Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

 7 YATICHÄWI

Diosajj jan walinakat jarkʼaqañatakejj wali chʼamaniwa

Diosajj jan walinakat jarkʼaqañatakejj wali chʼamaniwa

1, 2. Egipcionakat qhespipjjäna uka qhepatjja, ¿kuna jan walinsa israelitanakajj uñjasipjjäna, ukat kunjamsa Jehová Diosajj jupanakar yanaptʼäna?

EGIPCIONAKAT Wila Lamar Qotan qhespipjjäna uka qhepatjja mä jan walinwa israelitanakajj jikjjatasipjjäna. Sinaí satäki uka cheqar purisajja, ‘venenon asirunakan ukat escorpionanakan phoqantata’ wali ajjsarkañ wasar pampa sarapjjäna (Deuteronomio 8:15). Ukatjja, ajjsarkañ markanakaw thakin utjarakïna. Niyakejjay Jehová Diosajj israelitanakar irpkchïnjja, ¿jan walinakat arjjataspänti?

2 Jïsa, akham sasaw Diosajj chʼamañchäna: “Jumanakasti sum uñjapjjtajja nayajj kuntejj egipcionakaru lurkta ukjja, ukhamarak uñjapjjaraktawa kunjämtejj irpanipksma nayajj kawkhanktejj ukaru uksa. Jumanakasti jutapjjtawa mä jachʼa jamachʼin chheqhap patjjarus jutapkasma ukhama” sasa (Éxodo 19:4). Pakanakampis Egipto markat apskaspa ukat mä suma cheqar irpkaspa ukhamwa Jehová Diosajj israelitanakar amtayäna. Ukampis kunjamsa Diosajj markapar arjjati uk uñachtʼayañatakiw aka cheqanjja pakan chheqanakapat parlasiraki.

3. ¿Kunatsa Jehová Diosajj mä pakar uñtataw markapar imi sasajj sistanjja?

3 Mä jachʼa pakajj chheqanakap janatatasi ukhajja niya pä metro jilawa. Ukampis janiw uka jachʼa chheqanakapampejj aleqaki jalnaqkiti. Jan ukasti, ukampiw wal luptʼani ukhajj paka qallunakapar chʼiwjjatayi. Ukat wal thaytʼani ukhasa ukampiw juntʼucharaki. Jehová Diosajj niya ukhamarakiw machaq markapar jan walinakat jarkʼaqäna. Ukatjja, jan jitheqtapkitäta ukhajja wali sum nayajj wasar pampansa uñjasipkäma sasaw Diosajj israelitanakar säna (Deuteronomio  32:9-11; Salmo 36:7). Ukampis ¿jichhajj jan walinakat Diosajj jarkʼaqarakistaspati?

Diosajj jan walinakat jarkʼaqestaniwa

4, 5. ¿Kunatsa Diosaw jan walinakat jarkʼaqestani sasajj sistanjja?

4 Cheqansa, Jehová Diosajj yupaychirinakapar jarkʼaqaspawa. Jupajj ‘taqe chʼamaniwa’, jupjam chʼamanejj janiw utjkiti (Génesis 17:1). Chʼamapajj mä jachʼa uma olampi sasiwa, janiw kunas ni khitis jarkʼkaspati. Taqe kunwa Jehová Diosajj chʼamapampejj luraspa. Ukhamajj ¿markaparus uka chʼamapampejj arjjataspati?

5 Jïsa, arjjatistaspawa. Jehová Diosajj jarkʼaqapjjämaw sasaw sistu. Salmo 46:1 qellqatanjja akham siwa: “Diosaw imantasiñasajja, chʼamañchirisasa, jupaw chijinakan arjjatirisajja” sasa. Diosaw jan walinakat jarkʼaqestani sasajj taqe chuymaw atinistanjja, kunattejj Jupajj ‘janiw kʼariskaspati’ (Tito 1:2). Ukhamasti, kunjamsa Jehová Diosajj jan walinakat jarkʼaqestaspa uk jichhajj amuykiptʼañäni.

6, 7. 1) ¿Kunjamsa nayra awatirinakajj uwijanakapar jan walinakat jarkʼaqapjjerïna? 2) Jehová Diosan uwijanakapar jarkʼaqañ munatapjja, ¿kunjamsa Bibliajj uñachtʼayi?

6 Jehová Diosaw Awatirisajja, ukat jiwasajj “jupan markapäpjjtanwa, ovej tamapäpjjaraktanwa” (Salmo 23:1; 100:3). Niya taqe animalanakaw jan walinakat jarkʼaqasiñ yatipjje, ukampis uwijajj janiw ukhamäkiti. Nayra tiemponakanjja, mä awatirejj leonanakatsa, qamaqenakatsa, osonakatsa ukat lunthatanakatsa jan ajjsartʼasaw awisajj uwijanakapar arjjatirïna (1 Samuel 17:34, 35; Juan 10:12, 13). Ukatjja, wali munasiñampiw uñjarakirïna. Kunapachatï mä uwijajj uyut jayan wawachasïna ukhajja, jan walinakat jarkʼaqañatakejj uka jakʼanwa awatirejj qheparirïna. Ukatjja, uwij qall ichtʼataw uyur kuttʼjjerïna.

“Ichjjarusiwa ovejanakaparojja”

7 Naya pachpaw sum uñjasipkäma sasaw Jehová Diosajj  sistu, ukatwa mä awatirïkaspas ukham uñtʼayasi (Ezequiel 34:11-16). Amtañäni, kunjamtï payïr yatichäwin uñjawayktanjja, Isaías 40:11 qellqatajj Jehová Diosat akham siwa: “Kunjämatejj mä awatirejj ovejanakap antʼata jutejja, ukhamarakiw jupajj juti, amparapar ovejanak ichtʼata, [...] [ukat] sum uñjaraki” sasa. Amuytʼañäni, ¿kunjamatsa mä uwij qallojj awatiripampi ichjjaruyasispa? Inas uwij qallojj jakʼachaschispa ukat kayut nuktʼchispa. Ukampis awatiriw altʼasajj ichti. Ukat kunapachatï awatirin amparapankjje ukhajja, janiw kunas kamachkaspati. Jehová Diosajj uka suma awatirir uñtataw uwijanakapar wali sum uñjaraki.

8. 1) ¿Khitinakarus Jehová Diosajj jarkʼaqe, ukat Proverbios 18:10 qellqatajj uka toqet kamsisa? 2) ¿Diosan sutipar imantasiñatakejj kunas wakisi?

8 ¿Jehová Diosajj khitirus jarkʼaqaskakispati? Janiwa, khitinakatejj jupar jakʼachasipki ukanakarukiw arjjati. Proverbios 18:10 qellqatajj akham siwa: “Tatitun [Jehová] sutipajj imantasiña jachʼa torrer uñtatawa, aski jaqenakajj jupan ukar imantasiñataki jutapki ukanakatakejja” sasa. Bibliajj qellqaskäna uka tiemponakanjja, imantasiñataki jachʼa torrenakwa wasar pampanakan saytʼayapjjerïna. Kunapachatï jan waltʼäwinakajj utjäna ukhajja, ukaruw imantasir jankʼaki sarapjjerïna. Jiwasajj ukhamarakiw Diosan sutipar imantasiñasa, ukampis ¿kunjamatsa imantassna? Cheqansa, janiw “Jehová, Jehová” sasajj aleqaki aytasiñasäkiti. Jan ukasti, uka sutini Diosar sum uñtʼañasawa ukat taqe chuym atinisiñasarakiwa. Ukatjja, cheqa kamachinakaparjam sarnaqañasawa. Jehová Diosajj wali munasiriwa, “taqe chuym atinisipjjetäta ukhajja, nayaw mä jachʼa torrer uñtatajj jumanakar imantapjjäma” sistuwa.

‘Nanakan Dios Awkijasti qhespiyapjjarakitaspawa’

9. ¿Kunjamsa Diosajj markapar jarkʼaqerïtap uñachtʼayäna?

9 Jehová Diosajj janiw qhespiyapjjämawa sasakejj siskänti. Jan ukasti, qhespiyañatakejj kunja chʼamanisa ukjja milagronak  toqew kunaymanit uñachtʼayäna. Walja kutiw Israel markaparojj jachʼa ‘chʼamapampejj’ uñisirinakapat jarkʼaqäna (Éxodo 7:4). Ukatjja, yaqhep yupaychirinakaparus jan walinakatjja jarkʼaqarakïnwa.

10, 11. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj sapa mayni yupaychirinakapar qhespiyañataki chʼamanïtapjja uñachtʼayäna?

10 Mä kutejja, qorit lurat jachʼa estatuar qonqortʼasipjjam sasaw Babilonia marka apnaqer Nabucodonosor reyejj Sadrac, Mesac ukat Abednego waynanakar satayna. Ukampis uka kimsa hebreo waynanakajj janiw munapkänti. Uk uñjasajja “jiwarayapjjämawa” sasaw uka wali munañani reyejj wali colerat säna. “¿Kawkïri diosas taqe ukanakatjja qhespiyaspa?” sasaw arusirakïna (Daniel 3:15). Ukampis uka kimsa waynanakajj janisay Diosajj qhespiyapjjapunitaniwa sasajj sapkchïnjja, Diosajj jan walinakat qhespiyañatakejj wali chʼamaniwa sasaw taqe chuym atinisipjjäna (Daniel 3:17, 18). Amuytʼañäni, uka hornojj wali qhatirapunïnwa, paqallq kuti pariptayatänwa. Ukampis taqe chʼamani Jehová Diosatakejj yupaychirinakapar qhespiyañajj janiw kuna chʼamäkänsa. Ukham qhespiyir uñjasawa Nabucodonosor reyejj akham säna: “Janirakiw utjkiti yaqha diosajj ukham qhespiyañatakejj” sasa (Daniel 3:29).

11 Maysa toqetjja, wali munat Yoqapan jakäwip Marian purakapar uchasarakiw Jehová Diosajj jarkʼaqañataki wali chʼamanïtapjja uñachtʼayäna. Akham sasaw mä angelajj Judá markankir uka tawaqorojj säna: “Usur jaqeptätawa, ukatsti mä yoqall waw wawachasïta” sasa. Ukatjja akham saskakïnwa: “Qollan Ajayuw jumjjaru jutani, ukatsti alajjpach Diosan chʼamapaw mä qenayjam jumarojj imjjattätam” sasa (Lucas 1:31, 35). Diosan Yoqapajj janipuniw mä kutis ukhaman jikjjataskänti, jiwayañajj faciläkaspas ukhamänwa. Ukampis ¿Supayajj janïr naskipan jiwayasapänti? Ukat ¿juchan taykat nasisajj juch katoqasapänti? Janiwa, Marian purakapankjjäna ukhatpachwa Jehová Diosajj jupar taqe toqet jarkʼaqäna.  Janiw jaqen juchapasa, jan wali jaqenakasa, pachpa sajjranakasa ukat kuna jan walinakasa Jesusar jiwaykaspänti. Ukat jilsuñapkamaw Diosajj uka munat Yoqapar jarkʼaqäna (Mateo 2:1-15). Jïsa, kunapachatejj wakiskäna ukhakamaw Diosajj Jesusar jan walinakat sum jarkʼaqäna.

12. ¿Kunatsa Jehová Diosajj nayra tiemponjja yaqhep servirinakapar jarkʼaqäna?

12 ¿Kunatsa Diosajj yaqhep servirinakapar ukham qhespiypachäna? Amtanakap phoqañatakiw ukham qhespiyäna. Amtañäni, Jesusar jan walinakat jarkʼaqañajj wali wakiskirïnwa, ukhamatakwa jaqenakatakis walja bendicionanakajj utjasapäna. Ukatjja, kunjamsa servirinakapar qhespiyi ukajj Diosan amuytʼayat Qollan Qellqatanakan uchatarakiwa, “ukanakajj jiwasanakaruw yatichistu, llampʼu chuyma toqe suytʼañasataki, [aguantañasataki,] ukanrakwa mä samarañsa jikjjattanjja” (Romanos 15:4). Ukanak yatiñajja, Taqe Chʼamani Diosar jukʼamp atinisiñwa yanaptʼistu. Ukampis ¿Diosajj jiwasar qhespiyarakistaspati?

¿Kunanakatsa Diosajj jan jarkʼaqkistaspa?

13. ¿Jehová Diosajj milagronak lurasapuniw qhespiyistani sasat suyañäni? Qhanañchtʼma.

13 Diosajj jan walinakat qhespiyañatakejj chʼamanïkchisa, ¿milagronak lurasaw qhespiyistani sasat suyañäni? Janiwa, tukusir aka ñanqha pachanjja, janiw Diosajj taqe jan walinakat jarkʼaqkistaspati. Taqe chuym yupaychirinakapatsa waljaniw llakinakan uñjasipjje, yaqhepajj pisin jakasipjje, ukat yaqhepajj usuntapjje, jiwapjje ukat guerranakanwa tʼaqhesipjjaraki. Ukatjja, “Diosar iyawsatanakam laykojj jiwayatas uñjasipjjarakïtawa, ukatwa aguantapjjañamajja” sasaw Jesusajj arkirinakapar qhan säna (Mateo 24:9, 13). Jehová Diosatejj taqe jan walinakat sapa kuti jarkʼaqestaspa ukhajja, janis Diosar taqe chuym yupaychksna, ukat Diosajj yupaychayasiñ laykukis jan walinakat jarkʼaqestaspa ukhamwa Supayajj parlaspa (Job 1:9, 10).

14. Jehová Diosajj janiw taqe yupaychirinakapar mä kikpaki qhespiykaspati, ¿kunas uk uñachtʼayistu?

 14 Nayra tiemponsa Jehová Diosajj janiw chʼamapampejj taqe servirinakapar qhespiykänti. Amtañäni, 44 maranjja, Herodes reyin jiwayataw apóstol Santiagojj (jan ukajj Jacobojj) uñjasïna. Ukampis mä qhawqha urunakatjja pachpa apnaqerin amparapatwa Diosajj apóstol Pedror qhespiyarakïna (Hechos 12:1-11). Ukat Santiagon Juan jilapajja, Pedrotsa qhepakamaw jakaskäna. Ukhamasti, janiw Diosajj taqe yupaychirinakapar mä kikpaki qhespiykaspati. Maysa toqetjja, “jan waltʼañajj taqeniruw” katjarakispa (Eclesiastés 9:11). Ukhamajj ¿kunjamsa Jehová Diosajj aka urunakan jarkʼaqestu?

Jehová Diosajj jañchi toqet jarkʼaqestu

15, 16. 1) ¿Kunatsa Jehová Diosaw markaparojj jañchi toqet jarkʼaqe sissna? 2) ¿Kunatsa Jehová Diosaw jichhas ukat jachʼa tʼaqhesïwi urunakasa arjjatistani sasajj sissna?

15 Kunjamsa Diosajj jañchi toqet jarkʼaqestu uk nayraqat amuytʼañäni. Jehová Diosajj janis sapa maynir milagronak lurasin qhespiykchejja, markaparojj jan walinakat jarkʼaqapuniwa. Jan ukhamäkaspajja, ‘akapacha apnaqer’ Supayajj jankʼakiw tukjistaspa, jupajj walpun cheqa yupaychäwi chhaqtayañ muni (Juan 12:31; Apocalipsis 12:17). Maysa toqetjja, wali munañani apnaqerinakaw Diosan markaparojj amuktʼayañ munapjjaraki, janiw Diosan arunakapat yatiyasiñapjja munapkiti ukatwa chhaqtayañ munapjjestu. Ukampis jiwasajj janiw aynachtʼktanti, jan ukasti yatiyaskaktanwa. Cheqansa, Diosan markapajj wali jukʼakïkaspasa, chhaqtayañajj janis chʼamäkaspa ukhamjamawa, ukampis ¿kunatsa wali munañani qhoru apnaqerinakas jan tukjapkpachïstu? Kunattejj jachʼa chheqanakapampis imjjatkistaspa ukhamaw Jehová Diosajj jarkʼaqestu (Salmo 17:7, 8).

16 Ukat ¿‘jachʼa tʼaqhesïwi’ urunakan Jehová Diosajj jarkʼaqarakistaniti? (Apocalipsis 7:14MT.) Kunjamsa Diosajj akapachar tukjani ukjja janiw ajjsarañasäkiti. Jupajj “wawanakapar  jan walinakat qhespiyañ yati[wa], ukhamarak jan wali jaqenakar taripäwi urutak imañsa” yatirakiwa (2 Pedro 2:9). Ukäñkamasti, pä toqetwa Diosajj yanaptʼaskistani. Nayraqatjja, janipuniw servirinakapajj aka Oraqet chhaqtkañäniti, Jupaw uñjaskistani. Ukatsti, taqe chuym yupaychirinakapajj wiñayaw jutïr pachan jakasjjapjjarakini, jiwjjapjjani ukhasa, jaktapjjaniwa. Jïsa, jiwatäjjapjje uka servirinakapatjja janipuniw Diosajj armaskaniti, uk yatiñajj wali askiwa (Juan 5:28, 29NM).

17. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj Arup toqejj jan walinakat jarkʼaqestu?

17 Aka urunakansa, Arup toqew Jehová Diosajj jan walinakat imarakistu. Uka jakkir arupasti wali chʼamaniwa, jan wali luräwinak apanukusin sum jakasiñwa yanaptʼistu (Hebreos 4:12). Ukat yatichäwinakaparjam sarnaqasajj kuna usunakatsa chijinakatsa qhespiraksnawa. Isaías 48:17 qellqatanjja alajjpachankir Awkisajj akham sistuwa: “Kunatejj jumatakejj askïki ukwa yatichsma” sasa. Ukajj cheqäskapuniwa, arunakaparjam sarnaqasajj kʼumarakiw walja tiempo jakassna. Sañäni, wachoq juchana ukat qʼañu luräwinakan sarnaqer jaqenakajj kunayman llakinakan uñjasipjje, uka qʼañu luräwinakat jitheqtapjjam sasaw Jehová Diosajj Arupan yatichistu (Hechos 15:29; 2 Corintios 7:1). Jïsa, Jehová Diosajj ukhamaw Arup toqejj yanaptʼistu, ukatwa Jupar wal yuspärtanjja.

Diosajj jupat jan jitheqtañasatakiw yanaptʼarakistu

18. ¿Kuna toqetsa Jehová Diosajj jarkʼaqarakistu?

18 Jehová Diosajj janiw jañchi toqetak jarkʼaqkistuti, jan ukasti, jupamp sum apasiñasatakiw jan walinakat imarakistu, ukatjja yantʼanakan aguantañatakiw wakicharakistu. Cheqansa, ukaw jukʼamp askejja. Ukat wali munasir Awkisajj janiw mä qhawqha tiempotakik jakayañ munkistuti, jan ukasti, wiñay jakasiñaswa muni. Ukhamasti, jupat jan jitheqtañasatakejj kunjamsa jan walinakat imistu uk jichhajj mä qhawqha uñjañäni.

19. ¿Kunjamsa Jehová Diosan qollan ajayupajj llakinakar saykatañ yanaptʼistaspa?

 19 Jehová Diosajj ‘mayisitanakar istʼiriwa’ (Salmo 65:2). Kunapachatï jachʼa llakinakan uñjastan ukhajja, jupar mayisisaw chuym qhanarayastanjja (Filipenses 4:6, 7). Cheqansa, Diosajj janiw milagronak lurasin uka llakinak chhaqtaykaspati, ukampis uka jan walinakar saykatañatakejj yatiñap churistaspa (Santiago 1:5, 6). Ukatjja, mayisirinakarojj qollan ajayupwa churarakispa (Lucas 11:13). Uka qollan ajayojj wali chʼamaniwa, ukan yanaptʼataw kuna llakinakarus jan ukajj yantʼanakarus saykatsna. Ukatjja, niyaw Jehová Diosajj taqe jan walinak chhaqtayjjani, ukäñkamajja uka ‘jachʼa chʼamap’ toqew Diosajj yanaptʼistani (2 Corintios 4:7).

20. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj jilat kullakanakas toqejj yanaptʼistaspa?

20 Awisajja, jilat kullakanak toqew Jehová Diosajj jan walinakat jarkʼaqarakistu. Jupaw taqe ‘jilat kullakanakarojj’ aka Oraqpachan mä markar tukuyi (1 Pedro 2:17; Juan 6:44). Ukat qollan ajayojj walpun cheqa cristianonakar yanaptʼaski, ukatwa Diosan markapanjja munasiñajj qhan uñjasi. Cheqansa, uka qollan ajayuw munasiri, suma chuymani ukat  suma jaqëñatakis yanaptʼistu (Gálatas 5:22, 23). Ukhamasti, kunapachatï mä cristiano masisajj jan walin uñjasitas laykojj chuymachtʼistani ukat ewjjtʼistani ukhajja, Jehová Diosar wal yuspärañasawa.

21. 1) ¿Kunjamsa Jehová Diosajj Amuyasiri Cheqapa Uywata toqejj tiempopar yatichistu? 2) ¿Jehová Diosajj jarkʼaqasiñasataki churkistu ukanakat askinak apsuwaytati?

21 Ukatjja yaqha toqetwa Jehová Diosajj jan walinakat jarkʼaqarakistu. Horasaparuw arunakapat yatichistu. Arunakapat yateqasa chʼamachasiñasatakejja, Amuyasiri Cheqapa Uywataruw uttʼayi. Jupanakaw Yatiyañataki ukat ¡Despertad! sat revistanaksa ukat kunayman qellqatanaksa tiempopar apayanipjjestu, ukat tantachäwinaksa, jachʼa tantachäwinaksa tiempoparuw wakichanipjjaraki, ukhamatwa mä suma manqʼäkaspas ukhama horasapar apayanipjjestu, ukat jiwasatakjamaw churapjjestu (Mateo 24:45). Inas jumajj tantachäwinakan chuymar purtʼkir suma arunak istʼirïsta, ukat Diosat mayisipjje ukhas chuymachtʼat jikjjatasirïsta. Jan ukajj revistanakan mistki uka yatichäwinakas sum jakasiñataki wal yanaptʼawaystam. ¿Khitis taqe ukanak wakichanirapistu? Amtapjjapuniñäni, jan walinakat jarkʼaqasiñasatakiw Jehová Diosajj ukanak wakicharapistu.

22. ¿Kunatakis Jehová Diosajj chʼamap uñachtʼayi, ukat kunatsa jiwasatakejj wali aski?

22 Jehová Diosajj “jupar taqe chuymamp alkatirinakarojj imaskapuniwa”(Salmo 18:30). Kunjamtï uñjawayktanjja, janis sapa maynir milagronak lurasin taqe jan walinakat qhespiykchistojja, amtanakapjja phoqapuniniwa. Cheqansa, kuntï jupajj munki ukanak phoqañatakiw chʼamapjja uñachtʼayi, ukampis ukajj jiwasan askisatakiwa. Ukat jiwasatejj jupar jakʼachasiñäni ukat munasiñapan jakasiñäni ukhajja, wiñay jakañ churistani, wali sumaw jakasjjañäni, janiw juchanëjjañänisa. Ukhamasti, kuna jan walinakatï akapachan utjki ukanakjja ‘janis kunäkaspa, tukusirikïkaspasa’ ukham uñjañasawa (2 Corintios 4:17).