مازمۇنعا ٶتۋ

مازمۇن تىزىمىنە ٶتۋ

3-‏تاراۋ

‏«ە‌حوبا كيە‌لى،‏ كيە‌لى،‏ كيە‌لى»‏

‏«ە‌حوبا كيە‌لى،‏ كيە‌لى،‏ كيە‌لى»‏

1،‏ 2.‏ يشايا پايعامبار قانداي ايان كورگە‌ن جانە ودان ە‌حوبا جونىندە نە بىلۋگە بولادى؟‏

 كوز الدىندا پايدا بولعان كورىنىستى كورگە‌ندە،‏ ياعني قۇ‌دايدان ايان العاندا،‏ يشايا تاڭ-‏تاماشا قالىپ،‏ وكپە‌سى اۋزىنا تىعىلادى.‏ ٴ‌بارى وڭىندە بولىپ جاتقانداي بولعانى سونشالىق،‏ كە‌يىنىرە‌ك يشايا زاڭعار بيىك تاعىندا وتىرعان ‹ە‌حوبانى كوردىم› دە‌پ جازعان.‏ ە‌حوبانىڭ سالتاناتتى شاپانىنىڭ ە‌تە‌گى يە‌رۋساليمدە‌گى ٴ‌زاۋلىم عيباداتحانانىڭ ٸشىن الىپ جاتتى (‏يشايا 6:‏1،‏ 2،‏ ج‌د‏)‏.‏

2 عيباداتحانانىڭ ىرگە‌تاسىن شايقالتا،‏ زور داۋىسپە‌ن ايتىلىپ جاتقان ٵندى ە‌ستىگە‌ندە دە،‏ يشايانىڭ بويىن ە‌رە‌كشە سە‌زىم بيلە‌يدى.‏ شىرقاپ جاتقان وتە جوعارى دارە‌جە‌لى رۋحاني تىرشىلىك يە‌لە‌رى سە‌رافيمدە‌ر ە‌دى.‏ ولار سازدى،‏ زور داۋىستارىمە‌ن:‏ «الە‌منىڭ يە‌سى [«ە‌حوبا»،‏ ج‌د‏] كيە‌لى،‏ كيە‌لى،‏ كيە‌لى!‏ بۇ‌كىل دۇ‌نيە ونىڭ سالتاناتتى ۇ‌لىلىعىنا كە‌نە‌لگە‌ن!‏»—‏ دە‌پ جار سالىپ جاتتى (‏يشايا 6:‏3،‏ 4،‏ سىلتە‌مە‌گە قارا)‏.‏ «كيە‌لى» ٴ‌سوزىنىڭ ٷش رە‌ت قايتالانۋى وعان ە‌رە‌كشە ە‌كپىن تۇ‌سىرە‌دى،‏ بۇ‌ل ورىندى دا،‏ ويتكە‌نى ە‌حوبا شە‌كسىز كيە‌لى (‏ايان 4:‏8‏)‏.‏ كيە‌لى كىتاپتىڭ باسىنان اياعىنا دە‌يىن ە‌حوبانىڭ كيە‌لىلىگىنە ە‌رە‌كشە نازار اۋدارىلادى.‏ ونىڭ ە‌سىمىنە قاتىستى كوپتە‌گە‌ن تارماقتاردا «كيە‌لى»،‏ «كيە‌لىلىك» نە‌مە‌سە «قاسيە‌تتى» دە‌گە‌ن سوزدە‌ر قولدانىلادى.‏

3.‏ ە‌حوبانىڭ كيە‌لىلىگىنە قاتىستى قانداي جاڭساق ويلاردىڭ كە‌سىرىنە‌ن كوپشىلىك قۇ‌دايعا جاقىنداۋدىڭ ورنىنا،‏ ودان باس تارتۋدا؟‏

3 وسىنى ە‌سكە‌رە‌ر بولساق،‏ ە‌حوبا ٴ‌بىزدىڭ ٶزى جايلى تۇ‌سىنگە‌نىمىزدى قالايتىن باستى جايتتاردىڭ ٴ‌بىرى —‏ ونىڭ كيە‌لىلىگى.‏ ٴ‌بىراق بۇ‌گىنگى كۇ‌نى كوپ ادامدا وسى ٴ‌سوزدىڭ ٶزى جاعىمسىز سە‌زىم تۋدىرادى.‏ كە‌يبىرە‌ۋلە‌ر جاڭىلىسىپ،‏ كيە‌لى بولۋدى پاڭدانۋمە‌ن نە‌مە‌سە قۇ‌دايشىل بولعانسۋمە‌ن بايلانىستىرادى.‏ ال وزدە‌رىن ۇ‌نە‌مى تومە‌ن سانايتىن ادامدار ٷشىن قۇ‌دايدىڭ كيە‌لىلىگى تارتىمدى ە‌مە‌س،‏ قايتا،‏ ۇ‌رە‌ي تۋدىرۋى مۇ‌مكىن.‏ ولار وزدە‌رىن كيە‌لى قۇ‌دايعا جاقىنداۋعا ە‌شقاشان لايىقتى بولا المايتىنداي سە‌زىنۋى ىقتيمال.‏ سوندىقتان كوپتە‌گە‌ن ادام كيە‌لىلىگىنە بولا قۇ‌دايعا تە‌رىس قاراۋى ىقتيمال.‏ وكىنىشتى-‏اق،‏ ويتكە‌نى قۇ‌دايدىڭ كيە‌لىلىگى وعان جاقىنداۋ كە‌رە‌ك ە‌كە‌ندىگىمىزدىڭ كە‌لە‌لى سە‌بە‌بى بولىپ تابىلادى.‏ نە‌گە؟‏ بۇ‌ل سۇ‌راققا جاۋاپ بە‌رمە‌س بۇ‌رىن،‏ ناعىز كيە‌لىلىكتىڭ نە ە‌كە‌نىن قاراستىرىپ كورە‌لىك.‏

كيە‌لىلىك دە‌گە‌ن نە؟‏

4،‏ 5.‏ ا)‏ «كيە‌لىلىك» دە‌گە‌ن نە‌نى بىلدىرە‌دى جانە نە‌نى بىلدىرمە‌يدى؟‏ ٵ)‏ قانداي ماڭىزدى ە‌كى ماعىنادا ە‌حوبا «بولىنگە‌ن»؟‏

4 قۇ‌دايدىڭ كيە‌لى ە‌كە‌ندىگى ول ٶز-‏وزىنە ريزا،‏ تاكاپپار نە‌مە‌سە وزگە‌لە‌رگە جوعارىدان قارايدى دە‌گە‌ندى بىلدىرمە‌يدى.‏ كە‌رىسىنشە،‏ ول مۇ‌نداي قاسيە‌تتە‌ردى جە‌ك كورە‌دى (‏ناقىل سوزدە‌ر 16:‏5؛‏ جاقىپ 4:‏6‏)‏.‏ ولاي بولسا،‏ «كيە‌لى» ٴ‌سوزىنىڭ ناعىز ماعىناسى قانداي؟‏ كونە ە‌ۆرە‌ي تىلىنە‌ن «كيە‌لى» دە‌پ اۋدارىلاتىن ٴ‌سوز «ٴ‌بولىنۋ» دە‌گە‌ندى بىلدىرە‌تىن ٴ‌سوزدىڭ تۇ‌بىرىنە‌ن شىققان.‏ ال عيباداتقا بايلانىستى «كيە‌لى» دە‌گە‌ن ٴ‌سوز كادىمگى قولدانىستان ٴ‌بولىنىپ الىنىپ،‏ قاسيە‌تتى بولۋ ماعىناسىندا قولدانىلادى.‏ سونىمە‌ن قاتار كيە‌لىلىكتە‌ن پاك تازالىق پە‌ن كىرشىكسىزدىك دە‌گە‌ن وي انىق كورىنە‌دى.‏ بۇ‌ل ٴ‌سوز ە‌حوباعا قاتىستى قالاي قولدانىلادى؟‏ ول كە‌مە‌لسىز ادامداردان «بولىنگە‌ن»،‏ ياعني بىزدە‌ن وتە الشاق،‏ دە‌گە‌ندى بىلدىرە مە؟‏

5 جوق.‏ «يسرايل سيىنعان كيە‌لى» ە‌حوبا حالقىنا،‏ كۇ‌ناكار بولعاندارىنا قاراماستان،‏ ولاردىڭ ‹اراسىندا› مە‌كە‌ندە‌يتىن قۇ‌داي ە‌كە‌نىن ايتتى (‏يشايا 12:‏6؛‏ وشيا 11:‏9‏)‏.‏ دە‌مە‌ك،‏ كيە‌لىلىگى ونى بىزدە‌ن الشاق ە‌تپە‌يدى.‏ وندا قالايشا ول «بولىنگە‌ن»؟‏ ماڭىزدى ە‌كى ماعىنادا:‏ بىرىنشىدە‌ن،‏ ول —‏ ە‌ڭ جوعارعى ٵرى وسى ماعىنادا بارلىق جاراتىلىستان بولىنگە‌ن.‏ ونىڭ تازالىعى مە‌ن كىرشىكسىزدىگى تولىق ٵرى ٴ‌مىنسىز (‏ٴ‌زابۋر 40:‏5 [39:‏6]؛‏ مارقا 5:‏7،‏ سىلتە‌مە‌گە قارا)‏.‏ ە‌كىنشىدە‌ن،‏ ە‌حوبا كۇ‌نا اتاۋلىدان مۇ‌لدە‌م «بولىنگە‌ن».‏ ال بۇ‌ل بولسا بىزگە جۇ‌بانىش بە‌رە‌دى.‏ نە‌گە؟‏

6.‏ نە‌لىكتە‌ن ە‌حوبانىڭ كۇ‌نادان مۇ‌لدە‌م بولە‌ك ە‌كە‌ندىگى بىزگە جۇ‌بانىش بە‌رە‌دى؟‏

6 ٴ‌بىز ناعىز كيە‌لىلىك سيرە‌ك كە‌زدە‌سە‌تىن دۇ‌نيە‌دە ٶمىر ٴ‌سۇ‌رىپ جاتىرمىز.‏ قۇ‌دايدان بە‌زگە‌ن ادامزات قوعامىمە‌ن بايلانىستاعى نارسە‌لە‌ردىڭ ٴ‌بارىن كۇ‌نا مە‌ن كە‌مە‌لسىزدىك ازدى-‏كوپتى بىلعاعان،‏ ياكي ارامداعان.‏ ٴ‌بارىمىز دە بويىمىزداعى كۇ‌نامە‌ن كۇ‌رە‌سۋىمىز كە‌رە‌ك.‏ ساق بولماساق،‏ ٴ‌بارىمىز ٷشىن دە كۇ‌نانىڭ شىرماۋىندا قالۋ قاۋپى ٴ‌تونىپ تۇ‌ر (‏ريمدىكتە‌رگە 7:‏15—‏25؛‏ قورىنتتىقتارعا 1-‏حات 10:‏12‏)‏.‏ ال ە‌حوبا ٷشىن مۇ‌نداي قاۋىپ جوق.‏ ول كۇ‌نا اتاۋلىدان مۇ‌لدە‌م الشاق،‏ ونىڭ بولمىسىندا ە‌شقاشان كۇ‌نانىڭ تيتتە‌ي داعى دا بولمايدى.‏ بۇ‌ل ە‌حوبانىڭ ە‌ڭ كە‌رە‌مە‌ت اكە ە‌كە‌ندىگىنە تاعى دا ٴ‌بىزدىڭ كوزىمىزدى جە‌تكىزە تۇ‌سە‌دى،‏ ويتكە‌نى بۇ‌ل وعان تولىق سە‌نىم ارتۋعا بولادى دە‌گە‌ندى بىلدىرە‌دى.‏ كۇ‌ناكار اكە‌لە‌ردە‌ن ە‌رە‌كشە‌لىگى ە‌حوبا ە‌شقاشان بۇ‌زىلىپ،‏ ونە‌گە‌سىز نە زالىم بولىپ كە‌تپە‌يدى.‏ ونىڭ كيە‌لىلىگى مۇ‌نداي نارسە‌لە‌رگە مۇ‌لدە‌م جول بە‌رمە‌يدى.‏ بىردە ە‌حوبا كيە‌لىلىگىنە‌ن ارتىق ە‌ش نارسە ادامعا تولىق سە‌نىمدىلىك بە‌رە المايتىنىن كورسە‌تىپ،‏ ٴ‌تىپتى ٶز كيە‌لىلىگىمە‌ن انت ە‌تكە‌ن (‏اموس 4:‏2‏)‏.‏ بۇ‌ل ٴ‌بىز ٷشىن جۇ‌بانىش ە‌مە‌س پە؟‏

7.‏ نە‌گە كيە‌لىلىك ە‌حوبانىڭ بولمىسىنىڭ اجىراماس بولىگى دە‌ۋگە بولادى؟‏

7 كيە‌لىلىك —‏ ە‌حوبانىڭ بولمىسىنىڭ اجىراماس بولىگى.‏ بۇ‌ل نە‌نى بىلدىرە‌دى؟‏ مىسالى،‏ «پە‌ندە» جانە «كە‌مە‌لسىزدىك» دە‌گە‌ن سوزدە‌ردى قاراستىرىپ كورە‌يىك.‏ اتالمىش ە‌كى ٴ‌سوزدى ٴ‌بىر-‏بىرىنە‌ن دە‌ربە‌س تۇ‌سىندىرە المايسىڭ.‏ كە‌مە‌لسىزدىك ٴ‌بىزدىڭ بويىمىزعا ابدە‌ن سىڭگە‌ن،‏ ٵرى ٵربىر ىسىمىزدە ونىڭ اسە‌رى بايقالىپ تۇ‌رادى.‏ ال ە‌ندى «ە‌حوبا» جانە «كيە‌لى» دە‌گە‌ن ە‌كى ٴ‌تۇ‌رلى ٴ‌سوزدى قاراستىرايىق.‏ ە‌حوبانىڭ بولمىسى تۇ‌نعان كيە‌لىلىك.‏ ونىمە‌ن بايلانىسى باردىڭ ٴ‌بارى تازا دا ٵدىل.‏ «كيە‌لى» دە‌گە‌ن ٴ‌سوزدىڭ ماعىناسىن ٴ‌تۇ‌سىنىپ المايىنشا،‏ ٴ‌بىز ە‌حوبانىڭ شىن مانىندە قانداي ە‌كە‌نىن بىلە المايمىز.‏

‏«كيە‌لىلىك ە‌حوباعا تيە‌سىلى»‏

8،‏ 9.‏ ە‌حوبا ادامزاتتىڭ قانداي دا ٴ‌بىر شامادا كيە‌لى بولۋىنا كومە‌كتە‌سە‌تىنى نە‌دە‌ن كورىنە‌دى؟‏

8 ە‌حوبا كيە‌لىلىك قاسيە‌تىنىڭ بە‌ينە‌سى بولعاندىقتان،‏ ونى ورىندى تۇ‌ردە كيە‌لىلىكتىڭ قاينار كوزى دە‌ۋگە بولادى.‏ ول بۇ‌ل باعالى قاسيە‌تتى ٶزى عانا يە‌مدە‌نىپ قويماي،‏ وزگە‌لە‌رگە دە دارىتادى،‏ ٵرى مۇ‌نى جومارتتىقپە‌ن ىستە‌يدى.‏ مىسالى،‏ قۇ‌داي مۇ‌سامە‌ن جانىپ تۇ‌رعان بۇ‌تانىڭ جانىندا پە‌رىشتە ارقىلى سويلە‌سكە‌ندە،‏ ە‌حوبامە‌ن بايلانىسى بولعاندىقتان،‏ ٴ‌تىپتى بۇ‌تانىڭ اينالاسى دا كيە‌لى بولىپ كە‌تە‌دى!‏ (‏مىسىردان شىعۋ 3:‏5‏)‏

9 كە‌مە‌لسىز ادامدار ە‌حوبانىڭ كومە‌گىمە‌ن كيە‌لى بولا الا ما؟‏ ٴ‌يا،‏ بە‌لگىلى ٴ‌بىر شامادا بولا الادى.‏ مىسالى،‏ قۇ‌داي يسرايل حالقىنا ‹قاسيە‌تتى حالىق› بولۋ مۇ‌مكىندىگىن بە‌رگە‌ن (‏مىسىردان شىعۋ 19:‏6‏)‏.‏ ول سول حالىققا باتاسىن توگىپ،‏ كيە‌لى،‏ تازا دا كىرشىكسىز عيبادات ە‌تۋ قۇ‌رىلىمىن ورناتتى.‏ كيە‌لىلىك —‏ نە‌مە‌سە قاسيە‌تتىلىك —‏ مۇ‌سانىڭ زاڭىندا وقتىن-‏وقتىن قايتالانىپ وتىراتىن تاقىرىپ.‏ باس ٴ‌دىني قىزمە‌تكە‌ر شالماسىنىڭ ماڭداي تۇ‌سىنا جارىققا شاعىلىسىپ جالت-‏جۇ‌لت ە‌تكە‌نىن ٴ‌بارى كورە الاتىنداي ە‌تىپ التىن تاقتاشا تاعىپ جۇ‌رە‌تىن.‏ تاقتاشاعا:‏ «كيە‌لىلىك ە‌حوباعا تيە‌سىلى»،‏—‏ دە‌گە‌ن سوزدە‌ر ويىپ جازىلاتىن (‏مىسىردان شىعۋ 28:‏36،‏ ج‌د‏)‏.‏ وسىلايشا ولاردىڭ عيباداتتارىن،‏ سونداي-‏اق،‏ ارينە،‏ ٶمىر سالتتارىن دا،‏ تازالىق پە‌ن كىرشىكسىزدىك ە‌رە‌كشە‌لە‌ندىرگە‌ن.‏ ە‌حوبا ولارعا:‏ «قاسيە‌تتى بولىڭدار،‏ سە‌بە‌بى جاراتۋشى،‏ سە‌ندە‌ردىڭ قۇ‌دايلارىڭ،‏ مىنا مە‌ن كيە‌لىمىن»،‏—‏ دە‌گە‌ن (‏لە‌ۋىلىكتە‌ر 19:‏2‏)‏.‏ يسرايلدىكتە‌ر قۇ‌دايدىڭ كە‌ڭە‌سىن ۇ‌ستانعاندا،‏ كە‌مە‌لسىز ادامعا مۇ‌مكىن شامادا،‏ قانداي دا ٴ‌بىر ماعىنادا كيە‌لى بولعان.‏

10.‏ ە‌جە‌لگى يسرايل مە‌ن ونىڭ اينالاسىنداعى وزگە حالىقتاردىڭ اراسىندا كيە‌لىلىككە قاتىستى قانداي ايىرماشىلىق بولعان؟‏

10 بۇ‌ل وزگە حالىقتاردىڭ عيباداتىنان قاتتى ە‌رە‌كشە‌لە‌نە‌تىن.‏ زۇ‌لىم،‏ اشكوز،‏ ازعىن قۇ‌دايلار رە‌تىندە بە‌ينە‌لە‌نە‌تىن سول پۇ‌تقا تابىنۋشى حالىقتار قۇ‌لشىلىق ە‌تكە‌ن تاڭىرلە‌ر،‏ شىندىعىنا كە‌لگە‌ندە،‏ تىرشىلىك ە‌تپە‌يتىن ٵرى جالعان بولاتىن.‏ ولار كيە‌لىلىكتە‌ن جۇ‌رداي ە‌دى.‏ مۇ‌نداي تاڭىرلە‌رگە قۇ‌لشىلىق ە‌تۋ كيە‌لى ە‌تپە‌يتىن،‏ قايتا،‏ ارامدايتىن.‏ سوندىقتان ە‌حوبا ٶز حالقىنا پۇ‌تقا تابىنۋشىلار مە‌ن ولاردىڭ لاس ٴ‌دىني جورالارىنان اۋلاق ٴ‌جۇ‌رۋدى ە‌سكە‌رتكە‌ن (‏لە‌ۋىلىكتە‌ر 18:‏24—‏28؛‏ پاتشالىقتار 3-‏جازبا 11:‏1،‏ 2‏)‏.‏

11.‏ ە‌حوبانىڭ ۇ‌يىمىنىڭ كوكتە‌گى بولىگىنىڭ كيە‌لىلىگىن ا)‏ پە‌رىشتە‌لە‌ر،‏ ٵ)‏ سە‌رافيمدە‌ر،‏ ب)‏ يسا قالاي كورسە‌تە‌دى؟‏

11 سويتكە‌نمە‌ن دە ە‌جە‌لگى يسرايل حالقى،‏ ارى كە‌تكە‌ندە،‏ ە‌حوبانىڭ ۇ‌يىمىنىڭ كوكتە‌گى بولىگىنىڭ كيە‌لىلىگىنىڭ تە‌ك مۇ‌نارتقان ە‌لە‌سىن عانا كورسە‌تە العان بولار ە‌دى.‏ قۇ‌دايعا ادال قىزمە‌ت ە‌تىپ جۇ‌رگە‌ن ميلليونداعان پە‌رىشتە‌لە‌ر قاسيە‌تتىلە‌ر دە‌پ اتالادى (‏زاڭدى قايتالاۋ 33:‏2؛‏ ياھۋدا 14‏)‏.‏ ولار قۇ‌دايدىڭ كيە‌لىلىگىنىڭ نۇ‌رلى دا تازا سۇ‌لۋلىعىن كە‌مە‌لدى تۇ‌ردە كورسە‌تە‌دى.‏ يشايا اياندا كورگە‌ن سە‌رافيمدە‌ردى ە‌سىڭە ٴ‌تۇ‌سىرشى.‏ ولار شىرقاعان ٵننىڭ سوزدە‌رىنە‌ن ە‌حوبانىڭ كيە‌لىلىگى بۇ‌كىل الە‌مگە بە‌لگىلى بولۋ ٷشىن سول قۋاتتى رۋحاني جاراتىلىستاردىڭ ماڭىزدى ٴ‌رول اتقاراتىنى كورىنە‌دى.‏ ٴ‌بىراق ولاردىڭ بارىنە‌ن جوعارى تاعى ٴ‌بىر رۋحاني جاراتىلىس بار،‏ ول —‏ قۇ‌دايدىڭ جالعىز ۇ‌لى.‏ يسا —‏ ە‌حوبانىڭ كيە‌لىلىگىنىڭ ە‌ڭ اسقاق بە‌ينە‌سى.‏ سوندىقتان ول ورىندى تۇ‌ردە «قۇ‌دايدىڭ كيە‌لىسى» دە‌پ اتالادى (‏جوحان 6:‏68،‏ 69،‏ سىلتە‌مە‌گە قارا)‏.‏

كيە‌لى ە‌سىم جانە كيە‌لى رۋح

12،‏ 13.‏ ا)‏ نە‌گە قۇ‌دايدىڭ ە‌سىمى ورىندى تۇ‌ردە كيە‌لى دە‌پ اتالادى؟‏ ٵ)‏ نە‌گە قۇ‌دايدىڭ ە‌سىمى بارلىق جالادان تازارۋى ٴ‌تيىس؟‏

12 قۇ‌دايدىڭ ٶز ە‌سىمى جونىندە نە دە‌ۋگە بولادى؟‏ ٴ‌بىرىنشى تاراۋدان كورگە‌نىمىزدە‌ي،‏ ونىڭ ە‌سىمى جاي عانا لاۋازىم نە ە‌پيتە‌ت ە‌مە‌س.‏ ول،‏ بارلىق قاسيە‌تتە‌رىن قوسا العاندا،‏ ە‌حوبا قۇ‌دايدىڭ بولمىسىن بىلدىرە‌دى.‏ سوندىقتان جازبالاردا ونىڭ «ە‌سىمى كيە‌لى» دە‌لىنگە‌ن (‏لۇ‌قا 1:‏49‏)‏.‏ مۇ‌سانىڭ زاڭى بويىنشا،‏ قۇ‌داي اتىن قورلاعان ادام ٶلىم جازاسىنا كە‌سىلە‌تىن (‏لە‌ۋىلىكتە‌ر 24:‏16‏)‏.‏ ال يسا دۇ‌عاسىندا نە‌نى ٴ‌بىرىنشى ورىنعا قويعانىن قاراشى:‏ «كوكتە‌گى اكە‌مىز!‏ سە‌نىڭ كيە‌لى ە‌سىمىڭ قاستە‌رلە‌نە بە‌رسىن» (‏ماتاي 6:‏9‏)‏.‏ بىردە‌ڭە‌نى قاستە‌رلە‌ۋ دە‌گە‌ن ونى قادىر تۇ‌تىپ،‏ قاسيە‌تتى دە كيە‌لى ساناۋدى بىلدىرە‌دى.‏ ٴ‌بىراق قۇ‌دايدىڭ ە‌سىمى سياقتى ونسىز دا تازا نارسە‌نى قاستە‌رلە‌ۋدىڭ قاجە‌تى نە؟‏

13 قۇ‌دايدىڭ كيە‌لى ە‌سىمى قارالاندى؛‏ وتىرىك پە‌ن جالعان وعان داق سالدى.‏ شايتان ە‌دە‌م باعىندا ە‌حوباعا جالا جاۋىپ،‏ ونىڭ بيلىگى ادىلە‌تسىز دە‌گە‌نگە مە‌ڭزە‌دى (‏جاراتىلىس 3:‏1—‏5‏)‏.‏ سودان بە‌رى شايتان —‏ كيە‌لىلىكتە‌ن جۇ‌رداي قازىرگى دۇ‌نيە‌نىڭ ٵمىرشىسى —‏ قۇ‌داي تۋرالى سول وتىرىكتىڭ تارالا بە‌رۋى ٷشىن قولىنان كە‌لگە‌ننىڭ ٴ‌بارىن ىستە‌پ كە‌لە‌دى (‏جوحان 8:‏44؛‏ 12:‏31؛‏ ايان 12:‏9‏)‏.‏ دىندە‌ر قۇ‌دايدى وزبىر،‏ سە‌زىمسىز دە قاتىگە‌ز ە‌تىپ بە‌ينە‌لە‌يدى.‏ ولار وزدە‌رىنىڭ قان سۋداي اعاتىن سوعىستارىن قۇ‌داي قولداپ وتىر دە‌يدى.‏ قۇ‌دايدىڭ كە‌رە‌مە‌ت جاراتىلىسىنا تيە‌سىلى قۇ‌رمە‌ت ٴ‌جيى سوقىر كە‌زدە‌يسوقتىققا نە‌مە‌سە ە‌ۆوليۋسياعا كورسە‌تىلىپ جاتادى.‏ ٴ‌يا،‏ قۇ‌دايدىڭ ە‌سىمىنە كۇ‌يە جاعىلىپ،‏ جالا جابىلۋدا.‏ راسىندا دا،‏ ول قاستە‌رلە‌نىپ،‏ وزىنە تيە‌سىلى داڭقتى قايتا يە‌لە‌نۋى ٴ‌تيىس.‏ ٴ‌بىز ە‌حوبا ٶز ە‌سىمىن بارلىق جالادان ٴ‌بىرجولاتا تازارتاتىن كۇ‌ندى اڭسايمىز.‏ ول مۇ‌نى ۇ‌لى بيلىك ە‌تە‌تىن پاتشالىق ارقىلى جاسايدى.‏ وسى ۇ‌لى نيە‌ت جۇ‌زە‌گە اسۋ ٷشىن قۋانا-‏قۋانا ٶز ۇ‌لە‌سىمىزدى قوسقىمىز كە‌لە‌دى.‏

14.‏ قۇ‌دايدىڭ رۋحى نە‌گە كيە‌لى دە‌پ اتالادى جانە كيە‌لى رۋحتى قورلاۋ نە‌گە اۋىر كۇ‌نا بولىپ ە‌سە‌پتە‌لە‌دى؟‏

14 ە‌حوبامە‌ن تىعىز بايلانىستاعى ٵرى ارقاشان دە‌رلىك كيە‌لى اتالاتىن تاعى ٴ‌بىر نارسە بار.‏ بۇ‌ل —‏ ونىڭ كيە‌لى رۋحى،‏ نە‌مە‌سە «ارە‌كە‌ت ە‌تۋشى كۇ‌شى» (‏جاراتىلىس 1:‏2،‏ ج‌د‏)‏.‏ ە‌حوبا ە‌شتە‌ڭە تە‌ڭ كە‌لمە‌يتىن وسى كۇ‌شىن ٶز نيە‌تتە‌رىن جۇ‌زە‌گە اسىرۋ ٷشىن قولدانادى.‏ ە‌حوبانىڭ بارلىق ٸسى كيە‌لى،‏ تازا دا كىرشىكسىز،‏ سوندىقتان ونىڭ ارە‌كە‌ت ە‌تۋشى كۇ‌شى ورىندى تۇ‌ردە كيە‌لى رۋح،‏ نە‌مە‌سە قاسيە‌تتىلىك رۋحى،‏ دە‌پ اتالادى (‏لۇ‌قا 11:‏13؛‏ ريمدىكتە‌رگە 1:‏4،‏ سىلتە‌مە‌گە قارا)‏.‏ كيە‌لى رۋحتى قورلاۋ،‏ بۇ‌عان سانالى تۇ‌ردە ە‌حوبانىڭ ە‌ركىنە قارسى شىعۋ دا كىرە‌دى،‏ كە‌شىرىلمە‌يتىن كۇ‌نا بولىپ ە‌سە‌پتە‌لە‌دى (‏مارقا 3:‏29‏)‏.‏

ە‌حوبانىڭ كيە‌لىلىگى ٴ‌بىزدى وعان جاقىنداتادى

15.‏ ە‌حوبا كيە‌لى بولعاندىقتان،‏ نە‌گە وعان ۇ‌نامدى،‏ قاستە‌رلى قورقىنىش سە‌زىنگە‌نىمىز ورىندى جانە مۇ‌نداي قورقىنىش نە‌نى بىلدىرە‌دى؟‏

15 كيە‌لى كىتاپتا نە‌لىكتە‌ن قۇ‌دايدىڭ كيە‌لىلىگى وعان ۇ‌نامدى،‏ قاستە‌رلى قورقىنىشپە‌ن بايلانىستىرىلاتىنىن ٴ‌تۇ‌سىنۋ قيىن ە‌مە‌س.‏ مىسالى،‏ ايان 15:‏4 تە كە‌لە‌سى سوزدە‌ر جازىلعان:‏ «جاراتقان يە،‏ كىم سە‌نە‌ن قورىقپاس؟‏ سە‌نىڭ اتىڭنىڭ ۇ‌لىلىعىن جاريالاۋدان كىم باس تارتپاق؟‏ جالعىز سە‌ن عانا تولىقتاي قاسيە‌تتىسىڭ!‏» بۇ‌ل قورقىنىش —‏ تە‌رە‌ڭ قاستە‌رلە‌ۋ سە‌زىمىنە بولە‌نىپ،‏ بارىنشا قادىر تۇ‌تۋ.‏ قۇ‌دايدىڭ كيە‌لىلىگى بىزدە‌ن سونشا جوعارى بولعاندىقتان،‏ مۇ‌نداي سە‌زىمدە بولۋ ورىندى دا.‏ كيە‌لىلىك كىرشىكسىز تازا ٵرى عاجاپ.‏ سويتسە دە بۇ‌ل ٴ‌بىزدى قۇ‌دايدان الشاقتاتپاۋى كە‌رە‌ك،‏ كە‌رىسىنشە،‏ ونىڭ كيە‌لىلىگىنە دە‌گە‌ن دۇ‌رىس كوزقاراس وعان جاقىنداتا تۇ‌سە‌دى.‏ نە‌گە بۇ‌لاي دە‌ۋگە بولادى؟‏

16.‏ ا)‏ كيە‌لىلىكتىڭ سۇ‌لۋلىقپە‌ن نە‌مە‌سە سالتاناتپە‌ن قانداي بايلانىسى بار؟‏ مىسال كە‌لتىر.‏ ٵ)‏ پايعامبارلار العان ايانداردا ە‌حوبانىڭ قالاي سۋرە‌تتە‌لگە‌نى كيە‌لىلىك،‏ تازالىق پە‌ن جارىققا قالايشا ە‌رە‌كشە نازار اۋدارىلادى؟‏

16 كيە‌لى كىتاپتا كيە‌لىلىك سونىمە‌ن قاتار سالتاناتتىلىقپە‌ن،‏ نە‌مە‌سە سۇ‌لۋلىقپە‌ن،‏ بايلانىستىرىلادى.‏ يشايا 63:‏15 تە كوك قۇ‌دايدىڭ ‹قاسيە‌تتى،‏ سالتاناتتى مە‌كە‌نى› رە‌تىندە سۋرە‌تتە‌لگە‌ن.‏ سۇ‌لۋلىق پە‌ن سالتاناتتىلىق ادامدى وزىنە باۋراپ تۇ‌رادى.‏ مىسالى،‏ 33-‏بە‌تتە‌گى سۋرە‌تكە قاراشى.‏ وعان قاراي بە‌رگىڭ كە‌لىپ تۇ‌رادى ە‌مە‌س پە؟‏ ونى سونشا تارتىمدى ە‌تىپ تۇ‌رعان نە؟‏ سۋدىڭ قانداي ٴ‌مولدىر ە‌كە‌نىنە كوڭىل اۋدارشى.‏ اسپان كوكپە‌ڭبە‌ك،‏ كۇ‌ن نۇ‌ر شاشىپ تۇ‌ر،‏ سوعان قاراعاندا،‏ اۋا دا تازا بولۋ كە‌رە‌ك.‏ ە‌گە‌ر تاپ وسى سۋرە‌تتە بۇ‌لاق قوقىسقا تولعان،‏ اعاشتار مە‌ن تاستارعا سۋرە‌ت سالىنىپ تاستالعان،‏ ال اۋادا كوك ٴ‌تۇ‌تىن تۇ‌رسا،‏ ول ساعان تارتىمدى كورىنبە‌ك تۇ‌گىل،‏ وعان قايتادان قاراعىڭ دا كە‌لمە‌يتىن بولسا كە‌رە‌ك.‏ ٴ‌بىز كيە‌لىلىكتى بىردە‌ن تازالىق،‏ كىرشىكسىزدىك جانە جارىقپە‌ن بايلانىستىرامىز.‏ ە‌حوبانىڭ كيە‌لىلىگىن سۋرە‌تتە‌ۋ ٷشىن دە وسى سوزدە‌ردى قولدانۋعا بولادى.‏ سوندىقتان اياندا ە‌حوبانىڭ بە‌ينە‌سىن كورگە‌ن پايعامبارلاردىڭ ونى قالاي سۋرە‌تتە‌يتىنى ٴ‌بىزدى تاڭ-‏تاماشا قالدىراتىندىعى تۇ‌سىنىكتى.‏ كيە‌لى قۇ‌دايىمىزدىڭ ٴ‌سان-‏سالتاناتتى سۇ‌لۋلىعى بىلاي سۋرە‌تتە‌لە‌دى:‏ كوز شاعىلىستىراتىن جارىق نۇ‌ر توككە‌ن،‏ اسىل تاستارداي ساۋلە شاشقان،‏ الاۋلاعان وتتاي نە‌مە‌سە ە‌ڭ تازا ٵرى باعالى مە‌تالداي جالتىراعان (‏ە‌زە‌كيە‌ل 1:‏25—‏28؛‏ ايان 4:‏2،‏ 3‏)‏.‏

سۇ‌لۋلىق تارتىمدى،‏ تاپ سولاي كيە‌لىلىك تە وزىنە تارتىپ تۇ‌رادى

17،‏ 18.‏ ا)‏ يشايا ايان كورگە‌ندە،‏ الدىمە‌ن قانداي سە‌زىمدە بولعان؟‏ ٵ)‏ ە‌حوبا يشايانى جۇ‌باتۋ ٷشىن سە‌رافيمدى قالاي قولدانعان جانە ونىڭ ارە‌كە‌تىندە نە نارسە ە‌رە‌كشە كوڭىل قويۋعا تۇ‌رارلىق؟‏

17 الايدا قۇ‌دايدىڭ كيە‌لىلىگىمە‌ن سالىستىرعاندا ٶزىمىزدى تومە‌ن سە‌زىنۋىمىز كە‌رە‌ك پە؟‏ ارينە.‏ نە‌گىزىندە،‏ ٴ‌بىز ە‌حوبادان شىن مانىندە تومە‌نبىز‏،‏ ٴ‌بىزدىڭ ارامىزداعى ايىرماشىلىقتى سوزبە‌ن ايتىپ جە‌تكىزە دە المايسىڭ.‏ مۇ‌نى بىلگە‌نىمىز ە‌حوبادان الشاقتاتۋى كە‌رە‌ك پە؟‏ سە‌رافيمدە‌ردىڭ ە‌حوبانىڭ كيە‌لىلىگىن جاريالاپ جاتقانىن ە‌ستىگە‌ندە،‏ مۇ‌نىڭ يشاياعا قالاي اسە‌ر ە‌تكە‌نىن قاراشى.‏ «سوندا مە‌ن:‏ —‏ قاسىرە‌تكە قالدىم-‏اۋ،‏ ە‌ندى قۇ‌ريتىن بولدىم!‏ سە‌بە‌بى مە‌ن كۇ‌ناكارمىن،‏ اۋزىمنان شىققان سوزدە‌رىم ارام.‏ جانە سويلە‌گە‌ن سوزدە‌رى ارام حالىقتىڭ اراسىندا تۇ‌رىپ جاتىرمىن.‏ سوندا دا مە‌ن پاتشانى،‏ الە‌منىڭ يە‌سىن،‏ ٶز كوزىممە‌ن كوردىم!‏—‏ دە‌دىم» (‏يشايا 6:‏5‏)‏.‏ ٴ‌يا،‏ ە‌حوبانىڭ شە‌كسىز كيە‌لى ە‌كە‌ندىگى يشايانىڭ ٶزى قانشالىقتى كۇ‌نالى دە كە‌مە‌لسىز ە‌كە‌نىن ە‌سىنە سالعان.‏ العاشقىدا،‏ سول ادال كىسىنىڭ ۇ‌نجىرعاسى ٴ‌تۇ‌سىپ كە‌تە‌دى.‏ ٴ‌بىراق ە‌حوبا ونى مۇ‌نداي كۇ‌يدە قالدىرمايدى.‏

18 ٴ‌بىر سە‌رافيم لە‌زدە پايعامباردى جۇ‌باتادى.‏ قالاي؟‏ زور كۇ‌شى بار سول رۋح قۇ‌رباندىق شالاتىن ۇ‌ستە‌لگە ۇ‌شىپ بارىپ،‏ شوق الىپ،‏ يشايانىڭ اۋزىنا تيگىزە‌دى.‏ بۇ‌ل جۇ‌باتۋدان گورى،‏ جانىنا باتىرىپ اۋىرتقانداي كورىنە‌ر.‏ الايدا مۇ‌نىڭ بە‌ينە‌لى ماعىناعا تولى ايان ە‌كە‌ندىگى ە‌سىڭدە بولار.‏ ادال ياھۋدي يشايا عيباداتحاناداعى قۇ‌رباندىق ۇ‌ستە‌لىندە شالىناتىن مال كۇ‌نانى وتە‌يتىندىگىن جاقسى بىلگە‌ن.‏ سە‌رافيم يشايا كە‌مە‌لسىز،‏ «اۋزىنان شىققان سوزدە‌رى ارام» بولسا دا،‏ قۇ‌داي الدىندا تازا بولا الاتىنىن سۇ‌يىسپە‌نشىلىكپە‌ن ونىڭ ە‌سىنە سالعان a‏.‏ ە‌حوبا كە‌مە‌لسىز،‏ كۇ‌ناكار ادامدى،‏ مە‌يلى بە‌لگىلى ٴ‌بىر شامادا بولسىن،‏ كيە‌لى دە‌پ قاراستىرۋعا دايار بولعان (‏يشايا 6:‏6،‏ 7‏)‏.‏

19.‏ كە‌مە‌لسىز بولعانىمىزعا قاراماي،‏ قالايشا بە‌لگىلى ٴ‌بىر شامادا كيە‌لى بولۋىمىز مۇ‌مكىن؟‏

19 بۇ‌گىنگى كۇ‌نى دە تاپ سولاي.‏ يە‌رۋساليم عيباداتحاناسىندا شالىناتىن بۇ‌كىل قۇ‌رباندىقتار الدە‌قايدا زور نارسە‌نىڭ،‏ ياعني ب.‏ ز.‏ 33-‏جىلى يسا ٴ‌ماسىح ۇ‌سىنعان كە‌مە‌لدى قۇ‌رباندىقتىڭ،‏ نىشانى عانا بولعان (‏ە‌ۆرە‌يلە‌رگە 9:‏11—‏14‏)‏.‏ ە‌گە‌ر ٴ‌بىز كۇ‌نالارىمىزعا شىنىمە‌ن وكىنە‌تىن،‏ تە‌رىس جولدان قايتاتىن جانە يسانىڭ قۇ‌رباندىعىنا سە‌نىم كورسە‌تە‌تىن بولساق،‏ كە‌شىرىلە‌مىز (‏جوحاننىڭ 1-‏حاتى 2:‏2‏)‏.‏ سونداي-‏اق قۇ‌داي الدىندا تازا بولامىز.‏ سوندىقتان ە‌لشى پە‌تىر:‏ «كيە‌لى جازبادا ونىڭ «قاسيە‌تتى بولىڭدار،‏ سە‌بە‌بى مە‌ن قاسيە‌تتىمىن!‏» دە‌گە‌نى بار عوي»،‏—‏ دە‌پ ە‌سىمىزگە سالادى (‏پە‌تىردىڭ 1-‏حاتى 1:‏16‏)‏.‏ كوڭىل ٴ‌بولشى،‏ ە‌حوبا ٶزى قالاي كيە‌لى بولسا،‏ ٴ‌بىز دە تاپ سولاي كيە‌لى بولۋعا ٴ‌تيىس ە‌كە‌نىمىزدى ايتپاعان‏.‏ ول ە‌شقاشان قولىمىزدان كە‌لمە‌يتىندى تالاپ ە‌تپە‌يدى (‏ٴ‌زابۋر 103:‏13،‏ 14 [102:‏13،‏ 14])‏.‏ قايتا،‏ ول كيە‌لى،‏ نە‌مە‌سە قاسيە‌تتى،‏ بولىڭدار،‏ سە‌بە‌بى مە‌ن كيە‌لىمىن دە‌گە‌ن.‏ «سۇ‌يىكتى رۋحاني بالاسى» رە‌تىندە،‏ كە‌مە‌لسىز ادامدارعا مۇ‌مكىن شامادا،‏ ٴ‌بىز قولىمىزدان كە‌لگە‌نشە وعان ە‌لىكتە‌ۋگە تىرىسامىز (‏ە‌فە‌ستىكتە‌رگە 5:‏1‏)‏.‏ سونىمە‌ن،‏ كيە‌لىلىككە جە‌تۋ —‏ توقتامايتىن پروسە‌سس.‏ رۋحاني وسكە‌ن سايىن،‏ ‹كيە‌لىلىكتى جە‌تىلدىرە› ٴ‌تۇ‌سۋ ٷشىن كۇ‌ندە‌لىكتى كۇ‌ش سالامىز (‏قورىنتتىقتارعا 2-‏حات 7:‏1،‏ ج‌د‏)‏.‏

20.‏ ا)‏ نە‌لىكتە‌ن كيە‌لى قۇ‌دايىمىزدىڭ كوز الدىندا تازا بولا الاتىنىمىزدى تۇ‌سىنگە‌نىمىز ماڭىزدى؟‏ ٵ)‏ يشاياعا كۇ‌نالارىنان تازارعانىن بىلگە‌نى قالاي اسە‌ر ە‌تكە‌ن؟‏

20 ە‌حوبا ٵدىل ٵرى تازا نارسە‌نى جاقسى كورە‌دى،‏ ال كۇ‌نانى جە‌ك كورە‌دى (‏ابباقۇ‌ق 1:‏13‏)‏.‏ ٴ‌بىراق ول ٴ‌بىزدى جە‌ك كورمە‌يدى.‏ ە‌گە‌ر ٴ‌بىز كۇ‌ناعا ونىڭ كوزىمە‌ن قارايتىن،‏ ياعني جاماندىقتى جە‌ك كورىپ،‏ جاقسىلىقتى سۇ‌يە‌تىن،‏ سونداي-‏اق ٴ‌ماسىح يسانىڭ كە‌مە‌لدى ۇ‌لگىسىنە ە‌لىكتە‌ۋگە تىرىساتىن بولساق،‏ ە‌حوبا كۇ‌نالارىمىزدى كە‌شىرە‌دى (‏اموس 5:‏15؛‏ پە‌تىردىڭ 1-‏حاتى 2:‏21‏)‏.‏ كيە‌لى قۇ‌دايىمىزدىڭ كوز الدىندا تازا بولا الاتىنىمىزدى تۇ‌سىنگە‌نىمىزدىڭ اسە‌رى وتە زور بولادى.‏ ە‌سىڭدە مە،‏ ە‌حوبانىڭ كيە‌لىلىگى يشاياعا ە‌ڭ الدىمە‌ن ٶزىنىڭ تازا ە‌مە‌ستىگىن ە‌سىنە سالعان ە‌دى عوي.‏ ول:‏ «قاسىرە‌تكە قالدىم-‏اۋ»،‏—‏ دە‌گە‌ن.‏ ٴ‌بىراق كۇ‌نالارىنان تازارعانىن تۇ‌سىنە سالا،‏ ونىڭ كوزقاراسى وزگە‌ردى.‏ ە‌حوبا بە‌لگىلى ٴ‌بىر تاپسىرمانى ٶز ە‌ركىمە‌ن كىم ورىندايتىنىن سۇ‌راعاندا،‏ ونىڭ نە قىلعان تاپسىرما ە‌كە‌نىن بىلمە‌سە دە،‏ يشايا بىردە‌ن جاۋاپ بە‌رگە‌ن.‏ ول:‏ «مە‌ن بارمىن،‏ يە‌م.‏ مە‌نى جىبە‌رە گور»،‏—‏ دە‌پ داۋىستايدى (‏يشايا 6:‏5—‏8‏)‏.‏

21.‏ كيە‌لىلىك دامىتا الاتىنىمىزعا سە‌نىمدى بولۋعا قانداي نە‌گىز بار؟‏

21 ٴ‌بىز كيە‌لى قۇ‌دايىمىزعا ۇ‌قساس بولىپ جاراتىلعانبىز،‏ ٵرى بىزدە مورالدىق قاسيە‌تتە‌ر مە‌ن رۋحاني نارسە‌لە‌ردى ٴ‌تۇ‌سىنۋ قابىلە‌تى بار (‏جاراتىلىس 1:‏26‏)‏.‏ ٴ‌بارىمىز دە بويىمىزدا كيە‌لىلىك دامىتا الامىز.‏ ونى ٵردايىم جە‌تىلدىرە بە‌رە‌ر بولساق،‏ ە‌حوبا قۋانا قول ۇ‌شىن بە‌رە‌دى.‏ ال بۇ‌لاي ە‌تكە‌نىمىز كيە‌لى قۇ‌دايىمىزعا بارىنشا جاقىنداتا تۇ‌سە‌دى.‏ سونىمە‌ن قاتار كە‌يىنگى تاراۋلاردا تالقىلاناتىن ە‌حوبانىڭ قاسيە‌تتە‌رىنە تە‌رە‌ڭىرە‌ك ۇ‌ڭىلگە‌ن سايىن،‏ وعان جاقىنداۋدىڭ اناعۇ‌رلىم سالماقتى سە‌بە‌پتە‌رى بار ە‌كە‌نىن كورە‌مىز!‏

a كە‌مە‌لسىز ادامداردىڭ جاساعان كۇ‌نالارىنىڭ كوبىسى سويلە‌ۋ قابىلە‌تتە‌رىن قالاي قولدانعاندارىنىڭ ناتيجە‌سىندە بولىپ جاتادى (‏ناقىل سوزدە‌ر 10:‏19؛‏ جاقىپ 3:‏2،‏ 6‏)‏.‏