthi “Wenza Kwenzakale.” Wehlukene lakho konke okudaliweyo ngoba nguye owakwenza kwaba khona njalo wenza lokuthi izithembiso zakhe zigcwaliseke. Lokho kuyamangalisa kakhulu. Kodwa kukhona yini okunye okutshiwo libizo likaNkulunkulu? Kusegcekeni ukuthi uMosi wayefuna ukwazi okwedlula lokho ngoba wayekwazi ukuthi uJehova nguMdali njalo elazi lebizo likaNkulunkulu. Kwasekungamakhulu eminyaka belisebenzisa. Ngakho akuthandabuzwa ukuthi lapho uMosi ebuza ibizo likaNkulunkulu wayefuna ukwazi ngomnikazi walelo bizo. Kungathi wayesithi: ‘Ngingabatshelani abantu bakho bako-Israyeli ngawe okuzabenza babe lokholo kuwe futhi baqiniseke ukuthi uzabakhulula sibili?’

8, 9. (a) UJehova wawuphendula njani umbuzo kaMosi, futhi kuyini okungaqondanga ngendlela impendulo kaNkulunkulu eyandise ukuhunyutshwa ngayo? (b) Utshoni umutsho othi “Ngizakuba yilokho engizakuba yikho”?

8 UJehova waphendula ngokuveza okuthile ngobuntu bakhe ababezakuthanda, okulokwenza lokuthi ibizo lakhe litshoni. Wathi kuMosi: “Ngizakuba yilokho engizakuba yikho.” (U-Eksodusi 3:14, NW) EmaBhayibhilini amanengi, umbhalo lo uthi: “Nginguye enginguye.” Kodwa amaBhayibhili ahunyutshwe kuhle atshengisa ukuthi uNkulunkulu wayengaqinisekisi ukuthi ukhona kuphela. Lapha uJehova wayefundisa uMosi kanye lathi ukuthi ‘wayezakuba’ kumbe wayezenza abe yiloba yini eyayidingakala ukuze agcwalise izithembiso zakhe. UJ. B.  Rotherham uhumutsha ivesi leli ngokuthi: “Ngizakuba yilokho engifuna ukuba yikho.” Enye ingcitshi ehlola isiHebheru seBhayibhili ichasisa umutsho lo ngale indlela: “Loba yisiphi isimo kumbe isidingo . . . , uNkulunkulu ‘uzakuba’ nguye ogcwalisa leso sidingo.”

9 Lokho kwakusitshoni kwabako-Israyeli? Kwakusitsho ukuthi loba yikuphi okwakungabakhathaza futhi okwakungaba nzima kubo, uJehova wayezakuba yiloba yini eyayidingakala ukuze abakhulule ebugqilini njalo abangenise eLizweni ayebathembise lona. Ibizo lelo lalisenza ukuthi bamethembe uNkulunkulu. Lathi lamuhla lingenza ukuthi simethembe uNkulunkulu. (IHubo 9:10) Ngenxa yani?

10, 11. Ibizo likaJehova lisinceda njani ukuthi simbone enguBaba ongcono ukwedlula bonke futhi ohambelana lezimo? Fananisa.

10 Singakufananisa kanje: Abazali bayakwazi ukuthi kumele bahambisane lezimo lapho benakekela abantwababo. Ngelanga elilodwa nje, umzali kungadingakala ukuthi akhuze, apheke, ahlulele, afundise, elaphe kumbe enze eminye imisebenzi eminenginengi. Abanengi bakuthola kunzima ukwenza zonke lezizinto. Bayakunanzelela ukuthi abantwana bayabethemba kakhulu njalo kabathandabuzi ukuthi umama lobaba bazaqeda ubuhlungu bonke abangabe bebuzwa. Abantwana bayathemba lokuthi abazali babo bazalamula nxa kulokuxabana, balungise amathoyi aqamukileyo futhi baphendule loba yiwuphi umbuzo ongafika ezingqondweni zabo ezihlala zifuna ukwazi. Ngezinye izikhathi abazali abanengi bayadana nxa bebona ukuthi bayehluleka ukwenza okunengi kwalokho okumele bakwenzele abantwababo.

11 UJehova laye ungumzali olothando. Kodwa uyenelisa ukuba yiloba yini ukuze anakekele abantwabakhe abasemhlabeni ngendlela engcono ukwedlula zonke, nxa ukwenza lokhu kungephuli izimiso zakhe zokulunga ezipheleleyo. Ngakho ibizo lakhe elithi Jehova lisinceda ukuthi simbone enguBaba ongcono ukwedlula bonke. (UJakhobe 1:17) UMosi labo bonke abako-Israyeli ababethembekile bafunda ukuthi uJehova wenza ngokuvumelana lebizo lakhe. Kwabamangalisa ukubona uJehova ngokwakhe esiba nguMlawuli webutho, iNgcitshi yezemvelo, uMnikimthetho ongafanani lanoma ngubani, uMahluleli, uMakhi, uMniki wokudla lamanzi, uMlondolozi wezigqoko lezicathulo futhi esenza lokunye okunengi.

12. Umbono kaFaro ngoJehova wawutshiyene njani lokaMosi?

12 Ngakho uNkulunkulu wenze ukuthi ibizo lakhe laziwe, useveze izinto ezimangalisayo ngomuntu omelwa libizo lelo, njalo utshengisile ukuthi lokhu okushiwo libizo lakhe kuliqiniso. Asithandabuzi ukuthi uNkulunkulu ufuna simazi. Pho thina sizakwenzani ngakho? UMosi wayefuna ukumazi uNkulunkulu. Isifiso leso esikhulu yiso esenza uMosi waba yilokho aba yikho ekuphileni njalo samenza wasondela kakhulu kuYise wasezulwini. (AmaNani 12:6-8; KumaHebheru 11:27) Kodwa kuyadanisa ukuthi balutshwana abaphila ngesikhathi sikaMosi ababelesifiso esifananayo. Lapho uMosi ekhuluma ngebizo likaJehova phambi kukaFaro, lowombusi owayeziphakamisa wathi: “Ungubani uJehova?” (U-Eksodusi 5:2) UFaro wayengafuni ukufunda okunengi ngoJehova. Kodwa ngendelelo, wenza angani uNkulunkulu wako-Israyeli kaqakathekanga. Lamuhla, abantu abanengi balombono ofananayo. Umbono lowo wenza abantu bangalinanzeleli iqiniso eliqakatheke kakhulu, elokuthi uJehova uyiNkosi yendawo yonke.

UJehova Wobukhosi

13, 14. (a) Kungani uJehova ephiwa amabizo okuhlonipha amanengi eBhayibhilini, njalo yiwaphi amanye akhona? (Bona ibhokisi elithi “ Amanye Amabizo kaJehova Okuhlonipha.”) (b) Kungani uJehova kunguye yedwa okufaneleyo ukubizwa ngokuthi yiNkosi Yobukhosi?

13 UJehova uhambelana lezimo okokuthi ukufanele ukuba lamabizo okuhlonipha atshiyeneyo aseMibhalweni. Amabizo la kawafanani lebizo lakhe, kodwa asifundisa okunengi ngokutshiwo libizo lakhe. Ngokwesibonelo, ubizwa ngokuthi “nguJehova Wobukhosi.” (2 USamuyeli 7:22) Ibizo lelo lokuhlonipha eliphakemeyo elitholakala izikhathi ezingamakhulu eBhayibhilini, lisitshela ngesikhundla sakhe. UJehova nguye kuphela okufaneleyo ukuba nguMbusi wendawo yonke. Ake sibone ukuthi kungani kunjalo.

14 Kakulamuntu ofanana loJehova ngoba unguMdali. ISambulo 4:11 sithi: “Ufanele, Nkosi yethu loNkulunkulu wethu, ukwamukela udumo lenhlonipho kanye lamandla, ngoba wena wadala izinto zonke, njalo zadalwa ngentando yakho njalo zilabo ubukhona bazo.” Amazwi la amangalisayo akhuluma ngoJehova! Konke okukhona endaweni yonke kwadalwa nguye! Akuthandabuzwa ukuthi uJehova ulufanele udumo, lamandla kanye lenkazimulo yokuba yiNkosi Yobukhosi loMdali wazo zonke izinto.

15. Kungani uJehova ebizwa ngokuthi ‘yiNkosi yaphakade’?

15 Elinye ibizo lokuhlonipha elingelikaJehova kuphela ngelithi ‘Nkosi yaphakade.’ (1 KuThimothi 1:17; ISambulo 15:3) Ibizo lokuhlonipha leli litshoni? Ngezingqondo zethu ezimfitshane kunzima ukuthi sikuzwisise lokhu. Lanxa kunjalo, uJehova ngowaphakade, wayevele ekhona kusukela nini lanini futhi uzaba khona kuze kube phakade. IHubo 90:2 lithi: “Kusukela phakade kuze kube phakade unguNkulunkulu.” Ngakho uJehova kalasiqalo, wayevele ekhona. Ubizwa ngokufaneleyo ngokuthi ‘nguSimakade’ ngoba wayevele ekhona kusukela nini lanini kungakabi lalutho endaweni yonke! (UDanyeli 7:9, 13, 22) Ngubani ongala ukuthi uNkulunkulu ulelungelo lokuba yiNkosi Yobukhosi?

16, 17. (a) Kungani singenelisi ukubona uJehova, njalo kungani lokho kungamelanga kusimangalise? (b) Kungani kuthiwa uJehova ungokoqobo ukwedlula loba kuyini esingakubona kumbe esingakubamba?

16 Kodwa abanye bafanana loFaro, bayala ukuthi uJehova ulelungelo lokuba yiNkosi Yobukhosi. Okunye okwenza kube njalo yikuthi abantu abalesono baqakathekisa kakhulu lokho abangakubona ngamehlo. Ngeke siyibone ngamehlo ethu iNkosi Yobukhosi ngenxa yokuthi ingumoya. (UJohane 4:24) Nxa umuntu wegazi lenyama engama phambi kukaJehova uNkulunkulu uqobo lwakhe kungaba lempumela eyingozi. UJehova ngokwakhe wathi kuMosi: “Ubuso bami awungeke ububone, ngoba kakho ongangibona aphile.”​—U-Eksodusi 33:20; UJohane 1:18.

17 Lokho akumelanga kusimangalise. UMosi wabona ingxenye nje yenkazimulo kaJehova, futhi lokho wakubona kusetshenziswa ingilosi. Kwaba lawuphi umpumela? Ngemva kwalokho, ubuso bukaMosi bahlala isikhathi esithile “bukhazimula.” Abako-Israyeli besaba ngitsho lokukhangela ubuso bukaMosi. (U-Eksodusi 33:21-23; 34:5-7, 29, 30) Ngakho-ke, akulamuntu ongakhangela iNkosi Yobukhosi isenkazimulweni yayo yonke! Lokhu kutsho yini ukuthi kasuye muntu ophilayo njengezinto esingazibona kumbe esingazithinta? Hatshi, ngenxa yokuthi siyavuma ukuthi izinto ezinengi zikhona lanxa singaziboni. Izinto lezo zigoqela umoya, amagagasi omsakazo kanye lemicabango. Okunye yikuthi uJehova uhlala ekhona, kantshintshwa yikuhamba kwesikhathi, ngitsho leminyaka eminengi kakhulu esingeke sayiqamba ngeke imtshintshe! Lokhu kutsho ukuthi ungokoqobo ukwedlula izinto esingazibamba kumbe esingazibona, ngenxa yokuthi konke esikubonayo kuyaguga futhi kuyabola. (UMathewu 6:19) Lanxa kunjalo, kumele simbone yini engamandla angaphiliyo futhi angacaciyo kumbe njengento eyazivelelayo engazwisisekiyo eyadala zonke izinto? Ake sibone.

UNkulunkulu Olezimpawu Zobuntu

18. UHezekheli waphiwa wuphi umbono, futhi bumelani ubuso obune ‘bezidalwa eziphilayo’ eziseduze loJehova?

18 Lanxa singeke simbone uNkulunkulu, kulezindima ezithokozisayo eziseBhayibhilini ezisinceda ukuthi sibone kancane okusezulwini. Isahluko sokuqala sikaHezekheli ngesinye sezibonelo ezisitshengisa lokho. UHezekheli waphiwa umbono wenhlanganiso kaJehova yasezulwini, futhi wayibona njengenqola yasezulwini enkulu kakhulu. Okuthokozisa kakhulu ngakho yikuchasiswa kwezidalwa ezingokomoya ezilamandla ezazigombolozele uJehova. (UHezekheli 1:4-10) “Izidalwa eziphilayo” lezi ziseduze kakhulu loJehova, njalo ukukhangeleka kwazo kusitshela okuthile okuqakathekileyo ngoNkulunkulu ezimkhonzayo. Isidalwa ngasinye silobuso obune, obenkabi, obesilwane, obengqungqulu lobomuntu. Kuyacaca ukuthi izidalwa lezi ezine zimela izimpawu ezine eziqakathekileyo zobuntu bukaJehova.​—ISambulo 4:6-8, 10.

19. Yiluphi uphawu lobuntu bukaNkulunkulu olumelwa (a) yibuso benkabi? (b) yibuso besilwane? (c) yibuso bengqungqulu? (d) yibuso bomuntu?

19 EBhayibhilini, inkabi yandise ukumela amandla, njalo lokho kufanele ngoba iyinyamazana elamandla kakhulu. Isilwane saziwa ngokuba kwaso lesibindi, futhi eBhayibhilini sandise ukumela ukwahlulela okuhle ngenxa yokuthi ukwahlulela okuhle kudinga isibindi. Ingqungqulu yona yaziwa kakhulu ngokwenelisa kwayo ukubona izinto ezincane lanxa zikhatshana. Ngakho ubuso bengqungqulu buyitshengisa kuhle inhlakanipho kaNkulunkulu emenza enelise ukubona izinto ezizakwenzakala esikhathini esizayo. Ubuso bomuntu bona bumelani? Umuntu wenziwe ngomfanekiso kaNkulunkulu, kafanani lezinye izidalwa ngenxa yokuthi uyenelisa ukutshengisa uthando okuluphawu olukhulu lobuntu bukaNkulunkulu. (UGenesisi 1:26) Amandla, ukulunga, inhlakanipho kanye lothando yizimpawu zobuntu bukaJehova okukhulunywa ngazo kakhulu eMibhalweni okokuthi kungathiwa yizo eziqakatheke ukwedlula zonke.

20. Kumele sikhathazeke yini ngokuthi ubuntu bukaJehova bungabe sebantshintsha, futhi kungani usitsho njalo?

20 Kumele sikhathazeke yini sicabanga ngokuthi kungenzeka uNkulunkulu sewantshintsha kusukela wachasiswa eBhayibhilini eminyakeni eyinkulungwane eyadlulayo? Hatshi, ngenxa yokuthi ubuntu bukaNkulunkulu abuntshintshi. Usitshela ukuthi: “Mina uJehova kangiguquki.” (UMalaki 3:6) Kulokuthi aphonguntshintsha, uJehova utshengisa ukuthi unguBaba ofaneleyo ngendlela enza ngayo esimweni ngasinye esibakhona. Uveza izimpawu zobuntu bakhe ezifanele isimo ngasinye. Phakathi kwezimpawu ezine, uthando yilo olwedlula zonke. Lukhanya kukho konke uNkulunkulu akwenzayo. Indlela asebenzisa ngayo amandla, ukwahlulela okuhle kanye lenhlakanipho kutshengisa uthando. Iqiniso yikuthi iBhayibhili likhuluma ngokuthile okumangalisayo mayelana loNkulunkulu lothando lwakhe. Lithi: “UNkulunkulu uluthando.” (1 UJohane 4:8) Nanzelela ukuthi alithi uNkulunkulu ulothando kumbe ukuthi uNkulunkulu uyathanda. Kodwa lithi uNkulunkulu uluthando. Uthando yilo olumenza enze konke akwenzayo futhi luluphawu oluveza lokho ayikho.

“Ngempela Lo nguNkulunkulu Wethu”

21. Ukwazi ngcono izimpawu zobuntu bukaJehova kuzasenza sizizwe njani?

21 Wake wabona yini umntwana omncane eme labangane bakhe ekhombela uyise, ekhuluma ethabile futhi ezigqaja, esithi, “Lowaya ngubabami”? Izikhonzi zikaNkulunkulu lazo zilezizathu ezinhle zokuthi zizizwe ngendlela efananayo ngoJehova. IBhayibhili likhuluma ngesikhathi esizayo lapho abantu abathembekileyo bezakuthi: “Lo nguNkulunkulu wethu.” (U-Isaya 25:8, 9) Nxa ulokhu uqhubeka ufunda ngezimpawu zobuntu bukaJehova, uzazizwa uloBaba ongcono kakhulu ukwedlula bonke.

22, 23. IBhayibhili limchaza njani uBaba wethu osezulwini, futhi sazi njani ukuthi ufuna sibe seduze laye?

22 UJehova akasuye Baba ongelabungane futhi okhatshana kakhulu, kungelandaba lokuthi abezenkolo lalabo abafunde kakhulu bathini. Bekungaba nzima ukuthi sibe lesifiso sokusondela kuNkulunkulu ongelabungane, kodwa iBhayibhili lithi uBaba wethu osezulwini kanjalo. Limbiza ngokuthi ‘nguNkulunkulu othokozayo.’ (1 KuThimothi 1:11, NW) Ulemizwa emenza ukuthi akhuze aphinde abe lozwelo. ‘Inhliziyo yakhe igcwala ubuhlungu’ nxa abantu besephula imithetho yakhe abapha yona ukuze baphile kuhle. (UGenesisi 6:6; IHubo 78:41) Kodwa ‘inhliziyo yakhe iyathokoza’ nxa sisenza ngokuhlakanipha ngokuvumelana leLizwi lakhe.​—IZaga 27:11.

23 UBaba wethu ufuna sibe seduze laye. ILizwi lakhe lisikhuthaza ukuthi ‘simfinyelele simfumane, loba nje uvele engakhatshana komunye lomunye wethu.’ (ImiSebenzi 17:27) Kodwa kungenzakala njani ukuthi abantu benelise ukusondela eduze kweNkosi Yobukhosi?