1, 2. Anong makangangalas na mga bagay an nahiling na ni Elias sa saiyang buhay, alagad anong pambihirang mga pangyayari an nahiling niya mantang nasa kuweba sa Bukid nin Horeb?

 NAKAHILING na kaidto si Elias nin makangangalas na mga bagay. Nakahiling na siya nin mga uwak na naghahatod sa saiya nin kakanon duwang beses sa sarong aldaw mantang siya nagtatago. Nakahiling na siya nin duwang dulay na dai nauubusan nin harina asin lana durante nin halawig na tiggutom. Nakahiling pa ngani siya nin kalayo na buminagsak hali sa langit bilang simbag sa saiyang pamibi. (1 Hadi, kapitulo 17, 18) Pero, nungka pang nakahiling si Elias nin ano man na arog kaini.

² Mantang nasa may bunganga nin sarong kuweba sa Bukid nin Horeb, nakahiling siya nin sunod-sunod na pambihirang mga pangyayari. Inot nagkaigwa nin duros. Siguradong naghahagubuhob iyan asin nakakabungog an hugong; makusugon iyan kaya nagkabaraak ngani an mga bukid asin nagkatiripak an mga dakulang gapo. Sunod nagkaigwa nin makusugon na linog. Dangan nagkaigwa nin kalayo. Mantang naglalakop iyan sa lugar na idto, posibleng marhay na namatian ni Elias an buga kan nakakapasong init kaiyan.—1 Hadi 19:8-12.

3. Anong kuwalidad nin Diyos an nahiling ni Elias, asin sain ta man mahihiling an pruweba kan kuwalidad na iyan?

³ An gabos na lain-lain na pangyayaring ini na nahiling ni Elias nagkakaparareho sa sarong bagay—an mga iyan pagpahiling kan dakulang kapangyarihan kan Diyos na Jehova. Siyempre, dai ta man kaipuhan na makahiling nin milagro tanganing masabutan na an Diyos igwa kan kuwalidad na iyan. Hiling-hiling ta iyan. Sinasabi sato kan Bibliya na  an mga linalang nagtatao nin pruweba kan “daing sagkod na kapangyarihan asin pagka-Diyos” ni Jehova. (Roma 1:20) Isip-isipa na sana an nakakabutang mga silyab nin kikilat asin an biglang pag-urug-udog nin daguldol na may kaibang uran, an magayunon na dagos-dagos na pagbagsak nin tubig sa busay, asin an grabe kahiwas na mabituon na kalangitan! Nahihiling mo daw an kapangyarihan nin Diyos sa mga bagay na iyan? Pero, kakadikit sana sa kinaban ngunyan an talagang minimidbid an kapangyarihan nin Diyos. Asin mas dikit pa ngani an minamansay iyan nin tama. Pero an pakasabot sa kuwalidad na ini nin Diyos nagtatao sa sato nin dakul na dahilan para urog na rumani ki Jehova. Sa seksiyon na ini, pupunan niyatong pag-adalan nin detalyado an daing kaagid na kapangyarihan ni Jehova.

4, 5. (a) Paano ilinadawan an pangaran ni Jehova? (b) Taano ta angay na pinili ni Jehova an torong baka bilang simbolo kan saiyang kapangyarihan?

⁴ Si Jehova daing kaagid sa kapangyarihan. An Jeremias 10:6 nagsasabi: “Mayo nin siisay man an arog sa saimo, O Jehova. Makakamhan ka, asin an saimong pangaran dakula asin makapangyarihan.” Mangnuha na an pangaran ni Jehova ilinadawan na dakula asin makapangyarihan. Girumduma na an pangaran na ini minalataw na nangangahulugan na “Pinangyayari Niyang Magin.” Ano an nagpapangyari ki Jehova na maglalang nin ano man na gusto niya asin na magin ano man na gustuhon niyang magin? An sarong dahilan iyo an saiyang kapangyarihan. Iyo, daing limite an kakayahan ni Jehova na humiro asin na gibuhon an saiyang kabutan. An siring na kapangyarihan saro sa saiyang mahalagang marhay na mga kuwalidad.

⁵ Huling nungka niyatong masasabutan kun gurano  nanggad siya kamakapangyarihan, naggagamit si Jehova nin mga ilustrasyon para tabangan kita. Arog kan naaraman na niyato, ginagamit niya an torong baka bilang simbolo kan saiyang kapangyarihan. (Ezekiel 1:4-10) Angay an pagkapiling iyan, huling dawa an namanso nang torong baka dakulaon asin makusugon na hayop. An mga tawo sa Palestina kaidtong mga panahon kan Bibliya bihirang makahiling, kun igwa man, nin ano man na mas makusog na hayop. Alagad may aram sindang mas makatatakot na klase nin torong baka—an layas na torong baka, o aurochs, na ngunyan mayo na. (Job 39:9-12) An tagapamahala kan Roma na si Julio Cesar nagsabi kaidto na an mga torong baka na ini haros kasingdakula nin mga elepante. “Makusugon sinda,” an isinurat niya, “asin marikason.” Mamamati mo nanggad na saditon ka saka maluyahon pag nagtaid ka sa siring na hayop!

6. Taano ta si Jehova sana an inaapod na “an Makakamhan sa Gabos”?

⁶ Kaagid kaiyan, an tawo saditon asin maluyahon kun ikukumparar sa makapangyarihan na Diyos na si Jehova. Para sa saiya, dawa an makapangyarihan na mga nasyon garo sana mahimpis na alpog sa timbangan. (Isaias 40:15) Bakong arog nin ano man na linalang, si Jehova igwa nin daing limiteng kapangyarihan, huling siya sana an inaapod na “an Makakamhan sa Gabos.” a (Kapahayagan 15:3) Si Jehova igwa nin “daing limiteng mapuwersang enerhiya asin [nin] makangangalas na kapangyarihan.” (Isaias 40:26) Siya an Gikanan nin kapangyarihan, na abunda nanggad asin dai nauubos. Dai siya nakadepende sa ibang gikanan nin enerhiya, huling “sa Diyos an kakusugan.” (Salmo 62:11) Pero paagi sa ano ginagamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan?

7. Ano an banal na espiritu ni Jehova, asin ano an ipinaparisa kan mga termino sa orihinal na lengguwahe na ginamit sa Bibliya?

⁷ An banal na espiritu nagbubulos hali ki Jehova nin daing limite. Iyan an naghihirong kapangyarihan nin Diyos. Sa katunayan, sa Genesis 1:2, inaapod iyan kan Bibliya na “aktibong puwersa” nin Diyos. An orihinal na mga termino sa Hebreo asin Griego na itrinadusir na “espiritu” puwedeng, sa ibang konteksto, itradusir na “duros,” “hinangos,” asin “makusugon na huyop.” Sigun sa mga leksikograpo, an mga termino sa orihinal na lengguwahe nagpaparisa nin dai nahihiling na naghihirong puwersa. Arog nin duros, dai nahihiling kan satong mga mata an espiritu nin Diyos, pero an mga epekto kaiyan totoo asin namamansayan.

8. Sa Bibliya, ano an piguratibong apod sa espiritu nin Diyos, asin taano ta angay an mga pagkukumparar na ini?

⁸ Daing limite an mapaggagamitan kan banal na espiritu nin Diyos. Puwede iyan gamiton ni Jehova para utubon an ano man na katuyuhan na nasa isip niya. Kaya angay nanggad na sa Bibliya, an espiritu nin Diyos piguratibong inaapod na saiyang “muro,” saiyang “makusog na kamot,” o saiyang “nakaunat na takyag.” (Lucas 11:20; Deuteronomio 5:15; Salmo 8:3) Kun paanong puwedeng gamiton nin sarong tawo an saiyang kamot para magibo an manlain-lain na trabaho na nangangaipo nin magkakalain na kusog o pagkaeksperto, puwede man na gamiton nin Diyos an saiyang espiritu para magibo an ano man na katuyuhan niya—siring kan paglalang sa saditon na atomo o pagbanga kan Dagat na Pula o pagpangyari sa mga Kristiyano kan inot na siglo na makataram nin lain-lain na lengguwahe.

9. Gurano kahiwas an sakop kan kapangyarihan ni Jehova sa pamamahala?

⁹ Ginagamit man ni Jehova an kapangyarihan paagi sa saiyang awtoridad bilang Soberano kan Uniberso. Imahinara na igwa ka nin milyon-milyon na intelihente asin may  kakayahan na mga sakop na gustong-gustong gibuhon an saimong ipinagbubuot. Igwa si Jehova nin siring na kapangyarihan sa pamamahala. Igwa siya nin mga tawong lingkod, na sa Kasuratan parating iinaagid sa sarong hukbo. (Salmo 68:11; 110:3) Pero an tawo maluyang linalang, kun ikukumparar sa anghel. Halimbawa, kan salakayon kan hukbo nin Asiria an banwaan nin Diyos, ginadan nin saro sanang anghel an 185,000 na suldados kan hukbong idto sa saro sanang banggi! (2 Hadi 19:35) An mga anghel nin Diyos “makusog an kapangyarihan.”—Salmo 103:19, 20.

10. (a) Taano ta an Makakamhan sa Gabos inaapod na Jehova na pamayo nin mga hukbo? (b) Siisay an pinakamakapangyarihan sa gabos na linalang ni Jehova?

¹⁰ Gurano kadakul an mga anghel? Nagkaigwa si propeta Daniel nin bisyon manungod sa kalangitan, asin diyan nahiling niya an labi sa 100 milyones na mga espiritung linalang sa atubangan kan trono ni Jehova, pero mayo nin nagpaparisa na nahiling niya an gabos na linalang na anghel. (Daniel 7:10) Kaya tibaad ginatos na milyon an mga anghel. Sa siring an Diyos inaapod na Jehova na pamayo nin mga hukbo. Ilinaladawan kan titulong ini an saiyang makapangyarihan na posisyon bilang Komandante nin dakulaon asin organisadong hukbo nin makapangyarihan na mga anghel. Sa gabos na mga espiritung linalang na ini, nagbugtak siya nin sarong tagapamahala, an saiya mismong namumutan na Aki, “an panganay sa gabos na linalang.” (Colosas 1:15) Bilang an arkanghel—pamayo kan gabos na anghel, serafin, asin kerubin—si Jesus an pinakamakapangyarihan sa gabos na linalang ni Jehova.

11, 12. (a) Sa anong mga paagi may puwersa an tataramon nin Diyos? (b) Paano pinatotoohan ni Jesus kun gurano kapuwersa an kapangyarihan ni Jehova?

¹¹ May saro pang paagi si Jehova nin paggamit nin kapangyarihan. An Hebreo 4:12 nagsasabi: “An tataramon nin Diyos buhay asin igwa nin puwersa.” Naobserbaran mo na daw an pambihirang puwersa kan tataramon nin Diyos, o ipinasabong kan espiritu na mensahe, na yaon ngunyan sa Bibliya?  Kaya kitang pakusugon kaiyan, parigunon an satong pagtubod, asin tabangan kitang gumibo nin dakulang mga pagbabago sa satong sadiri. Nagpatanid si apostol Pablo sa mga kapagtubod mapadapit sa mga tawo na grabe kaimoral an pamumuhay. Dangan sinabi niya man: “Alagad ta arog kaiyan dati an nagkapira sa saindo.” (1 Corinto 6:9-11) Iyo, “an tataramon nin Diyos” nagkaigwa nin puwersa sa sainda asin tinabangan sinda na magbago.

¹² An kapangyarihan ni Jehova grabe kadakula asin an mga paagi niya nin paggamit kaiyan epektibong marhay kaya mayo nin makakaulang sa saiya. Sinabi ni Jesus: “Sa Diyos an gabos na bagay posible.” (Mateo 19:26) Sa anong mga katuyuhan ginagamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan?

13, 14. (a) Taano ta masasabi niyato na si Jehova bakong saro sanang gikanan nin kapangyarihan? (b) Sa anong mga paagi ginagamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan?

¹³ An espiritu ni Jehova sarong bagay na mas makusog na marhay kisa ano man na pisikal na puwersa; asin si Jehova bakong saro sanang puwersa, saro sanang gikanan nin kapangyarihan. Saro siyang personang Diyos na lubos na kontrolado an saiya mismong kapangyarihan. Pero ano an nagpapahiro sa saiya na gamiton iyan?

¹⁴ Arog kan maaaraman ta, ginagamit nin Diyos an kapangyarihan para maglalang, manglaglag, magprotektar, asin magbalik—sa halipot, tanganing gibuhon an ano man na angay sa saiyang perpektong mga katuyuhan. (Isaias 46:10) Sa nagkapirang kamugtakan, ginagamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan para ihayag an mahahalagang aspekto kan saiyang personalidad asin mga pamantayan. Urog sa gabos, ginagamit niya an saiyang kapangyarihan tanganing utubon an saiyang kabutan—tanganing pakangbanalon an saiyang banal na pangaran paagi sa Mesiyanikong Kahadian, na ipinapahiling na an saiyang paagi nin pamamahala iyo an pinakamarahay.  Mayo nanggad nin ano man na makakaulang sa katuyuhan na iyan.

15. Sa anong katuyuhan ginagamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan may koneksiyon sa saiyang mga lingkod, asin paano ini ipinahiling sa kamugtakan ni Elias?

¹⁵ Ginagamit man ni Jehova an saiyang kapangyarihan tanganing makinabang kita bilang mga indibidwal. Mangnuhon an sinasabi sa 2 Cronica 16:9: “An mga mata ni Jehova nagmamasid na marhay sa bilog na daga tanganing ipahiling an saiyang kusog alang-alang sa mga bilog an puso para sa saiya.” An sarong halimbawa kaiyan iyo an naeksperyensiyahan ni Elias na nasambitan sa kapinunan. Taano ta ipinahiling sa saiya ni Jehova an makangangalas na pruwebang iyan kan saiyang kapangyarihan? Bueno, an maraot na si Reyna Jezebel nagsumpa na ipapagadan si Elias. An propetang iyan nagdudulag tanganing iligtas an saiyang buhay. An pagmati niya nagsosolo siya, asin natatakot siya saka pinangluluyahan nin buot—na garo baga mayong saysay an gabos niyang pagpapagal. Tanganing rangahon an napupurisaw na lalaking iyan, malinaw na marhay na ipinagirumdom ni Jehova ki Elias an saiyang kapangyarihan. Ipinahiling kan duros, kan linog, asin kan kalayo na nasa kaibanan ni Elias an pinakamakapangyarihan na Persona sa uniberso. Ano an ikakatakot niya ki Jezebel mantang nasa kampi niya an Diyos na makakamhan sa gabos?—1 Hadi 19:1-12. b

16. Taano ta mararanga kita sa paghurop-hurop sa dakulang kapangyarihan ni Jehova?

¹⁶ Minsan ngani bako ngunyan an saiyang panahon sa paggibo nin mga milagro, si Jehova dai nagbago puon kan kaaldawan ni Elias. (1 Corinto 13:8) Gustong-gusto pa man giraray niya ngunyan na gamiton an saiyang kapangyarihan para  sa mga namumuot sa saiya. Totoo, nag-iirok siya sa halangkawon na runa nin mga espiritu, alagad bako siyang harayo sa sato. An saiyang kapangyarihan daing limite, kaya bakong ulang an distansiya. Imbes, “harani si Jehova sa gabos na nag-aapod sa saiya.” (Salmo 145:18) Sarong beses kan si propeta Daniel maghagad nin tabang ki Jehova, sarong anghel an nag-abot bago pa ngani siya matapos mamibi! (Daniel 9:20-23) Mayo nin makakaulang ki Jehova sa pagtabang asin pagpakusog sa mga namumutan niya.—Salmo 118:6.

17. Anong klaseng pagkatakot an dapat na mamati ta huli sa kapangyarihan ni Jehova, pero anong klaseng pagkatakot an dai ta dapat mamati?

¹⁷ Dapat daw kitang matakot sa Diyos huli sa saiyang kapangyarihan? Dapat na an simbag ta iyo saka dai. Iyo, huling an kuwalidad na iyan nagtatao sa sato nin igong dahilan na magkaigwa nin diyosnon na pagkatakot, an hararom na paggalang asin respeto na napag-ulayan niyato sa halipot sa sinundan na kapitulo. Sinasabi sa sato kan Bibliya na an siring na pagkatakot iyo “an kapinunan nin kadunungan.” (Salmo 111:10) Minsan siring, minasimbag man kita nin dai huling an kapangyarihan nin Diyos dai sa sato nagtatao nin dahilan para makamati kita nin grabeng takot sa saiya o dai na rumani sa saiya.

18. (a) Taano ta dakul an diskumpiyado sa mga tawong makapangyarihan? (b) Paano niyato naaaraman na si Jehova dai mararaot kan saiyang kapangyarihan?

¹⁸ “An kapangyarihan may tendensiya na makaraot; an absolutong kapangyarihan lubos na nakakaraot.” Iyan an isinurat kan historyador na Ingles na si Lord Acton kan 1887. An saiyang sinabi parating inuutro, tibaad huli ta nahihiling kan kadakul na tawo na talagang totoo iyan. An bakong perpektong mga tawo parating inaabuso an kapangyarihan, arog kan pauruutrong pinapatunayan kan kasaysayan. (Eclesiastes 4:1; 8:9) Sa dahilan na iyan, dakul an diskumpiyado sa mga makapangyarihan asin minarayo sinda sa sainda. Ngunyan, si Jehova  igwa nin absolutong kapangyarihan. Nakaraot daw iyan sa saiya sa ano man na paagi? Dai nanggad! Arog kan naaraman ta, siya banal asin dai nanggad nagpapadara sa karatan. Si Jehova bakong arog kan bakong perpektong mga lalaki asin babayi na igwa nin kapangyarihan sa maraot na kinaban na ini. Nungka niyang ginamit sa maraot na paagi an saiyang kapangyarihan, asin nungka niyang gigibuhon iyan.

19, 20. (a) Kauyon nin anong iba pang kuwalidad pirming ginagamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan, asin taano ta nakakapakusog ini nin buot? (b) Paano mo iiilustrar an pagpupugol sa sadiri ni Jehova, asin taano ta nakakaakit iyan sa saimo?

¹⁹ Girumdumon na bako sanang kapangyarihan an kuwalidad ni Jehova. Pag-aadalan ta man an saiyang hustisya, an saiyang kadunungan, asin an saiyang pagkamuot. Pero dai ta dapat isipon na an mga kuwalidad ni Jehova nahahayag sa istrikto asin mekanikal na paagi, na garo baga pasaro-saro sanang ipinapahiling niya an mga kuwalidad. Sa kabaliktaran, maaaraman ta sa masunod na mga kapitulo na pirming ginagamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan kauyon kan saiyang hustisya, kan saiyang kadunungan, asin kan saiyang pagkamuot. Isip-isipa an saro pang kuwalidad na yaon sa Diyos, sarong kuwalidad na bihirang mahiling sa mga namamahala sa kinaban—an pagpupugol sa sadiri.

²⁰ Imahinara na may namidbid kang sarong tawo na dakulaon asin makusugon. Kan primero, tibaad natakot ka sa saiya. Pero, kan mas mamidbid mo na siya, narisa mong mabuot man palan siya. Pirmi siyang andam asin gustong-gustong gamiton an saiyang kusog sa pagtabang asin pagprotektar sa mga tawo, lalong-lalo na an mga daing kalaban-laban asin madaling mabiktima. Nungka niyang ginagamit an saiyang kusog sa maraot na paagi. Nahihiling mong pinapakaraot siya nin mayong dahilan, pero dai nagbabago an saiyang paggawi asin kalmado pa man giraray siya, kagalang-galang, saka mabuot pa ngani. Kaya napaisip ka kun maipapahiling mo man an kaparehong kabuutan asin pagpupugol sa sadiri, lalong-lalo na kun arog ka sa saiya kakusog! Mantang lalo mong namimidbid an  arog kaiyan na tawo, bako daw na madadagka kang rumani sa saiya? Labi pang marhay diyan an dahilan niyato na rumani sa makakamhan sa gabos na si Jehova. Hurop-hurupa an bilog na sentence na pinagbasaran kan titulo kan kapitulong ini: “Si Jehova dai tulos naaanggot asin makusugon an kapangyarihan.” (Nahum 1:3) Dai tulos ginagamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan laban sa mga tawo, dawa sa mga maraot. Siya mahuyo an buot asin mabuot. Sa ibong nin dakul na pagprobokar, napatunayan niyang siya “dai tulos naaanggot.”—Salmo 78:37-41.

21. Taano ta dai pinipirit ni Jehova an mga tawo na gibuhon an saiyang kabutan, asin ano an itinutukdo kaini sa sato manungod sa saiya?

²¹ Isip-isipa an pagpupugol sa sadiri ni Jehova sa ibang anggulo. Kun igwa ka nin daing limiteng kapangyarihan, sa hiling mo daw may posibilidad na matetentaran ka kun beses na piriton an mga tawo na gibuhon an gusto mo? Sa ibong kan kapangyarihan ni Jehova, dai niya pinipirit an mga tawo na maglingkod sa saiya. Minsan ngani an paglilingkod sa Diyos iyo an solamenteng dalan pasiring sa buhay na daing katapusan, dai kita pinipirit ni Jehova sa arog kaiyan na paglilingkod. Imbes,  may kabuutan na tinatawan niya nin dignidad an lambang indibidwal paagi sa pagkaigwa nin katalingkasan na pumili. Sinasabi niya an mga konsekwensiya nin salang pagpili asin an mga balos nin marahay na pagpili. Alagad an pagpili mismo ipinapabaya na niya sa sato. (Deuteronomio 30:19, 20) Habo ni Jehova na maglingkod sa saiya an mga tawo huli sana ta napipiritan sinda na gibuhon iyan o natatakot sinda sa saiyang dakulang kapangyarihan. Hinahanap niya an mga maglilingkod sa saiya nin gikan sa buot asin huli sa pagkamuot.—2 Corinto 9:7.

22, 23. (a) Ano an nagpapahiling na nauugmang marhay si Jehova na magtao nin kapangyarihan sa iba? (b) Ano an pag-uulayan ta sa masunod na kapitulo?

²² Aramon ta an huring dahilan kun taano ta dai kita kaipuhan na matakot sa Diyos na Makakamhan sa Gabos. An makapangyarihan na mga tawo may tendensiyang matakot na ihiras sa iba an saindang kapangyarihan. Pero si Jehova nauugmang marhay sa pagtao nin kapangyarihan sa mga maimbod na nagsasamba sa saiya. Tinatawan niya an iba nin dakulang awtoridad, arog baga sa saiyang Aki. (Mateo 28:18) Tinatawan man ni Jehova nin kapangyarihan an saiyang mga lingkod sa saro pang paagi. An Bibliya nagpapaliwanag: “Saimo, O Jehova, an kadakulaan, an kakusugan, an kagayunan, an kamurawayan, pati an kamahalan, huling saimo an gabos na bagay sa kalangitan asin sa daga. . . . Sa saimong kamot igwa nin kapangyarihan saka kakusugan, asin kaya kan saimong kamot na ibantog saka pakusugon an gabos.”—1 Cronica 29:11, 12.

²³ Iyo, mauugma si Jehova na tawan ka nin kusog. Nagtatao pa ngani siya nin “puwersa na urog kisa sa ordinaryo” sa mga gustong maglingkod sa saiya. (2 Corinto 4:7) Dai ka daw nadadagkang rumani sa makapangyarihan na Diyos na ini, na ginagamit an saiyang kapangyarihan sa marahay asin mamumuton na paagi? Sa sunod na kapitulo, mapokus kita sa kun paano ginagamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan na maglalang.