Ir al contenido

Ir al índice

8 YACHAQANA

Allinchananpaj atiynin: Jehovaqa ‘tukuy imata mosojyachin’

Allinchananpaj atiynin: Jehovaqa ‘tukuy imata mosojyachin’

1, 2. ¿Imastaj kay tiempopi runasta llakichin? ¿Noqanchejtapis chaykuna llakichillawanchejtajchu?

 UJ WAWITAQA pujllanan chinkarparejtin chayri pʼakirparikojtin mayta waqan. Chaywanpis tatan pujllananta taripojtin chayri allinchapojtin mayta kusikun. Tatanpajqa pujllananta maskʼapuy chayri allinchapuy mana imaspichu. Wawitapajrí tatan imatachus ruwasqanqa may sumaj. Imajtinchus wawitaqa yuyarqa niña ujtawan pujllananta tarikapunanta chayri pujllanan niña allinchakunanta.

2 May Sumaj Tatanchej Jehovapis chay tata jinallataj ruwan. Payqa watejmanta qowasun imastachus pierdenchej chay imasta. Noqanchejqa kay ‘qhepa pʼunchaykunapi’ mana pujllanastachu pierdenchej, manaqa aswan sumaj imasta (2 Timoteo 3:1-5). Noqanchejqa pierdesunman wasinchejta, kapuyninchejta, trabajonchejta, kausayninchejta ima. Chantá ichá llakichiwanchej kay jallpʼanchej mana allinman tukushasqan, ashkha animales, plantaspis chinkapushasqan. Chantapis familianchejmanta pillapis wañupojtenqa astawanraj llakikunchej. Arí, chay jina llakeyqa mayta ñakʼarichiwanchej (2 Samuel 18:33).

3. ¿Imatataj Hechos 3:21 niwanchej? Chanta, ¿imaynatataj Jehová chayta ruwanqa?

3 Jehová tukuy imata allinchananpaj atiyniyoj kasqanta yachayqa kallpachawanchej. Kay yachaqanapi yachakusunchej Jehová ashkha imasta allinchayta atisqanta, allinchanqapunitaj. Bibliaqa niwanchej Jehová ‘tukuy imata allinchananta’ (Hechos 3:21). Chaytataj ruwanqa Cristo Gobiernonpi kamachishajtin. Chay Gobiernoqa 1914 watapi cielopi kamachiyta qallarerqa (Mateo 24:3-14). a Imastachus Jehová allinchananta chayri mosojyachinanta yachakuna. Wakintaqa kay tiempopiña rikushanchej, wakintataj aswan qhepaman rikusunchej.

Jehovallata yupaychay watejmanta sayarin

4, 5. 1) ¿Imataj Diospa llajtanwan karqa? 2) ¿Imastataj Jehová ñaupajmantaña willarqa?

4 Jehovaqa tukuy imata allinchanña llajtan watejmanta payllata yupaychananpaj. Imaynatachus chayta ruwasqanta entiendenapaj imaschus Judá llajtapi kasqanta qhawarina. Chayta yachayqa yanapawasun Jehová tukuy imata allinchananpaj atiyniyoj kasqanta entiendenapaj (Romanos 15:4).

5 Jerusalén llajta 607 watapi J.n.j. thuñisqa kajtin Diosta kasukoj judíos imaynachus kashasqankupi tʼukurina. Llajtankoqa thuñisqa karqa, Salomón ruwacherqa chay templopis thuñisqallataj karqa. Chay templollapi Jehovata yupaychaj kanku Jehová munasqanman jina (Salmo 79:1). Llajtanku thuñisqa kashajtin mana wañuchisqa kajkunaqa Babiloniaman presos apasqa karqanku. Llajtankutaj chʼinpacha qhepakorqa, kʼita animalesllañataj chaypi tiyakorqanku (Jeremías 9:11). Chayrayku ichapis yuyarqanku llajtanku manaña ujtawan sayarichisqachu kananta (Salmo 137:1). Chaywanpis Jehovaqa ñaupajmantaña thuñisqa kananta willarqa, watejmanta sayarichisqa kanantapis willallarqataj.

6-8. 1) ¿Imamantataj ashkha profetas parlarqanku? 2) ¿Imaynatataj chay profecías ñaupajta juntʼakorqa? 3) ¿ Imaynatataj chay profecías kunan juntʼakushan?

6 Diospa llajtan, templopis watejmanta sayarichisqa kananmantaqa ashkha profetas parlarqanku. b Chay profetasnejta Jehová nerqa, Jerusalén llajta watejmanta sayarichisqa kananta, runas chaypi tiyakunankuta, jallpʼasninku sumajta poqonanta, phiña kʼita animalesmanta, enemigosninkumantapis jarkʼananta. Jehová nillarqataj jallpʼankoqa uj huertaman jina tukunanta (Isaías 65:25; Ezequiel 34:25; 36:35). Jehovallata yupaychaypis templopis watejmanta sayarichisqa kanan karqa (Miqueas 4:1-5). Jehová profetasninnejta chayta nisqanqa, preso apasqa judiosta kallpacharqa. Chaytaj yanaparqa Babiloniapi judíos 70 watasta aguantanankupaj.

7 Jerusalén watejmanta sayarichisqa kanan tiempo chayamojtin, judiosqa Babiloniamanta kacharichisqa kaytawan Jerusalenpi templota sayaricherqanku (Esdras 1:1, 2). Jehovaqa judíos payllata yupaychasqankurayku paykunata bendicerqa, jallpʼankutapis sumajta poqocherqa. Chantá enemigosninkumanta, jallpʼankupi unayta tiyakoj kʼita phiña animalesmanta ima jarkʼarqa. Judiosqa Jehová atiyninwan tukuy imata allinchasqanmanta maytachá kusikorqanku. Chaywanpis tukuy chayqa profeciaspa juntʼakuyninmanta qallariynillan karqa. Imajtinchus ‘qhepa pʼunchaykunapiraj’, nisunman tiemponchejpiraj astawan juntʼakunan karqa, Davidpa mirayninmanta uj runa kamachiyta qallarejtin (Isaías 2:2-4; 9:6, 7).

8 Jesusqa 1914 watapi kamachiyta qallarisqanmanta pisi tiemponman, Diospa llajtanta yanaparqa Jehovallata yupaychanankupaj. Persiamanta kamachej Ciroqa judiosta 537 watapi J.n.j. Babiloniamanta kacharicherqa, ajinallatataj Jesuspis ajllasqa cristianosta ‘Jatun Babiloniamanta’, nisunman llulla religionesmanta kacharicherqa (Apocalipsis 18:1-5; Romanos 2:29). Cheqa cristianosqa 1919 watamantapacha Jehovallataña pay munasqanman jina yupaycharqanku (Malaquías 3:1-5). Chaymantapacha Jehovaj llajtanqa mana rikukoj templopi Jehovata yupaychashanku. Chay mana rikukoj temploqa ninakun Diosta munayninman jina yupaychayta atisqanchejwan. ¿Imaraykú kayta yachay may sumaj?

Jehovallata yupaychay yanapawanchej

9. 1) Apóstoles wañupusqankutawan, ¿imataj karqa? 2) ¿Imatá Jehová kay tiemponchejpi ruwarqa?

9 Ñaupa cristianoswan imaschus kasqanta yuyarikuna. Paykunaqa ashkha bendicionesta japʼerqanku. Jinapis Jesuswan apostoleswanqa Jehovallata yupaychay pisimanta pisi chinkananta nerqanku (Mateo 13:24-30; Hechos 20:29, 30). Ajinapunitaj karqa, apóstoles wañupojtinku llulla cristianos rikhurerqanku. Religionta kamachejkunataj Bibliamanta pantasqata yachacherqanku, runastapis costumbresninkuman jina ruwacherqanku. Chayraykutaj runasqa Diosman mana qayllaykuyta atillarqankuchu. Paykuna yachachej kanku Diosqa kinsa uyayoj kasqanta, curaman confesakuna kasqanta, virgen Mariamanta, waj santosmantawan mañakuna kasqanta. Chaytataj ruwarqanku may chhika watasta, kunankamataj ajinallapuni. May chhika llulla yachachiykuna tiyan, ashkha runastaj ni jaykʼaj jina sajra imasta ruwashanku. Jinapis Jehovaqa tʼukuna atiyninwan payllata yupaychayta watejmanta sayaricherqa. Chayta ruwasqantaj kay tiempopi imamantapis aswan sumaj.

10, 11. 1) ¿Imaraykutaj Diospa llajtanpi paraisopi jina kausakushasqanchej aswan sumajman tukushan? ¿Imatá ruwawaj chay paraisopi jina kausakunaykipaj? 2) ¿Imayna runastataj Jehová llajtanman pusamun? Chanta, ¿imastá paykuna rikonqanku?

10 Kay tiempopi cheqa cristianosqa Diospa llajtanpi paraisopi jina kausakushanchej. Chay paraisotaj sapa kuti aswan sumajman tukushan. ¿Imaraykú? Uj kaj, Jehovallata yupaychasqanchejrayku. Payqa yanapawanchej mana llulla religionespa yachachisqankuwan engañachikunapaj. Chantapis sumaj yachachiykunata mikhunata jina qowanchej. Ajinamanta cielopi Tatanchejta sumajta rejsinchej, kusichinchej, qayllaykunchejtaj (Juan 4:24). Iskay kaj, Diospa llajtanpi paraisopi jina wajkunawan kausakushasqanchejrayku. Isaías nerqa jina, Diosqa kay ‘qhepa pʼunchaykunapi’ payta yupaychajkunata allinpi kausakuyta yachachiwanchej. Payqa yachachillawanchejtaj mana maqanakunata. Juchasapa runas kajtinchejpis, ‘mosoj runa kaywan pʼachallikunapaj’ yanapawanchej. Kallpachakojtinchejtaj espíritu santonta qowanchej, chaytaj aswan kʼachas kanapaj yanapawanchej (Efesios 4:22-24; Gálatas 5:22, 23). Diospa espiritunman jina kausakojkunaqa, uj paraisopi jinaña kashanchej.

11 Jehovaqa payta munakoj runasta, allinpi kausakuyta munajkunata, ‘Diosta necesitasqankuta reparakojkunata’ ima llajtanman pusamun (Mateo 5:3). Chay runastaj Dios kay jallpʼapi tukuy imata allinchasqanta rikonqanku.

“Tukuy imata mosojyachishani”

12, 13. 1) ¿Imaynatataj Jehovaj nisqasnin aswan qhepaman juntʼakorqa? 2) ¿Imaynata kausakunanchejtataj Jehová munan? ¿Ima suyakuytataj chay qowanchej?

12 Ashkha profeciasqa mana Jehovallata yupaychay sayarichisqa kanallanmantachu parlarqanku. Profeta Isaiasqa qhelqarqa onqosqas, suchus, ciegos, joqʼaras ima sanoyachisqas kanankuta, wañuypis chinkananta (Isaías 25:8; 35:1-7). Chay qhelqasqantaj mana Israel nacionpichu juntʼakorqa, manaqa kay tiempopi juntʼakushan Diosta yupaychayninchejpi, aswan qhepamantaj tukuy runaspi juntʼakonqa. ¿Imaraykú chayta ninchej?

13 Jehovaqa Edén huertapi imatachus kay jallpʼapaj munasqanta nerqa. Payqa runas may kusisqas, ni imamanta onqospa, ujchasqas kausakunankuta munarqa. Ñaupaj qhariwarmeqa jallpʼata, chaypi kausajkunata ima sumajta cuidaspa, jallpʼantinta paraisoman tukuchinanku karqa (Génesis 1:28). Kay tiempopi kausayqa ni tumpallatapis chayman rijchʼakunchu. Chaywanpis Jehovaj munaynenqa juntʼakonqapuni (Isaías 55:10, 11). Jesustaj Diospa Gobiernonpi kamachishaspa kay jallpʼata uj paraisoman tukuchenqa (Lucas 23:43).

14, 15. 1) ¿Imaynatataj Jehová ‘tukuy imata mosojyachenqa’? 2) ¿Imaynataj paraisopi kausay kanqa? 3) ¿Imajtintaj paraisota mayta suyakushanki?

14 Jallpʼa uj paraisoman tukushasqanta rikushasqaykipi tʼukuriy. Jehovaqa chay tiempomanta nin: “Tukuy imata mosojyachishani”, nispa (Apocalipsis 21:5). Jehovaqa chaywan nisharqa sajra runasta atiyninwan chinkachinanta, ‘mosoj cielowan mosoj jallpʼawan’ imallataj kananta. Chay niyta munan cielomanta uj mosoj Gobierno kamachimunanta, kay jallpʼapitaj Diosta munakoj, kasukoj runasllaña kanankuta (2 Pedro 3:13). Satanaswan supaykunasninwan watasqa kanqanku (Apocalipsis 20:3). Niñataj pitapis chejnikuyman, sajra ruwayman ima tanqayta atenqankuchu. Chaymá kusiy kanqaqa.

15 Chay tiempopi jallpʼata sumajta cuidasun, imaynatachus Dios qallariypi munarqa ajinata. Jallpʼaqa sapitallanmanta allinman tukuyta atin. Qochaspi, mayuspi yakusqa niña pipis chʼichichajtin llimphitu kanqa. Maypichus guerras tiyan chay lugarespis kʼachituman tukonqa. Mayta kusikusunchej tukuy jallpʼantin uj kʼachitu paraisoman tukunanpaj yanapakuspa. Chantapis manaña animalesta wañuchisunchu, nitaj plantastapis chinkachisunchu. Chayta ruwanamantaqa Jehovaj tukuy ruwasqasninwan allinpi kasunchej. Wawitaspis phiña animalesta manaña manchachikonqankuchu (Isaías 9:6, 7; 11:1-9).

16. ¿Imaynamantaj cuerponchej paraisopi tukonqa?

16 Paraisopeqa tukuypis sanitosman tukonqanku. Armagedonpi mana wañojkunaqa paraisopi uj milagronejta sanoyachisqa kanqanku. Jesusqa Jehovaj atiyninwan ciegosta, joqʼarasta, suchusta, waj onqoyniyojkunata ima sanoyachenqa, imaynatachus kay jallpʼapi kashaspa sanoyacherqa ajinata (Mateo 15:30). Machituspis jovenyanqanku payitaspis sipasyanqanku, kallpankumantaj kutiponqanku (Job 33:25). Kʼusu aychankupis lluskʼayanqa, makisninkupis chakisninkupis sanitosman tukonqanku, watejmantataj kallpayoj kanqanku. Imaschus jucharayku ñakʼarichiwanchej chaykunapis, pisimanta pisi chinkaponqa. Arí, Jehová atiyninwan tukuy imata allinchajtin mayta agradecekusunchej. Chantapis Jehovaqa uj imatawan ruwallanqataj.

Jehová wañusqasta kausarimonqa

17, 18. 1) ¿Imaraykutaj Jesús saduceosta kʼamerqa? 2) ¿Imaraykutaj Elías uj viudaj wawitanta Jehová kausarichinanta mañakorqa?

17 Saduceosqa wañusqas kausarimunankupi mana creejchu kanku. Chayrayku Jesús paykunata kʼamerqa: “Qankunaqa pantasqa kashankichej. Mana rejsinkichejchu Diosmanta Qhelqasqata, nitaj Diospa atiynintapis”, nispa (Mateo 22:29). Jehovaqa wañusqasta kausarichiyta atisqanta Bibliapi willawanchej. Chayta yachakuna.

18 Eliaspa tiempo imachus kasqanpi tʼukurina. Uj viudaj wawanqa wañuporqa, marqʼayninpitaj japʼisharqa. Profeta Eliastaj chayta rikuspa mayta llakikorqa. Payqa chay viudaj wasinpi alojasqa kasharqa. Chay ñaupajllata Eliasqa chay wawitata yanaparqa yarqhaymanta mana wañunanpaj. Chayrayku paypis chay wawitata maytachá munakorqa. Chay wawitaj mamanqa sinchʼi llakisqa kasharqa, imajtinchus qosanqa wañuporqaña, chay wawitallanñataj paywan kasharqa. Payqa suyasharqa viejitaña kajtin, chay wawan cuidananta. Chantapis payqa yuyarqa imatachá mana allintachu ruwasqanmanta Dios castigashasqanta. Chayrayku Eliasqa yanapariyta munarqa. Chay wawitata mamanpa marqʼayninmanta oqharispa altos wasipi puñuna cuartonman aparqa. Chantá Jehovamanta mañakorqa kausarichinanta (1 Reyes 17:8-21).

19, 20. 1) ¿Imatá Abrahán ruwarqa sinchʼi creeyniyoj kasqanrayku? 2) ¿Imatá Jehová ruwarqa Elías sinchʼi creeyniyoj kasqanrayku?

19 Eliasmanta astawan ñaupajtaña Abrahanqa Jehová wañusqasta atiyninwan kausarichinanpi creerqa. Imaraykuchus Jehovaqa Abrahán 100 watasniyoj, warmin Sarataj 90 watasniyoj kashajtin, atiyninwan wawitayoj kanankupaj yanaparqa (Génesis 17:17; 21:2, 3). Aswan qhepamantaj Jehovaqa, Abrahanta nerqa wawanta uj jaywanata jina qʼolachipunanta. Abrahantaj wawan wañupojtinpis Jehová kausarichimunanpi creerqa (Hebreos 11:17-19). Chayrayku Abrahanqa niraj orqoman wicharishaspa kamachisninman nerqa: “Wawaywan [...] kutinpusqayku”, nispa (Génesis 22:5).

“Qhawariy, wawayki kausashan”

20 Jehovaqa mana saqerqachu Abrahán wawan Isaacta wañuchinanta. Chayrayku Isaacta mana kausarichimunanchu karqa. Eliaspa tiemponpitaj viudaj wawitan wañuporqapuni. Jinapis mana unaytachu wañusqa karqa. Imaraykuchus Jehovaqa profetaj mañakusqanta uyarispa viudaj wawitanta kausaricherqa. Chayrayku Eliasqa wawata mamanman jaywapushaspa nerqa: “Qhawariy, wawayki kausashan”, nispa (1 Reyes 17:22-24).

21, 22. 1) ¿Imaraykutaj Bibliapi qhelqasqa kashan Jehová wañusqasta kausarimusqanmanta? 2) ¿Imatataj Juan 5:28, 29 nin paraisopi wañusqas kausarimunankumanta?

21 Jehová Diosqa Eliaspa tiemponpi ñaupaj kutirayku atiyninwan uj runata kausaricherqa. Aswan qhepamantaj Jehovaqa atiyninta qorqa Eliseoman, Jesusman, Pabloman, Pedroman ima wañusqasta kausarichinankupaj. Chaywanpis chay kausarimojkunaqa wañupullarqankutaj. Jehová wañusqasta kausarichimusqanqa aswan qhepamanpis kausarichimunallantataj rikuchiwanchej.

22 Jesús nerqa: “Noqa kani kausarimuy, kausaytaj”, nispa. Paraisopitaj Jesusqa chay nisqanman jinapuni ruwanqa (Juan 11:25). Arí, mana yupay atina runasta kausarichimonqa, paykunataj paraisopi wiñaypaj kausakuyta atenqanku (Juan 5:28, 29). Imayna kusiychus kananpi tʼukurina. Kausarimojkunaqa familiankuwan, amigosninkuwan ima tinkukaponqanku. May kusiywanchá abrazanakonqanku. Chaypacha Jehovata tukuy jatunchasunchej atiyninwan runasta kausarichimusqanrayku.

23. ¿Imaynatá Jehová may atiyniyoj kasqanta rikucherqa? Chanta, ¿ima suyakuytataj chay qowanchej?

23 Jehovaj nisqanpeqa tukuy sonqo atienekusunman. Payqa may munasqa Wawanta kausaricherqa angelesmanta aswan atiyniyojta. Ajinamanta Jehovaqa may jina atiyniyoj kasqanta rikucherqa. Jesusqa kausarichisqa kasqanmanta qhepaman ashkha runasman rikhurerqa (1 Corintios 15:5, 6). Chayta yachayqa wañusqas kausarimunankupi mana creejkunatapis yanapanman Jehová wañusqasta kausarichimunanpaj atiyniyoj kasqanpi creenankupaj.

24. ¿Imaraykutaj ninchej Jehová wañusqasta kausarichinantapuni?

24 Jehovaqa wañusqasta kausarichiyta munan, chayta ruwananpajtaj atiyniyoj. Diospa kamachin Jobqa sutʼita yacharqa Jehová wañusqasta kausarichiyta munasqanta (Job 14:15). Jehovaqa atiyninwan wañusqasta kausarichiytapuni munashan. Chayta yachaytaj payman astawan qayllaykuchiwanchej. Chaywanpis Jehovaqa atiyninwan mana wañusqasllatachu kausarichenqa, manaqa aswan ashkha imastawanraj ruwanqa. Chayrayku Jehovaman astawan qayllaykunallapuni, paraisopi kaspataj imaynatachus Jehová ‘tukuy imata mosojyachisqanta’ rikusun (Apocalipsis 21:5).

a “Tukuy imata Dios allinchanan” tiempoqa Gobiernon sayarichisqa kasqantawan qallarerqa. Chaypacha rey Davidpa mirayninmanta uj Rey wiñaypaj kamachiyta qallarerqa, Davidman Dios nisqanman jina (Salmo 89:35-37). Babilonia Jerusalenta 607 watapi J.n.j. thuñisqanmantapacha, Davidpa mirayninmantaqa ni pipis Diospa kamachina tiyananpi kamacherqarajchu. Bibliaj profeciasnintajrí nerqaña Davidpa mirayninmanta uj rey kananta. Chay profeciastaj juntʼakorqa Jesús cielopi Rey jina churasqa kashajtin.

b Moisés, Isaías, Jeremías, Ezequiel, Oseas, Joel, Amós, Abdías, Miqueas, Sofonías, wajkuna ima chayta willarqanku.