1, 2. (1) ?Ndɛ benin yɛ sran sunman be bu i kɛ Ɲanmiɛn su kɛnmɛn i le-ɔ? ?Sanngɛ ndɛ benin yɛ Biblu’n kan-ɔn? (2) ?Wafa sɛ yɛ Zoova flɛli Abraamun-ɔn? ?Yɛ ngue ti-ɔ?

 ?SƐ NGLO nin asiɛ’n be Yifuɛ’n se ɔ kɛ a ti i janvuɛ’n, ɔ́ yó ɔ fɛ? Sran sunman be bu i kɛ Ɲanmiɛn kwlá kɛnmɛn i sɔ ndɛ, afin klɔ sran’n timan like fi, i ti ɔ kwlá yoman Ɲanmiɛn Zoova i janvuɛ. Sanngɛ Biblu’n jran su kpa kɛn i kɛ e kwla fa e wun mantan Ɲanmiɛn sakpa.

² Sran kun yoli i sɔ laa. Sran sɔ’n yɛle Abraamun. Ɔ maan Zoova flɛli i kɛ “min janvuɛ Abraamun.” (Ezai 41:8) Ɔ kwla fɛli i wun mantannin Ɲanmiɛn afin ɔ ‘lafili i su.’ (Zaki 2:23) Andɛ kusu’n, Zoova kunndɛ kɛ ɔ́ fɛ́ i wun mántan be nga be su i’n naan ɔ́ yí “i nglo kɛ ɔ klo be.” (Mmla’n 10:15) Biblu’n waan: “An fa amun wun mantan Ɲanmiɛn, yɛ ɔ́ fɛ́ i wun mántan amun.” (Zaki 4:8) Ndɛ sɔ’n wla e fanngan kɛ e yo like kun, yɛ ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn w’a fua kɛ ɔ́ yó like sɔ’n wie.

3. ?Ngue yɛ Zoova se e kɛ e yo-ɔ? ?Yɛ sɛ e yo sɔ’n, ngue yɛ ɔ́ yó-ɔ?

³ Zoova se e kɛ e fa e wun e mɛntɛn i. Ɔ klo kɛ e yo i janvuɛ. Ɔ se e kɛ sɛ e fa e wun mɛntɛn i’n, ɔ́ fɛ́ i wun mántan e wie. I liɛ’n, ‘e nin i é trá janvuɛ kpa.’ (Jue Mun 25:14) Sran ng’ɔ ti e janvuɛ kpa’n, e kan e klun ndɛ kle i.

4. ?Sran nga a bu i janvuɛ kpa’n, ɔ fata kɛ i nzuɛn’n yo sɛ? ?Yɛ ngue ti yɛ sran nga be fa be wun mantan Zoova’n, be kwla lafi su kɛ ɔ́ yó be janvuɛ kpa-ɔ?

⁴ ?A le janvuɛ kpa kun mɔ a kan ɔ klun ndɛ kle  i-ɔ? Sɛ ɔ ti sɔ’n, nn ɔ ndɛ lo ɔ janvuɛ sɔ’n kpa. A lafi i su afin ɔ kpɔciman ɔ le. Sɛ ndɛ fɛ o ɔ nuan naan a bo su kle i’n, ɔ klun jɔ lele tratra su. Kɛ afɛ’n wo ɔ su kusu mɔ a kan kle i’n, mɔ i kusu sie i su diin tie ɔ nuan ndɛ’n, ɔ yo maan ɔ klun tɔ nun fɔuun. Kannzɛ sran’m be buman afɛ ng’ɔ o ɔ su’n i like fi’n, sanngɛ i liɛ’n ɔ si wafa ng’ɔ wun fa yo wɔ’n. I kunngba’n, kɛ a fa ɔ wun mantan Ɲanmiɛn’n, ɔ kaci ɔ janvuɛ kpa, ɔ bu ɔ sran, ɔ ndɛ lo i kpɛkun kɛ ndɛ tɔ ɔ su’n, ɔ si wafa ng’ɔ wun fa yo wɔ’n. (Jue Mun 103:14; 1 Piɛli 5:7) Asa’n, a fa ɔ wla’n kwlaa gua Ɲanmiɛn su afin a si kɛ ɔ sokpaman sran ng’ɔ nin i be nanti klanman’n le. (Jue Mun 18:25) Sanngɛ like nga ti yɛ e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n kwla mantan sɔ’n, yɛle kɛ i bɔbɔ klo sɔ ti-ɔ.

5. ?Ngue yɛ Zoova yoli naan y’a kwla fa e wun y’a mɛntɛn i-ɔ?

⁵ Sɛ ɔ ka e ngunmin ti’n, e su kwlá faman e wun e mantanman Ɲanmiɛn le. Afin e ti sa tɛ yofuɛ. (Jue Mun 5:4) Sanngɛ akoto Pɔlu klɛli i kɛ: “Sanngɛ Ɲanmiɛn kle e kɛ ɔ klo e, afin i nun mɔ e ti sa tɛ yofuɛ’n, e ti’n Klisi wuli.” (Rɔmunfuɛ Mun 5:8) Zoova maan Zezi ‘fɛli i nguan’n mannin fa kpɔli sran kpanngban be ti.’ (Matie 20:28) Sɛ e lafi e ti kpɔlɛ tɛ sɔ’n su’n, e kwla fa e wun mantan Ɲanmiɛn. Kɛ mɔ Ɲanmiɛn ‘dun mmua kloli e’n’ ti’n, ɔ wlali e nin i e janvuɛ tralɛ’n i bo ase.—1 Zan 4:19.

6, 7. (1) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova timan sran kun m’ɔ fia i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n su-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ Zoova yili i wun nglo kleli e-ɔ?

⁶ Asa ekun’n, like nga ti yɛ be nga be ti janvuɛ’n  be afiɛn’n mantan kpa’n yɛle kɛ be si be wun kpa, yɛ be klo be wiengu’n i nzuɛn’n kpɛkun like nga be wiengu’n yo’n ɔ yo be fɛ. I kunngba’n yɛle Zoova liɛ’n. W’a fiɛmɛn i wun ndɛʼn su, ɔ yili i wun nglo kleli e. Afin ɔ kunndɛ kɛ e si i. Ɔ maan e kwla fa e wun e mɛntɛn i. (Ezai 45:19) Asa ekun’n, i bɔbɔ i su ndɛ ng’ɔ kan’n, sran ngba kwla si i. Be nga mɛn nga nun’n be buman be sran bɔbɔ’n, be kwla si i wie.—Matie 11:25.

⁷ ?Wafa sɛ yɛ Zoova yili i wun nglo kleli e-ɔ? Yɛle kɛ ninnge ng’ɔ yili’n be ti’n, e si i nzuɛn wie mun. Ɔ maan e wun i wlɛ kɛ i tinmin’n leman wunsu, naan i ngwlɛlɛ cɛnnin, naan i sran klolɛ’n ti dan. (Rɔmunfuɛ Mun 1:20) Sanngɛ nán ninnge nga Zoova yili be’n be ngunmin cɛ yɛ be kle sran’n i wafa ng’ɔ ti’n niɔn. Anwlanmannun’n, sran fi nin–a kanman i bɔbɔ i su ndɛ nin–a kleman i wiengu kɛ nga Zoova fa yoli’n sa le. Ɔ yoli maan sran’n i wafa ng’ɔ ti’n, be kɛnnin i ndɛ Biblu’n nun.

8. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Biblu’n bɔbɔ ba’n ɔ kle kɛ Zoova klo e-ɔ?

⁸ Biblu’n bɔbɔ ba’n ɔ kle weiin kɛ Zoova klo e. Afin wafa nga e kwla wun i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n i wlɛ’n, i su yɛ ɔ niannin kɛnnin i bɔbɔ i su ndɛ Biblu’n nun-ɔn. I sɔ’n kle kɛ nán klolɛ ngbɛn sa yɛ ɔ klo e-ɔ, sanngɛ ɔ kunndɛ kɛ e si i naan e klo i wie. Kɛ e kanngan fluwa kpa sɔ’n nun’n, i sɔ’n uka e naan y’a fa e wun y’a mɛntɛn i. (Jue Mun 1:1-3) Wafa nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, Zoova kle sran’n i wafa ng’ɔ ti’n, maan e fa e ɲin e sie su.

9. ?Ɲanmiɛn i su ndɛ benin yɛ be kɛn i Biblu’n nun-ɔn?

 ⁹ Be kan Ɲanmiɛn i nzuɛn’n i ndɛ kpɛ sunman Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun. I wie yɛle kɛ: “Zoova klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n.” (Jue Mun 37:28) Ɲanmiɛn “i tinmin’n cɛnnin.” (Zɔbu 37:23) “‘E nin sran e nanti klanman.’ Zoova yɛ ɔ kan sɔ-ɔ.” (Zeremin 3:12) “Ɔ si ngwlɛlɛ.” (Zɔbu 9:4) Ɔ ti ‘Ɲanmiɛn m’ɔ yaci sa cɛ-ɔ, ɔ si aunnvɔɛ, ɔ faman ya ndɛndɛ, ɔ klo sran dan, ɔ ti nanwlɛfuɛ.’ (Ezipti Lɔ Tulɛ 34:6) “Zoova, a ti kpa, yɛ a yaci sa cɛ.” (Jue Mun 86:5) Yɛ kɛ nga e fa e wunnin i ndɛ tre ng’ɔ sinnin lɛ’n nun sa’n, Ɲanmiɛn i nzuɛn danfuɛ’n yɛle ‘klolɛ’n.’ (1 Zan 4:8) Kɛ a bu Ɲanmiɛn i nzuɛn ɲɛnmɛn sɔ’m be akunndan’n, ɔ yo ɔ kɛ a fa ɔ wun mantan Ɲanmiɛn sɔ m’ɔ leman wunsu’n. ?Nɛ́n i-ɔ?

10, 11. (1) ?Ngue ndɛ ekun yɛ be kɛn i Biblu’n nun m’ɔ uka e naan y’a si Zoova i nzuɛn’n niɔn? (2) ?Sa benin yɛ ɔ o Biblu’n nun m’ɔ uka e naan y’a wun wafa nga Ɲanmiɛn yili i tinmin’n i nglo-ɔ?

¹⁰ Zoova kɛnnin i nzuɛn’n i ndɛ kleli e sɔ. Sanngɛ w’a kaman ngalɛ’n su. Afin i Ndɛ’n nun’n, be kan wafa nga blɛ wie nun ɔ yili i wun nglo’n, i ndɛ wie. I sɔ’n ti’n, e si i nzuɛn’n kpa, yɛ e fa e wun e mɛntɛn i. Maan e fa e ɲin e sie i ndɛ sɔ’m be nun kun su e nian.

 ¹¹ Biblu’n se kɛ Ɲanmiɛn i ‘tinmin’n yo sro.’ (Ezai 40:26) Sanngɛ wafa nga Ɲanmiɛn yili i tinmin sɔ’n i nglo’n m’ɔ deli Izraɛlifuɛ mun jenvie’n i afiɛn’n, ɔ ti abonuan. Bu i akunndan kan nian. Jenvie’n suli ɔli wa, ɔ suli ɔli wa, naan i nun w’a kpɛ, kpɛkun nzue’m be tiannin be nuan be keteli kɛ talɛ sa, kpɛkun i osu’n yoli wisiwisi. Yɛ Izraɛlifuɛ kɔe miliɔn nsan (3.000.000) be nantili aunɲan siɛ’n su-ɔ. (Ezipti Lɔ Tulɛ 14:21; 15:8) Asa ekun’n, ɔ niannin be lika aawlɛ flɛnnɛnʼn nun afuɛ lele ablanan (40). Ɔ yoli maan nzue fin yɔbuɛ nun fiteli, yɛ be nɔnnin-ɔn. Yɛ aliɛ wie m’ɔ fɛn fuaii’n ɔ o asiɛ wun yɛ be isa-ɔ. (Ezipti Lɔ Tulɛ 16:31; Kalɛ 20:11) Ndɛ sɔ’n kle kɛ Zoova le tinmin yɛ ɔ yi i nglo i sufuɛ’m be lika. E si kɛ e Ɲanmiɛn ng’ɔ tie e srɛlɛ’n le wunmiɛn kpa naan ɔ “ti e fiawlɛ nin e wunmiɛn, ɲrɛnnɛn blɛ’n nun’n, e kwla ɲan ukalɛ i sa nun titi.”—Jue Mun 46:1.

12. ?Wafa sɛ yɛ Zoova uka e naan y’a wun sran’n i wafa ng’ɔ ti’n, i wlɛ-ɔ?

¹² Zoova m’ɔ ti aolia nun sran’n, ɔ yoli like kun ekun naan e si i. E klɔ sran mun’n, ninnge nga e ɲin ta be’n yɛ e wun be wlɛ-ɔ. I ti yɛ e kwlá wunman aolia nun ninnge’m be wlɛ-ɔ. Ɔ maan sɛ Ɲanmiɛn m’ɔ ti aolia nun sran’n ɔ kan wafa ng’ɔ fa ti’n i ndɛ kle e’n, e su kwlá wunmɛn i wlɛ le. Ɔ ti kɛ be su fa like ble annzɛ like ɔkwlɛ be su fa kle aɲinsifuɛ sa. Sanngɛ Zoova w’a yoman sɔ. Yɛle kɛ ndɛ ng’ɔ ko kan naan y’a wun wafa ng’ɔ fa ti’n i wlɛ’n, yɛ ɔ kannin-ɔn. Blɛ wie nun’n, ɔ fɛli i wun fa sunnzunnin ninnge nga e si be’n. Ɔ ju wie bɔbɔ’n,  ɔ se kɛ ɔ le klɔ sran’m be wun ninnge’m be wie. a

13. ?Sunnzun ase benin yɛ Ezai 40:11 kɛn i ndɛ-ɔ? ?Yɛ ngue yɛ i sɔ’n kle e-ɔ?

¹³ Be kan Zoova i ndɛ Ezai 40:11 nun kɛ: “Kɛ nnɛn kankanfuɛ sa’n, ɔ́ níɛn i bua fa’n i lika. Ɔ́ fɛ́ i sa yíɛyíɛ i bua ba’m be nuan, ɔ́ fá be síe i wue’n nun.” Ndɛ sɔ nun’n, be fa Zoova sunnzun bua tafuɛ kun m’ɔ fɛ ‘i sa’n’ man i bua’m be su’n. I sɔ’n kle kɛ ɔ kwla nian i sufuɛ’m be su naan ɔ kwla suan be bo. Yɛ be nga wunmiɛn nunman be nun bɔbɔ’n, ɔ kwla yo be sɔ wie. Kɛ e o Zoova i sa nun’n, e si kɛ like fi kwlá yoman e. Afin sɛ e nin i e nanti titi’n, ɔ su sokpaman e le. (Rɔmunfuɛ Mun 8:38, 39) Bua Tafuɛ Dan’n fa bua ba mun sie “i wue’n nun.” Ndɛ sɔ’n fa e ɲin sie i like kun mɔ bua tafuɛ’m be yo’n i su. Yɛle kɛ blɛ sunman nun’n, bua tafuɛ’m be fa be bua ba’n sie i be wue nun, kpɛkun be fa be wun tralɛ dan’n kɛtɛ i wun. I sɔ’n kle kɛ e kwla lafi su kpa kɛ e ndɛ lo Zoova naan ɔ klo e kpa. Ɔ maan sɛ e kunndɛ kɛ é fá e wun é mɛ́ntɛn i’n, i su-ɔ.

14. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Zezi yɛ maan e wun sran’n i wafa nga Zoova ti’n i kpa’n niɔn?

¹⁴ Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle e kɛ Zezi m’ɔ ti Zoova i awlɛn su Ba’n yɛ ɔ fɛli i Si kleli e-ɔ. Sɛ ɔ ti akunndan bulɛ’n nin-o, sɛ ɔ ti ninnge’m be yolɛ’n  nun’n nin-o, sran fi sa w’a kwlá nianman Ɲanmiɛn i ajalɛ’n su kɛ Zezi sa le. Like ti m’ɔ ti sɔ’n yɛle kɛ, ka naan Zoova w’a yi aolia nun sran mun nin asiɛ’n su ninnge’m be kwlaa’n, Zezi ɔ nin i Si yɛ be o ɲanmiɛn su lɔ-ɔ. (Kolɔsufuɛ Mun 1:15) Zezi si Zoova kpa liɛ su. I sɔ’n ti ɔ kwla seli kɛ: “Sran fi siman Ba’n, saan Siɛ’n. Asa kusu’n, sran fi siman Siɛ’n, saan Ba’n ɔ nin sran nga Ba’n kunndɛ kɛ ɔ́ kɛ́n i ndɛ klé i’n.” (Liki 10:22) Kɛ Zezi bali asiɛ’n su wa’n, ɔ yoli ninnge cinnjin nɲɔn naan sran’m b’a si i Si’n.

15, 16. ?Ninnge cinnjin nɲɔn benin nun yɛ Zezi fɛli i Si’n kleli e-ɔ?

¹⁵ Like klikli’n, yɛle kɛ like nga Zezi kleli’n uka e naan y’a si i Si’n. Wafa ng’ɔ kannin Zoova i ndɛ’n ɔ kan e awlɛn’n. Kɛ Zezi kán wafa nga Zoova si be nga be kaci be nzuɛn’n be aunnvɔɛ’n i ndɛ’n, ɔ fɛli i sunnzunnin siɛ aunnvɔɛ sifuɛ kun. Kɛ siɛ sɔ’n wunnin i wa wanzofuɛ’n m’ɔ́ sɛ́ i sin awlo’n, i fɛ m’ɔ yoli i’n ti’n, ɔ wanndi ko tɔli i nun gbuduu. (Liki 15:11-24) Asa kusu’n, Zezi waan kɛ mɔ Zoova klo sran kpa mun’n ti’n, ɔ yo maan ‘be bɛ i sin.’ (Zan 6:44) Kɛ ndrofia kaan kpa kun tɔ asiɛ wun bɔbɔ’n, ɔ si nun. I ti’n, Zezi seli kɛ: “Nán srɛ kun amun. Amun ti kpa tra ndrofia kpanngban.” (Matie 10:29, 31) Nanwlɛ, Ɲanmiɛn sɔ mɔ sran’m be ndɛ lo i kɛ nga sa’n, saan é kúnndɛ kɛ é fá e wun é fá mɛ́ntɛn i.

¹⁶ I nɲɔn su’n yɛle kɛ wafa nga Zezi nin sran’m be nantili’n, ɔ kle e Zoova i nzuɛn’n wie. Kɛ mɔ Zezi fɛli i Si’n i nzuɛn’n su nantili’n ti’n, ɔ kwla seli kɛ: “Sran ng’ɔ wun min’n, nn w’a wun  Siɛ’n wie.” (Zan 14:9) Ɔ maan kɛ e kanngan Zezi i su ndɛ nga Matie, Marki, Liki nin Zan be klɛli’n nun’n, mɔ e wun wafa nga i wun fa yoli i’n, ɔ nin wafa ng’ɔ nin sran’m be nantili’n, ɔ ti kɛ i Si yɛ ɔ su yo ninnge mun sa. Ɔ maan Zezi kunngba cɛ yɛ ɔ kwla yi Zoova i nzuɛn’n i nglo kpa tra-ɔ. ?Ngue ti yɛ e kwla se sɔ-ɔ?

17. Fa sunnzun ase kun kle like nga Zoova yoli naan y’a si i kpa’n.

¹⁷ Wienun-ɔn, be se wɔ kɛ a yiyi aklunye yolɛ’n, i nun. I nun yiyilɛ’n kwla yo kekle. Sanngɛ sɛ a wun kɛ sran kun su yi aklunye yolɛ’n i nglo i wiengu kun i lika’n yɛ á kwlá sé kɛ i sɔ’n yɛ be flɛ i aklunye yolɛ’n niɔn. Ɔ yo maan be wun ndɛ’n i wlɛ. I sɔ kunngba’n yɛ Zoova yoli naan y’a si i kpa-ɔ. Ɔ yoli maan be klɛli i su ndɛ sɔ, sanngɛ i Wa’n i nzuɛn ng’ɔ yili i nglo’n ɔ uka e wie. Zezi niannin  Ɲanmiɛn i nzuɛn’n su nantili. Ɔ maan kɛ e kanngan Zezi i su ndɛ nga Matie, Marki, Liki ɔ nin Zan be klɛli’n nun’n, ɔ ti kɛ Zoova su kan ndɛ kle e sa. Ɔ su se e kɛ: “Zezi i nzuɛn ng’ɔ yili i nglo lɛ’n, kɛ min nzuɛn liɛ’n ti sɔ wie-ɔ.” ?I nun mɔ Zezi o asiɛ’n su wa’n, i nzuɛn’n su ndɛ benin yɛ be kannin-ɔn?

18. ?Wafa sɛ yɛ Zezi yili i nglo kɛ ɔ le tinmin, naan ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ naan ɔ si ngwlɛlɛ-ɔ?

¹⁸ Zezi yili Ɲanmiɛn i nzuɛn nnan nga be ti abonuan’n be nglo klanman kpa. Ɔ yili i nglo kɛ ɔ le tinmin. I wie yɛle kɛ ɔ wieli sran’m be tukpacɛ’n, yɛ ɔ yili atrɛ mannin sran’m be aliɛ, kpɛkun ɔ cɛnnin sran mun bɔbɔ. Sanngɛ w’a fɛmɛn i tinmin’n w’a yoman i bɔbɔ i klunklo like annzɛ w’a fa yoman sran’m be tɛ kɛ be nga be le kwlalɛ’n be yo’n sa. (Matie 4:2-4) Asa ekun’n, ɔ klo sa i nuan su sɛsɛ yolɛ. Kɛ ɔ wunnin like atɛ yofuɛ mɔ be di sran’m be lufle’n, i awlɛn’n beli i klun. (Matie 21:12, 13) W’a kpaman sran’m be nun. Yɛle kɛ ɔ buli yalɛfuɛ mun ɔ nin be nga be buman be wie’n be sran, yɛ ɔ yoli maan be ‘wla guali ase.’ (Matie 11:4, 5, 28-30) Asa kusu’n, Zezi i ngwlɛlɛ m’ɔ si i dan’n kleli kɛ “i dan tra Salomɔn.” (Matie 12:42) Sanngɛ Zezi w’a fɛmɛn i ngwlɛlɛ’n w’a tumɛn i wun le. Ndɛ ng’ɔ kannin’n wluwluli sran’m be wun, afin i like ng’ɔ kle’n ti weiin, ɔ maan i wlɛ wunlɛ timan kekle, kpɛkun be wun wafa nga be kwla nanti su’n.

19, 20. (1) ?Ngue ti yɛ sran klolɛ nun’n, sran fi kwlá toman Zezi-ɔ? (2) ?Kɛ é kánngan Zezi i su ndɛ mɔ é bú su akunndan’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?

¹⁹ Sran klolɛ nun’n, klɔ sran wie fi toman Zezi.  Kɛ ɔ́ bó jasin fɛ’n, ɔ yili sran klolɛ’n i nglo. I wie yɛle kɛ sran’m be yoli i annvɔ yɛ ɔ sili be aunnvɔɛ. Be nga be o afɛ nun bɔbɔ’n, ɔ ukali be. Blɛ sunman nun’n, i sɔ’n suli i bo maan ɔ yoli be ye. (Matie 14:14) Kannzɛ bɔbɔ ɔ yoli sran’m be juejue naan ɔ mannin be nga awe kun be’n be aliɛ’n, sanngɛ ɔ yoli like cinnjin uflɛ kun m’ɔ kle kɛ ɔ sili sran’m be aunnvɔɛ-ɔ. Yɛle kɛ ɔ ukali sran mun naan be si Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su nanwlɛ ndɛ’n naan be fa su, naan be klo i. Afin Sielɛ sɔ’n yɛ maan bé ɲán ye tititi-ɔ. (Marki 6:34; Liki 4:43) I kpa’n bɔbɔ’n, klolɛ mɔ Zezi klo sran’m be dan kpa’n ti’n, ɔ kplinnin su kɛ ɔ́ fɛ́ i wun kpɔ́ be ti.—Zan 15:13.

²⁰ Sɛ sran wafa kwlakwla be fali be wun mantannin sran klofuɛ sɔ’n, nanwlɛ, i sɔ’n boman e nuan. (Marki 10:13-16) Sanngɛ, kɛ é kánngan Zezi i su ndɛ’n mɔ é bú su akunndan’n, nán maan e wla fi su kɛ Siɛ’n i nzuɛn’n yɛ Ba’n yili i nglo sɔ-ɔ.—Ebre Mun 1:3.

21, 22. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a fa e wun y’a mantan Zoova-ɔ? ?I sɔ’n ti’n, wafa sɛ yɛ be kpɛkpɛli fluwa nga nun-ɔn?

²¹ Nanwlɛ, sɛ Zoova fɛ i Ndɛ’n kle e i su like’n, ɔ klo kɛ e fa e wun mɛntɛn i ti-ɔ. Sanngɛ ɔ fɛmɛn i sɔ’n tintinman e wun. Ɔ maan “blɛ mɔ be kwla wun Zoova’n,” sɛ é fá e wun é mántan i-o annzɛ e su yoman sɔ-o, ɔ ti kɛ e bɔbɔ sa. (Ezai 55:6) Wafa nga Biblu’n kan Zoova i nzuɛn’n nin i ninnge yolɛ’m be ndɛ’n, sɛ e si i’n, yɛ é kwlá fá e wun  é mɛ́ntɛn i-ɔ. I sɔ yolɛ nun’n, fluwa nga a su kanngan nun yɛ’n, ɔ́ úka wɔ.

²² Á wá síe i nzɔliɛ kɛ be kpɛkpɛli fluwa’n nun akpasua nnan. Akpasuaakpasua’m be kan Zoova i nzuɛn mɔ be ti abonuan’n be ndɛ kunngunngun. Kun kan i tinmin’n i ndɛ, kun kan i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n i ndɛ, kun kan i ngwlɛlɛ’n i ndɛ, yɛ kun ekun kan i sran klolɛ’n i ndɛ. Kɛ akpasua kun bó i bo’n, ɔ dun mmua fiti Zoova i nzuɛn nga be su kɛn i ndɛ’n i su. Ndɛ tre nga bé bɛ́ i sin’n be nun’n, bé kán wafa nga Zoova yi i nzuɛn sɔ’n i nglo’n i ndɛ. Asa ekun’n, akpasua kwlakwla nun’n, ndɛ tre kun kan wafa nga Zezi fali nzuɛn sɔ’n su nantili’n i ndɛ. Yɛ kun ekun nun’n, be kle e wafa nga e kusu e kwla nian nzuɛn sɔ’n su e nanti’n.

23, 24. (1) Kan kuku nga be flɛ i “Biblu’n nun ndɛ’n su akunndan bulɛ” i ndɛ. (2) ?Ngue ti yɛ like nga e suan’n i su akunndan bulɛ’n kwla yo naan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n w’a mantan kpa w’a tra laa-ɔ?

²³ Kɛ ɔ fɛ i ndɛ tre nga su m’ɔ́ fá jú ndɛ tre kasiɛn’n  su’n, ndɛ tre kwlaa nun’n kuku kun o lɛ, be flɛ i: “Biblu’n nun ndɛ’n su akunndan bulɛ.” Sɛ a  fa fluwa’n i bue 28, á wá wún kuku sɔ’m be nun kun. Kuku sɔ’m be nun Biblu’n nun ndɛ mma ɔ nin kosan nga be klɛli be’n, be timan ndɛ tre’n i nun flanlɛ. Sanngɛ be fa e ɲin sie i ndɛ cinnjin uflɛ wie’m be su. ?Ngue yɛ a kwla yo naan w’a suan kuku sɔ’m be nun like kpa-ɔ? Kanngan Biblu’n nun ndɛ mma kwlaa be nun naan fa ɔ ɲin sie be su. I sin’n, kosan nga be o Biblu’n nun ndɛ mma’m be wun lɛ’n, kanngan be nun, naan bu be sin kpa. Sɛ a klo’n, a kwla nian fluwa nga anuannzɛ’n yi be’n be nun wie. Asa ekun’n, a kwla fa kosan nga be lɔngɔ su yɛ’n usa ɔ wun: ‘?Ngue yɛ ndɛ sɔ’n kle min Zoova su-ɔ? ?Wafa sɛ yɛ ndɛ sɔ’n kwla uka min min nantilɛ’n nun-ɔn? ?Wafa sɛ yɛ n kwla fɛ i sɔ ndɛ’n n uka min wiengu-ɔ?’

²⁴ Ndɛ’n i su akunndan bulɛ kɛ ngalɛ sa’n kwla uka e naan y’a fa e wun y’a mantan Zoova y’a tra laa’n. Afin kɛ e suan Ɲanmiɛn i su like mɔ e bu su akunndan’n, ɔ wluwlu e wun, yɛ ɔ di e wun junman. (Ju 19:14) Ɔ maan e tran-ɔn, ɔ tranman, saan é fá ajalɛ. I sɔ’n kusu yo maan e klo Zoova m’ɔ ti e janvuɛ kpa’n i kpa tra laa’n. Yɛ klolɛ sɔ’n ti’n, e wun yrayra e kɛ e yo like ng’ɔ jɔ i klun’n. (1 Zan 5:3) Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan e nin Zoova e afiɛn’n w’a mantan sɔ’n, ɔ fata kɛ e si i kpa naan e si wafa ng’ɔ yo i ninnge mun’n. I sɔ yolɛ nun’n, amun e fa e ɲin e sie i Ɲanmiɛn i sanwun m’ɔ ti’n su. Afin sɛ e wun i sɔ’n i wlɛ’n, ɔ́ yó maan é fá e wun mɛ́ntɛn i.