1, 2. (a) Kasi ŵanthu ŵanandi ŵakukayikira vichi, kweni Baibolo likusimikizgira vichi? (b) Kasi Abrahamu na Chiuta ŵakaŵa paubwezi wuli, ndipo chifukwa wuli?

 KASI mungajipulika wuli usange Mlengi wa kuchanya na charu chapasi wangayowoya za imwe kuti, “Uyu ni mubwezi wane”? Ŵanthu ŵanandi ŵangaghanaghana kuti vingachitika yayi. Nakuti vingachitika wuli kuti munthu waŵe paubwezi na Yehova Chiuta? Ndipouli, Baibolo likutisimikizgira kuti tingasendelera panji kuti kuŵa paubwezi na Chiuta.

² Abrahamu wakaŵa paubwezi wa kandapo nane nikandepo na Yehova. Nakuti Yehova wakamuchema kuti “mubwezi wane.” (Yesaya 41:8) Yehova wakawonanga Abrahamu kuti ni mubwezi wake wapamtima. Abrahamu wakaŵa paubwezi na Chiuta chifukwa “wakapulikana mwa Yehova.” (Yakobe 2:23) Mazuŵa ghano napo, Yehova wakupenja nthowa za umo wangaŵira paubwezi na ŵanthu awo ŵakumuteŵetera chifukwa chakuti ŵakumutemwa. (Dotoronome 10:15) Baibolo likutichiska kuti: “Sendelerani kwa Chiuta, ndipo iyo wasendelerenge kwa imwe.” (Yakobe 4:8) Apa Yehova wakutichema kweniso wakutilayizga chinthu chinyake chakuzirwa.

3. Kasi Chiuta wakutichema kuti tichite vichi, ndipo wakutilayizga vichi?

³ Yehova wakutichema kuti tisendelere kwa iyo. Iyo ngwakunozgeka kweniso ngwakukhumbisiska kutipokelera kuti tiŵe ŵabwezi ŵake. Wakutilayizga kuti usange tasendelera kwa iyo, nayo wasendelerenge kwa ise. Para tachita nthena, tiŵenge ‘paubwezi’ wakukhora chomene na Yehova. (Salimo 25:14) “Mubwezi” ni munthu uyo tikumuphalira vyakusingo.

4. Kasi mubwezi wapamtima wakuŵa wuli, ndipo Yehova wakulongora wuli kuti ni mubwezi wapamtima kwa awo ŵakusendelera kwa iyo?

⁴ Kasi muli na mubwezi wapamtima uyo mukumugomezga?  Mubwezi uyu ni munthu uyo wakumughanaghanirani. Mukumugomezga chifukwa chakuti nayo ngwakugomezgeka chomene. Nakuti mukukondwa chomene para mwamuphalirako vinthu ivyo vyamukondweskani. Nyengo zinyake panji chitima icho mungaŵa nacho chikuchepako para mwaphalirako mubwezi winu ivyo vyamuchitikirani chifukwa chakuti nayo wakukhwaskika. Nanga pangaŵavya waliyose uyo wakumupulikiskani makora, kweni iyo wakumupulikiskani. Mwakuyana waka, para mwasendelera kwa Chiuta, mukuŵa na mubwezi uyo wakumuwonani kuti ndimwe wakuzirwa, wakumughanaghanirani, kweniso wakumupulikiskani. (Salimo 103:14; 1 Petrosi 5:7) Mukumugomezga na mtima winu wose, chifukwa mukumanya kuti ngwakugomezgeka kwa awo ŵakugomezgeka kwa iyo. (Salimo 18:25) Nakuti vingachitika kuŵa paubwezi wanthena na Chiuta chifukwa iyo ndiyo wapangiska kuti uŵepo.

5. Kasi Yehova wakachita vichi kuti tiŵe nayo paubwezi?

⁵ Vingachitika yayi kuti patekha tisendelere kwa Chiuta na kuŵa nayo paubwezi chifukwa ndise ŵakwananga. (Salimo 5:4) Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Chiuta watilongora chitemwa chake, pakuti apo tikaŵa kuti tichali ŵakwananga, Khristu wakatifwira.” (Ŵaroma 5:8) Yehova wakatuma Yesu kuti wapeleke “umoyo wake kuŵa chiwombolero cha ŵanandi.” (Mateyu 20:28) Usange tikugomezga sembe yakuwombora iyi, tisendelerenge kwa Chiuta. Pakuti Chiuta “ndiyo wakamba kutitemwa,” vikutovwira kuti nase tiŵe nayo paubwezi.—1 Yohane 4:19.

6, 7. (a) Kasi tikumanya wuli kuti Yehova ni Chiuta wakubisika panji wambura kumanyikwa yayi? (b) Kasi Yehova wajivumbura munthowa wuli?

⁶ Yehova wachita chinthu chinyakeso: Wajivumbura kwa ise. Ŵanthu ŵakutemwana chomene para ŵakumumanya makora munyawo, kutemwa mikhaliro yake kweniso umo wakuchitira vinthu. Yehova wajibisenge na kuŵa Chiuta wambura kumanyikwa, mphanyi changuŵa chakusuzga chomene kuti tisendelere kwa iyo. Kweni m’malo mwa kujibisa, iyo wajivumbura ndipo wakukhumba kuti timumanye. (Yesaya 45:19)  Nakuti chakukondweska ntchakuti ivyo wakuvumbura vikusangika kwa waliyose, na kwa ise wuwo, ise charu chikutiwona nga ŵanthu ŵapasi.—Mateyu 11:25.

⁷ Kasi Yehova wajivumbura wuli kwa ise? Ivyo wali kulenga vikulongora mikhaliro yake yinyake nga, ukuru wa nkhongono zake, unandi wa mahara ghake, na chitemwa chake chikuru. (Ŵaroma 1:20) Kweni Yehova wajivumbura kwizira mu ivyo wali kulenga pera yayi. Iyo nyengo zose wakumanyiska ŵanthu vinthu mu nthowa yapadera chomene, ntheura wativumbulira vinthu vyakukhwaskana na iyo mu Mazgu ghake, Baibolo.

8. Chifukwa wuli tingayowoya kuti Baibolo pa ilo lekha mbukaboni wakuti Yehova wakutitemwa?

⁸ Baibolo pa ilo lekha mbukaboni wakuti Yehova wakutitemwa. Mu Mazgu ghake, wakujivumbura na kuyowoya vinthu ivyo tingavipulikiska, uwu mbukaboni wakuti wakutitemwa kweniso wakukhumba kuti timumanye makora na kumutemwa nadi. Ivyo tikuŵazga mu buku lakuzirwa ili vikutovwira kuti tisendelere kwa Yehova. (Salimo 1:1-3) Tiyeni tidumbiskane nthowa zinyake zakukondweska za umo Yehova wajivumbulira mu Mazgu ghake.

9. Kasi ni Malemba wuli agho ghakuyowoya za mikhaliro ya Chiuta mwakudunjika?

⁹ Mu Malemba muli mazgu ghanandi agho ghakuyowoya mwakudunjika za mikhaliro ya Chiuta. Wonani viyelezgero vinyake. “Yehova wakutemwa urunji.” (Salimo 37:28) Chiuta “wali na nkhongono zikuru.” (Yobu 37:23) “‘Ndine wakugomezgeka,’ wakuti Yehova.” (Yeremiya 3:12) “Iyo ngwavinjeru mu mtima.” (Yobu 9:4) Ni “Chiuta walusungu na wachiwuravi, wakukalipa luŵiro chara, wakuzara na chitemwa chakugomezgeka, na unenesko.” (Ekisodo 34:6, mazgu ghamusi) “Imwe, A Yehova, ndimwe muwemi, wakunozgeka kugowokera.” (Salimo 86:5) Nga umo tikasambilira mu mutu uwo wajumpha, Yehova  wali na mukhaliro ukuru wakuluska yinyake yose: “Chiuta ntchitemwa.” (1 Yohane 4:8) Apo mukughanaghanira mikhaliro yakukondweska iyi, kasi mukudokera yayi kusendelera kwa Chiuta uyo palije wakuyana nayo?

10, 11. (a) Kasi Yehova wasazgamo vichi mu Mazgu ghake kuti watovwire kumumanya makora? (b) Kasi ntchiyelezgero wuli cha mu Baibolo icho chikulongora umo Chiuta wakugwiliskira ntchito nkhongono zake?

¹⁰ Padera pa kutiphalira mikhaliro yake, Yehova watipaso viyelezgero ivyo vikutovwira kuti timumanye makora umo iyo waliri. Ndipo ichi chikutovwira kuti tisendelere kwa iyo. Wonani chiyelezgero ichi.

¹¹ Munthu wangaŵazga kuti Chiuta wali na ‘nkhongono zakuzizwiska.’ (Yesaya 40:26) Kweni fundo iyi yikupulikikwa makora chomene usange munthu waŵazga nkhani ya umo wakaponoskera Ŵaisrayeli pa Nyanja Yiswesi na kuŵapwelelera mu mapopa kwa vyaka 40. Ghanaghanirani waka za maji agho ghakwenda mwankhongono ghakugaŵikana pakati, ŵanthu pafupifupi 3,000,000, ŵakwenda pa malo ghakomira, ndipo maji ghimilira uku na uku nga ni viliŵa. (Ekisodo 14:21; 15:8) Mungawona ukaboni wakuti Yehova wakaŵapwelelera makora mu mapopa. Maji ghakafuma mu libwe. Chakurya chituŵa chikambotokanga kufuma kuchanya. (Ekisodo 16:31; Maŵazgo 20:11) Apa Yehova wakalongora kuti wali na nkhongono waka yayi, kweni wakuzigwiliskiraso ntchito kuti wawovwire ŵanthu ŵake. Kasi ntchakukondweska yayi kumanya kuti malurombo ghithu ghakuluta kwa Chiuta wankhongono uyo “ntchiphokwero chithu na nkhongono zithu, movwiri wakugomezgeka mu nyengo ya suzgo”?—Salimo 46:1.

12. Kasi Yehova wakutovwira wuli kuti ‘timumanye’ mwakugwiliskira ntchito mazgu agho tingaghapulikiska makora?

 ¹² Yehova uyo ni Mzimu, wachitaso chinthu chinyake kuti watovwire kuti timumanye makora. Taŵanthu, tikuwona vinthu ivyo ni vyakuwoneka na maso pera ndipo tingawona yayi vinthu vya ku malo uko kukukhala vilengiwa vyauzimu. Chiuta walongosolerenge ŵanthu za mikhaliro yake nga kuti wakulongosolera vilengiwa vyauzimu, mphanyi vyanguŵa vyakusuzga chomene kumupulikiska. Panji vingaŵa nga kuti mukulongosolera munthu wachibulumutira vinthu vyakukhwaskana na kawonekero kinu, nga ni mtundu wa maso ghinu panji vinthu ivyo vili pa thupi linu. Iyo wangapulikiska yayi. Kweni Yehova mwachitemwa wakutovwira kuti ‘timumanye’ ndipo wakugwiliskira ntchito mazgu ghapusu agho tingapulikiska. Nyengo zinyake Yehova wakugwiliskira ntchito viyelezgero, wakujiyelezgera na vinthu ivyo tikuvimanya makora. Ndipo nyengo zinyake wakujilongosora nga wali na viŵaro vinyake vya munthu. a

13. Kasi lemba la Yesaya 40:11 likumulongosora wuli Yehova, ndipo likumukhwaskani wuli?

¹³ Wonani umo lemba la Yesaya 40:11 likumulongosolera Yehova, likuti: “Wapwelelerenge mskambo wake nga ni muliska. Na woko lake wawunganyenge pamoza twana twa mberere, ndipo watuyeghenge pa chifuŵa chake.” Pa lemba ili, Yehova wali nga muliska uyo wakunyamura twana twa mberere “na woko lake.” Ichi chikulongora kuti Chiuta wali na nkhongono zakuvikilira na kovwira ŵanthu ŵake, nanga ni awo ŵalije chivikiliro. Tingajiwona kuti ndise ŵakuvikilirika mu woko lake lankhongono, chifukwa para tikugomezgeka, watitayenge yayi. (Ŵaroma 8:38,39) Muliska Mukuru wakuyegha twana twa mberere “pa chifuŵa chake.” Kung’anamura kuti wakuvunga pa laya lake, ilo  nyengo zinyake muliska wakuyeyapo kana ka mberere ako kababika waka. Ntheura, tikumanya na kugomezga kuti Yehova wakutitemwa na kutipwelelera. Mwakawiro, tikudokera kuŵa nayo pafupi.

14. Chifukwa wuli Yesu ndiyo wakumumanya makora chomene Yehova?

¹⁴ Mu Mazgu ghake, Yehova wakujivumbura makora chomene kwizira mwa Mwana wake wakutemweka, Yesu. Palije munyake uyo wakatenge walongorenge makora maghanoghano gha Chiuta panji kumulongosora mwakupulikikwa makora kuluska umo Yesu wakachitira. Mwana wakwamba uyu, wakaŵira lumoza na Awiske pambere vilengiwa vyose vyauzimu kweniso vinthu vyose vindalengeke. (Ŵakolose 1:15) Yesu wakamumanyanga makora Yehova, lekani wakayowoya kuti: “Palije uyo wakumanya Mwana, kweni Adada. Palije uyo wakumanya Adada, kweni Mwana na waliyose uyo Mwana wakukhumba kumuvumbulira za iwo.” (Luka 10:22) Apo wakaŵa munthu pa charu chapasi, Yesu wakavumbura Awiske mu nthowa ziŵiri.

15, 16. Kasi ni nthowa wuli ziŵiri izo Yesu wakavumbulira mikhaliro ya Awiske?

 ¹⁵ Nthowa yakwamba, ivyo Yesu wakasambizganga vikutovwira kuti tiŵamanye makora Awiske. Apo wakalongosoranga za Yehova, Yesu wakagwiliskira ntchito mazgu agho ghakutifika pamtima. Mwachiyelezgero, apo wakalongosoranga kuti Chiuta ngwalusungu uyo wakupokelera ŵakwananga para ŵalapa, Yesu wakayaniska Yehova na mupapi wakugowokera, uyo wakakondwa chomene wati wawona mwana wake uyo wakasakaza chuma chake wawelera kunyumba, nakuti adada ŵake wakamuchimbilira, kumuvumbatira na kumufyofyontha mwachitemwa. (Luka 15:11-24) Yesu wakalongoraso kuti Yehova ni Chiuta uyo ‘wakuguza’ ŵanthu ŵa mitima yiwemi chifukwa wakuŵatemwa. (Yohane 6:44) Wakumanya nanga kangaŵa kampheta para kawa pasi. Yesu wakati: “Kopa chara, imwe muli ŵakuzirwa kuluska mpheta zinandi.” (Mateyu 10:29, 31) Kusendelera kwa Chiuta wa Chitemwa ndicho ntchinthu chakuzirwa chomene kuluska chilichose icho tingachita.

¹⁶ Nthowa yachiŵiri, ivyo Yesu wakachitanga vikutovwira kumanya umo Yehova waliri. Yesu wakalongora makora mikhaliro ya Awiske apo wakayowoya kuti: “Waliyose uyo wawona ine wawona na Adada wuwo.” (Yohane 14:9) Ntheura, para tikuŵazga za Yesu mu mabuku gha Makani Ghawemi, tikumanya umo wakaghanaghaniranga kweniso umo wakachitiranga vinthu. Ivi vikutovwira kuŵamanya makora Adada ŵake. Palijeso nthowa yinyake iyo mphanyi Yehova wakagwiliskira ntchito kuti wavumbure mikhaliro yake kuluska iyi. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena?

17. Pelekani chiyelezgero cha ivyo Yehova wachita kuti watovwire kumumanya umo waliri.

¹⁷ Tiyelezgere kuti mukulongosora ng’anamuro la mazgu ghakuti lusungu. Mungalongosora waka ng’anamuro lake. Kweni para mungalongora munthu uyo wakuchita chinthu cha lusungu na kuyowoya kuti: “Icho munthu uyo wakuchita apa ndilo ni lusungu,” ivi vingawovwira kuti munthu wapulikiske ng’anamuro la mazgu ghakuti “lusungu.” Ndimo Yehova nayo wachitira kuti watovwire kupulikiska makora umo waliri. Padera pa kujilongosora mu mazgu ghake, iyo watipaso chiyelezgero  chiwemi kwizira mwa Mwana wake. Kwizira mwa Yesu, tikuwona mikhaliro ya Chiuta. Kweniso kwizira mu Makani Ghawemi ghakuyowoya za Yesu, vili nga Yehova wakutiphalira kuti: “Ndimo ine niliri nthe.” Kasi mazgu gha Chiuta ghakulongosora kuti Yesu wakaŵa munthu wuli apo wakaŵa pa charu chapasi?

18. Kasi Yesu wakalongora wuli nkhongono, urunji na vinjeru?

¹⁸ Yesu wakalongora makora chomene mikhaliro yikuru yinayi ya Chiuta. Wakaŵa na nkhongono pa matenda, njara, na nyifwa. Ndipouli, iyo wakagwiliskira ntchito makora nkhongono zake, kupambana na ŵanthu awo ŵakujighanaghanira waka ŵekha ndipo ŵakugwiliskira ntchito nkhongono zawo uheni. Yesu wakagwiliskiranga ntchito nkhongono zake kuti wajikondweske yekha panji kupwetekera ŵanji yayi. (Mateyu 4:2-4) Wakatemwanga urunji. Wakakwiya chomene apo wakawona kuti ŵamalonda ŵakibiranga ŵanthu pakuguliska vinthu. (Mateyu 21:12, 13) Wakaŵavya sankho, iyo wakaŵayuyuranga yayi ŵakavu kweni wakaŵawovwiranga kuti ‘ŵapumuzgike.’ (Mateyu 11:4, 5, 28-30) Mu ivyo Yesu wakasambizganga mukaŵa vinjeru vinandi chomene, ivi vikulongora kuti wakaŵa nadi mukuru ‘kuluska Solomoni.’ (Mateyu 12:42) Kweni Yesu wakajiwoneskanga yayi chifukwa chakuti wakaŵa na vinjeru vinandi. Mazgu ghake ghakaŵafikanga pamtima ŵanthu bweka, chifukwa chakuti ivyo wakasambizganga vikaŵa vyakupulikikwa makora, vipusu, kweniso vyakovwira.

19, 20. (a) Kasi Yesu wakalongora wuli kuti ntchiyelezgero chiwemi pa nkhani ya chitemwa? (b) Kasi tikwenera kukumbuka vichi para tikuŵazga na kughanaghanirapo ivyo Yesu wakachita?

¹⁹ Yesu wakaŵa chiyelezgero chiwemi chomene pa nkhani ya kulongora chitemwa. Mu uteŵeti wake wose, wakalongora kuti wakaŵa na chitemwa mu nthowa zinandi, kusazgapo kuchitira ŵanthu chitima na lusungu. Para wawona munthu wakusuzgika, chitima chikamukoranga chomene. Nyengo zinandi lusungu lukamupangiskanga kuti waŵawovwire. (Mateyu 14:14) Nangauli wakachizga ŵalwari na kulyeska ŵanjara, kweni Yesu wakalongoraso lusungu mu nthowa yinyake yakuzirwa chomene. Wakawovwira ŵanthu kuti ŵamanye, kuzomera, na kutemwa unenesko wakukhwaskana na Ufumu wa Chiuta, uwo uzamupeleka  vitumbiko vyamuyirayira ku ŵanthu. (Mariko 6:34; Luka 4:43) Kuluska vyose, Yesu wakalongora chitemwa chakujipata apo wakapeleka umoyo wake chifukwa cha ŵanji.—Yohane 15:13.

²⁰ Kasi ntchakuzizwiswa nthena kuti ŵanthu ŵa misinkhu na mikhaliro yose ŵakakhumbanga kuŵa pafupi na munthu wachitemwa na walusungu nga ni uyu? (Mariko 10:13-16) Apo tikuŵazga na kughanaghanira chiyelezgero icho Yesu wakalongora, tingaluwanga yayi kuti tikumanya umo Adada ŵake ŵaliri kwizira mwa Mwana.—Ŵahebere 1:3.

21, 22. Kasi kupenja Yehova kukusazgapo vichi, ndipo kasi buku ili lili na vichi vyakuti vitovwire pa nkhani iyi?

²¹ Tikukayika yayi kuti Yehova wakukhumba kuti tisendelere kwa iyo, chifukwa wajivumbura kwizira mu Mazgu ghake. Kweni iyo wakutichichizga yayi kuti tiŵe nayo paubwezi. Vili kwa ise kuti tipenje Yehova “apo wachali kusangika.” (Yesaya 55:6) Kupenja Yehova kukusazgapo kumanya makora mikhaliro yake kweniso umo wakuchitira vinthu nga umo wali kuvumbulira mu Baibolo. Buku ilo mukuŵazga pasono lalembeka kuti limovwirani pa nkhani iyi.

²² Muwonenge kuti buku ili lili kugaŵika mu vigaŵa vyakupambanapambana kuyana na mikhaliro yinayi yikuru ya Yehova iyo ni; nkhongono, urunji, vinjeru, na chitemwa. Chigaŵa  chilichose chikwamba na kulongosora mwakudumura mukhaliro uwo tidumbiskanenge. Mitu yichoko waka yakulondezgapo, yikulongosora umo Yehova wakulongolera mukhaliro uwo mu nthowa zakupambanapambana. Chigaŵa chilichose chiliso na mutu uwo ukulongora umo Yesu wakalongolera mukhaliro uwo, kweniso muli mutu uwo ukulongosora umo ise tingalongolera mukhaliro uwo pa umoyo withu.

23, 24. (a) Longosorani za bokosi lapadera lakuti “Mafumbo Ghakuti Tighanaghanirepo.” (b) Kasi kughanaghanirapo kukutovwira wuli kuti tisendelere chomene kwa Chiuta?

²³ Kwambira mu mutu uwu, musangenge bokosi lapadera lakuti “Mafumbo Ghakuti Tighanaghanirepo.” Mwachiyelezgero, wonani  bokosi pa peji 24. Malemba na mafumbo agho ghali mu bokosi ili, ngakuweleramo ivyo mwasambira yayi, kweni kuti vimovwirani kughanaghanira pa vigaŵa vinyake vyakukhumbikwa mu mutu uwo mwasambira. Kasi mungagwiliskira wuli ntchito makora bokosi ili? Ŵazgani lemba lililose mwakupwelelera chomene. Pamanyuma, wonani fumbo ilo lilipo ndipo ghanaghanirani mazgoro. Mungachita kafukufuku. Jifumbani mafumbo ghanyake nga ghakuti: ‘Kasi ivi vikunisambizga vichi vya Yehova? Kasi vikukhwaska wuli umoyo wane? Kasi ningavigwiliskira wuli ntchito kuti novwire ŵanji?’

²⁴ Para tikughanaghanirapo tisendelerenge chomene kwa Yehova. Chifukwa wuli? Baibolo likulongora kuti pali kukolerana pakati pa kughanaghanirapo na mtima. (Salimo 19:14) Para tikughanaghanirapo na mtima wose pa vinthu ivyo tasambira vyakukhwaskana na Chiuta, vizamunjira mu mtima withu ndipo vizamukhwaska umo tikughanaghanira kweniso umo tikujipulikira, na kutipangiska kuti tichitepo kanthu. Tikwamba kumutemwa chomene Yehova, ndipo pamanyuma pake, chitemwa ichi chikutipangiska kuti tiŵe na khumbo la kumukondweska nga ni Mubwezi withu wakutemweka. (1 Yohane 5:3) Kuti tiŵe na ubwezi wanthena uwu, tikwenera kumanya makora mikhaliro ya Yehova na umo wakuchitira vinthu. Kweni chakwamba, tiyeni tidumbiskane dankha mukhaliro wa Yehova uwo ukutovwira kumanya chifukwa chikuru chakuti tisendelere kwa iyo—utuŵa wake.