Ir al contenido

Ir al índice

1 YACHAQANA

“Qhawaychej, kaymin Diosninchejqa”

“Qhawaychej, kaymin Diosninchejqa”

1, 2. 1) ¿Imastá Diosta tapuriyta munawaj? 2) ¿Imatá Moisés taporqa?

 DIOSWAN parlarishasqaykipi tʼukuriy. Tukuyta Kamachej Dioswan parlariypi yuyay tʼukunapaj jina. Ichá qallariypeqa mana imatapis niyta atillasunmanchu, jinapis pisimanta pisi paywan parlayta qallarinchej, paytaj uyariwanchej, kutichiwanchejtaj. Astawanpis mana manchachikuspa imatapis tapurinanchejta munan. Chayrayku, ¿imatá tapuriwaj?

2 Ñaupa tiempopi Moisesqa Dioswan parlarqa. Payqa mana paymantachu, nitaj imachus kausayninpi kananmantachu, nillataj runas sufrisqankumantachu taporqa, manaqa Diospa sutinta taporqa. Moisesqa sutinmanta astawan yachayta munasqanrayku chayta taporqa. Chay tapuytaj ima tapuymantapis aswan sumaj. Imaraykuchus kutichiynenqa, Diosninchejman qayllaykunapaj tukuyta yanapawasunman. Kunanqa imatachus Moisesman Dios nisqanmanta yachakuna.

3, 4. Niraj Dioswan parlarishaspa, ¿imastataj Moisés rikorqa, chanta imamantá parlarerqanku?

3 Moisesqa 80 watayoj kashaspa 40 watastaña llajtanmanta karupi kasharqa. Israelitastaj Egiptopi esclavos kasharqanku. Uj pʼunchayqa suegronpa ovejasninta michishaspa, orqopi laurashaj khishkarara sachʼitata rikorqa. Chayta rikuspataj allinta qhawarej qayllaykorqa. Chay lauray ukhumanta parlamojta uyarispataj maytachá mancharikorqa. Diosqa uj angelnejta Moiseswan unayta parlarerqa. Chaypitaj Diosqa Moisesta kamacherqa Egiptoman kutinanta israelitasta kacharichimunanpaj (Éxodo 3:1-12).

4 Moisesqa imallamantapis tapuyta atinman karqa, chaywanpis kayta taporqa: “Sichus noqa rispa israelitasman nisaj: ‘Ñaupa tatasniykichejpa Diosnin qankunaman kachamuwan’, nispa chayqa, paykunaqa tapuwanqanku: ‘¿Imataj sutinri?’, nispa. Chanta, ¿imatá nisajri?”, nispa (Éxodo 3:13).

5, 6. 1) Moisés Diosta tapusqanmanta, ¿imatá yachakunchej? 2) ¿Imatataj ashkhas Diospa sutinwan ruwanku? 3) ¿Imaraykutaj Dios sutinta willawasqanchej may allin?

5 Moisespa tapusqanqa Diosninchej sutiyoj kasqanta yachachiwanchej. Chay sutintataj jatunpaj qhawananchej tiyan, chaywanpis ashkha runasqa mana jatunpajchu qhawanku. Chayrayku ashkha Bibliaspi Diospa sutinta orqhospa, “Señor” chayri “Dios” nispa churaykunku. Chayta religionpa sutinpi ruwasqankoqa manapuni allinchu. Imaraykuchus pitapis allinta rejsinapajqa, sutintaraj yachananchej tiyan. Diosta rejsiywanpis kikillantaj. Payqa sutiyoj, nitaj karupichu kashan, chantapis paymanta yachakuyta atisunman. Mana rikuyta atejtinchejpis payqa kanpuni, sutintaj Jehová.

6 Diosninchej sutinta willawasqanchejqa mayta kusichiwanchej, qhepaman imastachus ruwanantataj rikuchiwanchej. Chantapis payta rejsinanchejta, allinninchejpaj payman qayllaykuyta ajllananchejta ima niwanchej. Chaywanpis mana sutillantachu willawanchej, astawanpis pichus kasqanta yachachiwanchej.

¿Ima niytá munan Diospa sutin?

7. 1) ¿Ima niytá munan Diospa sutin? 2) Diospa sutinta tapuspa, ¿imatá Moisés yachayta munasharqa?

7 Tukuy Atiyniyoj Diosqa pay kikin sutinta ajllakorqa. Chay sutitaj paymanta mayta yachachiwanchej. Jehová suteqa niyta munan ‘pay imamanpis tukuchin’. Pay jinaqa ni maypi kanchu, payqa tukuy imata ruwarqa. Chantapis payqa munasqanta juntʼachinpuni, kamachisnintapis imachus necesitakusqanman tukuchiyta atin. Chayraykutaj payta jatunpaj qhawanchej. Chaywanpis Diospa sutenqa mana chayllatachu niyta munan. Sutenqa unayña rejsisqa karqa. Chayrayku Moisesqa astawan yachayta munarqa, Jehová tukuy imata ruwaj kasqanta yachaspapis. Moisesqa sutinta tapuspa, imatachus chay suti Diosmanta nisqanta yachayta munasharqa. Waj parlaypi ajinata nisharqa: “Israel llajta qanpi creenanpaj, salvanaykipi atienekunanpaj ima, ¿imatá qanmanta nisajri?”, nispa.

8, 9. 1) ¿Imaynatataj Jehová Moisespa tapuyninman kuticherqa? ¿Imaraykutaj wakin Bibliaspi Diospa sutinta tijrachisqanku mana allinchu? 2) ¿Ima niytá munan kay palabras “Noqa Kasaj Imachus Kayta Munani Chay”?

8 Jehovaqa Moisesman sutinta sutʼinchaspa, imaynachus kasqanmanta nerqa: “Noqa Kasaj Imachus Kayta Munani Chay”, nispa (Éxodo 3:14). Ashkha Bibliaspi kay versiculota “Noqa kani pichus kani chay” nispalla tijrachinku. Chaywanpis waj Bibliaspeqa Diosninchej mana pay kasqallantachu willashasqanta sutʼinchan. Astawanpis Moisesman, noqanchejmanpis, imatachus sutin niyta munasqanta sutʼinchasharqa. Arí, Jehovaqa munaynin ruwakunanpaj chayri pay kikin nisqanta juntʼananpaj ‘imamanpis tukuyta’ atin. Inglespi uj Biblia J. B. Rotherham, kay versiculota sumajta tijrachin: “Noqa Imamanchus Munasqayman Tukusaj”, nispa. Hebreo qalluta allinta rejsej runa, kay versiculomanta jinata sutʼinchan: “Imapis kajtin [...], Diosqa chayta allinchananpaj ‘imamanpis tukonqa’”, nispa.

9 ¿Israelitas imata reparanankutataj Jehová munarqa? Jehovaqa munarqa israelitas yachanankuta pay imachus necesitakusqanman tukuyta atisqanta esclavos kasqankumanta kacharichinanpaj, sumaj jallpʼamantaj paykunata pusaykunanpaj. Chantapis pay munarqa ima kajtinpis chayta ruwananpi atienekunankuta. Arí, Diospa sutenqa, tukuy imata ruwajpi atienekunankupaj yanaparqa, noqanchejtapis kikinta yanapallawasunmantaj (Salmo 9:10). ¿Imaynamantá?

10, 11. ¿Imaraykutaj Jehová sutinman jina sumaj tatanchej kasqanta ninchej? Uj kikinchaywan sutʼinchariy.

10 Tatasqa wawasninkuta uywanankupaj tukuy imata ruwananku tiyan. Ichá uj pʼunchayllapi, jampejkuna jina, waykʼojkuna jina, yachachejkuna jina, kamachiykunata churajkuna jina chayri jueces jina kananku tiyan. Chayrayku may chhika tatasqa saykʼusqas sientekunku. Imaraykuchus wawasqa tatamamanku paykunata jampinankuta, chʼampayninkuta chayri pujllanitasninkuta allinchanankuta, tapuykunasninkuman kutichinankuta ima suyanku. Ashkha tatasqa mana tukuy imata ruwayta atisqankumanta pisipaj qhawakunku chayri mana wakichisqa kasqankuta yuyanku.

11 Jehovaqa may kʼacha Tata, jinapis mana tatasninchej jinallachu. Jehovaqa wawasninman imatachus necesitasqankuta qonanpaj, imachus necesitakusqanman tukun, chayri imachus necesitakusqanta ruwan. Chayrayku sutenqa sumaj Tatanchejta jina qhawanapaj yanapawanchej (Santiago 1:17). Jehovaqa sutinman jinapuni imatapis ruwaspa sutinta jatunchan, chaytataj Moiseswan israelitaswan rikorqanku. Diosqa paykunapaj Maqanakupi Kamachej, May Sumaj Kamachiykunata Churaj, Juez, Arquitecto ima karqa. Chantapis Diosqa mikhunata, yakuta ima qorqa, ropasninku, jukʼutasninkupis mana thantakorqachu.

12. Moisespa yuyasqanwan faraonpa yuyasqanwan, ¿imapitaj mana kikinchu?

12 Ajinamanta Diosqa sutinta willarqa, imayna Dioschus kasqanta rejsichikorqa, sutinman jinataj imatapis ruwarqa. Arí, Diosqa payta allinta rejsinanchejta munan. Noqanchejrí, ¿Diosta rejsiyta munasunchu? Moisesqa chayta ruwayta munarqa, chayman jinataj kausarqa, ajinamanta Diosman astawan qayllaykorqa (Números 12:6-8; Hebreos 11:27). Moisespa tiemponmanta runasqa mana pay jinachu yuyarqanku. Chayrayku Egiptopi faraonqa Diospa sutinta willajtinku may kasqanta yuyakuspa jinata kuticherqa: “¿Pitaj kasqa chay Jehová Diosri?”, nispa (Éxodo 5:2). Faraonqa mana Diosmanta yachayta munarqachu, astawanpis Israel llajtaj Diosninta pisipaj qhawaspa qhesacharqa. Kay tiempomanta may chhika runaspis kikillantataj yuyanku. Chayrayku Jehová Tukuyta Kamachej Señor kasqanta mana reparankuchu.

Tukuyta Kamachej Señor Jehová

13, 14. 1) ¿Imaraykutaj Biblia Jehová Diosta waj sutiswan rejsichillantaj? Wakinkunamanta parlariy ( 14 paginapi recuadrota qhawariy). 2) ¿Imaraykutaj Jehovallata “Tukuyta Kamachej Señor” nikun?

13 Bibliaqa Jehovata waj sutiswan rejsichillantaj. Chay sutistaj paypaj jinapuni, imaraykuchus tukuy imata ruwayta atin. Chaywanpis chay sutisqa mana Jehová sutimanta aswan patapichu kashanku, manaqa sutinta astawan sutʼinchanku. Bibliaqa Diosmanta nin: “Tukuyta Kamachej Señor Jehová”, nispa (2 Samuel 7:22). Chaytaj may chhika kutista rikhurin. Chantapis paylla Sumaj Kamachej kasqanta rikuchin. Kunanqa chayta qhawarina.

14 Jehovalla tukuy imata ruwarqa. Chayrayku Apocalipsis 4:11 nin: “Jehová Diosniyku, qanllamin jatunchanapaj jina kanki, yupaychanapaj jina, atiyta japʼinaykipaj jinataj, qanmin tukuy imata ruwarqanki, munayniykiraykutaj tukuy imapis rikhurerqa, ruwasqataj karqa”, nispa. Mana pimantapis ajinata nikunchu, imaraykuchus tukuy ima kajqa paypa ruwasqan. Diosqa Tukuyta Kamachej Señor kasqanrayku, tukuy imata ruwasqanrayku ima jatunchanapaj jina.

15. ¿Imaraykutaj Jehovamanta “wiñaypaj wiñaynintinpaj Rey” kasqanta nikun?

15 Jehová Dioslla “wiñaypaj wiñaynintinpaj Rey” (1 Timoteo 1:17; Apocalipsis 15:3). ¿Imatá chay Jehovamanta yachachiwanchej? Mana entiendenapaj jina kajtinpis, wiñaymanta wiñaykama kausasqanta yachachiwanchej. Chayrayku Salmo 90:2 nin: “Wiñaymantapacha wiñaykama qanmin Diosqa kanki”, nispa. Arí, payqa mana qallariyniyojchu, wiñaymantapacha karqapuni. Chayraykuchá Bibliaqa payta “Ashkha Watasniyoj Machitu” nispa sutichan. Imaraykuchus niraj imatapis ruwashaspa payqa karqapuni (Daniel 7:9, 13, 22). ¿Pitaj ninman Jehovaqa mana Tukuyta Kamachej Señorchu kasqanta?

16, 17. 1) ¿Imaraykutaj Jehovata mana rikunchejchu? 2) ¿Imatataj Jehová Moisesman nerqa? 3) Jehovata mana rikuspapis, ¿imaraykú ninchej kasqantapuni?

16 Chaywanpis wakinkunaqa faraón jina Jehovaj contranpi oqharikunku. Juchasapa runas kasqankuraykutaj ñawisninkoj rikusqallanpi atienekunku. Tukuyta Kamachej Señor Jehovataqa, ni jaykʼaj ñawisninchejwan rikusunmanchu, imaraykuchus payqa uj espíritu (Juan 4:24). Chantapis uj runa Jehová Diosta rikunman chayqa wañunman. Jehovaqa Moisesman nerqa: “Manapuni uyayta rikuwankimanchu, imaraykuchus pipis rikuwajqa manapuni kausanmanchu”, nispa (Éxodo 33:20; Juan 1:18).

17 Chaytaj ajinapuni. Yachanchej jina, Moisesqa Jehovaj jatun kayninpa kʼanchayninta uj angelnejta tumpallata rikorqa. Moisespa ‘uyantaj kʼancharishaj’ qhepakorqa. Chayrayku israelitasqa uyanta qhawariyta manchachikorqanku (Éxodo 33:21-23; 34:5-7, 29, 30). Arí, ni pi runapis Tukuyta Kamachej Señorpa jatun kayninta rikuyta atinmanchu. Diosta mana rikusqanchejrayku, ¿nisunmanchu pay mana kasqanta? Ni imarayku. Wayratapis yuyasqanchejtapis mana rikuyta atinchejchu, chaywanpis chaykuna kasqantapuni yachanchej. Jehovaqa may chhika watas pasajtinpis kasqan jinallapuni. Rikusqanchej imastajrí, watas pasasqanman jina maukʼayapun chayri tukukapun (Mateo 6:19). Chanta, ¿nisunmanchu Diosninchej Tukuy imata Qallarichej Kallpalla kasqanta? Chayta yachakuna.

¿Imaynataj Diosninchej?

18. 1) ¿Imatataj profeta Ezequiel rikorqa? 2) ¿Imawantaj tawa ‘kausajkunaj’ uyasninku ninakun?

18 Tukuy Atiyniyoj Diosta mana rikuyta atispapis, Biblianejta imaynachus cielopi kausay kasqanta yachayta atisunman. Ezequiel capítulo 1 nisqanman jina, profeta Ezequielqa uj jatun carretata rikorqa, mayqenchus cielopi Diospa llajtanwan ninakun chayta. Chantapis Diospa muyuyninpi kashaj atiyniyoj kausajkunamanta sutʼinchasqanqa, tʼukunapaj jina (Ezequiel 1:4-10). Chay ‘kausajkunaqa’ Diospa qayllanpi kashanku, rijchʼayninkutaj Jehovata astawan rejsinapaj yanapawanchej. Sapa ujqa tawa uyasniyoj kanku, toro uya, león uya, águila uya, runa uya ima. Chay uyasninkutaj Jehová imaynachus kasqanmanta tawa imasta yachakunapaj kashan. Chaykunataj Dios imaynachus kasqanmanta uj partella kanku (Apocalipsis 4:6-8, 10).

19. 1) ¿Imawantaj ninakun toro uya? 2) ¿Imawantaj ninakun león uya? 3) ¿Imawantaj ninakun águila uya? 4) ¿Imawantaj ninakun runa uya?

19 Bibliaqa torota Diospa atiyninwan kikinchan may kallpayoj kasqanrayku. Leonqa mana imatapis manchachikusqanrayku rejsisqa, chayrayku Diospa cheqan kayninwan chayri justicianwan ninakun. Imaraykuchus cheqan kajta ruwanapajqa mana manchachikoj kana tiyan. Aguilaqa may karumanta imatapis rikuyta atisqanrayku, Diospa may jatun yachayninwan ninakun. Runaqa Diospa rijchʼayninman jina ruwasqa, chayrayku runa uyaqa Diospa munakuyninwan ninakun (Génesis 1:26). Bibliaqa Jehovaj atiyninmanta, cheqan kayninmanta, yachayninmanta, munakuyninmanta ima astawan parlan. Chayrayku chay tawa imasqa Jehová imaynachus kasqanmanta aswan patapi kashanku.

20. ¿Jehová Diosninchej cambianchu?

20 Biblia qhelqakusqanmantapacha kunankama, ¿Diosninchej cambianchu? Mana. Pay nin: “Noqa Jehová Dios kani, kikillanpuni kani”, nispa (Malaquías 3:6). Jehovaqa sumaj Tata kasqanta rikuchiwanchej imata necesitajtinchejpis chayman jina yanapaspa. Chayta ruwananpajqa munakuyniyoj kasqan yanapan, chayman jinataj tukuy imata ruwan. Diosqa munakuyniyoj kasqanrayku atiyninwan imatapis ruwan, chantapis cheqan kajman jina, yachaywantaj. Bibliaqa paymanta nin: “Diosqa munakuymin”, nispa (1 Juan 4:8). Rikunchej jina, kaypeqa mana munakuyniyoj kasqallantachu chayri munakusqallantachu nin, manaqa paypuni munakuy kasqanta nin. Chayrayku Jehovaqa tukuy imata munakuywan ruwan.

“Qhawaychej, kaymin Diosninchejqa”

21. Jehovata astawan rejsispa, ¿imatataj ruwayta munanchej?

21 ¿Maykʼajllapis rikorqankichu uj wawata may kusiywan amiguitosninman tatanta rikuchispa,“pay tatay” nishajta? Jehová Diosta yupaychajkunaqa kikillantataj paymanta nisunman. Bibliaqa Diospa kamachisnin ajinata paymanta ninankuta nerqa: “Qhawaychej, kaymin Diosninchejqa”, nispa (Isaías 25:8, 9). Dios imaynachus kasqanmanta astawan yachakuspaqa, aswan sumaj Tatayoj kasqanchejta reparasun.

22, 23. ¿Ima nintaj Biblia Jehovamanta? Chanta, ¿imaynapí yachanchej payman qayllaykunanchejta munasqanta?

22 Wakin yachayniyoj runas, religionta kamachejkuna ima, Diosninchej rumi sonqo kasqanta ninku. Chaytaj mana jinachu. Imaraykuchus ajina kanman chayqa, nichá payman qayllaykuyta munasunmanchu. Astawanpis Bibliaqa ‘kusikuyniyoj Dios’ kasqanta nin (1 Timoteo 1:11). Jehovaqa runas imatachus ruwasqankuta qhawamushan, payta mana kasukojtinkutaj ‘sonqon mayta nanan’ (Génesis 6:6; Salmo 78:41). Payta kasukusparí, ‘sonqonta kusichinchej’ (Proverbios 27:11).

23 Tatanchej Jehovaqa payman qayllaykunanchejta munan. Chayrayku Palabranpi nin: “Tariytapuni munaspa maskʼajtinkutaj tarinankupaj. Payqa mana karupichu kashan sapa ujninchejmanta”, nispa (Hechos 17:27). Juchasapa runas kaspapis, ¿atisunmanchu Tukuyta Kamachej Señorman qayllaykuyta?