Magdiretso sa kaundan

Magdiretso sa listahan sang kaundan

KAPITULO 8

Gahom sa Pagpasag-uli—Si Jehova ‘Nagabag-o sang Tanan nga Butang’

Gahom sa Pagpasag-uli—Si Jehova ‘Nagabag-o sang Tanan nga Butang’

1, 2. Ano nga mga kadulaan ang nagapahanusbo sa pamilya sang tawo karon, kag paano ini nagaapektar sa aton?

NADULA ukon naguba sang isa ka bata ang iya naluyagan gid nga hampanganan kag masubo nga naghilibion. Masakit sa dughan ini pamatian! Apang, nakita mo na bala kon paano nagasanag ang guya sang bata kon ibalik sang isa ka ginikanan ang butang nga nadula? Para sa ginikanan, ayhan simple lamang nga butang nga makita ang hampanganan ukon makay-o pa gani ini. Apang ang bata nagaudyak gid kag puno sing pagdayaw. Nabalik ang butang nga daw nadula na!

2 Si Jehova, ang supremo nga Amay, may gahom sa pagpasag-uli sang butang nga mahimo ginatamod sang iya dutan-on nga mga anak nga nadula na. Sa pagkamatuod, indi mga hampanganan lamang ang ginapatuhuyan naton. Sa sining “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlayan pakigbagayan,” dapat naton atubangon ang mas serioso nga mga kadulaan. (2 Timoteo 3:1-5) Madamo sang ginapakabahandi sang katawhan ang daw yara sa katalagman—puluy-an, mga pagkabutang, palamugnan, kag ang maayong panglawas pa gani. Mahimo masubuan man kita kon binagbinagon naton ang paglaglag sa palibot kag ang resulta nga kadulaan, bangod sang pagkaubos sang madamo nga espesyi sang buhi nga mga butang. Apang, wala na sing pinakamasakit pa sangsa mamatyan sing isa nga hinigugma. Ang pagkanamatyan kag pagpalangluya mahimo nga daw indi masarangan.—2 Samuel 18:33.

3. Anong makalipay nga paglaum ang ginasambit sa Binuhatan 3:21, kag sa anong paagi tumanon ini ni Jehova?

3 Gani, makalipay gid nga mahibaluan ang gahom ni Jehova sa pagpasag-uli! Subong makita pa naton, makatilingala ang kasangkaron sang masarangan nga ipasag-uli sang Dios sa iya mga anak sa duta. Sa kamatuoran, ginapakita sang Biblia nga katuyuan ni Jehova nga “ipasag-uli ang tanan nga butang.” (Binuhatan 3:21) Agod mahimo ini, gamiton ni Jehova ang Mesianikong Ginharian, nga ginagamhan sang iya Anak, si Jesucristo. Ginapakita sang ebidensia nga ining Ginharian nagsugod sa paggahom sa langit sang 1914. * (Mateo 24:3-14) Ano ang ipasag-uli? Binagbinagon naton ang pila sang daku nga mga buhat sang pagpasag-uli ni Jehova. Ang isa sini makita na naton kag maeksperiensiahan. Ang iban pa mahanabo sa daku nga kasangkaron sa palaabuton.

Ang Pagpasag-uli sa Putli nga Pagsimba

4, 5. Ano ang natabo sa katawhan sang Dios sang 607 B.C.E., kag ano nga paglaum ang ginhatag sa ila ni Jehova?

4 Ang isa ka butang nga napasag-uli na ni Jehova amo ang putli nga pagsimba. Agod mahangpan kon ano ang kahulugan sini, ­usisaon naton sa malip-ot ang maragtas sang ginharian sang Juda. Magahatag ini sa aton sing makakulunyag nga paghantop kon ­paano ginagamit ni Jehova ang iya gahom sa pagpasag-uli.—Roma 15:4.

5 Handurawa lamang kon ano ang ginbatyag sang matutom nga mga Judiyo sang ginlaglag ang Jerusalem sang 607 B.C.E. Naguba ang ila hinigugma nga siudad, ang mga pader sini ginrumpag. Ang malain pa, ginguba ang matahom nga templo nga ginpatindog ni Solomon, ang sentro sang putli nga pagsimba kay Jehova sa bug-os nga duta. (Salmo 79:1) Ang mga nakalampuwas gintapok sa Babilonia, kag ang ila dutang natawhan nangin isa ka nahapay nga duog nga ginasayuhan sang ilahas nga mga sapat. (Jeremias 9:11) Gikan sa pagtamod sang tawo, daw wala na sing paglaum. (Salmo 137:1) Apang si Jehova, nga madugay na nagtagna sini nga kalaglagan, naghatag sing paglaum nga ang tion sang pagpasag-uli yara sa unhan.

6-8. (a) Anong ginasulitsulit nga tema ang masapwan sa mga sinulatan sang Hebreong mga manalagna, kag paano ini nga mga tagna una nga natuman? (b) Sa modernong mga tion, paano naeksperiensiahan sang katawhan sang Dios ang katumanan sang mga tagna tuhoy sa pagpasag-uli?

6 Sa kamatuoran, ang pagpasag-uli isa ka tema nga ginasulitsulit sa mga sinulatan sang Hebreong mga manalagna. * Paagi sa ila, ginsaad ni Jehova ang isa ka duta nga napasag-uli kag ginapuy-an liwat, mauyahon, naamligan gikan sa ilahas nga mga sapat kag sa pagsalakay sang mga kaaway. Ginlaragway niya ang ila napasag-uli nga duta subong isa ka matuod nga paraiso! (Isaias 65:25; Ezequiel 34:25; 36:35) Labaw sa tanan, ang putli nga pagsimba tukuron liwat, kag ang templo ipatindog liwat. (Miqueas 4:1-5) Ining mga tagna naghatag sa gintapok nga mga Judiyo sing paglaum, sa amo nabuligan sila nga batason ang ila 70 ka tuig nga pagkabihag sa Babilonia.

7 Sang ulihi, nag-abot ang tion sang pagpasag-uli. Sang mahilway sa Babilonia, nagbalik ang mga Judiyo sa Jerusalem kag gintukod nila liwat didto ang templo ni Jehova. (Esdras 1:1, 2) Tubtob ginasakdag nila ang putli nga pagsimba, ginpakamaayo sila ni Jehova kag ginhimo ang ila duta nga mauyahon kag mahamungayaon. Gin-amligan niya sila gikan sa mga kaaway kag gikan sa ilahas nga mga sapat nga nagpuyo sa ila duta sa sulod sang mga dekada. Pat-od nga nagkasadya gid sila sa gahom ni Jehova sa pagpasag-uli! Apang ini nga mga hitabo una lamang kag limitado nga katumanan sang mga tagna tuhoy sa pagpasag-uli. Ang daku pa nga katumanan magaabot “sa ulihi nga bahin sang mga adlaw,” ang aton mismo adlaw, ang tion nga ang madugay na ginsaad nga Manunubli ni Hari David magalingkod sa trono.—Isaias 2:2-4; 9:6, 7.

8 Wala lang madugay sa tapos makalingkod sa trono si Jesus sa langitnon nga Ginharian sang 1914, gin-atipan niya ang espirituwal nga mga kinahanglanon sang matutom nga katawhan sang Dios sa duta. Subong nga ginhilway sang Persianhon nga mandadaug nga si Ciro ang mga nagkalabilin sang mga Judiyo gikan sa Babilonia sang 537 B.C.E., ginhilway ni Jesus ang mga nagkalabilin sang espirituwal nga mga Judiyo—mga sumulunod sang iya tikang—gikan sa impluwensia sang modernong-adlaw nga Babilonia, ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion. (Roma 2:29; ­Bugna 18:1-5) Halin sang 1919, ang putli nga pagsimba ginpasag-uli sa nagakaigo nga duog sini sa kabuhi sang matuod nga mga ­Cristiano. (Malaquias 3:1-5) Sugod sadto, ang katawhan ni Jehova nagasimba sa iya sa natinluan nga espirituwal nga templo—ang kahimusan sang Dios para sa putli nga pagsimba. Ngaa importante ini sa aton karon?

Espirituwal nga Pagpasag-uli—Kon Ngaa Importante Ini

9. Sang magligad ang dag-on sang mga apostoles, ano ang ginhimo sang mga simbahan sang Cristiandad sa pagsimba sa Dios, apang ano ang ginhimo ni Jehova sa aton adlaw?

9 Binagbinaga ang mga natabo sa maragtas. Ang mga Cristiano sadtong una nga siglo nakaagom sing madamong espirituwal nga pagpakamaayo. Apang gintagna ni Jesus kag sang mga apostoles nga ang matuod nga pagsimba patikuon kag madula. (Mateo 13:24-30; Binuhatan 20:29, 30) Sang magligad ang dag-on sang mga apostoles, naglutaw ang Cristiandad. Ginbaton sang iya mga klerigo ang paganong mga panudlo kag mga padugi. Ginhimo nila nga halos imposible ang pagpalapit sa Dios, kay ginlaragway nila sia subong isa ka indi mahangpan nga Trinidad kag gintudluan ang mga tawo nga mangumpisar sa mga pari kag mangamuyo kay Maria kag sa nanuhaytuhay nga mga “santos” sa baylo nga kay Jehova. Karon, pagligad sang madamong siglo nga pagpatalang, ano ang ginhimo ni Jehova? Sa tunga sang kalibutan karon—isa ka kalibutan nga puno sing relihioso nga kabutigan kag nadagtaan sang di-diosnon nga mga buhat—nagpasilabot sia kag ginpasag-uli ang matuod nga pagsimba! Indi pagpasobra kon isiling naton nga ining pagpasag-uli isa sang labing importante nga mga hitabo sa modernong mga tion.

10, 11. (a) Ano ang duha ka bahin nga nalakip sa espirituwal nga paraiso, kag paano ikaw naapektuhan? (b) Ano nga sahi sang katawhan ang ginatipon ni Jehova sa espirituwal nga paraiso, kag ano ang ila pribilehiyo nga masaksihan?

10 Busa, yara karon ang matuod nga mga Cristiano sa isa ka espirituwal nga paraiso. Ano ang nalakip sa sining paraiso? Duha ka bahin ilabi na. Ang una amo ang putli nga pagsimba sa matuod nga Dios, si Jehova. Ginpakamaayo niya kita sing isa ka sahi sang pagsimba nga wala sing kabutigan kag pagpatiko. Ginpakamaayo niya kita sing espirituwal nga pagkaon. Nagabulig ini sa aton nga makatuon tuhoy sa aton langitnon nga Amay, mapahamut-an sia, kag mangin suod sa iya. (Juan 4:24) Ang ikaduha nga bahin sang espirituwal nga paraiso nagadalahig sa mga tawo. Subong gintagna ni Isaias, “sa katapusan nga bahin sang mga adlaw,” gintudluan ni Jehova ang iya mga sumilimba sang mga dalanon sang paghidait. Gindula niya ang inaway sa tunga naton. Walay sapayan sang aton mga di-kahimpitan, ginabuligan niya kita nga isul-ob ang “bag-ong personalidad.” Ginapakamaayo niya ang aton mga panikasog paagi sa iya balaan nga espiritu, nga nagapatubas sing matahom nga mga bunga sa aton. (Efeso 4:22-24; Galacia 5:22, 23) Kon nagapanghikot ka nahisanto sa espiritu sang Dios, bahin gid ikaw sang espirituwal nga paraiso.

11 Gintipon ni Jehova sa sining espirituwal nga paraiso ang sahi sang mga tawo nga ginahigugma niya—ang mga nagahigugma sa iya, nagahigugma sa paghidait, kag “mahunahunaon sang ila espirituwal nga kinahanglanon.” (Mateo 5:3) Amo ini nga sahi sang mga tawo ang makatigayon sing pribilehiyo nga masaksihan ang labi pa ka talalupangdon nga pagpasag-uli—sang katawhan kag sang bug-os nga duta.

“Yari Karon! Ginahimo Konga Bag-o ang Tanan nga Butang”

12, 13. (a) Ngaa dapat gid nga may isa pa ka katumanan ang mga tagna tuhoy sa pagpasag-uli? (b) Ano ang katuyuan ni Jehova para sa duta subong sang ginpamulong sa Eden, kag ngaa nagahatag ini sa aton sing paglaum sa palaabuton?

12 Madamo nga tagna tuhoy sa pagpasag-uli ang nagakinahanglan sing kapin pa sa espirituwal nga pagpasag-uli. Si Isaias, halimbawa, nagpamulong tuhoy sa tion nga ang mga masakiton, mga piang, mga bulag, kag mga bungol ayuhon kag bisan gani ang kamatayon lamunon sing dayon. (Isaias 25:8; 35:1-7) Ini nga mga saad wala matuman sing literal sa dumaan nga Israel. Kag bisan pa nakakita kita sing espirituwal nga katumanan sini nga mga saad sa aton adlaw, may rason gid sa pagpati nga sa palaabuton, literal nga matabo ang bug-os nga katumanan sini. Paano naton nahibaluan ini?

13 Nahibaluan naton nga matuod ini bangod didto anay sa Eden, maathag nga ginpamulong ni Jehova ang iya katuyuan para sa duta: Puy-an ini sang malipayon, mapagros, nahiusa nga pamilya sang katawhan. Atipanon sang lalaki kag babayi ang duta kag ang tanan nga gintuga sa sini, kag himuon ang bug-os nga planeta nga isa ka paraiso. (Genesis 1:28) Baliskad gid ini sa mga nagakatabo karon. Apang, saligi nga ang mga katuyuan ni Jehova wala gid nagakapaslawi. (Isaias 55:10, 11) Si Jesus, subong ang Mesianikong Hari nga gintangdo ni Jehova, magapaluntad sining bug-os kalibutan nga Paraiso.—Lucas 23:43.

14, 15. (a) Paano si Jehova ‘magabag-o sang tanan nga butang’? (b) Ano ang kahimtangan sang kabuhi sa Paraiso, kag ano nga bahin ang labing makagalanyat para sa imo?

14 Handurawa nga ginatan-aw mo ang bug-os nga duta nga nangin isa ka Paraiso! Si Jehova nagsiling tuhoy sa sini nga tion: “Yari karon! Ginahimo ko nga bag-o ang tanan nga butang.” (Bugna 21:5) Binagbinaga kon ano ang mangin kahulugan sini. Kon magamit na ni Jehova ang iya gahom sa paglaglag batok sa sining malaut nga daan nga sistema, magapabilin ang “bag-ong mga langit kag bag-ong duta.” Nagakahulugan ini nga isa ka bag-ong panguluhan ang magagahom gikan sa langit sa ibabaw sang isa ka bag-ong katilingban sa duta nga ginahuman sang mga nagahigugma kay Jehova kag nagahimo sang iya kabubut-on. (2 Pedro 3:13) Si Satanas, upod ang iya mga demonyo, mapilitan sa pagpahimunong. (Bugna 20:3) Sa una nga tion sa sulod sang linibo ka tuig, mangin hilway na ang katawhan gikan sa malaut, madinumtanon, makahalalit nga impluwensia. Walay duhaduha nga mangin daku gid ang kaumpawan nga mabatyagan.

15 Sa katapusan, maatipan na naton ining matahom nga planeta subong amo ang orihinal nga ginpahimo sa aton. Ang duta may kinaugali nga gahom sa pagpasag-uli. Ang nadagtaan nga mga linaw kag mga suba makatinlo sang ila kaugalingon kon madula na ang ginahalinan sang polusyon; ang naguba sang inaway nga palibot makapasag-uli kon wala na sing mga inaway. Mangin makalilipay ang pagpangabudlay nahisanto sa duta, ginabuligan ini nga mangin isa ka tulad-hardin nga parke, isa ka bug-os kalibutan nga Eden diin walay katapusan ang pagkananuhaytuhay sang mga tanom kag kasapatan! Sa baylo nga pamatyon ang mga sapat kag mga tanom, ang tawo magapakighidait sa tanan nga tinuga sa duta. Bisan gani ang kabataan wala sing kahadlukan sa ilahas nga mga sapat.—Isaias 9:6, 7; 11:1-9.

16. Sa Paraiso, ano nga pagpasag-uli ang magaapektar sa tagsa ka matutom nga indibiduwal?

16 Makaeksperiensia man kita sing pagpasag-uli sa aton kaugalingon. Sa tapos sang Armagedon, masaksihan sang mga makalampuwas ang milagruso nga mga pagpang-ayo sa bug-os nga kalibutan. Subong sang ginhimo niya samtang yari sia sa duta, gamiton ni Jesus ang gahom nga ginhatag sa iya sang Dios agod ipasag-uli ang panulok sa mga bulag, ang palamatin-an sa mga bungol, ang mapagros nga panglawas sa mga piang kag mga balatianon. (Mateo 15:30) Ang mga tigulang magakalipay sa ginpasag-uli nga kusog sang pagkapamatan-on, maayong panglawas, kag kapagsik. (Job 33:25) Madula na ang mga kurinot, ang mga butkon kag mga batiis mauluuntay na, kag ang mga maskulo maunat-unat na nga may ginpasag-uli nga kusog. Mabatyagan sang tanan nga matutom nga katawhan nga ang mga epekto sang sala kag di-kahimpitan amat-amat nga nagakadula. Pasalamatan gid naton si Jehova nga Dios sa iya dalayawon nga gahom sa pagpasag-uli! Talupangdon naton karon ang isa ka makalilipay gid nga bahin sining makakulunyag nga tion sang pagpasag-uli.

Pagpasag-uli sing Kabuhi sa mga Patay

17, 18. (a) Ngaa ginsabdong ni Jesus ang mga Saduceo? (b) Ano nga mga kahimtangan ang nagdul-ong kay Elias nga mangabay kay Jehova nga maghimo sing pagbanhaw?

17 Sang una nga siglo C.E., ang pila ka relihioso nga mga lider, nga gintawag mga Saduceo, wala magpati sa pagkabanhaw. Ginsabdong sila ni Jesus paagi sa sining mga pulong: “Nagsayop kamo, bangod wala kamo makahibalo sang Kasulatan ni sang gahom sang Dios.” (Mateo 22:29) Huo, ginpahayag sang Kasulatan nga si Jehova may subong sini nga gahom sa pagpasag-uli. Paano?

18 Handurawa ang natabo sang adlaw ni Elias. Ginaalay-ay sang babayi nga balo ang nagalungayngay nga lawas sang iya bugtong nga anak. Ang bata nga lalaki patay. Pat-od nga nakibot gid si manalagna Elias, nga nangin bisita sang babayi nga balo sang nagligad nga tion. Antes sini, nakabulig sia anay agod indi magutman ini nga bata. Mahimo nga nangin malapit ang buot ni Elias sa sini nga bata. Masubo gid ang iloy. Ini nga bata amo na lamang ang iya buhi nga handumanan sa iya napatay nga bana. Ayhan naglaum sia nga ang iya anak nga lalaki amo ang magaatipan sa iya kon magtigulang na sia. Sa pagsalangisag, hinadlukan ang babayi nga balo nga basi ginasilutan sia bangod sang sala nga nahimo niya anay. Indi makabatas si Elias nga makita ining trahedya nga madugangan pa. Hinayhinay nga ginkuha niya ang bangkay gikan sa dughan sang iloy, gindala ini sa iya hulot, kag nangabay kay Jehova nga Dios nga ipasag-uli ang kalag ukon kabuhi sang bata.—1 Hari 17:8-21.

19, 20. (a) Paano ginpakita ni Abraham nga may pagtuo sia sa gahom ni Jehova sa pagpasag-uli, kag ano ang sadsaran sini nga pagtuo? (b) Paano ginpadyaan ni Jehova ang pagtuo ni Elias?

19 Si Elias indi ang una nga tawo nga nagtuo sa pagkabanhaw. Mga siglo antes sini, nagtuo si Abraham nga si Jehova may subong sini nga gahom sa pagpasag-uli—kag may maayo ini nga rason. Sang si Abraham 100 anyos kag si Sara 90 anyos, ginpasag-uli ni Jehova ang ila patay na nga ikasarang sa pagpanganak, sa amo si Sara milagruso nga nanganak sing lalaki. (Genesis 17:17; 21:2, 3) Sang ulihi, sang naghamtong na ang bata nga lalaki, ginpangabay ni Jehova si Abraham nga ihalad ang iya anak. Nagpakita si Abraham sing pagtuo, kay nagapati sia nga sarang mapasag-uli ni Jehova ang iya hinigugma nga si Isaac sa kabuhi. (Hebreo 11:17-19) Mahimo nga ining daku nga pagtuo amo ang kabangdanan kon ngaa, antes magtaklad sa bukid agod ihalad ang iya anak, ginpasalig ni Abraham ang iya mga alagad nga sia kag si Isaac magabalik.—Genesis 22:5.

“Tan-awa, buhi ang imo anak”!

20 Ginluwas ni Jehova si Isaac, gani indi kinahanglan ang pagbanhaw sadtong tion. Sa bahin naman ni Elias, ang anak nga lalaki sang babayi nga balo patay na—apang wala pa lang madugay. Ginpadyaan ni Jehova ang pagtuo sang manalagna paagi sa pagbanhaw sa bata! Nian, gindaho ni Elias ang bata nga lalaki sa iya iloy, upod ining indi malipatan nga mga pulong: “Tan-awa, buhi ang imo anak”!—1 Hari 17:22-24.

21, 22. (a) Ano ang katuyuan sang mga pagbanhaw nga narekord sa Kasulatan? b) Sa Paraiso, mangin daw ano kasangkad ang pagbanhaw, kag sin-o ang magahimo sini?

21 Sa amo sa una nga tion sa rekord sang Biblia, nakita naton nga gingamit ni Jehova ang iya gahom sa pagpasag-uli sang tawhanon nga kabuhi. Sang ulihi, ginhatagan man ni Jehova sing gahom sanday Eliseo, Jesus, Pablo, kag Pedro sa pagpasag-uli sang mga patay sa kabuhi. Sa pagkamatuod, ining mga ginbanhaw napatay liwat sang ulihi. Walay sapayan, ini nga mga rekord sa Biblia nagahatag sa aton sing dalayawon nga laragway sang mga butang nga magaabot.

22 Sa Paraiso, tumanon ni Jesus ang iya papel subong “ang pagkabanhaw kag ang kabuhi.” (Juan 11:25) Banhawon niya ang di-maisip nga minilyon, sa amo magahatag sa ila sing kahigayunan nga mabuhi sing dayon sa Paraiso sa duta. (Juan 5:28, 29) Handurawa ang mga pagkitaay liwat kon ang nagahigugmaanay nga mga mag-abyan kag mga paryentihanay, nga madugay ginbulag sang kamatayon, magahaksanay sa daku nga kalipay! Ang tanan nga katawhan magadayaw kay Jehova bangod sang iya gahom sa pagpasag-uli.

23. Ano ang pinakadaku sa tanan nga pagpasundayag sang gahom ni Jehova, kag paano sini ginagarantiyahan ang aton paglaum sa palaabuton?

23 Naghatag si Jehova sing mabakod nga garantiya nga masaligan gid ini nga paglaum. Subong pinakadaku sa tanan nga pagpasundayag sang iya gahom, ginbanhaw niya ang iya Anak, si Jesus, subong isa ka gamhanan nga espiritu nga tinuga, sa amo nangin ikaduha lamang sia kay Jehova. Ang ginbanhaw nga si Jesus nagpakita sa ginatos ka saksi. (1 Corinto 15:5, 6) Bisan sa mga nagaduhaduha, tuman na ini nga ebidensia. Si Jehova may gahom sa pagpasag-uli sang kabuhi.

24. Ngaa makasalig kita nga banhawon ni Jehova ang mga patay, kag ano nga paglaum ang mahimo pakabahandion sang tagsatagsa sa aton?

24 Indi lamang nga may gahom si Jehova sa pagpasag-uli sang mga patay kundi handum man niya nga himuon ini. Ang matutom nga tawo nga si Job gin-inspirar sa pagsiling nga si Jehova nagakalangkag gid nga banhawon ang mga patay. (Job 14:15) Wala ka bala naganyat sa aton Dios, nga nalangkag sa paggamit sang iya gahom sa pagpasag-uli sa sining mahigugmaon nga paagi? Apang, dumduma nga ang pagkabanhaw isa lamang ka bahin sang daku nga hilikuton ni Jehova sa pagpasag-uli sa palaabuton. Samtang nagasuod ka sa iya, pakabahandia pirme ang hamili nga paglaum nga mangin didto ka agod makita mo si Jehova nga ‘nagabag-o sang tanan nga butang.’—Bugna 21:5.

^ par. 3 Ang “tion sang pagpasag-uli sang tanan nga butang” nagsugod sang gintukod ang Mesianikong Ginharian nga ang nagagahom amo ang manunubli sang matutom nga si Hari David. Ginsaaran ni Jehova si David nga ang iya manunubli magagahom sing dayon. (Salmo 89:35-37) Apang, sang ginlaglag sang Babilonia ang Jerusalem sang 607 B.C.E., wala sing tawhanon nga kaliwat ni David ang naglingkod sa trono sang Dios. Si Jesus, nga natawo sa duta subong manunubli ni David, nangin ang madugay na ginsaad nga Hari sang maglingkod sia sa trono sa langit.

^ par. 6 Halimbawa, sanday Moises, Isaias, Jeremias, Ezequiel, Oseas, Joel, Amos, Abdias, Miqueas, kag Sofonias nagpasangkad tanan sini nga tema.