1, 2. (a) Nye valua pamue va sima okuti ka ci tẽliwa, pole, ohuminyo yipi Embimbiliya li tu ĩha? (b) Avirahama wa sumũlũisiwile lukamba upi kuenda momo lie?

 OVE nda wa liyeva ndati nda Ululiki wilu losi wa popele catiamẽla kokuove hati: “U ndeti ekamba liange?” Omanu valua va sima okuti eci ka ci tẽliwa. Omunu waño o pondola oku kuata ndati ukamba la Yehova Suku? Pole, Embimbiliya li tu likuminya okuti tu pondola muẽle oku kuata ukamba wa pama la Suku.

² Avirahama wo kosimbu, wa kala umue pokati komanu wa kuata ukamba waco. Yehova wa tukula usongui waco wepata hati, “Ekamba liange.” (Isaya 41:8) Yehova wa tendele Avirahama ndekamba liaye lio ponipa. Kuenje Avirahama wa sumũlũisiwile omo liukamba waco, momo ‘wa kolelele Yehova.’ (Tiago 2:23) Koloneke vilo, Yehova wa siatavo oku sandiliya apuluvi oku linga ukamba wa pama la vana vo vumba, “loku lekisa ocisola caye kokuavo.” (Esinumuĩlo 10:15) Ondaka yaye yi tu vetiya okuti: “Ameli ku Suku kuenje eye amela kokuene.” (Tiago 4:8) Ocili okuti olondaka evi elaleko limue kuenda ohuminyo.

3. Elaleko lipi Yehova a tu linga kuenda ohuminyo yipi yi kuete elitokeko lelaleko liaco?

³ Yehova o tu laleka oku amela kokuaye. Eye wa likapelako oku tu tava ndakamba vaye. Kuenje o likuminya okuti nda tu eca ananga a sukiliwa, eye o ka ci lingavo kuenje o ka amela kokuetu. Omo liaco, tu pondola oku kuata ocina cimue ci silivila okuti, “ukamba wocili la Yehova.” (Olosamo 25:14) Ondaka “ukamba wocili,” yeca ocisimĩlo combangulo yo pokolika lekamba limue lilikasi.

4. Nda wa lombolola ndati catiamẽla kekamba limue lio ponipa? Lonjila yipi Yehova a lekisa okuti ekamba limue liocili ku vana va amela kokuaye?

 ⁴ Ove hẽ, o kuete ekamba limue lio ponipa o pondola oku kolela? Ekamba lia soka ndeli, lia ku kapako. Ove o kolela kokuaye, momo eye wa eca uvangi wokuti, ukuacili. Nda o sapela laye ovina via ku sanjuisa, esanju liove li livokiya. Ove nda wa sumua okuti o yongola oku situlula eci ci kasi vutima wove, eye oku yevelela lohenda. Ndaño ceci ci kala ndu okuti lomue o kuete elomboloko liesakalalo liove, eye o kuata elomboloko liesakalalo liaco. Cimuamue haico okuti, nda tu amela ku Suku, tu kuata Ekamba limue lilikasi lina lia tu kapako lutima wosi kuenda li limbuka esakalalo lietu. (Olosamo 103:14; 1 Petulu 5:7) Tu pondola oku kolela calua kokuaye momo tua kũlĩha okuti Suku o lekisa ocisola ka ci pongoloka ku una o lekisavo ocisola ka ci pongoloka kokuaye. (Olosamo 18:25) Ocili okuti, tu kuete esumũlũho liukamba waco omo eye wa cecelela.

5. Nye Yehova a linga oco ci tu ecelele oku kuata ukamba laye?

⁵ Omo okuti tuakuakandu, Suku nda ka tu kuatisile, nda ka tua tẽlele oku kala akamba vaye. (Olosamo 5:4) Upostolo Paulu wa soneha ndoco: “Pole, Suku wa lekisa ocisola caye kokuetu lonjila ndeyi yokuti: Kristu wa tu fila osimbu handi tua kala vakuakandu.” (Va Roma 5:8) Yehova wa angiliya Yesu oco a ‘ece omuenyo waye ndocisembi coku yovola omanu valua.’ (Mateo 20:28) Poku lekisa ekolelo kocilumba eci cocisembi, ci tu kuatisa oku amela ku Suku. Omo okuti Suku eye wa “tu sola tete,” wa tumbika ociseveto ci tu ecelela oku kuata ukamba laye.—1 Yoano 4:19.

6, 7. (a) Tua kũlĩha ndati okuti Yehova ha Suku yimueko ya salama, ale yelumbu? (b) Volonjila vipi Yehova a lisituluila kokuetu?

⁶ Yehova wa eca enanga likuavo: lioku lisituluila kokuetu. Ukamba umue u pama lika nda tua kũlĩha ciwa omunu waco, nda tua kapako ovituwa viaye kuenda ekalo liaye.  Omo liaco, nda Yehova wa kaile o Suku yimue ya salama ale yelumbu, nda ka tua tẽlele oku amela kokuaye. Pole, omo okuti Suku ka salamele, o yongola okuti tu u kũlĩha. (Isaya 45:19) Handi vali, ovina a situlula viatiamẽla kokuaye vi pondola oku muiwa la vosi ndaño muẽle ku vana va tendiwa lolondunge violuali okuti va sulemo.—Mateo 11:25.

⁷ Yehova o li situlula ndati kokuetu? Ovina eye a lulika, vi lekisa olonepa vimue viovituwa viaye ndeci: unene waye wa piãla, olondunge viaye via longa kuenda ocisola caye ka ci sokisiwa. (Va Roma 1:20) Pole, Yehova ka lisitulula lika pocakati covina a lulika. Omo okuti eye wa Velapo Koku Sapela, wa li situlula pocakati Condaka yaye ya sonehiwa, Embimbiliya.

8. Momo lie tu popela okuti Embimbiliya uvangi wocisola Yehova a tu kuetele?

⁸ Embimbiliya uvangi wocisola Yehova a tu kuetele. Vondaka yaye eye o lisitulula lonjila yimue yi tu lomboloka ciwa ci lekisa okuti, eye ka tu sole lika, pole o yongolavo okuti tu u kũlĩha ciwa loku u solavo. Ovina tu tanga velivulu liaco, vi tu ecelela oku amela kokuaye. (Olosamo 1:1-3) Tu kũlĩhĩsi olonjila vimue vi sanjuisa vi lekisa ndomo Yehova a lisitulula Vondaka yaye.

9. Vipi vimue pokati kolondaka via tukuiwa Vembimbiliya vi teta onimbu vi situlula ovituwa via Suku?

⁹ Vovisonehua mu sangiwa olondaka vialua vi teta onimbu vi situlula ovituwa via Suku. Kũlĩhĩsa vimue pokati kavio. “Yehova o sole esunga.” (Olosamo 37:28) Suku “wa velapo kunene.” (Yovi 37:23) “‘Ame ndukuacili,’ oco Yehova a popia.” (Yeremiya 3:12) “Eye ukualondunge vutima.” (Yovi 9:4) Eye o ‘Suku yimue ukuahenda, ukuacikembe, o livala konyeño kuenda ukuacisola calua haico ka ci pongoloka, haeye ukuacili.’ (Etundilo 34:6) “Ove uwa A Yehova, kuenda olonjanja viosi wa likapelako oku ecela.” (Olosamo 86:5 ) Ndomo  ca lekisiwa kocipama catete, kuli ocituwa cimue ca velapo cokuti: “Suku eye ocisola.” (1 Yoano 4:8) Poku sokolola kovituwa evi viwa, ku vetiyiwa hẽ oku amela ku Suku eyi ka yi sokisiwa?

10, 11. (a) Nye Yehova a kongela Vondaka yaye oco a tu kuatise oku kuata elomboloko liovituwa viaye? (b) Ulandu upi Wembimbiliya u tu kuatisa oku limbuka ndomo Suku a talavaya lunene waye?

¹⁰ Yehova ka tu situluila lika ovituwa viaye, pole, locisola wa kongela Vondaka yaye ovolandu ocili ndomo eye a siata oku lekisa ovituwa viaco. Ovolandu aco a tu kuatisa oku sokolola loku kuata elomboloko liwa liolonepa via litepa viovituwa viaye, vina vi tu vetiya oku amela kokuaye. Kũlĩhĩsa ulandu umue.

¹¹ Ocina cimue oku tanga okuti, Suku o kuete “unene . . . wa piãla.” (Isaya 40:26) Cikuavo ca litepa, oku tanga ndomo eye a yovola va Isareli Vokalunga Kakusuka kuenje wa va tekula vekalasoko ci soka 40 kanyamo. Sokolola akimba ovava a kasi oku litepa pokati. Seteka oku sokolola epata lia va Isareli okuti pamue li soka 3.000.000 komanu va endela posi yakukuta yokalunga okuti, ovava a litepa pokati a talama ndovimbaka vinene volonele vivali. (Etundilo 14:21; 15:8) Sokololavo ndomo Suku a va tata vekalasoko poku linga eliangiliyo liokuti, vesenje mu tunda ovava kuenda wa lingisa okuti kilu lieve ku molẽha okulia ku kasi ndombuto yi yela. (Etundilo 16:31; Atendelo 20:11) Yehova ka lisituluile ño okuti o kuete unene, pole, wa siatavo oku kuatisa omanu vaye lunene waco. Ka ci tu pamisa hẽ oku kũlĩha okuti olohutililo vietu vi yeviwa la Suku umue ukuonene okuti ‘eye ocitililo haeye  ongusu yetu, olonjanja viosi tu pondola oku kuata ekuatiso liaye kotembo yohali?’—Olosamo 46:1.

12. Yehova o tu kuatisa ndati oku “u mola” pocakati colondaka vina via tu lomboloka?

¹² Yehova omo okuti Espiritu, wa linga vali ovina vialua oco a tu kuatise oku u kũlĩha. Omo okuti tumanu, tu mola lika ovina vi letiwe lovaso okuti, ka tu pondola oku mola eci ci kasi vuviali wespiritu. Nda Suku wa li situluile kokuetu poku popia olondaka viespiritu, nda ca kala ndoku seteka oku lomboluila komunu umue wa citiwa omeke catiamẽla kemolẽho lietu ndeci, evala liovaso kuenda atota vekova. Pole, locisola Yehova o tu kuatisa oku “u mola” pocakati colondaka tu pondola oku kuata elomboloko. Olonjanja vimue vupopi wocindekaise, eye o li sokisa lovina tua kũlĩha. Handi vali eye o li lombolola ndu okuti o kuete ovituwa vimue viomanu. a

13. Elivulu lia Isaya 40:11, li tukula ndati Yehova kuenda o liyeva ndati omo lielomboluilo liaco?

¹³ Kũlĩhĩsa ndomo Yehova a lomboluiwa kelivulu lia Isaya 40:11: O “tata ocunda caye ndungombo umue. Lokuokuo kuaye o ka kongela pamosi olomeme, kuenda o ka vi ambatela ponete yaye.” Vocinimbu eci, Yehova o sokisiwa ndungombo o kongela pamosi olomeme “lokuokuo kuaye.” Eci ci lekisa okuti Suku o pondola oku teyuila loku kuatisa omanu vaye, ndaño muẽle vana ka va tẽla oku liteyuila. Omo liaco, tu pondola oku kolapo vovoko aye a pama, momo nda tua kakatela kokuaye, lalimue eteke a ka tu yanduluka. (Va Roma 8:38, 39) Ungombo wa Velapo ambatela otulomeme “ponete yaye” okuti, olondaka vimue vi tiamisiwila kelinga  liungombo okuti olonjanja vimue wa enda oku angata omeme ya citiwa ndopo yina yi muñiwa konepa ya supa yuwalo waye. Eci ci tu ĩha ekolelo liokuti Yehova o tu sole kuenda o tu tata locikembe. Omo liaco, eci ci tu vetiya oku amela kokuaye.

14. Momo lie tu popela okuti Yehova wa lisitulula vali calua pocakati ca Yesu?

¹⁴ Yehova Vondaka yaye, o lisitulula calua pocakati Comõlaye o soliwe okuti, Yesu. Lomue nda wa tẽla oku situlula ciwa onjila ya Suku yoku sokolola ale oku U lombolola ciwa okuti Yesu ci sule. Momo Omõlaco uveli, wa kala ale la Isiaye osimbu oviluvo vikuavo viespiritu kuenda ovailu, lilu lieve ka via lulikiwile. (Va Kolosai 1:15 ) Yesu wa kũlĩhĩle ciwa Yehova. Eli olio esunga lieci a popela hati: “Lomue wa kũlĩha Omõla, te Isia, lomue wa kũlĩha Isia, te Omõla kuenda una Omõla a panga oku u situluila.” (Luka 10:22) Yesu eci a kala palo  posi ndomunu ukuetimba liositu, wa situlula Isiaye volonepa vivali via velapo.

15, 16. Volonjila vipi vivali Yesu a situlula Isiaye?

¹⁵ Yatete, alongiso a Yesu a tu kuatisa oku kũlĩha Isiaye. Yesu wa situlula Yehova volondaka vimue vi vetiya ovitima vietu. Ndeci, oco a lombolole okuti Suku ukuahenda kuenda o tava vali vana va likekembela akandu avo, Yesu wa sokisa Yehova ndonjali yimue yecela okuti, omo liocikembe eci a mola omõlaye ocisandui o kasi oku tiuka konjo, o sanjuka loku u lupukila kuenda u yolela loku u sipula locisola. (Luka 15:11-24) Yesu wa tukulavo Yehova, ndo Suku yimue yi “koka” omanu vakuesunga, momo o sole omunu lomunu. (Yoano 6:44) Eye toke muẽle wa kũlĩha eci ongungu yimue yitito yi kupukila posi. Kuenje Yesu wa lombolola hati: “Ko ka kuati usumba;” momo “ene wa velipo okuti olongungu vialua vi sule.” (Mateo 10:29, 31) Omo liaco, tuamamiko oku ecelela oku kokiwa la Suku ukuacisola calua.

¹⁶ Yavali, ongangu ya Yesu yi tu lekisa ndomo Yehova a tuwa. Yesu wa situlula Isiaye lonjila yimue ya lipua okuti wa ponduile oku popia hati: “Wosi o ndi mola, o molavo Isia.” (Yoano 14:9) Omo liaco, eci tu tanga Vavanjeliu onjila ndomo Yesu a enda oku liyeva loku tata omanu vakuavo, ci kasi ndu okuti tu lete Isiaye. Ocili okuti, nda ka kuli esituluilo likuavo Yehova nda a tu ĩha okuti eli li sule. Momo lie?

17. Tukula ocindekaise lieci Yehova a linga oco a tu kuatise oku kuata elomboloko ndomo eye a tuwa.

¹⁷ Ndocindekaise: Sokolola oku seteka oku lombolola eci ci lomboloka ohenda. Ove nda wa ci lombolola volondaka. Pole, nda wa ilikile umue o kasi oku tẽlisa elinga liaco liohenda loku popia hati: “Eci oco ci lomboloka ongangu yohenda,” ondaka yaco nda ya kuata vali elomboloko loku leluka. Yehova wa lingavo ocina cimuamue oco a tu kuatise oku kuata elomboloko ndomo eye a tuwa. Eye ka lisituluile lika volondaka, pole, wa ci lingavo poku tu ĩha Omõlaye. Pocakati  covilinga via Yesu, tu pondola oku mola ovituwa via Suku. Pokati kovolandu Avanjeliu atiamẽla ku Yesu, Yehova o kasi loku popia hati: “Eci oco ame nda tuwa.” Nye Embimbiliya li tu sapuila catiamẽla ku Yesu eci a kala palo posi?

18. Yesu wa lekisa ndati ovituwa ndeci: unene, esunga kuenda olondunge?

¹⁸ Yesu wa lekisa ciwa ovituwa vikuãla via velapo via Suku. Eye wa kuata unene woku malako ovovei, onjala kuenda olofa. Yesu ka sokisiwa lomanu vakuacipululu vana va talavaya lãvi lunene va kuete, momo eye lalimue eteke a talavayele lunene wovikomo oco a likuatise eye muẽle ale oco a pange cĩvi komanu vakuavo. (Mateo 4:2-4) Yesu wa solele esunga. Eye wa temele calua eci a mola vakuakulandisa vonembele okuti, va kala oku nyana omanu poku vokiyako ondando. (Mateo 21:12, 13) Eye ka tatele locame olohukũi la vana va kala oku talisiwa ohali, pole, wa va kuatisa oku “sanga ekavuluko.” (Mateo 11:4, 5, 28-30) Kua kala etepiso ka li sokisiwa kalongiso olondunge a Yesu una “wa velapo okuti Salomone o sule.” (Mateo 12:42) Pole, Yesu lalimue eteke a lipandele lolondunge viaye. Olondaka viaye via vetiyile ovitima viomanu vaño, momo alongiso aye a sungulukile kuenda a lelukile oku a kapako.

19, 20. (a) Lonjila yipi Yesu a kala ongangu ya velapo yocisola? (b) Poku tanga loku sokolola catiamẽla kongangu ya Yesu, nye tu sukila oku ivaluka?

¹⁹ Yesu wa kala ongangu ya velapo yocisola. Vokuenda kupange waye wosi woku kunda, wa lekisa ocisola volonepa vialua, oku kongelamo ocikembe lohenda. Eci a enda oku mola omanu va tala ohali, Yesu wa va kuatelele ohenda yalua. Olonjanja vialua ohenda yaye, yo vetiya oku yi lekisa vovilinga. (Mateo 14:14) Ndaño okuti Yesu wa sakula olombei, loku tekula vana va kala lonjala, wa lekisa ohenda lonjila yimue ya velapo vali. Eye wa kuatisa omanu oku kũlĩha, oku tava kuenda oku sola ocili catiamẽla Kusoma wa Suku, una u ka nena asumũlũho ka a pui ku vosi. (Marko 6:34; Luka  4:43) Ca velapo vali ceci okuti, Yesu wa lekisa lonjila ya velapo ocisola poku eca olumue omuenyo waye oco a tu kuatise.—Yoano 15:13.

²⁰ Anga hẽ ci komõhisa nda omanu vakuanyamo osi kuenda vakuavisoko viosi va vetiyiwa oku amela ku Yesu ukuacikembe haeye ukuahenda? (Marko 10:13-16) Omo liaco, poku tanga loku sokolola catiamẽla kongangu ya Yesu, otembo yosi tu ivaluki okuti, Vomõlaco omo tu muila esetahãlo lia Isiaye.—Va Heveru 1:3.

21, 22. Voku sanda Yehova mua kongela nye? Nye ci sangiwa velivulu lilo oco ci tu kuatise kelikolisilo liaco?

²¹ Yehova poku lisitulula Vondaka yaye, ka sile atatahãi okuti, eye o yongola okuti tu amela kokuaye. Vepuluvi limuamue, eye ka tu kisika oku sanda ukamba umue u taviwa laye. Omo liaco, ca tamba kokuetu oku sanda Yehova “osimbu eye a pondola oku sangiwa.” (Isaya 55:6) Voku sanda kuaco Yehova mua kongela oku kũlĩha ovituwa viaye kuenda onjila ndomo a linga ovina via situluiwa Vembimbiliya. Elivulu o kasi oku tanga cilo, lia pangiwila oku ku kuatisa konepa eyi.

²² Ove o ka limbuka okuti, elivulu lilo lia tepiwa volonepa  ndomo ci likuata lovituwa vikuãla via Yehova ndeci: unene, esunga, olondunge kuenda ocisola. Onepa lonepa, yi fetika lulandu umue u teta onimbu wocituwa locituwa. Ovipama vi kuãi vonepa, vi lombolola ndomo Yehova a lekisa ocituwa caco volonepa via liyekaila. Vonepa lonepa mu sangiwavo ocipama cimue ci lombolola ndomo Yesu a lekisa ongangu yocituwa caco kuenda ocipama cimue ci lekisa ndomo tu pondola oku kapako ocituwa caco komuenyo wetu.

23, 24. (a) Lombolola ocimãho cokakasia “Apulilo Oku Sokolola.” (b) Oku sokolola ku ka tu kuatisa ndati oku amela vali ciwa ku Suku?

²³ Kefetikilo liocipama cilo, muli onepa yimue yilikasi losapi yokuti: “Apulilo Oku Sokolola.” Ndeci, tala  okakasia kemẽla 24. Ovinimbu Viembimbiliya kuenda apulilo, ka via pongiyiwile oco vi kale vioku pitulula ovipama. Pole, via pangiwa locimãho coku ku kuatisa oku sokolola kolonepa vikuavo via velapo viulandu waco. O talavaya ndati ciwa lonepa eyi? Sanda ovinimbu viosi Viembimbiliya via tukuiwa kuenje vi tanga lutate. Noke, seteka oku tambulula epulilo li li kuãi lovisonehua viaco. Sokolola katambululo. Citava okuti, o linga akonomuiso. Lipula ndoco: ‘Ulandu owu u ndi longisa nye catiamẽla ku Yehova? Ndu u kapako ndati komuenyo wange? Ndi kuatisa lawo ndati vakuetu?’

²⁴ Oku sokolola kuaco ku tu kuatisa vali ciwa oku amela ku Yehova. Momo lie? Embimbiliya li tokekisa oku sokolola kuenda lutima. (Olosamo 19:14) Eci tu sokolola lonjongole yalua kovina tua lilongisa viatiamẽla ku Suku, asapulo aco a iñila vutima wetu wocindekaise, kuenje onjila ndomo tu sokolola, yi tu vetiya oku ci lekisa vovilinga. Ocisola tu kuetele Suku ci pama, kuenje ocisola caco ci tu vetiya oku u sanjuisa Ndekamba lietu li soliwe calua. (1 Yoano 5:3) Oco tu kuate ukamba waco, tu sukila oku kũlĩha ovituwa via Yehova kuenda onjila ndomo a tetulula ovina. Tete, tu kũlĩhĩsi onepa yimue yekalo lia Suku yina yi tu vetiya oku amela kokuaye okuti—oku kola.