Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MTWE 3

“Ŵaswela, Ŵaswela, Ŵaswela Ali Ambuje”

“Ŵaswela, Ŵaswela, Ŵaswela Ali Ambuje”

1, 2. Ana Yesaya jwagaweni mesomkulola gamtuli, soni ana yeleyi yikutujiganya chichi pakwamba ya Yehofa?

YESAYA wamkamwile woga ali agaweni mesomkulola gakwamba Mlungu. Yawonekaga kuti yaliji yisyesyene. Kaneko Yesaya jwalembile kuti “naweni Ambuje” ali atemi pachitengu cha uchimwene chapenani soni mkanjo wawo welewu wagumbele mnyumba jakulambilila jekulungwa ja ku Yelusalemu.—Yesaya 6:1, 2.

2 Yesaya jwatesilesoni woga paŵapikene nyimbo jamachili jele jatenganyisye fendeshoni ja nyumba ja Mlungu. Ŵaŵajimbaga nyimboji ŵaliji aselafi, yakupanganyikwa yausimu yayikwete udindo wekulungwa. Jemanjaji ŵajimbaga mwamachili soni mwakupikanika chenene kuti, “Ŵaswela, Ŵaswela, Ŵaswela! Ambuje Ŵamaciligosope chilambo chosope chapasi chigumbele ni lumbili lwakwe.” (Yesaya 6:3, 4) Kusala maloŵe gakuti “ŵaswela” katatuka, kuli kugombelecesya soni yili yakuŵajilwa ligongo lyakuti Yehofa ali jwamswela kumpunda jwine jwalijose. (Chiwunukuko 4:8) Baibulo jikusasala mwakuwilisyawilisya kuti Yehofa ali jwamswela. Malemba gejinji gakusasala kuti lina lya Mlungu lili lyeswela.

3. Ana kaganisye kakulemwechekwa pakwamba yakuti Mlungu ali jwamswela katendekasisye chichi?

3 Mwangakayichila, chimo mwa yindu yakusasaka Yehofa kuti tuchimanyilile chenene chili chakuti jwalakwe ali jwamswela. Nambo ŵandu ŵajinji masiku agano akusasisya chiwundochi. Mwamti ŵane akusati kuŵa ŵaswela kuli kuliwona kuŵa jwakulungama kapena kukulupilila mwamachili yindu yaunami. Nambo yeleyi ngaŵa yisyene. Ŵandu ŵakusalikayichila, papikene kuti Mlungu ali jwamswela, akusatenda woga mnope mmalo mwakusangalala. Akusaliwona kuti nganaŵa ŵakuŵajilwa atapanandi kumŵandichila Mlungu. Yakuyichisya yakwe, ŵajinji ŵangamtumichila Yehofa ligongo lyakuti ali jwamswela. Yeleyi yili yakutesya chanasa ligongo kusala yisyene kumanyilila kuti Mlungu ali jwaswela uli umboni wakwanila wakututendekasya kumŵandichila jwalakwe. Ligongo chichi tukuti myoyo? Mkanitujanje chiwusyochi, kwende tukambilane kaje chiwusyo chakuti, Ana kuŵa ŵaswela ni chichi?

Ana Kuŵa Ŵaswela Kukusagopolela Chichi?

4, 5. (a) Ana kuŵa ŵaswela kukusagopolela chichi, soni ana kwangagopolela chichi? (b) Ana ‘kulilekanganya’ kwa Yehofa kuli m’matala gaŵili gapi?

4 Pakuŵa Mlungu ali jwamswela, yeleyi ngayikugopolela kuti ali jwakulikwesya kapena akusiŵawona ŵane kuŵa ŵangasosekwa. Jwalakwe akusaŵengana ni ndamo syelesi. (Misyungu 16:5; Yakobo 4:6) Sambano, ana kuŵa “ŵaswela” kukusagopolela chichi kusyesyene? M’Malemba ga Chihebeli, liloŵeli likutyochela ku liloŵe lyalikusagopolela kuti “kulekanganya.” Pakulambila, chindu cheswela changakamula masengo gachisawawa soni chikusaŵa chindu chapajika kwa Mlungu. Kuŵa ŵaswela kukusagopolelasoni chasa. Ana yeleyi yikukamulana wuli ni Yehofa? Ana yigopolela kuti Yehofa ‘alilekangenye’ ni ŵandu ŵangali umlama soni ali kwakutalikangana mnope ni m’weji?

5 Iyayi. Mpela ‘jwamswela jwa Isalaeli,’ Yehofa jwasasile kuti jwaliji “sikati” ja ŵandu ŵakwe, atamose kuti jemanjajo ŵaliji ŵakulemwa. (Yesaya 12:6; Hoseya11:9) Myoyo, kuŵa jwamswela kwangamtendekasya jwalakwe kuŵa jwakutalikangana ni m’weji. Sano, ana ‘kulilekanganya’ kwakweku kuli kwamtuli? Kuli m’matala gaŵili. Lyandanda, jwalakwe ali jwakulekangana ni yakupanganyikwa yosope ligongo ali Jwakwinani Mnope. Chasa cha jwalakwe chili changamala. (Salimo 40:5; 83:18) Lyaŵili, kwa Yehofa kwangali ulemwa amta panandi. Kumanyilila Yeleyi kuli kwakulimbikasya. Ligongo chichi?

6. Ligongo chichi yili yakulimbikasya kumanyilila kuti Yehofa jwangali ulemwa?

6 Tukutama m’chilambo chele kuŵa ŵaswela kuli kwakusoŵa. Chilichose chakwaya ŵandu ŵatalikangane ni Mlungu chili chakusakala m’litala line lyakwe ligongo lya ulemwa. Wosopewe tukusasosekwa kulimbana ni ulemwa watukwete. Naga ngasamala ulemwa mpaka utugomeche. (Aloma 7:15-25; 1 Akolinto 10:12) Nambo yeleyi nganiyiŵa yimtendechele Yehofa. Jwalakwe ali jwamtalikangane ni ulemwa, myoyo nganaŵa akwayidwe ni ulemwa uliwose. Yeleyi yikutusimichisya kuti Yehofa ali Atati ŵetu ŵambone ligongo ŵalakwewo ali ŵakudalilichika mnope. Mwakulekangana ni atati ŵa umundu, Yehofa nganaŵa jwangasa. Jwalakwe ali jwachilungamo soni jwakulilekasya. Ligongo lyakuti ali jwamswela, jwalakwe nganaŵa atesile chakusakala chilichose. Pakuŵa Yehofa ali jwamswela, pasimichisye kuti chatende yine yakwe, yikusaŵa yakudalilichika. (Amosi 4:2) Kusala yisyene, yeleyi yili yakulimbikasya.

7. Pakuŵa Yehofa ali jwamswela, ligongo chichi mpaka tujile kuti jeleji jili ndamo jakwe?

7 Yehofa ali jwamswela. Jeleji ji ndamo jakwe jisyesyene. Ana yeleyi yikugopolela chichi? Tuwanichisye myi. Aganichisye maloŵe gakuti “mundu” soni “ungali umlama.” Patukusala ya mundu, tukusaganichisyasoni ya ungali umlama wakwe. Chilichose chatukusatenda chikusakwayidwa ni ungali umlamawu. Sano aganichisyesoni maloŵe gakuti “Yehofa” soni “jwamswela.” Yehofa ali jwamswela pachilichose. Chilichose chakusatenda chikusaŵa chachasa soni chagoloka. Naga ngatukumanyilila soni kupikanichisya ngopolelo ja liloŵe lyakusosekwa mnope lyakuti “jwamswela,” yili yangakomboleka kummanyilila chenene Yehofa.

‘Une Ambuje Ndili Jwamswela’

8, 9. Ana chichi chachikulosya kuti Yehofa akusaŵakamuchisya ŵandu ŵangali umlama kuŵa ŵaswela panandipe?

8 Pakuŵa Yehofa ali jwamswela, yili yakuŵajilwa kuŵecheta kuti jwalijose mpaka akole ndamoji kutyochela kwa jwalakwe. Jwalakwe jwangajima ŵane ndamo jakwe japenaji, nambo akusiŵapa ŵane mwakoloŵa magasa. Pandaŵi jiŵaŵechetanaga Mlungu ni Mose kupitila mwa lilayika paliwukutu lyalyakolelaga moto, pamalopo paliji peswela ligongo lyakuti Yehofa jwaliji papopo.—Ekisodo 3:5.

9 Ana yili yakomboleka ŵandu ŵangali umlama kuŵa ŵaswela ni chikamuchisyo cha Yehofa? Elo, mpaka yikombolece nambo panandi. Mlungu ŵapele Aisalaeli upile wakuŵa “lukosyo lweswela.” (Ekisodo 19:6) Yehofa ŵawupele mtunduwu litala lya kalambile kakaliji keswela soni kachasa. Ngani ja kuŵa ŵaswela ŵajisasile mwakuwilisyawilisya m’Chilamusi cha Mose. Jwamkulungwa jwa ŵambopesi jwawalaga kachisyano ka golidi pameso pa nduŵila jakwe mwamti ŵandu wosope ŵakawonaga kali mkunyesimila. Pachisyanopo ŵalembile mwakusokola maloŵe gakuti, “chakupelechedwa cheswela kwa Ambuje.” (Ekisodo 28:36) Myoyo, kuŵa kwawo ŵachasa kwakamuchisyaga kuti aŵe ŵakulekangana ni mitundu jine pa kalambile soni pa umi wawo. Yehofa ŵasalile jemanjaji kuti, “Mŵeje ŵaswela pakuŵa Une Ambuje Mlungu jwenu, ndili jwamswela.” (Lefitiko 19:2) Mpela ŵandu ŵangali umlama, Aisalaeli paŵapikanilaga malamusi ga Mlungu ŵaŵaga ŵaswela nambo ngayikaga pakulandana ni Mlungu.

10. Pangani jakulambila, ana papali kulekangana kwamtuli pasikati pa Aisalaeli ni ŵandu ŵamitundu jine?

10 Yehofa paŵagombolechesyaga Aisalaeli kuti akusosekwa kuŵa ŵaswela, yalosyaga kuti jemanji akusosekwa kuŵa ŵakulekangana ni mitundu jine pa kalambile kawo. Mitundu jachikusaji jalambilaga milungu jawunami soni jachinyengo. Milunguji jamanyikaga ni ndamo mpela kutunduka, ngasa soni chikululu. Nganijiŵa jeswela pachilichose. Kulambila milungu jeleji, kwatendekasyaga kuti ŵandu akaŵa ŵaswela. Ni ligongo lyakwe Yehofa ŵakalamwisye ŵandu ŵakwe kuti alilekanganye ni mitundu jachikusaji soni kalambile kawo kakusakala.—Lefitiko 18:24-28; 1 Ayimwene 11:1, 2.

11. Ana tukusamanyilila chamtuli kuti likuga lya kwinani lya Yehofa lili lyeswela kupitila mwa (a) malayika? (b) aselafi? (c) Yesu?

11 Atamose pandaŵi jele Aisalaeli ŵatendaga yindu chenene, mtundu wesagulidwe ni Yehofawu wagambaga kulosya panandi mwaliŵelele likuga lya Mlungu lyakwinani pangani ja kuŵa ŵaswela. Mamiliyoni gejinji ga yakupanganyikwa yausimu yayikusatumichila Mlungu mwakulupichika yikusakolanjidwa kuti, “malayika geswela.” (Maliko 8:38) Gakusalosya chenene mwaŵelele Mlungu pangani jakuŵa ŵaswela. Nambosoni tukumbuchile ya aselafi ŵele Yesaya ŵaweni m’mesomkulola. Maloŵe ga mu nyimbo jawo gakulosya kuti yakupanganyikwa yausimu soni yamachiliyi yikusatenda mbali jakusosekwa mnope jakumanyikasya chilambo chosope kuti Yehofa ali jwamswela. Nambo pana chakupanganyikwa chine chausimu chachili chapenani mnope jwali Mwanache jumopejo jwa Mlungu. Kupunda jwalijose, Yesu akusalosya kuti Yehofa ali jwamswela. Ni ligongo lyakwe yili yakuŵajilwa kuti jwalakwe akusamanyika kuti ali “Jwamswela jwa Mlungu.”—Yohane 6:68, 69, NWT.

Lina Lyeswela, Msimu Weswela

12, 13. (a) Ligongo chichi yili yakuŵajilwa kusala kuti lina lya Mlungu lili lyeswela? (b) Ligongo chichi lina lya Mlungu likusosekwa kuliswejesya?

12 Nambi uli pakwamba ya lina lya Mlungu? Mpela mwatwayiwonele mumtwe wandanda, linali ngalikusalosya udindope kapena chimanyilo. Likusajimila Yehofa Mlungu soni ndamo syakwe syosope. Ni ligongo lyakwe Baibulo jikusatusalila kuti ‘lina lyakwe lili lyaliswela.’ (Yesaya 57:15) Chilamusi cha Mose chasalaga kuti mundu jwakunyosya lina lya Mlungu jwasosekwaga kuwulajidwa. (Lefitiko 24:16) Soni tukumbuchile kuti Yesu jwasasile chindu chachikusosekwa kuŵa chandanda kuchisala patukupopela. Jwalakwe jwatite, “Atati ŵetu ŵakwinani: Lina lyawo lichimbichikwe [liswejesyedwe, NWT].” (Mateyu 6:9) Kuchiswejesya chindu kukugopolela kuchitendekasya kuti chikasakala. Nambi ligongo chichi lina lya Mlungu lyalili lyeswela kala likusosekwa kuliswejesya?

13 Lina lyeswela lya Mlungu ŵandu alisakesye ni unami soni mabosa. Mu mgunda wa Edeni, Satana jwamlambuchisye Yehofa soni jwalosisye kuti Jwalakwe ali Jwakulamulila jwangali chilungamo. (Genesesi 3:1-5) Kutyochela pa ndaŵiji, Satana jwali jwakulamulila jwa chilambo chakusakalachi, awandisye ngani sya unami syakwamba Mlungu. (Yohane 8:44; 12:31; Chiwunukuko 12:9) Dini sitendekasisye kuti Mlungu awonecheje kuŵa jwangasa soni jwangali lung’wanu ni ŵandu. Jemanjaji akusaŵecheta kuti Mlungu ni jwakusiŵakamuchisya pangondo syasikusawulaga ŵandu ŵajinji. Mmalo mwakuyamichila Mlungu pa yosope yaŵapanganyisye, ŵandu akusaŵecheta kuti yindu yapali mwangosi kapena yachenjile kutyochela ku yindu yine. Yisyene, lina lya Mlungu ŵandu alilambuchisye yejinji. Lina lya Mlungu likusosekwa kuliswejesya soni kuwuchisya uchimbichimbi wakwe. Tukusachilila kuliwona lina lya Mlungu lili liswejesyedwe soni kuti jwalakwe ali jwakuŵajilwa kulamulila. Tuli ŵakusangalala kuti tukwete mbali pakamuchisya chakulinga chakwechi.

14. (a) Ligongo chichi msimu wa Mlungu ukusakolanjidwa kuti uli weswela? (b) Ligongo chichi kunyosya msimuwu uli ulemwa wekulungwa?

14 Panasoni chindu chine chakwamba Yehofa chele ndaŵi syosope chikusakolanjidwa kuti chili cheswela. Chindu chakwe chili msimu wakwe kapena kuti machili gakukamula masengo. (Genesesi 1:2) Yehofa akusakamulichisya masengo machiliga pakusaka kwanilisya yakulinga yakwe. Chilichose chakusatenda Yehofa, akusachitenda m’litala lyeswela soni lyachasa. Myoyo, yili yakuŵajilwa kusala kuti machili gakwega gali msimu weswela. (Luka 11:13; Aloma 1:4) Kunyosya msimu weswela uli ulemwa wangakululuchidwa. Kunyosyaku kukusapwatikapo kutenda mwamele yindu yakutindana ni chikulinga cha Yehofa.—Maliko 3:29.

Tukusamŵandichila Yehofa Ligongo Ali Jwamswela

15. Ligongo chichi kumjogopa Mlungu lili litala lyambone lyakuyamichilila kuti Yehofa ali jwamswela, soni ana woga welewu ukusagopolela chichi?

15 Yili yangasawusya kumanyilila ligongo lyakwe Baibulo jikusakamulanya maloŵe gakuti Mlungu ali jwamswela ni kusosekwa kwakuti mundu amjogopeje Mlungu. Mwachisyasyo, m’Baibulo tukusaŵalanga kuti, “Wosope alilumbe lina lyakwe lyalikulungwa ni lyakogoya; jwalakwe ali Jwamswela.” (Salimo 99:3) Woga welewu ngawukugopolela kogopa ligongo lyakuti Mlungujo ali jwakogoya. Nambo uli woga wawukusayika ligongo lyakumchimbichisya Mlungu. Yili yakupikanika kogopa m’litala lyeleli ligongo Mlungu ali jwamswela kupunda mundu jwalijose. Yehofa ali jwamswela m’litala lyauchimbichimbi mnope. Atamose yili myoyo ngayikusosekwa kutulepelekasya kumŵandichila jwalakwe. Mmalo mwakwe kukola nganisyo syakuŵajilwa pangani jakuti Mlungu ali jwamswela kuchitukamuchisya kumŵandichila. Ligongo chichi?

Kuŵa ŵaswela kukusatusangalasya mpela mwatukusasangalalila ni kusalala

16. (a) Ana kuŵa ŵaswela kukusakamulana chamtuli ni kusalala? Apeleche chisyasyo. (b) Ana mesomkulola gakusagombelechesya chamtuli ya kuŵala soni chasa cha Yehofa?

16 Ligongo limo lili lyakuti Baibulo jikusakamulanya kuŵa ŵaswela ni kusalala. Pa Salimo 96:6, tukusaŵalanga yakwamba malo ga Mlungu kuti, “Machili ni umbone yili m’malo gawo gamaswela.” Patukuweni kusalala kapena kuti umbone, tukusasangalala. Mwachisyasyo, alole chiwulili chachili pa peji 33. Ana ngachikwatesya lung’wanu? Ana ni yindu yapi yayikutendekasya kuti chiŵe chakutesya lung’wanu? Mesi gakwe gali geswela, mwachikuwonechela ni kuti mpweya wakwe uli wambone soni kwinani kuli kwakulanguka. Nambo tugambe kuwanichisya kuti yinduyi yichenjile. Mu lusulomo mwana yiswani, yitela soni maganga gagali mmesimo agalembilelembile soni mpweya usakele ni lyosi. Ligongo lya yindu yeleyi, maloga ngagakuŵa gakusangalasyasoni. Gatandite kutusakalisya. Mwachipago, tukusasangalala ni malo gagali geswela, gachasa soni gakuŵala. Maloŵe gagaga mpaka tugakamulichisye masengo pakusala ya Yehofa kuti ali jwamswela. Ni ligongo lyakwe yili yangasimonjesya kuti tukusatenda lung’wanu ni yakusati pakumlondesya Yehofa m’mesomkulola. Kusalala kwa Mlungu jwetu jwamswela, kuli mpela kuŵala mnope kwa lilanguka, kunyesima kwa maganga gapenani, kuŵala mpela moto kapena kuŵala mnope kwa yisyano yapenani.—Esekiele 1:25-28; Chiwunukuko 4:2, 3.

17, 18. (a) Ana pandanda Yesaya gamkwayiye chamtuli mesomkulola gaŵagaweni? (b) Ana Yehofa jwakamulichisye masengo chamtuli mselafi kuti akamlimbikasye Yesaya, soni ana yajwatesile mselafiju yagopolelaga chichi?

17 Nambope, pakuŵa Mlungu ali jwamswela, ana tuliwoneje kuŵa ŵakutuluka pakulilandanya ni jwalakwe? Kwanga kwakwe kuli elo. Tuli ŵakutuluka mnope pakulilandanya ni Yehofa, mwamti nganiyiŵa yakupikanika kuti tuliwanichisyeje ni jwalakwe. Ana kumanyilila yeleyi kututendekasyeje kutalikangana najo? Kwende tuganichisye yajwaŵechete Yesaya ali apikene maloŵe ga aselafi gakusala kuti Yehofa ali jwamswela. Jwalakwe jwatite, “Likungu kwa une! Njonasiche! Pakuti ndili mundu jwa ngomo syakusakala, nipo ngusatama sikati ja ŵandu ŵa ngomo syakusakala. Nambope ni meso gangu naweni mwenye, Ambuje Ŵamachiligosope.” (Yesaya 6:5) Yisyene, kumanyilila kwakwe kuti Yehofa ali jwamswela kwamkumbwisye jwalakwe kuti ali jwakulemwa soni jwangali umlama. Kwandaŵi jandanda mundu jwakulupichikaju jwatengwiche mnope. Nambo Yehofa nganamleka jika.

18 Ndaŵi jijojo, mselafi jwayiche ni kumlimbisya jwakulochesyaju. Chamtuli? Lilayikali lyaguluchile pa malo gakupelechela mbopesi. Kaneko lyajigele likala lyamoto ni kulikwayikasya pangomo sya Yesaya. Yeleyi mpaka yiwoneche kuŵa yakupweteka mmalo mwakuŵa yakulimbikasya. Nambope tukumbuchileje kuti gelega galiji mesomkulola gagajimilaga yejinji. Yesaya, m’Yuda jwakulupichikaju, jwamanyililaga kuti mbopesi syapelechedwaga lisiku lililyose pakusaka kuti yakulemwa ya ŵandu yikululuchidwe. Soni mselafi mwachinonyelo jwamkumbwisye jwakulochesyaju kuti atamose kuti jwaliji jwangali umlama “jwa ngomo syakusakala,” nambope akakomboleche kuŵa jwamswela pameso pa Mlungu. * Yehofa jwaliji jwakusachilila kumwona mundu jwangali umlama ni jwakulemwaju kuŵa jwamswela panandi.—Yesaya 6:6, 7.

19. Ana yikusakomboleka chamtuli kuŵa ŵaswela panandipe, atamose kuti tuli ŵangali umlama?

19 Yikulandanasoni ni masiku agano. Mbopesi syaŵapelekaga ku Yelusalemu syajimilaga mbopesi jekulungwa mnope ja mlama jaŵapeleche Yesu Klistu mu 33 C.E. * (Ahebeli 9:11-14) Yakulemwa yetu yikusakululuchidwa naga tukupitikuka mtima yisyesyene, kuleka yakulemwa yetu soni kukulupilila mbopesiji. (1 Yohane 2:2) M’wejisoni mpaka tuŵe ŵaswela pameso pa Mlungu. Ni ligongo lyakwe ndumetume Petulo akutukumbusya kuti, “Paja yilembedwe m’Malemba kuti, ‘Mŵeje ŵaswela mtima pakuti Une ndili jwamswela mtima.’” (1 Petulo 1:16) Pelepa Yehofa nganasala kuti tukusosekwa kuŵa ŵaswela mpela mwaŵelele jwalakwejo. Jwalakwe jwangajembecheya kuti tutendeje yindu yanganituŵa tuyikombwele. (Salimo 103:13, 14) M’malo mwakwe, jwalakwe akutusalila kuti tuŵeje ŵaswela ligongo jwalakwe ali jwamswela. Mpela “ŵanache ŵakunonyelwa,” tukusalingalinga kumsyasya jwalakwe mwampaka tukombolele atamose kuti tuli ŵangali umlama. (Aefeso 5:1) Myoyo, tukusosekwa kupitilisyape kulingalinga kuti tuŵe ŵaswela. Patukukula mwausimu tukusalingalinga kuti “tuliswejesye kuŵa ŵaswela” lisiku lililyose.—2 Akolinto 7:1.

20. (a) Ligongo chichi yili yakusosekwa kumanyilila kuti mpaka tuŵe ŵaswela pameso pa Mlungu jwetu jwamswela? (b) Ana Yesaya yamkwayiye chamtuli ali amanyilile kuti yakulemwa yakwe yikululuchidwe?

20 Yehofa akusanonyela yindu yachilungamo soni yambone. Jwalakwe akusaŵengana ni ulemwa. (Habakuku 1:13) Nambo jwalakwe jwangatuŵenga. Yehofa akusatukululuchila yakulemwa yetu naga tukusawuwona ulemwa mpela mwakusawuwonela jwalakwe soni tukusaŵengana ni chakusakala. Akusatukululuchilasoni naga tukusanonyela chambone soni naga tukusalingalinga kukuya sajo sya Yesu Klistu. (Amosi 5:15; 1 Petulo 2:21) Patumanyilile kuti mpaka tuŵe ŵaswela pameso pa Mlungu jwetu jwamswela, yakuyichisya yakwe yikusaŵa yambone. Tukumbuchile kuti Yesaya paŵayimanyi kuti Yehofa ali jwamswela, ni pajwakumbuchile kuti jwalakwe nganaŵa jwamswela. Jwalakwe jwagumisile kuti, “Likungu kwa une!” Nambo kaganisye kakwe kachenjile ali amanyilile kuti yakulemwa yakwe yikululuchidwe. Yehofa ali awusisye ya mundu juchalipeleche kuti akamule masengo, Yesaya jwajitichisye ndaŵi jijojo, atamose kuti nganamanyililaga kuti masengogo chigaŵe gamtuli. Jwalakwe jwatite, “Une ndili apano, andume!”—Yesaya 6:5-8.

21. Ligongo chichi tukwete chikulupi chakuti mpaka tuŵe ŵaswela?

21 Mlungu jwetu jwamswela ŵatupanganyisye mchiwanichisyo chakwe. Ŵatupele ndamo syambone soni lunda lyakupikanichisya yindu yausimu. (Genesesi 1:26) Jwalijose jwetuwe mpaka aŵe jwamswela. Patukulingalinga kuti tuŵe ŵaswela, Yehofa akusaŵa jwakoseka kutukamuchisya. Patukutenda yeleyi, tuchimŵandichila Mlungu jwetu jwamswela. Chinesoni chili chakuti, patukupitilisya kulijiganya ya ndamo sya Yehofa m’mitwe jakusogoloku, chituyiwone kuti pana magongo gejinji gakututendekasya kuti tumŵandichileje.

^ ndime 18 Maloŵe gakuti “ngomo syakusakala” gali gakuŵajilwa, ligongo lyakuti m’Baibulo maloŵe gakuti ngomo akusagakamulichisya masengo mwakuwanichisya pakusala ya maloŵe kapena chiŵecheto. Kwa ŵandu ŵangali umlama, yakulemwa yetu ndaŵi syejinji yikusawonechela kupitila mu yakuŵecheta yetu.—Misyungu 10:19; Yakobo 3:2, 6.

^ ndime 19 C.E. jikugopolela Yesu ali ayiche.