Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

SHAPITRE 8

Bukome bwa kulumbuula—Yehowa ‘ayikasha bintu byooso bipya’

Bukome bwa kulumbuula—Yehowa ‘ayikasha bintu byooso bipya’

1, 2. Nkushimisha kwa bintu kinyi kukwete kukalakasha bantu lelo uno, na mushindo kinyi wabidi bitutale?

 MWANA bashimisha sunga kulwisha kantu ka kwasha nako kaadi mufule ngofu, na babanga kudila. Nsaa yadidi apushika mmwinyongole ngofu! Kashaa tobomwene muloo awikalaa nawo mwana nsaa i nshaaye basangula sunga kulumbuula kaaka kantu su? Bwa muledi, kusangula kwa kaaka kantu sunga kwikalumbuula mwanda upeela. Kadi mwana asangala ngofu na kumona bu mwanda wa kukaanya. Kantu kamonanga shi kabashimina bwa looso bekapetuula!

2 Yehowa Muledi mukata, e na bukome bwa kutuusha kyakya kyabadi bashimishe kwi baana baaye be pa nsenga kyabakwete kumona bu bashii na mushindo wa kwikipeta dingi. Mbinyibinyi shi t’atwakula myanda itale tuntu twa maasha nya. Mu ano mafuku a nfudiilo mwi “bipungo biibukopo”, tukwete kushimisha bintu bi na muulo ukile. (2 Timotee 3:1-5) Bintu bibungi binabyo bantu byabamono bu bishii na masaku​—mashibo, mapeta, midimo, na bukome bwa mbidi; bikwete kwibafwishila nkalakasho misango yooso. Twi balombeene kwikala na twinyongoshi p’atumono kulwisha kwa mbalo yatudi bashaale na kushimisha nyema, toonyi na bingi bintu byooso bii na muuwa. Byabya, takwi kintu su nkimune akitukalakasha kukila lufu lwa muntu atudi bafule nya. Kumushimisha na kushaala bisumanga akwitukalakasha ngofu.​—2 Samwele 19:1.

3. Ndukulupilo kinyi alwitunyingisha lwi mu Bikitshino 3:21, na Yehowa akyebe kwilulombasha ku bukwashi bwa kinyi?

3 Kulonga kwa myanda itale bukome bwa kulumbuula bwa Yehowa akwitunyingisha ngofu! Anka bu byatukyebe kwibimona, Yehowa akyebe nkapa baana baaye be pa nsenga bintu bikile bungi. Byabya, Bible aleesha shi mpàngo ya Yehowa ngya ‘kulumbuula bintu byooso.’ (Bikitshino 3:21EEM) Bwa kulombasha bino, Yehowa akyebe kufuba na Bufumu bwa Mesiya, bwabakwete kukunkusha kwi Mwana aaye, Yesu Kidishitu. Bishinkamiisho abilesha shi, buno Bufumu bubaadi bubangye kumunana mwiyilu mu 1914. a (Mateo 24:3-14) Abukyebe kulumbuula kinyi? Tubande kutaluula ingi myanda ikata ayikyebe Yehowa kulumbuula. Ingi ya ku yanka twi balombeene kwiyimona binobino. Ingi ayikakitshika mu mafuku e kumpala.

Kulumbuula kwa lulangwilo lwa binyibinyi

4, 5. Nkinyi kibaadi kikitshikile mwilo wa Yehowa mu 607 Eb.Y.K., na ndukulupilo kinyi lubaadi Yehowa mwibape?

4 Kintu kya kumpala kibaadi Yehowa mulumbuule nyi ndulangwilo lwa binyibinyi. Bwa kushinguula kyabipatuula, tubande kutaluula mu kikoso myanda ya kala ayisambila pabitale bufumu bwa Yuuda. Kukita byabya akukyebe kwitushinkamiisha mushindo ukwete kufuba bukome bwa Yehowa bwa kulumbuula.​—Beena-Looma 15:4.

5 Banda kunangusheena bibaadi bipushe beena Yuuda basha lukumiino mu 607 Eb.Y.K nsaa ibabadi babutule Yelusaleeme. Eumbo dyabo dibabadi bafule ngofu dibaadi dibutudiibwe, bimano byadyo bibaadi biponeshiibwe. Bikishekishe, kubutula kwa ntempelo baadi Solomone mwibakye, mbalo iselele bwa lulangwilo lwa binyibinyi lwa Yehowa mu nsenga ishima. (Misambo 79:1) Bantu abaadi bapande ku kabutu, abaadi bende mu bupika mu Babilone, mashibo aabo abaadi bealekyele nyema ya mapya. (Yeelemiya 9:11) Muyiile mmweneno a bantu, takubaadi lukulupilo lwa kintu su nkimune nya. (Misambo 137:1) Kadi Yehowa baadi mupwe kwakula pabitale kano kabutu, batuushile lukulupilo lwashi akukekadika kulumbuula kwa myanda mu mafuku e ku meeso.

6-8. (a) Mutwe wa mwanda kinyi ubabadi bafunde misusa ibungi kwi batemuki beena Ebreeyi, na mushindo kinyi ubaadi ulombaane aa matemuki bwa mususa wa kumpala? (b) Mu ano mafuku eetu, mushindo kinyi wi mwilo w’Efile Mukulu umone kulombana kwa matemuki a kulumbuula?

6 Kulumbuula nyi mutwe wa mwanda ubabadi bafunde misusa ibungi kwi batemuki beena Ebreeyi. b Kubukwashi bwabo, Yehowa baadi mwibalee nsenga ilumbuulwe na iwuule bantu, i na bufukye, ikalwilwe ku nyema ya mapya, na ku beshikwanyi. Baadi muleeshe kulumbuula kwa yaaya myanda pa nsenga bu mpaladiiso a binyibinyi! (Yeeshaya 65:25; Ezekyele 34:25; 36:35) Kumpala kwa byooso, kulumbuula kwa lulangwilo lwa binyibinyi, na kwibakuula kwa ntempelo. (Mika 4:1-5) Ano matemuki abaadi ape beena Yuuda abaadi mu bupika lukulupilo, lubaadi lwibakwashe bwa kunyingiila bipwa 70 bya mu bupika mu Babilone.

7 Nsaa yakulumbuula tayidi peepi. Abafungushibwa mu bupika bwa mu Babilone, beena Yuuda abalukiila mu Yeelusaleme na abebakuula ntempelo a Yehowa (Edrase 1:1, 2). Bu byabidi shi abashaala balamate ku lulangwilo lwa binyibinyi, Yehowa baadi mwibelele mwabi, na kwikasha nsenga yaabo na bufukye na i na bupeta. Baadi mwibakalwile kwi beshikwanyi na kwi nyema ya mu mapya ibaadi ishaale mu ma mbalo aabo. Abaadi balombeene kwikala na muloo wi kashaa mu bukome bwa Yehowa bwa kulumbuula! Kadi ino myanda ibaadi ayileesha anka penda kulombana kwa kumpala, na kufudiile kwa matemuki atale kulumbuula. Kulombana kukata kukibaadi akufiki “mu mafuku a ku nfudîlo,” ano mafuku eetu, nsaa ibabadi balombeene kutuula Kekulu ka Nfumu Daavide mu bufumu kababadi balee takudi mafuku ebungi.​—Yeeshaya 2:2-4EEM; 9:6, 7.

8 Mafuku apeela kunyima kwa Yesu kutudiibwa mu Bufumu mwiyilu mu 1914, baadi mwikalakashe ngofu pabitale nkalo ya mu kikudi ya basha kululama be pa nsenga. Anka bu bibaadi Siruse mukata a beena Perse mufungushe ndambo ya beena Yuuda abaadi bashale mu bupika mu Babilone mu 537 Eb.Y.K., Yesu mmufungushe ndambo ya beena Yuuda ba mu kikudi bashaale​—balongi baaye—​ku bukitshishi bwa “Babilone mukata,” nsangilo a bipwilo bya madimi bi mu nsenga ishima. (ifumbulwe 18:1-5; Beena-Looma 2:29) Kubanga mu 1919, lulangwilo lwa binyibinyi lubaadi lubanguule na beena Kidishitu ba binyibinyi. (Malakii 3:1-5) Kubanga anka paapa, mwilo wa Yehowa ubaadi aumulangwila mu ntempelo aaye a mu kikudi mutooshibwe​—mpàngo y’Efile Mukulu bwa lulangwilo lwa binyibinyi. Bwakinyi uno mwanda wi na muulo bwetu’twe lelo uno?

Muulo wi nawo kulumbuula kwa mu kikudi

9. Kunyima kwa mafuku a batumibwa, bipwilo bya bwina Kidishitu bwa madimi bibaadi bikite kinyi na lulangwilo lw’Efile Mukulu, kadi Yehowa mmukite kinyi mu ano mafuku eetu?

9 Tubande kutaluula uno mwanda wa kala. Beena Kidishitu ba mu bipwa lukama bya kumpala abaadi bapete myabi ibungi ya mu kikudi. Kadi Yesu na batumibwa abaadi bakule shi lulangwilo lwa binyibinyi alukatwele myanda ibubi na lushimine. (Mateo 13:24-30; Bikitshino 20:29, 30) Kunyima kwa mafuku a batumibwa, bwina Kidishitu bwa madimi bubabangile. Paapa bakata ba bipwilo nkukumiina kubanga kulonda malongyesha na bikitshino bya ba mpangano. Abaadi babangye kulesha bantu dingi shi bibukopo kwifubwila peepi n’Efile Mukulu, kumuleesha bu Efile e mu b’efile basatu, na shi abitungu batonde milwisho yabo kwi ba mumpeele, kuteka Madiya, na bangi beeselele belekeenelekeene pa mbalo ya Yehowa. Binobino, kunyima kwa bipwa nkama ibungi ya myanda ibubi, Yehowa mmukite kinyi? Mmutuule lulangwilo lwa binyibinyi munkatshi a ndumbulwilo a ano mafuku​—ndumbulwilo muule na madimi a bipwilo na mulwishibwe na bikitshino bi bubi. Kushii kukishakisha, twi balombeene kwakula shi kuno kulumbuula nyi ngumune wa ku myanda ibuwa ya ano mafuku eetu.

10, 11. (a) Myanda kinyi ibidi ayileesha mpaladiiso a mu kikudi, na mushindo kinyi wayidi ikutale? (b) Yehowa baadi mubungye mu uno mpaladiiso a mu kikudi bantu ba mushindo kinyi, na abapete mwabi wa kumona kulumbuula kwa kinyi?

10 Beena Kidishitu ba binyibinyi lelo uno bakwete kusangeela mu mpaladiiso a mu kikudi, kuete kunyisha kulongama na kuenda kumpala. Uno mpaladiiso aleesha kinyi? Kya kumpala, aleesha myanda ibidi. Mwanda wa kumpala nyi ndulangwilo lwa binyibinyi lw’Efile Mukulu, Yehowa. Baadi mwitwelele myabi pa kwitupa lulangwilo lushi na madimi na kulwisha kwa bya binyibinyi. Mmwitwelele myabi pa kwitupa bidibwa bya mu kikudi, kuete kunyisha kulongama na kuenda kumpala. Bino bidibwa abitukwasha bwa kulonga myanda itale Nsheetu e mwiyilu, bwa kumusangasha, na bwa kwifubwila peepi naaye. (Yowano 4:24) Mwanda wakabidi auleesha mpaladiiso a mu kikudi ngutale bantu. Anka bu bibaadi Yeeshaya mutemukye shi: “Mu mafuku a ku nfudîlo,” Yehowa akyebe kuleesha balangwidi baaye mashinda a butaale. Baadi mukaashe ngoshi munkatshi mwetu. Sunga mbyatudi bakutwe kupwidika, mmwitukwashe bwa kufwala “muntu mupya.” Mwitwelele myabi na kikudi kyaaye kiselele kikwete kutuusha kikuba kibuwa mwatudi. (Beena-Efeeze 4:22-24; Beena-Galate 5:22, 23) Nsaa yokitshi myanda ipusheene na kikudi ky’Efile Mukulu, binyibinyi, we munkatshi mwa mpaladiiso a mu kikudi.

11 Yehowa baadi mubungye mu uno mpaladiiso a mu kikudi bantu baaye baadi mufule​—baaba bamufule, bafule butaale, na ‘balanda mu kikudi.’ (Mateo 5:3Kilombeno kipya 2009) Bano nyi mbantu abakyebe kupeta mwabi wa kumona kulumbuula kukata​—kwa nsenga ishima na kwa bantu.

“Talaayi! Naayikasha bintu byooso bipya”

12, 13. (a) Bwakinyi abitungu nka shi matemuki a kulumbuula alombane dingi? (b) Kubanga mu Edene, Yehowa baadi na mpàngo kinyi bwa nsenga na bwakinyi bino abitupa lukulupilo bwa mafuku e ku mpala?

12 Matemuki ebungi a esambila myanda ya kulumbuula akwete kuleesha myanda ibungi kukila kulumbuula kwa mu kikudi. Bu kileshesho, Yeeshaya mmufunde pabitale nsaa yabakakatusha myanda bu maladi, kulemana, bu mpofu, na kushikula matwi a basha kitwi mpa na kushimisha lufu bwa losoo. (Yeeshaya 25:8; 35:1-7) Yaaya milayilo tayibaadi ilombane mu Isaleele a kala nya. Sunga shi twi bamone kulombana kwa mu kikudi kwa ino milayilo mu ano mafuku eetu, atukumiina shi mu mafuku aafiki, akukyebe nkekadika kulombana kutale myanda yooso. Mushindo kinyi watuuku byabya?

13 Mu Edene, Yehowa baadi muleeshe patooka mpàngo yaaye bwa nsenga: Yaashi bantu be mu buumune bemushaale na muloo, na mbidi bukome. Mulume na mukashi abaadi abalumbuula nsenga na kulama bipangwa byooso, bwa kwalula nsenga ishima mpaladiiso. (Kibangilo 1:28) Kwi kwilekeena kukata na myanda yatukwete kumona leelo. Shinguula shi, mpàngo ya Yehowa tayikutwa kulombana nya. (Yeeshaya 55:10, 11) Bu byabadi batuule Yesu kwi Yehowa bu Nfumu a mu bufumu bwa Mesiya, akyebe nkafwisha uno Mpaladiiso pa nsenga ishima.​—Luuka 23:43.

14, 15. (a) Mushindo kinyi aukyebe Yehowa kwikasha “bintu byooso bipya”? (b) Mushindo kinyi aukyebe kwikala nshalelo mu Mpaladiiso, na myanda kinyi ayikusangasha ngofu?

14 Banda kupwandjikisha shi okwete kumona nsenga yooso ishima yalulukye Mpaladiiso! Na Yehowa akula shi: “Talaayi! Naayikasha bintu byooso bipya.” (Bifumbulwe 21:5) Tutaluule kyabikyebe kuleesha. Nsaa ayikyebe Yehowa kufuba na bukome bwaye bwa kubutula ndumbulwilo e bubi, akukashaala “eyilu dipya na nsenga ipya.” Bino abileesha shi guvernema mupya a mwiyilu akyebe kumuna ndumbulwilo mupya e bantu bafule Yehowa na abakitshi kikumiine eshimba dyaaye. (2 Mpyeele 3:13) Satana na ba Demon baaye abakakatushibwa. (Bifumbulwe 20:3) Bwa mususa wa kumpala, munda mwa bipwa binunu, bantu abekala bafungushibwe ku bupika bwa myanda i bubi, mushikwa, na bukitshishi bwi bubi. Nshalelo a muloo ekadika kwanka binyibinyi.

15 Kubapu, atwikala na mushindo wa kulumbuula ino nsenga ibuwa bu byabikalanga ku kibangilo. Nsenga i na bukome bwa kwilumbuula. Mashiba na myela byabadi balwishe na lulengo mbilombeene kwikala bibuwa su bakaasha kwinyi akutuukila butshafu booso abufwisha lwalwa lulengo; nsenga ngilombeene kulongama su ngoshi ibapu. Muloo kinyi wa kufuba mu kwipusheena na nsenga bwa kwiyalusha bu lupango lwa Edene mwi nyema na mitshi! Pa mutwe pa kukimba kulwisha nyema na mitshi, bantu abekala mu butaale na bipangwa byooso bi pa nsenga. Mpa na baana t’abekala na kintu su nkimune kilombeene kwibatshinyisha nyema ya mapya nya.​—Yeeshaya 9:6, 7; 11:1-9.

16. Mu Mpaladiiso, myanda kinyi ayikalumbuluka ayikakumu eshimba dya muntu ooso sha kululama?

16 Kulumbuula nkutale muntu na muntu pa bupenka. Kunyima kwa Harmagedone, bantu abakashala na muuwa abakamono bipaso abikakitshika ku mpese yooso ya nsenga. Anka bu bibakitshine pabaadi pa nsenga, Yesu akyebe kufuba na bukome bwabadi bamupe kwi Efile Mukulu bwa kubuula meeso a ba mpofu, kukwasha ba sha kitwi bwashi bapushe, na kupa bantu balemane mbidi ibuwa. (Mateo 15:30) Bantu banunu abekala na muloo wa kupetuula mbidi ibuwa, na bukome bwa mbidi bwa ku bunsongwalume. (Yoobo 33:25) Mbidi tayikala dingi na mikanyamikanya, maboko na mikoolo abikololoka dingi kalolo, na mbidi ayikala dingi na mushindo wa kusaanasana ngofu. Bantu booso basha kululama abakyebe nkapusha myanda yooso ayifiki mu kukutwa kwa kupwidika na milwisho ayende na kushimina kapeela kapeela. Atukyebe nkatumbula Yehowa Efile Mukulu ngofu bwa bukome bwaye bwa kulumbuula! Tubande kwimeena binobino pa ungi mwanda awitunyingisha mu mafuku a kulumbuula.

Kubuusha kwa bafwe

17, 18. (a) Bwakinyi Yesu baadi musashile Baasaduseo? (b) Nshalelo kinyi baadi mufishe Eliya mu kuteka Yehowa bwadya kubuusha muntu mufwe?

17 Mu mafuku a batumibwa, bangi bakata ba bipwilo, bababadi abetanyina bu Baasaduseo, ta babaadi na lukumiino mu lusangukilo nya. Yesu baadi mwibasashile mu bino bishima shi: “Bitale kusanguka kwa bafwe, nwi mu kilubilo mwanda t’anushingûla Bifundwe sunga mbukome bw’Efile Mukulu.” (Mateo 22:29EEM) Oolo, Bifundwe abileesha shi Yehowa e na bwabwa bukome bwa kulumbuula. Mushindo kinyi?

18 Tubande kutaluula kibaadi kikitshikye mu mafuku a Eliya. Ungi mukashi kilele mmutwale kitanda kya mwana aaye eeleka. Mwana mmupwe kufwa. Mutemuki Eliya ababadi batuule kwi yawa mukashi kwaye ku nshibo munda mwa ndambo ya mafuku, baadi mukalakashwe ngofu. Kumpala, baadi mukwashe dingi efuku bwa kupasha kano kansongwalume ku nsala. Pangi Eliya baadi mwifulene ngofu na kano ka nsongwalune. Nyin’aye na uno mwana baadi mwinyongole ngofu. Anka penda kano ka nsongwalume ndjo kabaadi akamukwasha bwa kukaasha bushiye bwa mulume aaye mufwe. Pangi baadi mukulupile shi mwana aaye mmulombeene nkamukwasha mafuku a kekala mununu. Kushii lukulupilo dingi, uno mwana mukashi amono anka shi abamunyoko bwa bilubilo byaye bibaadi mukite kumpala. Eliya tabaadi mulombeene koobesha kumona yawa mwana mukashi akyengye byabya nya. Aye nkwata kitanda kya yawa mwana mu maboko a nyin’aye, aye kwenda naye mu nshibo, nkuteka Yehowa Efile Mukulu bwa kwalusha muuwa wa mwana, sunga kumubuusha ku bafwe.​—1 Banfumu 17:8-21.

19, 20. (a) Mushindo kinyi ubaadi Abrahame muleeshe shi baadi na lukumiino mu bukome bwa kulumbuula bwa Yehowa, na lwalwa lukumiino lubaadi lwimeene pa kinyi? (b) Mushindo kinyi ubaadi Yehowa mufute lukumiino lwa Eliya?

19 Eliya tabaadi muntu a kumpala a kukumiina mu lusangukilo nya. Takudi bipwa nkama, Abrahame baadi mukumiine shi Yehowa e na bukome bwa kulumbuula​—na e na kyadi mulombeene kukulupila. Nsaa ibaadi Abrahame na bipwa 100 na Sara baadi na bipwa 90, Yehowa baadi mwibape dingi bukome bwa kutanda, mu mushindo wa kukanya Sara baadi mutande mwana. (Kibangilo 17:17; 21:2, 3) Kunyima, nsaa ibakudile mwana, Yehowa nkuteka Abrahame bwa kumulambula anka. Abrahame nkuleesha lukumiino, aye nkushinguula shi Yehowa mmulombeene kwalusha mwan’aye a kifulo Isaake ku muuwa. (Beena-Ebreeyi 11:17-19) Luno lukumiino lwi bukopo bino ndulombeene kupatuula bwakinyi Abrahame, kumpala kwa kwenda ku mwengye bwa nkalambula mwana aaye, baadi mushinkamiishe bafubi baaye shi akaaluka na Isaake.​—Kibangilo 22:5.

“Tala! Mwan’obe ee na muuwa”!

20 Yehowa nkupaasha Isaake, byabya, takubaadi sunga ndukalo lwa kumubuusha ku bafwe mu yaaya nsaa nya. Pabitale mwanda wa Eliya, mwana a yawa mukashi kilele baadi mupwe kufwa​—kadi kushii bwa mafuku ebungi. Yehowa baadi mufute lukumiino lwa mutemuki paaye kubuusha yawa mwana ku lufu! Ndjo Eliya nkwalusha mwana kwi nyin’aye, na bino bishima byatusha kwilwankana: “Tala! Mwan’obe ee na muuwa!”​—1 Banfumu 17:22-24.

21, 22. (a) Mpàngo kinyi itale lusangukilo yatusangana mu Bifundwe? (b) Nshalelo kinyi akekala mu Mpaladiiso pa mwanda wa lusangukilo, na nnanyi akyebe nkabuusha bantu ku bafwe?

21 Bwa musango wa kumpala mu Bible, watumuno Yehowa afubu na bukome bwaye bwa kulumbuula bwashi alushe muuwa wa muntu. Kunyima, Yehowa baadi dingi mupe Elisee, Yesu, Mpoolo na Mpyeele mushindo wa kubuusha bafwe. Binyibinyi, baaba bantu bababadi babuushe ku bafwe abaadi bafwe dingi. Byabya, ino myanda ya mu Bible ayitupa lukulupilo lwa myanda ayifiki kumpala.

22 Mu Mpaladiiso, Yesu akyebe kulombasha mufubo waye wa bu “lusaangukilo na muwa.” (Yowano 11:25Kilombeno kipya 2009) Akabusha midiyo ya bantu ku lufu, akebapa mushindo wa kwikala na muwa wa losoo mu Mpaladiiso pa nsenga. (Yowano 5:28, 29) Banda kupwandingisha bu be mushaale pamune na bakuuku boobe na bakwenu, batanubelekeneene nabo mafuku ebungi pa mwanda wa lufu, anwikwateena biipa, na muloo ooso! Bantu booso, abakasaamuna Yehowa pa mwanda wa bukome bwaye bwa kulumbuula.

23. Mmwanda kinyi ubaadi ukile bukata wa myanda yooso ileeshe Yehowa bukome bwaye, na mushindo kinyi wabinyingisha lukulupilo lwetu bwa mafuku e kumpala?

23 Yehowa mutuushe bishinkamisho abilesha shi luno lukulupilo ndwa binyibinyi. Mu myanda yooso ikata ayileesha bukome bwaye, baadi mubuushe Mwan’aaye Yesu ku bafwe, bu kipangwa kya mu kikudi kii bukome, nkumutuula bu muntu a kabidi kunyima kwaye. Yesu pabasaangukile abaadi bamumone kwi bantu nkama. (1 Beena-Kodinto 15:5, 6) Sunga kwi bantu abakyebe kupela bya binyibinyi byabakumiina kwi bantu booso, bino bishinkamiisho mbilombeene kwikala bya binyibinyi. Yehowa e na bukome bwa kwalusha muuwa.

24. Bwakinyi twi balombeene kwikala na lukulupilo shi Yehowa akyebe kubuusha bantu ku bafwe, na ndukulupilo kinyi lulombeene ooso a kwatudi kwikala nalo?

24 Ta nka penda shi Yehowa e na bukome bwa kubuusha bafwe nya, kadi e na dingi lukalo lwa kwibikita. Yoobo muntu sha kululama baadi muyokyelwe na kikudi nsaa ibambile shi Yehowa e na lukalo lukata lwa kubuusha bafwe. (Yoobo 14:15) Twe na muloo wa kwifubwila peepi n’Efile Mukulu eetu, e na lukalo lukata lwa kufuba na bukome bwaye bwa kulumbuula myanda mu mushindo wa kifulo su? Tentekyesha dingi shi lusangukilo nyi mwanda umune aubanga nawo Yehowa bwa kulumbuula kukata. Nsaa yotungunuka na kwisesela peepi naye, ikala na lukulupilo lwi buwa lwa shi we mulombeene nkekala panka bwa kumona Yehowa “ayikasha bintu byooso bipya.”​—Bifumbulwe 21:5.

a ‘Kipindji kya kulumbuula bintu byoso’ nkibangye nsaa ibabadi batuule Bufumu bwa Mesiya na kutuula mpyanyi a Nfumu Daavide mu lupuna-nsulo. Yehowa baadi mulee Daavide shi kekulu kaaye akakyebe kumunana bwa losoo. (Misambo 89:35-37) Kadi, kunyima kwa Babilona kubutula Yeelusaleme, mu 607 Ebedi dya Yesu Kidishitu (Eb.Y.K.), ta kwi muntu su ngumune a ku bekulu ba Daavide baadi mu lupuna-nsulu lw’Efile Mukulu nya. Yesu, aye baadi mutandjikwe pa nsenga bu kekulu ka Daavide, mmufikye Nfumu ababadi balee takudi mafuku ebungi nsaa ibabadi bamutuule mu bufumu mwiyilu.

b Bu kileshesho, Moyiise, Yeeshaya, Yeelemiya, Ezekyele, Osee, Yowele, Amose, Abadyase, Mika, na Sofonii booso abaadi beesambile uno mwanda.