Skip to content

Skip to table of contents

KAROA 10

Siahu Gaukaralaia Neganai “Dirava Umui Tohotohoa”

Siahu Gaukaralaia Neganai “Dirava Umui Tohotohoa”

1. Goevadae lasi taudia be nega momo edena tarapu hehunina lalonai idia moru?

 “SIAHU idia abia taudia be tarapu hehunina lalonai idia moru.” Unai hereva be lagani 1800 murinai ia noho ane torea tauna ta ese ia gwauraia, ia ese dika hehunina ta—siahu gaukaralaia kerere karana unai—ia herevalaia. Madi, goevadae lasi taudia be nega momo unai tarapu lalonai idia moru. Momokani, histori lalonai “taunimanima ese ta ta idia biagua bona idia hahisia.” (Hadibaia Tauna 8:9) Mai lalokau lasi ida siahu gaukaralaia karana, ese taunimanima dekenai hisihisi bada ia mailaia.

2, 3. (a) Iehova ese ena siahu ia gaukaralaia dalana dekenai, dahaka ita hoalaia? (b) Ita abia siahuna dainai dahaka ita karaia diba, bona unai bamona siahu be edena bamona ita gaukaralaia be namo?

2 Unai siahu bada herea tauna, Iehova Dirava, be ena siahu ia gaukaralaia kerere diba lasi, unai be hoa gauna, ani? Karoa gunadia dekenai ita itaia bamona, nega ibounai iena siahu—herevana ia be gaudia havaraia totona, hadikaia, gimaia, eiava hanamoa lou totona—be mai lalokau ida iena ura hegeregerena ia gaukaralaia. Iena siahu ia gaukaralaia dalana ita laloa neganai, ita ia veria ia kahirakahira ita lao totona. Unai ese ita ia hagoadaia diba, iseda siahu gaukaralaia dalana dekenai ‘Dirava ita tohotohoa’ totona. (Efeso 5:1) To ita manoka taudia dekenai dahaka siahu ia noho?

3 Laloatao, Dirava ese taunimanima be iena “toana hegeregerena” ia karaia. (Genese 1:26, 27) Unai dainai, ita danu be mai eda siahu—to sisina sibona. Unai siahu dainai gau idauidau ita karaia bona ita gaukara diba; ma haida ita biagua diba; ita lalokau henia taudia edia lalona ita haidaua diba; eda tauanina ia goada; eiava kohu momo ita abia diba. Salamo torea tauna ese Iehova be inai bamona ia herevalaia: “Oi be mauri ena badina.” (Salamo 36:9) Unai dainai, ita dekenai ia noho Siahu be Dirava amo ita abia. Dirava hamoalea dalanai ita gaukaralaia be namo. Unai be edena bamona ita karaia diba?

Lalokau be mai Anina Bada

4, 5. (a) Dahaka ese ita ia durua siahu ita gaukaralaia namonamo totona bona Dirava ese edena dala ai unai ia hahedinaraia? (b) Edena dala ai lalokau ese ita do ia durua siahu ita gaukaralaia namonamo totona?

4 Siahu ita gaukaralaia namonamo totona, mai anina bada gauna be lalokau. Dirava ena haheitalai amo unai ita itaia, ani? Mani ita laloa lou, Karoa 1 dekenai Dirava ena kara badadia foa ita herevalaia—iena siahu, hahemaoro goeva, aonega bona lalokau. Idia foa amo, edena kara be idia toi ia hanaia? Lalokau. Ioane Ginigunana 4:8 ia gwau: “Dirava be lalokau.” Oibe, Iehova ena kara badana be lalokau; iena kara ibounai be mai ena lalokau ida ia karaia. Ia karaia siahu karadia ibounai be lalokau dainai, bona ia idia lalokau henia taudia edia namo totona ia karaia.

5 Lalokau ese ita do ia durua danu iseda siahu ita gaukaralaia namonamo totona. Badina Baibel ese ita ia hadibaia, lalokau be mai ena “hebogahisi” bona “sibona ena namo ia tahua lasi.” (1 Korinto 13:4, 5) Lalokau dainai iseda siahu henunai idia noho taudia be badu, eiava dagedage dalanai do ita kara henidia lasi. To, ma haida do ita kara henidia mai eda hemataurai ida bona edia dabu gaudia bona lalohadai do ita atoa guna, iseda be gabeai.​—Filipi 2:3, 4.

6, 7. (a) Dirava gari henia ena anina be dahaka, bona dahaka dainai unai kara ese ita ia durua siahu ita gaukaralaia namonamo totona? (b) Dirava habadua garina, bona Dirava lalokau henia karana edia idau mani oi herevalaia.

6 Lalokau be kara ta ida ia hakapua, Dirava gari henia karana unai. Unai kara ese ita ia durua diba siahu ita gaukaralaia kerere lasi totona. Unai kara ena namo be dahaka? Aonega Herevadia 16:6 ia gwau: “Iehova gari henia karana dainai ta be dika amo ia raka siri.” Siahu gaukaralaia kerere be kara dikana ta, bona ia amo ita raka siri be namo. Dirava gari henia karana dainai iseda siahu henunai idia noho taudia do ita kara dika henidia lasi. Dahaka dainai? Badina taunimanima ita kara henia dalana dainai, Dirava ese ita do ia kota henia. (Nehemia 5:1-7, 15) To Dirava gari henia karana be unai sibona lasi. Baibel idia torea gadodia ai, nega momo inai hereva “gari,” ena anina be mai hemataurai ida Dirava gari henia. Baibel ese gari be Dirava lalokau henia karana ida ia gwauraia hebou. (Deuteronomi 10:12, 13) Mai hemataurai ida ia ita gari henia ena anina be ita ura lasi Dirava ita habadua—ita do ia panisia dainai ita gari henia lasi, to ita lalokau henia momokani dainai.

7 Haheitalai be inai: Tamana ta bona ena natuna mero maragina edia huanai ia noho hetura karana mani oi laloa. Mero ia mamia ena tamana ese ia lalokau bona ia ura henia. To mero ia diba danu ena tamana vairanai edena bamona ia kara be namo, bona ia diba bema ia kerere, ena tamana ese do ia matahakani henia. Mero be ena tamana dekenai ia gari dikadika lasi. To, ena tamana ia lalokau henia bada. Unai mero matamatana ia ura ena tamana do ia hamoalea karadia sibona ia karaia. Dirava gari henia karana danu be unai bamona. Iseda guba Tamana, Iehova, ita lalokau henia, bona ita ura lasi ita karaia gaudia dainai ena “kudouna ia metau.” (Genese 6:6) To, ita ura iena kudouna ita hamoalea. (Aonega Herevadia 27:11) Unai dainai ita ura iseda siahu ita gaukaralaia namonamo. Unai bamona do ita karaia diba daladia haida, mani ita itaia.

Ruma Bese Lalonai

8. (a) Ruma bese lalonai tatau be dahaka siahu idia abia, bona edena dala ai idia gaukaralaia be namo? (b) Tau be edena dala ai ia hahedinaraia ena adavana ia matauraia?

8 Ruma bese mani ita laloa guna. Efeso 5:23 ia gwau: “Tau be ena hahine ena kwarana.” Tau ese Dirava amo ia abia siahuna be edena bamona ia gaukaralaia? Baibel ese ita ia hadibaia, tatau be edia adavadia danu do idia noho “mai aonega ida” bona “hahine do umui matauraia badina idia be idia goada lasi, ia makohia haraga hodu ta bamona.” (1 Petero 3:7) Greek herevana “matauraia,” ena anina be “laloa bada, . . . hemataurai.” Unai bamona herevadia idia hahanaia ese “harihari gaudia” bona “dava bada gauna” ia hahedinaraia. (Kara 28:10; 1 Petero 2:7) Iena adavana ia matauraia tauna ese ia do ia botaia lasi; do ia hahemaraia eiava gwauraia dika lasi, bona ena hemami do ia hadikaia lasi. To, ena kara namo ia laloa bada bona mai ena hemataurai ida ia kara henia. Iena hereva bona kara amo do ia hahedinaraia—ruma lalonai bona taunimanima vairanai—ena adavana be ia laloa bada. (Aonega Herevadia 31:28) Unai bamona tau be ena adavana ese do ia lalokau henia bona ia matauraia sibona lasi, to mai anina bada gauna be inai, Dirava ena lalo-namo do ia abia.

Tatau bona hahine ese edia siahu idia gaukaralaia namonamo bema lalokau bona hemataurai ida ta ta idia kara henia

9. (a) Ruma bese lalonai, hahine edia siahu be dahaka? (b) Dahaka ese hahine ia durua iena diba ia gaukaralaia ena adavana ia durua totona, bona unai ese dahaka ia havaraia diba?

9 Ruma bese lalonai, hahine danu be mai edia siahu. Baibel ese Dirava idia badinaia hahine edia sivarai ia gwauraia, edia tatau edia kwara dagina idia matauraia bona edia tatau idia durua abia hidi namona idia karaia, eiava hahemaoro karadia dekenai kerere idia karaia lasi. (Genese 21:9-12; 27:46–28:2) Reana hahine ta ena aonega ese ena tau ena ia hanaia, eiava reana gau haida dekenai ena diba ese ena tau ena ia hanaia. To, iena tau do ia “matauraia bada” bona ia henunai ia noho “Lohiabada bada henunai ia noho hegeregerena.” (Efeso 5:22, 33) Bema hahine be Dirava hamoalea karana ia laloa, unai ese ia do ia durua iena diba ia gaukaralaia ena tau ia durua totona, bona ena tau do ia hahemaraia lasi eiava do ia biagua lasi. Unai bamona “aonega hahine” be ruma bese ia hagoadaia totona, ena adavana ida do ia gaukara hebou namonamo. Unai amo, ia be Dirava ida maino ai do ia noho.​—Aonega Herevadia 14:1.

10. (a) Dirava ese tama sina dekenai dahaka siahu ia henia? (b) Inai hereva “matahakani” ena anina be dahaka, bona edena dala ai ita gaukaralaia be namo? (futnout itaia danu.)

10 Dirava ese tama sina dekenai siahu ia henia danu. Baibel ia gwau: “Tamadia e, emui natudia do umui habadua lasi, to idia tubu noho lalonai, Iehova ena matahakani bona sisiba amo idia umui hadibaia be namo.” (Efeso 6:4) Baibel lalonai, inai hereva “matahakani” ena anina be natuna “hadibaia bona hamaoromaoroa.” Natudia ese matahakani idia abia be namo; do idia tubu namonamo bema hakaua hereva maoromaorodia bona taravatu henunai idia noho. Baibel ese unai bamona matahakani karana, eiava sisiba be lalokau ida ia gwauraia hebou. (Aonega Herevadia 13:24) Unai dainai, namo lasi tama sina be mai dagedage ida “matahakani auna” idia gaukaralaia natudia edia lalona idia hahisia, eiava idia botaia totona. a (Aonega Herevadia 22:15; 29:15) Bema tama sina be lalokau lasi to mai badu ida matahakani aukana idia henia, natuna ena lalona idia hahisia bada diba. Edia siahu idia gaukaralaia kerere unai. (Kolose 3:21) To, tama sina ese dala maorona ai matahakani idia henia neganai, natudia idia mamia edia tama sina ese idia lalokau henidia, bona edena bamona tauna ai do ia lao idia laloa bada.

11. Natudia ese edia siahu be edena dala ai idia gaukaralaia namonamo diba?

11 Natudia be edena bamona? Edena dala ai edia siahu idia gaukaralaia namonamo diba? Aonega Herevadia 20:29 ia gwau: “Matamata tauna ena goada be iena hairai.” Momokani, dala hereadaena be matamata taudia ese edia goada idia gaukaralaia edia “Havaraia Tauna Badana” idia hesiai henia totona. (Hadibaia Tauna 12:1) Namona be matamata taudia idia diba, edia kara ese edia tama sina edia lalona ia hamoalea eiava ia hahisia diba. (Aonega Herevadia 23:24, 25) Natudia ese Dirava idia gari henia tama sina idia kamonai henia bona dala maorona idia badinaia neganai, edia tama sina edia kudouna idia hamoalea. (Efeso 6:1) “Lohiabada ese unai ia moalelaia.”​—Kolose 3:20.

Kongrigeisen Lalonai

12, 13. (a) Elda taudia edia siahu kongrigeisen lalonai be edena bamona idia laloa be namo? (b) Elda taudia be mai hebogahisi ida mamoe idia naria ena badina oi haheitalaia.

12 Keristani kongrigeisen hakaua totona, Iehova ese naria taudia ia henia. (Heberu 13:17) Namona be unai tatau be Dirava ese ia henia siahuna idia gaukaralaia mamoe oreana idia durua, bona edia namo lauma dalanai idia habadaia totona. Elda taudia edia gaukara dainai, idia be mai edia maoro edia tadikaka idia biagua totona, a? Lasi vaitani! Elda taudia be kongrigeisen lalonai idia karaia gaukarana be mai laloa maoromaoro bona manau ida idia laloa be gau badana. (1 Petero 5:2, 3) Baibel ese elda taudia ia hamaorodia: “Dirava ena kongrigeisen umui naria bona hakaua totona. Unai kongrigeisen be ia sibona ena Natuna ena rara amo ia hoia.” (Kara 20:28) Unai badina badana dainai, elda taudia ese mamoe ta ta be mai hebogahisi ida idia kara henia.

13 Inai bamona ita haheitalaia diba. Emu turana namona ta ese oi ia noia ena dava bada kohuna ta do oi naria. Oi diba emu turana be moni bada amo unai kohu ia hoia. Do oi naria namonamo, bona oi ura lasi hadikaia, ani? Unai hegeregerena, Dirava ese elda taudia dekenai maduna ia henia, dava bada kohuna ta: unai be kongrigeisen bona ia lalonai idia noho mamoe bamona taudia do idia naridia. (Ioane 21:16, 17) Iehova ese ena mamoe ia lalodia bada—idia be mai anina bada dainai, ena Natuna tamona sibona, Iesu Keriso, ena dava bada rarana amo idia ia hoidia. Iehova ese dava bada herea gauna amo ena mamoe ia hoidia. Idia manau elda taudia ese unai idia laloatao bona Iehova ena mamoe idia naridia namonamo.

“Malana ese Mase Eiava Mauri ia Havaraia Diba”

14. Ta ena malana be mai ena siahu dahaka ia karaia totona?

14 Baibel ia gwau: “Malana ese mase eiava mauri ia havaraia diba.” (Aonega Herevadia 18:21) Momokani, iseda hereva ese dika bada ia havaraia diba. Ta ia laloa namonamo lasi bona ia gwauraia hereva dikana ena lalohisihisi be ita ibounai ita mamia vadaeni, ani? To ta ena hereva be mai ena siahu namo ia havaraia lou totona. Aonega Herevadia 12:18 ia gwau: “Aonega tauna ena hereva ese namo ia havaraia.” Oibe, hagoadaia hereva namodia be kudouna ena mamina ia hanamoa muramurana bamona. Haheitalai haida mani ita laloa.

15, 16. Edena dala ai iseda hereva amo ma haida ita hagoadaia diba?

15 Tesalonika Ginigunana 5:14 ese ita ia hagoadaia ia gwau: “Lalometau taudia do umui hagoadaia.” Oibe, Iehova ena kamonai hesiai taudia be reana nega haida idia lalo-metau. Edena bamona ita durudia diba? Mai momokani ida idia ita hanamoa, unai amo do idia itaia Iehova ese ia lalodia bada. Baibel siri mai siahudia be idia danu ita kikilaia, ita hahedinaraia Iehova ese ia lalodia bada bona “daradoko taudia” ia lalokau henidia. (Salamo 34:18) Iseda hereva amo ma haida ita hagoadaia neganai, hebogahisi bona “lalometau taudia edia lalona ia hagoadaia Diravana” ita tohotohoa noho.​—2 Korinto 7:6.

16 Iseda hereva amo ma haida ita hagoadaia diba. Iseda tadikaka ta ena lalokau tauna ta ia mase, a? Ia lalohisihisi tauna dekenai iseda hebogahisi herevadia amo ia ita hagoadaia diba. Ia buruka tadikaka eiava taihu ia mamia haida ese ia idia laloa lasi, a? Ita laloa namonamo hagoadaia herevadia amo unai bamona buruka taudia ita hamaoroa idia ita lalodia bada bona ita ura henidia. Ta be nega daudau lalonai gorere ta ia hekwarahilaia, a? Gorere tauna ita vadivadi henia eiava telefon, revareva amo ita torea hereva namodia ita gwauraia, ese ena hemami ia hanamoa diba. Iseda hereva ena siahu amo ‘kamonai taudia ita hagoadaia’ neganai, unai ese iseda Havaraia Tauna ia hamoalea bada!​—Efeso 4:29.

17. Edena mai anina bada dalana ai iseda hereva amo ma haida ita hagoadaia diba, bona dahaka dainai unai bamona ita karaia be namo?

17 Iseda hereva ena siahu amo haida ita hagoadaia dalana hereadaena be, ma haida dekenai Dirava ena Basileia sivarai namona ita herevalaia. Aonega Herevadia 3:27 ia gwau: “Bema oi be hegeregere, idia dabu taudia dekenai heduru oi henia, vadaeni idia dekenai kara namo oi hahedinaraia noho.” Ita be mai iseda maduna, ma haida dekenai mauri ia henia sivarai namona do ita herevalaia. Iehova be mai ena hariharibada ida ita dekenai ia henia sivaraina, be ma haida dekenai ita gwauraia lasi be maoro lasi. (1 Korinto 9:16, 22) To Iehova ia ura unai gaukara be edena bamona ita karaia?

Sivarai namona harorolaia​—iseda siahu ita gaukaralaia dalana hereadaena

Mai “Goada Ibounai” ida Iehova Ita Hesiai Henia

18. Iehova ia ura dahaka ita karaia?

18 Iseda lalokau Iehova dekenai ese ita ia veria Keristani hesiai gaukarana ita karaia goadagoada totona. Iehova ia ura unai gaukara be edena bamona ita karaia? Herevana iseda mauri dalana be edena bamona, ita ibounai be inai ita karaia diba: “Herevana dahaka umui karaia, mai emui kudouna bona goada ibounai ida do umui karaia, Iehova totona umui karaia bona taunimanima totona lasi.” (Kolose 3:23) Iesu ese taravatu badana ia herevalaia neganai, ia gwau: “Iehova emu Dirava do oi lalokau henia mai emu kudouna ibounai, mai emu mauri ibounai, mai emu lalona ibounai, bona mai emu goada ibounai ida.” (Mareko 12:30) Oibe, Iehova ia ura ita ta ta ese ia do ita lalokau henia bona sibona ita henia momokani ia ita hesiai henia totona.

19, 20. (a) Dahaka dainai Iesu ese Mareko 12:30 ai tau ta ena kudouna, lalona bona goada ia herevalaia? (b) Iehova ita hesiai henia mai iseda mauri ibounai ida ena anina be dahaka?

19 Iehova hesiai henia totona sibona oi henia momokani ena anina be dahaka? Idaunegai Greek gado herevana ese tau ta, ena goada bona diba ibounai ia herevalaia. Unai Greek gado herevana ese kudouna, lalona bona goada ia hahedinaraia vadaeni dainai, dahaka dainai Mareko 12:30 ese idia ta ta ia gwauraia? Haheitalai ta mani oi laloa. Baibel negadiai, tau ta be reana sibona ia hoihoilaia ta ena hesiai gaukara ia karaia totona. To, unai hesiai tauna be reana mai ena kudouna ibounai ida ena biaguna ia hesiai henia lasi; reana ena goada eiava diba ibounai ida ena biaguna ena ura ia karaia lasi. (Kolose 3:22) Unai dainai, Iesu ese unai kara ma haida ia gwauraia badina ia ura hahedinaraia Dirava ena hesiai gaukara ita karaia neganai, gau ibounai ita henia be namo. Sibona ita henia momokani ena anina be, iseda goada ibounai ita henia Dirava ena hesiai gaukara ita karaia totona.

20 Sibona ita henia momokani ena anina be haroro gaukara lalonai ita ibounai ese ita gaukaralaia goada bona nega ena bada be tamona, a? Unai be ia hegeregere lasi, badina taunimanima ta ta edia noho dalana bona diba be idauidau. Hegeregere, ia goada bona gorere lasi matamata tauna be reana haroro gaukara lalonai hora momo ia gaukara diba, to ia buruka dainai ia goada lasi tauna be unai bamona ia karaia diba lasi. Ia headava lasi tauna be ruma bese ena maduna idia noho lasi dainai, hesiai gaukara ai reana nega bada ia henia diba, to mai ena ruma bese tauna be unai ia karaia diba lasi. Bema ita be mai iseda goada bona iseda noho dalana ia hegeregere dainai, hesiai gaukara ita karaia badabada diba, ita moale be namo! Ita ura lasi ita maumau, bona iseda gaukara be ma haida edia gaukara ida ita hahegeregerea. (Roma 14:10-12) To, ita ura iseda goada ita gaukaralaia ma haida ita hagoadaia totona.

21. Edena dala hereadaena ai iseda siahu ita gaukaralaia diba?

21 Iehova ese ena siahu ia gaukaralaia namonamo karana dekenai haheitalai hereadaena ia hahedinaraia. Ita goevadae lasi taudia ese ita karaia diba hegeregerena ai, ita ura Ia ita tohotohoa. Iseda siahu ita gaukaralaia namonamo diba bema iseda siahu henunai idia noho taudia be mai hemataurai ida ita kara henidia. Danu, Iehova ese ita ia henia hahemauri gaukarana lalonai, ita sibona ita henia momokani be namo. (Roma 10:13, 14) Laloatao, Iehova do ia moale bema unai bamona ita karaia. Oiemu kudouna ese oi ia veria dainai, oi ura gau ibounai oi karaia unai bamona lalo-parara bona lalokau Diravana oi hesiai henia, a? Unai mai anina bada dala namona ai emu siahu oi gaukaralaia diba.

a Baibel negadiai, Heberu herevana “au” ena anina be au maragina eiava itotohi, mamoe naria tauna ese unai bamona au ia gaukaralaia ena mamoe ia hakaua totona. (Salamo 23:4) Unai hegeregerena, tama sina ese “auna” idia gaukaralaia neganai, mai badu bona dagedage ida idia panisia lasi to mai lalokau ida idia hakaudia be namo.