“Jehovah . . . Okpon Odudu”
Ibuot 4
“Jehovah . . . Okpon Odudu”
1, 2. Nso ndyọ ndyọ n̄kpọ ke Elijah okokụt ke uwem esie, edi nso n̄wọrọnda n̄kpọntịbe ke enye ekesịne ke abaitiat ke Obot Horeb okụt?
ELIJAH ama okụt mme enyene-ndyọ n̄kpọ ke mbemiso. Enye ama okụt mme utere ẹdade udia ẹsọk imọ ikaba ke usen ke adan̄aemi imọ ikodude ke itie udịbe. Enye ama okụt nte ndomuyo mîkokụreke ke aban̄ ye nte aran mîkasatke ke ekpeme ke ofụri anyan ini emi akan̄ okodude. Enye ama akam okụt ikan̄ otode ke enyọn̄ ediduọ ke ibọrọ akam esie. (1 Ndidem, ibuot 17, 18) Kpa ye oro, akananam Elijah ikekwe n̄kpọ ndomokiet oro etiede ntem.
2 Nte enye ekesịkde ekpere abaitiat ke Obot Horeb, enye ama okụt udịm udịm n̄wọrọnda n̄kpọntịbe. Akpa ekedi ofụm. Anaedi ofụm oro ama anam ata ọkpọsọn̄ uyom, koro enye ekenen̄erede ọsọn̄ tutu obom mme obot onyụn̄ asuan mme itiat. Ekem unyekisọn̄ ama etịbe, enyekde isọn̄ ata odudu odudu. Ekem ikan̄ ama edi. Nte enye akasakde ke ofụri ikpehe oro, eyedi ọkpọsọn̄ ufiop ikan̄ oro ama otụk Elijah.—1 Ndidem 19:8-12.
3. Nso uyarade edu Abasi ke Elijah okokụt, ndien mmọn̄ ke nnyịn ikeme ndikụt uyarade ukem edu emi?
3 Ọsọ n̄kpọ kiet odu ke nsio nsio n̄kpọntịbe emi Elijah okokụtde mi—mmọ ẹkewụt akwa odudu Jehovah Abasi. Nte ededi, iyomke nnyịn ikụt utịben̄kpọ mbemiso ifiọkde ite ke Abasi enyene odudu. Ẹkụt odudu esie in̄wan̄-in̄wan̄. Bible etịn̄ ọnọ nnyịn ete ke n̄kpọ obot owụt “nsinsi odudu [Jehovah], ye idaha esie nte Abasi.” (Rome 1:20) Kam kere ban̄a uyama emịnen̄mịnen̄ ye ọkpọsọn̄ uyom oro asan̄ade ye inan inan obuma, ubọn̄ ubọn̄ ọkpọsọn̄ aya oro ewetde ọduọhọ, ye akaka ikpaenyọn̄ oro ọyọhọde ye ntantaọfiọn̄! Nte afo ukwe odudu Abasi ke mme n̄kpọ emi? Kpa ye oro, ibat ibat owo ẹnen̄ede ẹkụt odudu Abasi ke ererimbot mfịn. Ibat ibat ẹkam ẹse enye ke nnennen usụn̄. Nte ededi, ndidiọn̄ọ edu Abasi emi ọnọ nnyịn ekese ntak ndisan̄a n̄kpere Jehovah. Ke ikpehe enye emi, nnyịn iyom ndikpep ọyọhọ ọyọhọ mban̄a anana-mbiet odudu Jehovah.
Akpan Edu Jehovah
4, 5. (a) Nso ebuana odu ke ufọt enyịn̄ Jehovah ye odudu esie? (b) Ntak emi odotde Jehovah ndimek enan̄ ndida mban̄a odudu esie?
4 Odudu Jehovah inyeneke mbiet. Jeremiah 10:6 ọdọhọ ete: “Baba n̄kpọ kiet ibietke fi, O Jehovah; afo omokpon, enyịn̄ fo omonyụn̄ okpon ke odudu.” Tịm fiọk ete ke ẹbuan odudu ye enyịn̄ Jehovah. Ti ete ke enyịn̄ emi ọwọrọ “Enye Anam Akabade Edi.” Nso inam Jehovah ekeme ndikabade ndi se ededi oro enye emekde? N̄kpọ kiet edi odudu. Ih, ukeme Jehovah ndinam n̄kpọ, ndinam uduak esie, inyeneke adan̄a. Utọ odudu oro edi kiet ke otu akpan edu esie.
5 Sia nnyịn mîkemeke ndifiọk ọyọhọ ọyọhọ adan̄a nte odudu esie okponde, Jehovah ada mme uwụtn̄kpọ man an̄wam nnyịn. Nte nnyịn ima ikokụt, enye emek enan̄ ndida mban̄a odudu esie. (Ezekiel 1:4-10) Uwụtn̄kpọ oro odot sia idem ata enan̄ edi edibotn̄kpọ oro okponde onyụn̄ okopde odudu. Mme owo oro ẹkedụn̄de ke Palestine ke ini Bible ikosoboke n̄kpọ ndomokiet efen oro enyenede odudu ntre. Edi mmọ ẹma ẹfiọk enan̄ oro ekenen̄erede enyene ndịk—kpa enan̄ ikọt m̀mê orụk editịm oro mîdụhe aba ke isọn̄. (Job 39:9-12) Akwa Edidem Rome oro Julius Caesar ama ọdọhọ ini kiet ete ke enan̄ emi ẹkpri esisịt ẹkan enen. Enye ekewet ete: “Mmọ ẹnen̄ede ẹkop odudu ẹnyụn̄ ẹsọp itọk etieti.” Kere nte afo ekpekpride onyụn̄ ananade odudu edieke afo akpadade ekpere utọ edibotn̄kpọ oro!
6. Ntak emi ẹkotde Jehovah ikpọn̄ “Ata Ọkpọsọn̄”?
6 Kpasụk ntre, owo ekpri onyụn̄ anana odudu ke ini ẹmende ẹdomo ye Abasi emi enyenede odudu mi, kpa Jehovah. N̄kpọsọn̄ idụt ẹkam ẹtie nte obu ke udomon̄kpọ ẹnọ enye. (Isaiah 40:15) Ke mîbietke edibotn̄kpọ ekededi, Jehovah enyene anana mbiet odudu, koro enye ikpọn̄ ke ẹkot “Ata Ọkpọsọn̄.” a (Psalm 91:1) Jehovah “ọsọn̄ odudu” onyụn̄ enyene ‘nsọn̄idem oro okponde.’ (Isaiah 40:26) Enye edi ebiet emi akaka odudu oro mîkemeke ndikụre otode. Enye iyomke odudu ito ebiet ndomokiet efen, sia “Abasi emenyene odudu.” (Sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn; Psalm 62:11) Ke nso usụn̄, ndien, ke Jehovah owụt odudu esie?
Nte Jehovah Owụtde Odudu Esie
7. Nso idi edisana spirit Jehovah, ndien nso ekikere ke mme akpasarade ikọ usem emi ẹdade ẹtịn̄ ikọ ke Bible ẹnọ?
7 Edisana spirit emi otode Jehovah inyeneke adan̄a. Enye edi odudu Abasi emi anamde utom. Ke akpanikọ, ke Genesis 1:2 (NW), Bible etịn̄ aban̄a enye nte “anamutom odudu” Abasi. Ẹkeme ndikabade mme akpasarade ikọ Greek ye Hebrew oro ẹkabarede nte “spirit” ke mme udọn̄ikọ efen nte “ofụm,” “ibifịk,” ye “idio.” Nte mme ewetn̄wed ukabadeikọ ẹdọhọde, mme akpasarade ikọ usem emi ẹnọ ekikere ẹban̄a odudu oro enyịn mîkwe, oro anamde utom. Kpa nte ofụm, nnyịn ikemeke ndikụt spirit Abasi, edi se enye anamde edi ata idem n̄kpọ ye se ẹkemede ndikụt.
8. Ke Bible, ẹkot spirit Abasi didie ke ndamban̄a usụn̄, ndien ntak emi mme edimen ndomo emi ẹdotde?
8 Edisana spirit Abasi ekeme ndikpụhọde ke udomo oro mînyeneke adan̄a. Jehovah ekeme ndida enye nnam uduak ekededi oro enye oyomde. Nte odotde, ke Bible, ẹkot spirit Abasi ke ndamban̄a usụn̄ “nnuenubọk” esie, “ọkpọsọn̄ ubọk” m̀mê “edimenede ubọk” esie. (Luke 11:20; Deuteronomy 5:15; Psalm 8:3) Ukem nte owo adade ubọk esie anam nsio nsio utom oro oyomde nsio nsio udomo odudu m̀mê usọ, ntre ke Abasi ekeme ndida spirit esie nnam uduak ekededi—utọ nte ndibot ata n̄kpri atọm m̀mê ndibahade Ididuot Inyan̄ m̀mê ndinam mme Christian akpa isua ikie ẹsem mme usem esenidụt.
9. Odudu ukara Jehovah atara adan̄a didie?
9 Jehovah n̄ko owụt odudu ebe ke odudu ukara esie nte Andikara Ekondo. Nte afo emekeme ndikere nte ekpenyenede ediwak miliọn mme okopidem andidu ke idak fo oro ẹnyenede ọkpọsọn̄ udọn̄ ndinam ewụhọ fo? Jehovah enyene utọ odudu ukara oro. Enye enyene mme asan̄autom ẹdide owo, emi ẹwakde ndikot mme udịm ke N̄wed Abasi. (Exodus 7:4; Psalm 68:11; 110:3) Nte ededi, owo edi mmemmem edibotn̄kpọ ke ẹmende ẹdomo ye mme angel. Kamse, ke ini udịmekọn̄ Assyria ẹkedade ekọn̄ ẹbịne ikọt Abasi, angel kiet kpọt ama owot mbonekọn̄ 185,000 ke okoneyo kiet! (2 Ndidem 19:35) Mme angel Abasi ‘ẹsidaha uko.’—Psalm 103:19, 20.
10. (a) Ntak emi ẹkotde Ata Ọkpọsọn̄ Jehovah mme udịm? (b) Anie edi n̄kponn̄kan ke otu kpukpru edibotn̄kpọ Jehovah?
10 Mme angel ifan̄ ẹdu? Prọfet Daniel ama okụt mme edibotn̄kpọ eke spirit ẹwakde ẹbe miliọn 100 ke n̄kukụt eke heaven ẹdade ke iso ebekpo Jehovah, edi uyarade ndomokiet idụhe nte ke enye ama okụt kpukpru angel. (Daniel 7:10) Ntre eyedi ediwak miliọn angel ke mme itie ikie ẹdu. Ke ntre ẹkot Abasi Jehovah mme udịm. Udorienyịn̄ emi owụt akwa idaha esie nte Andikara akwa udịm n̄kpọsọn̄ angel. Enye enịm kiet ke otu edibotn̄kpọ eke spirit emi, kpa edima Eyen esie, emi edide “akpan ke otu kpukpru edibotn̄kpọ,” ke etubom. (Colossae 1:15, NW) Nte akwa angel—kpa etubom kpukpru mme angel, mme seraphim, ye mme cherubim—Jesus okop odudu akan ke otu kpukpru edibotn̄kpọ Jehovah.
11, 12. (a) Ke mme usụn̄ ewe ke ikọ Abasi enyene odudu? (b) Didie ke Jesus ọkọsọn̄ọ udomo odudu oro Jehovah enyenede?
11 Jehovah enyene usụn̄ efen efen ndiwụt odudu. Mme Hebrew 4:12 ọdọhọ ete: “Ikọ Abasi enyene uwem, onyụn̄ ananam n̄kpọ [“enyene odudu,” NW].” Nte afo omokụt n̄wọrọnda odudu oro Ikọ Abasi, m̀mê etop odudu spirit, oro odude idahaemi ke Bible enyenede? Enye ekeme ndisọn̄ọ nnyịn idem, ọbọp mbuọtidem nnyịn, onyụn̄ an̄wam nnyịn ndinam akamba ukpụhọde ke uwem nnyịn. Apostle Paul ama odụri ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ utọn̄ aban̄a mme owo oro ẹkebuanade ke oburobụt ido uwem. Ekem enye ama adian do ete: “Ndien ndusụk mbufo ẹketie ntem.” (1 Corinth 6:9-11) Ih, “ikọ Abasi” ama enyene odudu ke idem mmọ onyụn̄ an̄wam mmọ ndikpụhọde.
12 Odudu Jehovah okpon etieti ndien usụn̄ oro Enye adade enye anam n̄kpọ enen̄ede enyene uforo tutu n̄kpọ ndomokiet ikemeke ndibiọn̄ọ Enye. Jesus ọkọdọhọ ete: “Abasi emekeme ndinam kpukpru n̄kpọ.” (Matthew 19:26) Mme uduak ewe ke Jehovah ada odudu esie anam?
Odudu Oro Asan̄ade ye Uduak
13, 14. (a) Ntak emi nnyịn ikemede ndidọhọ ke Jehovah idịghe ikpîkpu ebiet emi odudu otode? (b) Ke mme usụn̄ ewe ke Jehovah ada odudu esie anam n̄kpọ?
13 Spirit Jehovah enen̄ede okpon akan odudu ekededi oro ẹkemede ndikụt ke enyịn; ndien Jehovah idịghe ikpîkpu odudu, idịghe sụk ebiet emi odudu otode. Enye edi ata Abasi oro etịmde akara odudu esie. Nso, ndien, inụk enye ndida odudu esie nnam n̄kpọ?
14 Nte nnyịn idikụtde, Abasi ada odudu esie ndibot, ndisobo, ndikpeme, ndifiak nnam mme n̄kpọ ẹfọn—ke ibio ibio, ndinam se ededi oro ekemde ye mme mfọnmma uduak esie. (Isaiah 46:10) Ke ndusụk idaha, Jehovah ada odudu esie ndiyarade mme akpan edu ye mme idaha esie. Ke akande kpukpru, enye ada odudu esie ndinam uduak esie osu—ndiwụt unen itie edikara esie nnyụn̄ nnam edisana enyịn̄ esie asana ebe ke Obio Ubọn̄ Messiah. Idụhe n̄kpọ ndomokiet oro ekemede ndibiọn̄ọ uduak oro.
15. Jehovah ada odudu esie anam n̄kpọ ye nso uduak ke ebuana ye mme asan̄autom esie, ndien didie ke ẹkewụt emi ke ini Elijah?
15 Jehovah n̄ko ada odudu esie anam n̄kpọ ke ufọn nnyịn owo kiet kiet. Tịm fiọk se 2 Chronicles 16:9 ọdọhọde: “Koro enyịn Jehovah ẹsan̄ade ke ofụri ererimbot, ete isọn̄ọ imụm mmọ eke ofụri esịt mmọ ẹdude ye [imọ] ikama.” Ifiọk n̄kpọntịbe Elijah oro eketịn̄de ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ edi uwụtn̄kpọ kiet. Ntak emi Jehovah okowụtde enye odudu esie ke usụn̄ oro ekenyenede uten̄e ntre? Idiọk Ọbọn̄ An̄wan Jezebel ama ọn̄wọn̄ọ ndinam ẹwot Elijah. Prọfet oro ama efehe man anyan̄a uwem esie. Enye ama okop ndobo, okop ndịk, ye editịmede esịt—nte n̄kpọ eke kpukpru utom esie ẹkedide ikpîkpu. Man ọnọ enye ndọn̄esịt, Jehovah ama eti Elijah in̄wan̄-in̄wan̄ aban̄a odudu Esie. Ofụm, unyekisọn̄, ye ikan̄ oro ẹma ẹwụt nte ke Enye oro okopde odudu akan ke ekondo ama odu do ye Elijah. Ntak emi enye ekpefehede Jezebel, ke ini Ata Ọkpọsọn̄ Abasi okodude ye enye?—1 Ndidem 19:1-12. b
16. Ntak emi nnyịn ikemede ndibọ ndọn̄esịt ke nditie n̄kere akwa odudu Jehovah?
16 Okposụkedi enye mînamke mme utịben̄kpọ idahaemi, Jehovah ikpụhọkede tọn̄ọde ke eyo Elijah. (1 Corinth 13:8) Enye osụk enyenyene ọkpọsọn̄ udọn̄ mfịn ndida odudu esie nnam n̄kpọ ke ufọn mbon oro ẹmade enye. Edi akpanikọ, enye odụn̄ ke obio mme spirit, edi enye iyomke usụn̄ ikpọn̄ nnyịn. Odudu esie inyeneke adan̄a, ntre n̄kpọ ndidu oyom usụn̄ idịghe mfịna inọ enye. Utu ke oro, “Jehovah emekpere kpukpru mmọ eke ẹsemede ẹnọ enye.” (Psalm 145:18) Ini kiet, ke adan̄aemi prọfet Daniel ekesemede ọnọ Jehovah oyom un̄wam, angel ama ọbiọn̄ọde idem mbemiso enye ọkọbọn̄de akam ama! (Daniel 9:20-23) Idụhe n̄kpọ oro ekemede ndibiọn̄ọ Jehovah ndin̄wam nnyụn̄ nsọn̄ọ mbon oro enye amade idem.—Psalm 118:6.
Nte Odudu Abasi Anam Owo Okûkeme Ndisan̄a N̄kpere Enye?
17. Ke nso usụn̄ ke odudu Jehovah edemede mbak ke esịt nnyịn, edi nso utọ ndịk ke enye mîdemekede?
17 Nte odudu Abasi ekpenyene ndinam nnyịn ibabak enye? Nnyịn imekeme ndibọrọ ih ye ihih. Ih, koro edu emi ọnọ nnyịn eti ntak ndinyene mbak Abasi, kpa ntotụn̄ọ uten̄e ye ukpono oro nnyịn ikenemede ibio ibio ke ibuot oro ekebemde iso. Bible asian nnyịn nte ke utọ uten̄e oro edi “editọn̄ọ ifiọk.” (Psalm 111:10) Nte ededi, nnyịn ibọrọ ihih n̄ko koro odudu Abasi inọhọ nnyịn ntak ndomokiet ndinyene idiọk ndịk mban̄a enye m̀mê ndida nsannsan n̄kpọn̄ enye.
18. (a) Ntak emi ediwak owo mînyeneke mbuọtidem ke idem mbon oro ẹnyenede odudu? (b) Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke odudu Jehovah ikemeke ndibiat enye?
18 Akamba owo England kiet, Lord Acton ekewet ke 1887 ete: “Etie nte odudu ababiat owo; ọyọhọ ọyọhọ odudu ababiat owo ofụri ofụri.” Ẹsiwak ndifiak ntịn̄ mme ikọ esie emi, eyedi koro ata ediwak owo ẹkụtde ke enye edi ata akpanikọ. Mme anana-mfọnmma owo ẹsiwak ndida odudu nnam n̄kpọ ke ukwan̄ usụn̄, nte mbụk owụtde ndien ndien. (Ecclesiastes 4:1; 8:9) Ke ntak emi, ediwak owo inyeneke mbuọtidem ke idem mbon oro ẹnyenede odudu ẹnyụn̄ ẹda nsannsan ẹkpọn̄ mmọ. Edi, Jehovah enyene ọyọhọ ọyọhọ odudu. Nte oro anam enye abiara ke usụn̄ ekededi? N̄wan̄ansa-o! Nte nnyịn ima ikokụt, enye edi edisana, inyụn̄ ikemeke ndibiara ke usụn̄ ndomokiet. Jehovah ibietke mme anana-mfọnmma iren ye iban oro ẹnyenede odudu ke mbiara ererimbot emi. Akananam enye idaha odudu esie inam n̄kpọ ke ukwan̄ usụn̄, idinyụn̄ inamke oro tutu amama.
19, 20. (a) Jehovah esida odudu esie anam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye mme edu ewe, ndien ntak emi ọnọde ndọn̄esịt? (b) Didie ke afo akpanam mfara ke idem oro Jehovah enyenede an̄wan̄a, ndien ntak emi afo amade oro?
19 Ti ete ke odudu idịghe n̄kukụre edu Jehovah. Nnyịn ikpepke kan̄a iban̄a unenikpe, ọniọn̄, ye ima esie. Edi nnyịn ikpenyeneke ndikere ke Jehovah owụt edu esie ke eto eto usụn̄ oro mîtoho esịt, nte n̄kpọ eke enye owụtde edu kiet kpọt ke ini kiet. Ke edide isio, nnyịn iyokụt ke mme ibuot oro ẹtienede nte ke Jehovah esiwụt odudu esie kpukpru ini ke n̄kemuyo ye unenikpe, ọniọn̄, ye ima esie. Kere ban̄a edu efen oro Jehovah enyenede, enye oro owo mîwakke ndikụt ke idem mbon ukara ererimbot—kpa mfara ke idem.
20 Kere nte osobode owo oro enen̄erede okon̄ onyụn̄ okopde odudu tutu ndịk esie anam fi. Edi, nte ini akade afo okụt ke enye etie sụn̄sụn̄. Enye eben̄e idem onyụn̄ enyene udọn̄ kpukpru ini ndida odudu esie n̄n̄wam nnyụn̄ n̄kpeme mme owo, akpan akpan mbon oro mînyeneke odudu ye mbon oro ẹkemede ndisọp nnọ unan. Akananam enye idaha odudu esie inam n̄kpọ ke idiọk usụn̄. Afo okop nte ẹdọkde enye edidọk ye unana ntak, kpa ye oro edu esie ikpụhọkede, edi etie sụn̄sụn̄, uku uku, onyụn̄ ọfọn ido. Afo emekeme ndiyịk m̀mê imọ ikpekeme ndiwụt utọ sụn̄sụn̄ ido ye mfara ke idem oro, akpan akpan edieke imọ ikpenyenede utọ odudu oro! Nte afo edide edifiọk utọ owo oro, ndi afo udûtọn̄ọke ndisan̄a n̄kpere enye? Nnyịn imenyene n̄kponn̄kan ntak ndisan̄a n̄kpere Ata Ọkpọsọn̄ Jehovah. Kere ban̄a ofụri udịmikọ oro ẹdade ibuotikọ eke ibuot enye emi ẹto: “Jehovah isọpke iyatesịt, enye onyụn̄ okpon odudu.” (Sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn; Nahum 1:3) Jehovah isisọpke ndida odudu esie n̄n̄wana ye mme owo, idem ye mme anamidiọk. Enye enyene ifụre ifụre ido onyụn̄ ọfọn ido. Enye ‘isisọpke iyat esịt’ kpa ye ediwak n̄kpọ iyatesịt.—Psalm 78:37-41.
21. Ntak emi Jehovah mîkpakke mme owo ndinam uduak esie, ndien nso ke emi ekpep nnyịn aban̄a enye?
21 Kere ban̄a mfara ke idem Jehovah ke usụn̄ efen. Edieke afo ekpenyenede akwa odudu, ndi afo emekere ke ekeme ndidi imọ ke ndusụk idaha, ikposobo idomo edinam mme owo ẹnam n̄kpọ ke usụn̄ oro imọ imade? Kpa ye ofụri odudu esie, Jehovah ikpakke mme owo ndinam n̄kpọ nnọ enye. Idem okposụkedi edinam n̄kpọ Abasi edide n̄kukụre usụn̄ ndinyene nsinsi uwem, Jehovah inyịkke nnyịn ndinam n̄kpọ esie. Utu ke oro, enye ke mfọnido ọnọ nnyịn owo kiet kiet ukpono ke ndinọ nnyịn ifụre ndinam edimek. Enye ọnọ ntọt aban̄a mme utịp ẹsụn̄ọde ẹto ndiọi edimek onyụn̄ etịn̄ ọnọ nnyịn nti utịp ẹsụn̄ọde ẹto nti edimek. Edi enye ayak nnyịn imek ke idem nnyịn. (Deuteronomy 30:19, 20) Jehovah inyeneke udọn̄ ndomokiet ke utuakibuot oro ẹkpakde-kpak owo m̀mê ke ntak idiọk ndịk ẹnyenede ẹban̄a akwa odudu esie. Enye oyom mbon oro ẹdinamde n̄kpọ esie ke unyịme esịt, ke ntak ima.—2 Corinth 9:7.
22, 23. (a) Nso iwụt nte ke Jehovah okop inemesịt ndinọ mbon efen odudu? (b) Nso ke nnyịn idineme iban̄a ke ibuot oro etienede?
22 Ẹyak nnyịn ikere iban̄a akpatre ntak oro mîkpanaha nnyịn ikop ndịk iban̄a Ata Ọkpọsọn̄ Abasi. Mme owo oro ẹnyenede odudu ẹsiwak ndikop ndịk edibuana odudu ye mbon en̄wen. Nte ededi, Jehovah okop inemesịt ndinọ mme anam-akpanikọ mme andituak ibuot nnọ enye odudu. Enye ayak akamba odudu ọnọ mbon efen, utọ nte Eyen esie. (Matthew 28:18) Jehovah n̄ko ọnọ mme asan̄autom esie odudu ke usụn̄ efen. Bible anam an̄wan̄a ete: “O Jehovah, ubom, ye odudu, ye ubọn̄, ye akakan, ye uten̄e ẹdi okuomọ: koro kpukpru n̄kpọ ke enyọn̄ ye ke isọn̄ ẹmenyene fi. . . . Odudu ye uko ẹnyụn̄ ẹdu fi ke ubọk; onyụn̄ enyene fi ndinam kpukpru ẹkpon ẹnyụn̄ ẹsọn̄.”—1 Chronicles 29:11, 12.
23 Ih, Jehovah oyokop inemesịt ndinọ fi odudu. Enye akam ọnọ mbon oro ẹyomde ndinam n̄kpọ esie “akwa ubom odudu.” (2 Corinth 4:7) Nte itiehe fi ke idem nte ke akpana esịk ekpere ọkpọsọn̄ Abasi emi, emi adade odudu esie anam n̄kpọ ke utọ ima ima ye nnennen usụn̄ oro? Ke ibuot oro etienede, nnyịn iyowụk ntịn̄enyịn ke nte Jehovah akadade odudu esie obot n̄kpọ.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Ikọ Greek oro ẹkabarede “Ata Ọkpọsọn̄” ke ata ata usụn̄ ọwọrọ “Andikara Kpukpru N̄kpọ; Enye Emi Enyenede Ofụri Odudu.”
b Bible ọdọhọ ete ke ‘Jehovah ikodụhe ke oyobio, unyekisọn̄, ye ikan̄ oro.’ Ke mîbietke mme okpono ndem, mme asan̄autom Jehovah ikereke ke enye odu ke odudu obot. Enye enen̄ede okpon akan ndisịne ke n̄kpọ ekededi oro enye okobotde.—1 Ndidem 8:27.
Mme Mbụme Nditie N̄kere
2 Chronicles 16:7-13 Didie ke uwụtn̄kpọ Edidem Asa owụt nte ọdiọkde nditre ndibuọt idem ke odudu Jehovah?
Psalm 89:6-18 Nso utịp ke odudu Jehovah enyene ke idem mme andituak ibuot nnọ enye?
Isaiah 40:10-31 Didie ke ẹtịn̄ ẹban̄a odudu Jehovah mi, enye okpon adan̄a didie, ndien didie ke enye ekeme ndinyene ufọn nnọ nnyịn owo kiet kiet?
Ediyarade 11:16-18 Nso ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndida odudu esie nnam ke ini iso, ndien ntak emi edide n̄kpọ nsịnudọn̄ ọnọ mme Christian akpanikọ?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 39]
“Ndien, sese, Jehovah ke ebe”
