1, 2. Anong makatilingala nga mga butang ang nakita ni Elias sa iya kabuhi, apang anong tumalagsahon nga mga hitabo ang nasaksihan niya gikan sa isa ka lungib sa Bukid Horeb?

NAKAKITA anay si Elias sing makatilingala nga mga butang. Nakakita sia sing mga uwak nga nagdala sa iya sing pagkaon makaduha kada adlaw samtang nagapanago sia. Nakakita sia sing duha ka suludlan nga nag-aman sing harina kag langis tubtob natapos ang malawig nga tiggulutom kag wala gid mahubsan. Nakakita gani sia sing kalayo nga nahulog gikan sa langit bilang sabat sa iya pangamuyo. (1 Hari, kapitulo 17, 18) Apang, wala pa makakita si Elias sing bisan ano nga kaangay sini.

² Samtang nagakuob sia malapit sa baba sang isa ka lungib sa Bukid Horeb, nasaksihan niya ang pagpaagisod sang tumalagsahon nga mga hitabo. Una anay naghangin. Pat-od nga makabulungol ang paghuni sini, kay tuman sini kabaskog nga naglitik ang mga bukid kag napugday ang mga igang. Dayon naglinog, nga nagpaguwa sing mabaskog nga kusog nga natago sa idalom-duta. Dayon nag-abot ang kalayo. Samtang nagalapta ini sa bug-os nga rehiyon, mahimo gid nga nabatyagan ni Elias ang makapalaso nga init sini.—1 Hari 19:8-12.

3. Nasaksihan ni Elias ang pamatuod sang ano nga kinaiya sang Dios, kag diin kita makakita sing pamatuod sa sini man nga kinaiya?

³ Ini tanan nga nanuhaytuhay nga mga hitabo nga nasaksihan ni Elias may isa ka kinaandan nga butang—mga pagpasundayag ini sang daku nga gahom ni Jehova nga Dios. Sa pagkamatuod, indi na kinahanglan nga makasaksi pa kita sing isa ka milagro agod mahantop naton nga ang Dios nagapanag-iya sini nga kina­iya. Maathag gid ini. Ang Biblia nagasugid sa aton nga ang pagpanuga nagahatag sing pamatuod tuhoy sa iya ni Jehova “dayon nga gahom kag pagka-Dios.” (Roma 1:20) Hunahunaa lamang ang makabululag nga mga pagkirab kag ang mga pagdinaguob sa tion sang bagyo, ang matahom nga paghuganas sang isa ka daku nga busay, ang kalaparon sang isa ka mabituon nga kalangitan! Indi mo bala makita ang gahom sang Dios sa sini nga mga ­pasundayag? Apang, pila lamang sa kalibutan karon ang nagakilala sa gahom sang Dios. Kag diutay pa gani ang may nagakaigo nga pagtamod sa sini. Apang, ang paghangop sa sini nga kinaiya sang Dios nagahatag sa aton sing madamo nga rason agod labi pa nga mangin suod kita kay Jehova. Sugdan naton sa sini nga seksion ang isa ka detalyado nga pagtuon sa walay tupong nga gahom ni Jehova.

4, 5. (a) Ano ang kaangtanan sang ngalan ni Jehova kag sang iya kagamhanan, ukon gahom? (b) Ngaa nagakaigo nga ginpili ni Jehova ang toro nga baka sa pagsimbulo sa iya gahom?

⁴ Tumalagsahon si Jehova sa gahom. Ang Jeremias 10:6 nagasiling: “Wala gid sing kaangay sa imo, O Jehova. Daku ka, kag daku ang imo ngalan sa kagamhanan.” Talupangda nga ang kagamhanan, ukon gahom, ginaangot sa ngalan ni Jehova. Dumduma, ini nga ngalan nagakahulugan sing “Ginapahanabo Niya nga Mangin Amo.” Ngaa mahimo ni Jehova ang bisan ano nga luyag niya? Una, bangod sang iya gahom. Huo, ang ikasarang ni Jehova sa paghikot, sa pagtuman sang iya kabubut-on, wala sing latid. Ini nga gahom isa sang iya importante nga mga kinaiya.

⁵ Bangod indi gid naton mahangpan ang bug-os nga kasangkaron sang iya gahom, nagagamit si Jehova sing mga ilustrasyon agod buligan kita. Subong nakita na naton, ginagamit niya ang toro nga baka sa pagsimbulo sang iya gahom. (Ezequiel 1:4-10) Nagakaigo ini nga pagpili, kay bisan gani ang ginasagod nga toro nga baka isa ka daku kag makusog nga sapat. Ang katawhan sa Palestina sang panahon sang Biblia talagsa lang, kon natabo gid man, nakakita sing mas makusog pa sa sini. Apang nahibaluan nila ang isa ka mas makahaladlok nga sahi sang toro nga baka—ang talunon nga mga baka, ukon ­aurochs, nga nagkalamatay na tanan sugod sadto. (Job 39:9-12) Si Emperador Julius Caesar sang Roma nagkomento anay nga ining toro nga mga baka pulupareho ang kadakuon sa mga elepante. “Kakusog gid sa ila,” sulat niya, “kag kadasig gid sa ila.” Handurawa lamang kon daw ano ka gamay kag kaluya ang batyagon mo kon nagatindog ka sa tupad sini nga sapat!

6. Ngaa si Jehova lamang ang ginatawag nga “Labing Gamhanan”?

⁶ Sing kaanggid, ang tawo diutay lamang kag wala sing gahom kon ipaanggid sa Dios sang gahom, si Jehova. Para sa iya, bisan gani ang gamhanan nga mga pungsod kasubong lamang sang manipis nga yab-ok sa timbangan. (Isaias 40:15) Indi kaangay sang bisan ano nga tinuga, walay latid ang gahom ni Jehova, kay sia lamang ang ginatawag nga “Labing Gamhanan.” * (Bugna 15:3) Si Jehova “makusog sa gahom” kag “bugana sa dinamiko nga kusog.” (Isaias 40:26) Sia ang wala nagakaubusan nga tuburan sang gahom. Wala sia nagasandig sa iban nga tuburan sang kusog, kay “ang kusog iya sang Dios.” (Salmo 62:11) Apang, sa anong paagi, ginagamit ni Jehova ang iya gahom?

7. Ano ang balaan nga espiritu ni Jehova, kag ano ang ginapahangop sang mga tinaga sa orihinal nga lenguahe nga gingamit sa Biblia?

⁷ Ang balaan nga espiritu walay latid nga nagabuhos gikan kay Jehova. Gahom ini sang Dios nga nagapanghikot. Sa katunayan, sa Genesis 1:2, ginapatuhuyan ini sang Biblia subong “aktibo nga kusog” sang Dios. Ang orihinal nga Hebreo kag Griegong mga tinaga nga ginbadbad “espiritu” mahimo, sa iban nga mga konteksto, badbaron nga “hangin,” “gininhawa,” kag “kirab.” Suno sa mga leksikograpo, ang mga tinaga sa orihinal nga lenguahe nagapahangop sing isa ka di-kitaon nga puwersa nga nagapanghikot. Kaangay sang hangin, ang espiritu sang Dios di-kitaon sa aton mga mata, apang matuod kag mahantop ang mga epekto sini.

8. Sa Biblia, paano ginatawag sing malaragwayon ang espiritu sang Dios, kag ngaa nagakaigo ini nga mga pagpaanggid?

⁸ Walay katapusan ang masarangan himuon sang balaan nga espiritu sang Dios. Sarang ini magamit ni Jehova sa pagtuman sang bisan ano nga katuyuan niya. Gani, nagakaigo gid nga sa Biblia, ang espiritu sang Dios malaragwayon nga ginatawag “tudlo” niya, “makusog nga kamot” niya, ukon “nauntay nga butkon” niya. (Lucas 11:20; Deuteronomio 5:15; Salmo 8:3) Subong nga mahimo gamiton sang isa ka tawo ang iya kamot sa paghimo sing nanuhaytuhay nga mga hilikuton nga nagakinahanglan sing wala nagapalareho nga kabaskugon sang kusog ukon kalantip, sarang man magamit sang Dios ang iya espiritu sa pagtuman sa bisan anong katuyuan—subong sang pagtuga sa tuman ka diutay nga atomo ukon pagpihak sa Dagat nga Mapula ukon paghatag sing ikasarang sa unang-siglo nga mga Cristiano sa paghambal sing dumuluong nga mga hambal.

9. Daw ano kadaku ang gahom ni Jehova?

⁹ Nagagamit man si Jehova sing gahom paagi sa iya awtoridad subong Bug-os Uniberso nga Soberano. Mahanduraw mo bala nga may yara ikaw minilyon ka intelihente, sangkol nga mga sakop nga handa sa pagtuman sang imo isugo? May subong sini nga gahom si Jehova. May yara sia tawhanon nga mga alagad, nga sa Kasulatan masami nga ginapaanggid sa isa ka hangaway. (Salmo 68:11; 110:3) Apang, ang tawo mahuyang lamang nga tinuga kon ipaanggid sa anghel. Ti, sang ginsalakay sang Asirianhon nga hangaway ang katawhan sang Dios, ginpatay sang isa ka anghel ang 185,000 ka soldado sa isa lamang ka gab-i! (2 Hari 19:35) Ang mga anghel sang Dios “gamhanan sa kusog.”—Salmo 103:19, 20.

10. (a) Ngaa ginatawag ang Labing Gamhanan nga Jehova sang kasuldadusan? (b) Sin-o ang pinakagamhanan sa tanan nga tinuga ni Jehova?

¹⁰ Pila ka anghel ang yadto didto? Nakakita si manalagna Daniel sing isa ka palanan-awon sang langit diin nakita niya ang kapin sa 100 ka milyon ka espiritu nga mga tinuga sa atubangan sang trono ni Jehova, apang wala sing indikasyon nga nakita niya ang tanan nga anghel. (Daniel 7:10) Gani mahimo nga may yara ginatos ka milyon ka anghel. Sa amo, ang Dios ginatawag nga Jehova sang kasuldadusan. Ini nga titulo nagalaragway sang iya gamhanan nga posisyon subong Kumandante sang isa ka daku, organisado nga hubon sang gamhanan nga mga anghel. Sa ibabaw sining espiritu nga mga tinuga, may gintangdo sia nga manugdumala, ang iya hinigugma nga Anak, “ang panganay sang tanan nga tinuga.” (Colosas 1:15) Subong arkanghel—pinuno sang tanan nga anghel, mga serafin, kag mga kerubin—si Jesus amo ang pinakagamhanan sa tanan nga tinuga ni Jehova.

11, 12. (a) Sa anong mga paagi ang pulong sang Dios may nagapahulag nga gahom? (b) Paano si Jesus nagpamatuod sa kadakuon sang gahom ni Jehova?

¹¹ May isa pa ka paagi si Jehova sa paggamit sang iya gahom. Ang Hebreo 4:12 nagasiling: “Ang pulong sang Dios buhi kag ­gamhanan.” Nakita mo na bala ang talalupangdon nga gahom sang pulong sang Dios, ukon ang gin-inspirar sang espiritu nga mensahe, nga natipigan karon sa Biblia? Sarang ini makapalig-on sa aton, makapabakod sang aton pagtuo, kag makabulig sa aton sa paghimo sing daku nga mga pagbag-o sa aton kaugalingon. Ginpaandaman ni apostol Pablo ang mga masigkatumuluo batok sa mga tawo nga nagapatuyang sa imoral gid nga mga estilo sang pagkabuhi. Nian nagdugang sia: “Apang amo sina anay ang pila sa inyo.” (1 Corinto 6:9-11) Huo, “ang pulong sang Dios” may gahom nga nagpahulag sa ila kag nagbulig sa ila sa pagbag-o.

¹² Ang gahom ni Jehova tuman kabaskog kag ang iya paggamit sini tuman ka epektibo amo kon ngaa wala sing makapugong sa sini. Si Jesus nagsiling: “Sa Dios ang tanan nga butang posible.” (Mateo 19:26) Sa anong mga katuyuan ginagamit ni Jehova ang iya gahom?

13, 14. (a) Ngaa makasiling kita nga si Jehova indi isa ka wala sing persona nga tuburan sang gahom? (b) Sa anong mga paagi ginagamit ni Jehova ang iya gahom?

¹³ Ang espiritu ni Jehova isa ka butang nga mas makusog sangsa bisan anong pisikal nga puwersa; kag si Jehova indi isa ka puwersa nga wala sing persona, isa lamang ka tuburan sang puwersa. Sia isa ka Dios nga persona nga may bug-os nga kontrol sa iya gahom. Apang, ano ang nagapahulag sa iya sa paggamit sini?

¹⁴ Subong makita pa naton, ginagamit sang Dios ang iya gahom sa pagtuga, sa paglaglag, sa pag-amlig, sa pagpasag-uli—sa laktod, sa paghimo sing bisan ano nga nagabagay sa iya himpit nga mga katuyuan. (Isaias 46:10) Kon kaisa, ginagamit ni Jehova ang iya gahom agod ipahayag ang importante nga mga bahin sang iya personalidad kag mga talaksan. Labaw sa tanan, ginagamit niya ang iya gahom agod tumanon ang iya kabubut-on—agod ibindikar ang iya pagkasoberano kag pakabalaanon ang iya balaan nga ngalan paagi sa Mesianikong Ginharian. Wala sing makaupang sa sini nga katuyuan.

15. Ginagamit ni Jehova ang iya gahom para sa anong katuyuan may kaangtanan sa iya mga alagad kag paano ini ginpasundayag sa bahin ni Elias?

¹⁵ Ginagamit man ni Jehova ang iya gahom agod makabenepisyo kita subong mga indibiduwal. Talupangda ang ginasiling sang 2 Cronica 16:9: “Tuhoy kay Jehova, ang iya mga mata nagapanuloktulok sa bug-os nga duta agod ipakita ang iya kusog tungod sa ila nga ang tagipusuon himpit ayon sa iya.” Ang naeksperiensiahan ni Elias, nga ginsambit sa umpisa, isa ka halimbawa sini. Ngaa ginpakita sa iya ni Jehova yadtong makapahayanghag nga pagpasundayag sang iya gahom? Bueno, nanumpa ang malaut nga si Reyna Jezebel nga ipapatay si Elias. Nalagyo ang manalagna para sa iya kabuhi. Ginbatyag niya nga isahanon lamang sia. Hinadlukan sia kag ginluyahan sang buot—nga daw subong bala ang tanan nga ginpangabudlayan niya sing lakas nangin walay pulos. Agod lugpayan ang nagsalangisag nga manalagna, maathag nga ginpahanumdom ni Jehova kay Elias ang iya gahom. Ginpakita sang hangin, linog, kag kalayo nga ang labing gamhanan nga Persona sa uniberso upod kay Elias. Ano ang kahadlukan niya kay Jezebel, kon ang labing gamhanan nga Dios dampig sa iya?—1 Hari 19:1-12. *

16. Ngaa malugpayan kita kon binagbinagon naton ang daku nga gahom ni Jehova?

¹⁶ Bisan pa indi karon tion nga maghimo sia sing mga milagro, si Jehova wala magbag-o sugod sang adlaw ni Elias. (1 Corinto 13:8) Malangkagon gihapon sia karon nga gamiton ang iya gahom para sa mga nagahigugma sa iya. Matuod, nagapuyo sia sa isa ka mataas nga duog sang mga espiritu, apang indi sia malayo sa aton. Ang iya gahom walay latid, gani indi balagbag ang distansia. Sa baylo, “si Jehova malapit sa tanan nga nagapanawag sa iya.” (Salmo 145:18) Sang isa ka bes nga nangayo sing bulig si manalagna Daniel kay Jehova, nagpakita dayon ang isa ka anghel bisan wala pa sia makatapos pangamuyo! (Daniel 9:20-23) Wala sing makapugong kay Jehova sa pagbulig kag sa pagpalig-on sa mga ginahigugma niya.—Salmo 118:6.

17. Sa anong kahulugan ang gahom ni Jehova nagapahadlok sa aton, apang wala ini nagapabatyag sa aton sing ano nga sahi sang kahadlok?

¹⁷ Dapat bala kita mahadlok sa Dios bangod sang iya gahom? Dapat kita magsabat sing huo kag indi. Huo, kay ini nga kinaiya nagahatag sa aton sing daku nga rason sa pagpakita sing diosnon nga kahadlok, sing daku nga kapunaw kag pagtahod nga ginhambalan naton sa malip-ot sa nauna nga kapitulo. Ini nga kahadlok, siling sang Biblia sa aton, amo “ang pamuno sang kaalam.” (Salmo 111:10) Apang, nagasabat man kita sing indi kay ang gahom sang Dios nagahatag sa aton sing rason nga indi kita dapat magbatyag sa iya sing indi nagakaigo nga kahadlok ukon magpangalag-ag sa pagpalapit sa iya.

18. (a) Ngaa madamo ang wala nagasalig sa gamhanan nga mga tawo? (b) Paano naton nahibaluan nga si Jehova indi mahimo mapalain sang iya gahom?

¹⁸ “Ang gahom may huyog sa pagpalain; ang walay latid nga gahom nagapalain sing bug-os.” Amo ang ginsulat sang Ingles nga istoryador nga si ­Lord ­Acton sang 1887. Ang iya ginhambal pirme ginasulit, ayhan bangod madamo gid ang nagapati nga indi mapanghiwala ang kamatuoran sini. Ang di-himpit nga mga tawo masami nga nagaabuso sa gahom, subong liwat kag liwat nga ginapamatud-an sang maragtas. (Manugwali 4:1; 8:9) Bangod sini, madamo ang wala nagasalig sa mga may gahom kag nagatalikod sila sa ila. Ang gahom ni Jehova wala sing latid. Ginpalain bala sia sini? Wala gid! Subong nakita na naton, balaan sia, indi gid mapalain. Indi kaangay si Jehova sang di-himpit nga mga lalaki kag mga babayi nga nagagahom sa malaut nga kalibutan karon. Wala gid sia mag-abuso sa iya gahom, kag indi gid niya paghimuon ini.

19, 20. (a) Nahisanto sa anong iban pa nga mga kinaiya nga pirme ginagamit ni Jehova ang iya gahom, kag ngaa makapasalig ini? (b) Paano mo mailustrar ang pagpugong sa kaugalingon ni Jehova, kag ngaa makagalanyat ini sa imo?

¹⁹ Dumduma, indi lamang gahom ang kinaiya ni Jehova. Tun-an pa naton ang iya katarungan, ang iya kaalam, kag ang iya gugma. Apang indi kita maghunahuna nga ang mga kinaiya ni Jehova ginapadayag sa isa ka estrikto kag indi mabulubag-o nga paagi, nga daw subong bala nga isa lamang ka kinaiya ang ginpakita niya sa tagsa ka tion. Sa baylo, makita pa naton sa masunod nga mga kapitulo nga pirme ginapakita ni Jehova ang iya gahom nahisanto sa iya katarungan, sa iya kaalam, kag sa iya gugma. Hunahunaa ang tuhoy sa isa pa ka kinaiya sang Dios, isa nga talagsa lang makita sa mga manuggahom sang kalibutan—ang pagpugong sa kaugalingon.

²⁰ Handurawa nga nakasumalang ka sing isa ka tawo nga tuman ka daku kag gamhanan amo nga hinadlukan ka sa iya. Apang, sang ulihi natalupangdan mo nga daw mabuot sia. Handa sia pirme kag nalangkag nga gamiton ang iya gahom sa pagbulig kag sa pag-amlig sa mga tawo, ilabi na ang mga walay depensa kag madali mahalitan. Wala gid sia nagaabuso sa iya kusog. Nakita mo nga ginpasipalahan sia sa walay kabangdanan, pero nagagawi sia nga may kalig-on apang kalmado, dungganon, kag mainayuhon pa gani. Nagpalibog ka kon makapakita ka sing subong man sini nga pagkabuot kag pagpugong sa kaugalingon, ilabi na kon subong ikaw kakusog sa iya! Samtang nagadugang ang imo pagkakilala sa sini nga tawo, indi bala magalapit ang imo buot sa iya? Labi pa nga may rason kita nga magpalapit sa labing gamhanan nga si Jehova. Binagbinaga ang bug-os nga dinalan nga ginbasihan sang titulo sini nga kapitulo: “Si Jehova mahinay sa pagpangakig kag daku sa gahom.” (Nahum 1:3) Indi maabtik si Jehova sa paggamit sang iya gahom batok sa katawhan, bisan sa malauton. Kalmado sia kag mainayuhon. Napamatud-an na niya nga sia “mahinay sa pagpangakig” walay sapayan sang madamo nga pagpaakig sa iya.—Salmo 78:37-41.

21. Ngaa nagalikaw si Jehova nga piliton ang mga tawo sa paghimo sang iya kabubut-on, kag ano ang ginatudlo sini sa aton tuhoy sa iya?

²¹ Binagbinaga ang pagpugong sa kaugalingon ni Jehova gikan sa tuhay nga anggulo. Kon ang imo gahom wala sing latid, sa banta mo ayhan masulay ka, kon kaisa, nga ipahimo sa mga tawo ang mga butang sa imo paagi? Walay sapayan sang bug-os nga gahom ni Jehova, wala niya ginapilit ang mga tawo nga alagdon sia. Bisan pa ang pag-alagad sa Dios amo lamang ang dalan padulong sa kabuhi nga walay katapusan, wala kita ginapilit ni Jehova sa sini nga pag-alagad. Sa baylo, mainayuhon nga ginahatagan niya sing dungog ang tagsa ka indibiduwal paagi sa kahilwayan sa pagpili. Nagapaandam sia tuhoy sa mangin resulta sang malain nga pagpili kag ginasugid niya ang mga padya sang maayo nga pagpili. Apang kita ang iya ginapapili. (Deuteronomio 30:19, 20) Indi interesado si Jehova sa pag-alagad nga ginpilit ukon bangod sang indi nagakaigo nga kahadlok sa iya makapulunaw nga gahom. Ginapangita niya ang mga magaalagad sa iya sing kinabubut-on, bangod sang gugma.—2 Corinto 9:7.

22, 23. (a) Ano ang nagapakita nga nagakalipay si Jehova sa paghatag sing gahom sa iban? (b) Ano ang binagbinagon naton sa masunod nga kapitulo?

²² Usisaon naton ang hingapusan nga rason kon ngaa indi kita dapat magkabuhi nga may kahadlok sa Labing Gamhanan nga Dios. Ang gamhanan nga mga tawo may huyog nga mahadlok sa pagpaambit sang ila gahom sa iban. Apang, nagakalipay si Jehova nga hatagan sing gahom ang iya matutom nga mga sumilimba. Nagahatag sia sing daku nga awtoridad sa iban, subong sang iya Anak. (Mateo 28:18) Ginahatagan man ni Jehova ang iya mga alagad sing gahom sa lain nga paagi. Ang Biblia nagapaathag: “Imo, O Jehova ang pagkadaku kag ang gahom kag ang katahom kag ang pagkahalangdon kag ang pagkadungganon; kay ang tanan nga yara sa mga langit kag sa duta imo. . . . Yara sa imo kamot ang gahom kag ang kusog, kag sa imo kamot ang ikasarang sa pagpakadaku kag paghatag sing kusog sa tanan.”—1 Cronica 29:11, 12.

²³ Huo, mahamuot si Jehova sa paghatag sa imo sing kusog. Nagahatag pa gani sia sing “gahom nga labaw sa kinaandan” sa mga luyag mag-alagad sa iya. (2 Corinto 4:7) Wala bala nagalapit ang imo buot sa sining dinamiko nga Dios, nga nagagamit sang iya gahom sa mainayuhon kag may prinsipio nga mga paagi? Sa masunod nga kapitulo, talupangdon naton kon paano ginagamit ni Jehova ang iya gahom sa pagpanuga.