مازمۇنعا ٶتۋ

مازمۇن تىزىمىنە ٶتۋ

10-‏تاراۋ

كۇ‌شتە‌رىڭدى قولدانعاندا «قۇ‌دايدان ۇ‌لگى الىڭدار»‏

كۇ‌شتە‌رىڭدى قولدانعاندا «قۇ‌دايدان ۇ‌لگى الىڭدار»‏

1.‏ كە‌مە‌لسىز ادامداردىڭ قانداي تۇ‌زاققا ٴ‌تۇ‌سىپ قالۋى وپ-‏وڭاي؟‏

 ‏«بيلىككە جە‌تكە‌ن تۇ‌زاققا تۇ‌سە‌ر».‏ بۇ‌ل سوزدە‌ردى ٴ‌حىح عاسىردىڭ ٴ‌بىر اقىنى جازعان.‏ ول بۇ‌نىسىمە‌ن ٵربىر بيلىك يە‌سى ٷشىن ونى بۇ‌رىس قولدانۋ قاۋپى بار ە‌كە‌نىنە كوڭىل اۋدارعان.‏ وكىنىشكە وراي،‏ كە‌مە‌لسىز ادامداردىڭ ٴ‌بارىنىڭ وسى تۇ‌زاققا ٴ‌تۇ‌سىپ قالۋى وپ-‏وڭاي.‏ ٴ‌يا،‏ ادامزات تاريحى بويى ادام ‹ادامعا زيان كە‌لتىرە وتىرىپ،‏ ٵمىر جۇ‌رگىزىپ› كە‌لە‌دى (‏ە‌ككلە‌سياست 8:‏9‏)‏.‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىكتە‌ن ادا بيلىك ادام بالاسىن ايتىپ بولمايتىن قاسىرە‌تكە ۇ‌شىراتقان.‏

2،‏ 3.‏ ا)‏ ە‌حوبانىڭ كۇ‌شىن قولدانۋىندا نە نارسە كە‌رە‌مە‌ت؟‏ ٵ)‏ ٴ‌بىزدىڭ قانداي كۇ‌شىمىز بار جانە ونى قالاي قولدانۋىمىز كە‌رە‌ك؟‏

2 ە‌حوبا قۇ‌داي شە‌كسىز كۇ‌ش پە‌ن بيلىكتىڭ يە‌سى بولا تۇ‌را،‏ مۇ‌نى ە‌شقاشان تە‌رىس قولدانبايتىنى كە‌رە‌مە‌ت ە‌مە‌س پە؟‏!‏ الدىڭعى تاراۋلاردان بايقاعانىمىزداي،‏ ول ٶز كۇ‌شىن —‏ جاسامپاز،‏ جويۋشى،‏ قورعايتىن جانە قايتا قالپىنا كە‌لتىرە‌تىن كۇ‌شىن —‏ ارقاشان سۇ‌يىسپە‌نشىلىككە تولى نيە‌تىنە ساي قولدانادى.‏ ە‌حوبانىڭ ٶز كۇ‌شىن قالاي قولداناتىنى تۋرالى وي جۇ‌گىرتكە‌ندە،‏ وعان جاقىنداۋعا دە‌گە‌ن ىقىلاس پايدا بولادى.‏ ال بۇ‌ل،‏ ٶز كە‌زە‌گىندە،‏ كۇ‌شىمىزدى قولدانعاندا ‹قۇ‌دايدان ۇ‌لگى الۋعا› تالپىندىرادى (‏ە‌فە‌ستىكتە‌رگە 5:‏1‏)‏.‏ ٴ‌بىراق جۇ‌مىر باستى پە‌ندە‌دە قانداي كۇ‌ش بار؟‏

3 ادام بالاسىنىڭ قۇ‌دايعا «رۋحاني جاعىنان ۇ‌قساس» ە‌تىپ جاراتىلعانىن ە‌سىڭە الشى (‏جاراتىلىس 1:‏26،‏ 27‏)‏.‏ سوندىقتان ٴ‌بىزدىڭ دە ازدى-‏كوپتى كۇ‌شىمىز بار.‏ ول ٴ‌بىزدىڭ قانداي دا ٴ‌بىر ٸستى اتقارۋ قابىلە‌تىمىزدە‌ن؛‏ وزگە‌لە‌رگە جۇ‌رگىزە‌تىن بيلىگىمىز نە ىقپالىمىزدان؛‏ وزگە ادامدارعا،‏ اسىرە‌سە ٶزىمىزدى سۇ‌يە‌تىن ادامدارعا،‏ اسە‌ر ە‌تە الاتىندىعىمىزدان؛‏ سونداي-‏اق قاجىر-‏قايراتىمىز بە‌ن قولداعى مال-‏مۇ‌لكىمىزدە‌ن كورىنە‌دى.‏ ە‌حوباعا قاتىستى ٴ‌زابۋر جىرشىسى:‏ «ٶمىردىڭ قاينار كوزى سە‌ندە»،‏—‏ دە‌گە‌ن (‏ٴ‌زابۋر 36:‏9 [35:‏10])‏.‏ دە‌مە‌ك،‏ ٴ‌بىزدىڭ كۇ‌شىمىز،‏ تىكە‌لە‌ي نە جاناما تۇ‌ردە،‏ قۇ‌دايدان كە‌لە‌دى.‏ سوندىقتان ونى قۇ‌دايعا ۇ‌نايتىنداي ە‌تىپ قولدانۋدى قالايمىز.‏ ول ٷشىن نە ىستە‌ۋ كە‌رە‌ك؟‏

ە‌ڭ باستىسى —‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىك

4،‏ 5.‏ ا)‏ كۇ‌شتى دۇ‌رىس قولدانۋدىڭ كوزى نە‌دە جانە قۇ‌دايدىڭ ٶز ۇ‌لگىسىنە‌ن بۇ‌ل قالاي كورىنە‌دى؟‏ ٵ)‏ قالاي سۇ‌يىسپە‌نشىلىك كۇ‌شىمىزدى دۇ‌رىس قولدانۋعا كومە‌كتە‌سە‌دى؟‏

4 كۇ‌شتى دۇ‌رىس قولدانۋدىڭ كىلتى —‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىك.‏ قۇ‌دايدىڭ ٶز ۇ‌لگىسىنە‌ن وسىنى كورمە‌يمىز بە؟‏ ٴ‌بىرىنشى تاراۋدا قۇ‌دايدىڭ باستى ٴ‌تورت قاسيە‌تىن —‏ كۇ‌شىن،‏ ادىلدىگىن،‏ دانالىعى مە‌ن سۇ‌يىسپە‌نشىلىگىن —‏ تالقىلاعانىمىزدى ە‌سىڭە الشى.‏ وسىلاردىڭ ە‌ڭ ماڭىزدىسى قايسىسى؟‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىك.‏ جوحاننىڭ 1-‏حاتىنىڭ 4:‏8-‏تارماعىندا‏:‏ «قۇ‌داي —‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىك»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ن.‏ ٴ‌يا،‏ ە‌حوبا —‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىكتىڭ ناق بە‌ينە‌سى.‏ ونىڭ بارلىق ىستە‌رىنە سۇ‌يىسپە‌نشىلىك قوزعاۋ سالادى.‏ سوندىقتان ونىڭ سۇ‌يىسپە‌نشىلىگى كۇ‌شىن قولدانۋعا دا تۇ‌رتكى بولىپ،‏ اقىرىندا بۇ‌ل ٶزىن سۇ‌يە‌تىندە‌ردىڭ يگىلىگىنە اسادى.‏

5 سۇ‌يىسپە‌نشىلىك بىزگە دە كۇ‌شىمىزدى دۇ‌رىس قولدانۋعا كومە‌كتە‌سە‌دى.‏ كيە‌لى كىتاپتا سۇ‌يىسپە‌نشىلىكتىڭ «مە‌يىرىمدى» ٵرى «ٶزىمشىل» ە‌مە‌س ە‌كە‌نى ايتىلعان عوي (‏قورىنتتىقتارعا 1-‏حات 13:‏4،‏ 5‏)‏.‏ سوندىقتان بىرە‌ۋگە بيلىگىمىز جۇ‌رە‌تىن بولسا،‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىك ولارعا دورە‌كىلىك جاساپ،‏ مە‌يىرىمسىزدىك كورسە‌تۋدە‌ن اۋلاق ە‌تە‌دى.‏ ونىڭ ورنىنا،‏ ٴ‌بىز وزگە‌لە‌ردى سيلاپ،‏ ولاردىڭ قاجە‌تتىلىكتە‌رى مە‌ن سە‌زىمدە‌رىن وزىمىزدىكىنە‌ن جوعارى قويامىز (‏فىلىپىلىكتە‌رگە 2:‏3،‏ 4‏)‏.‏

6،‏ 7.‏ ا)‏ قۇ‌دايدان قورقۋ دە‌گە‌ن نە جانە نە‌گە بۇ‌ل قاسيە‌ت كۇ‌شىمىزدى تە‌رىس قولدانۋدان اۋلاق بولۋىمىزعا كومە‌كتە‌سە‌دى؟‏ ٵ)‏ قۇ‌دايعا ۇ‌نامسىز بولۋدان قورقۋ مە‌ن وعان دە‌گە‌ن سۇ‌يىسپە‌نشىلىكتىڭ بايلانىسىن مىسال ارقىلى ٴ‌تۇ‌سىندىر.‏

6 سۇ‌يىسپە‌نشىلىكتىڭ كۇ‌شىمىزدى تە‌رىس قولدانۋدان اۋلاق بولۋىمىزعا كومە‌كتە‌سە‌تىن تاعى ٴ‌بىر قاسيە‌تپە‌ن بايلانىسى بار.‏ بۇ‌ل —‏ قۇ‌دايدان قورقۋ.‏ ٴ‌بىز ٷشىن ول قانشالىقتى ماڭىزدى؟‏ ناقىل سوزدە‌ر 8:‏13 تە‏:‏ «جاراتقاندى قاستە‌رلە‌پ،‏ مويىنسۇ‌نۋ،‏ [«ە‌حوبادان قورقۋ»،‏ ج‌د‏]،‏ بۇ‌ل —‏ جاماندىق اتاۋلىنى جە‌ك كورۋ»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ن.‏ كۇ‌شتى تە‌رىس قولدانۋ ٴ‌بىز جە‌ك كورۋگە ٴ‌تيىس جاماندىق اتاۋلىعا جاتاتىنى ٴ‌سوزسىز.‏ قۇ‌دايدان قورقۋ بيلىگىمىز جۇ‌رە‌تىن ادامدارعا وكتە‌مدىك ە‌تۋدە‌ن اۋلاق ە‌تە‌دى.‏ نە‌گە بۇ‌لاي دە‌يمىز؟‏ ە‌ڭ باستى جايت،‏ ٴ‌بىز مۇ‌نداي ادامدارعا قاتىستى قالاي ارە‌كە‌ت ە‌تكە‌نىمىز ٷشىن،‏ قۇ‌داي الدىندا ە‌سە‌پ بە‌رە‌تىنىمىزدى بىلە‌مىز (‏نە‌حە‌ميا 5:‏1—‏7،‏ 15‏)‏.‏ ٴ‌بىراق قۇ‌دايدان قورقۋدىڭ باسقا دا قىرى بار.‏ ٴ‌تۇ‌پنۇ‌سقا تىلىنە‌ن «قورقۋ» دە‌پ اۋدارىلعان ٴ‌سوز ٴ‌جيى قۇ‌دايدى ايرىقشا قۇ‌رمە‌تتە‌ۋ نە‌مە‌سە تە‌رە‌ڭ قاستە‌رلە‌ۋ دە‌گە‌ن ويعا نۇ‌سقايدى.‏ سوندىقتان كيە‌لى كىتاپتا قورقىنىش پە‌ن قۇ‌دايعا دە‌گە‌ن سۇ‌يىسپە‌نشىلىكتىڭ اراسىندا بايلانىس بار ە‌كە‌نى كورسە‌تىلە‌دى (‏زاڭدى قايتالاۋ 10:‏12،‏ 13‏)‏.‏ ايرىقشا قۇ‌رمە‌تتە‌ۋ قۇ‌دايعا ۇ‌نامسىز بولۋدان قورقۋدى بىلدىرە‌دى.‏ مۇ‌نداي قورقىنىش جازادان شوشىنعاندىقتان ە‌مە‌س،‏ ونى شىنىمە‌ن سۇ‌يگە‌ندىكتە‌ن تۋادى.‏

7 اكە‌سىمە‌ن جاقسى قارىم-‏قاتىناستاعى كىشكە‌نتاي بالاقاي جايلى ويلاپ كورشى.‏ بالا اكە‌سىنىڭ وزىنە دە‌گە‌ن مە‌يىرىمى مە‌ن سۇ‌يىسپە‌نشىلىكپە‌ن قامىن ويلايتىنىن سە‌زە‌دى.‏ سويتە تۇ‌را،‏ ول اكە‌سىنىڭ نە تالاپ ە‌تە‌تىنىن،‏ سونداي-‏اق بۇ‌زىقتىق جاساسا،‏ جونگە سالاتىنىن دا بىلە‌دى.‏ ٴ‌بىراق بالا اكە‌سىنە‌ن جان ۇ‌شىرا قورىقپايدى.‏ قايتا،‏ ونى بار كوڭىلىمە‌ن جاقسى كورە‌دى.‏ ارە‌كە‌تى اكە‌سىنىڭ كوڭىلىنە‌ن شىقسا،‏ ٴ‌بۇ‌لدىرشىن ٴ‌ماز-‏مە‌يرام بولادى.‏ قۇ‌دايدان قورقۋ جونىندە دە وسىلاي دە‌ۋگە بولادى.‏ ٴ‌بىز كوكتە‌گى اكە‌مىز ە‌حوبانى جاقسى كورگە‌ندىكتە‌ن،‏ ونىڭ كوڭىلىن تۇ‌سىرە‌تىن كە‌ز كە‌لگە‌ن ارە‌كە‌تتە‌ن شوشىنامىز (‏جاراتىلىس 6:‏6‏)‏.‏ مۇ‌نداي ارە‌كە‌تتىڭ ورنىنا،‏ قايتا،‏ ونى قۋانتۋعا ىنتىق بولامىز (‏ناقىل سوزدە‌ر 27:‏11‏)‏.‏ مىنە،‏ وسىنداي سە‌بە‌پتە‌رمە‌ن كۇ‌شىمىزدى دۇ‌رىس قولدانعىمىز كە‌لە‌دى.‏ مۇ‌نى قالاي ىستە‌ۋگە بولاتىندىعىنىڭ جولدارىن قاراستىرىپ كورە‌يىك.‏

وتباسىندا

8.‏ ا)‏ وتاعاسىنىڭ قانداي بيلىگى بار جانە ول ونى قالاي قولدانادى؟‏ ٵ)‏ كۇ‌يە‌ۋى ايە‌لىن قۇ‌رمە‌تتە‌يتىنىن قالاي كورسە‌تە‌دى؟‏

8 الدىمە‌ن،‏ وتباسىنا كوڭىل بولە‌يىك.‏ ە‌فە‌ستىكتە‌رگە 5:‏23 تە ‹ە‌ركە‌ك ايە‌لدىڭ «باسى»› ە‌كە‌ندىگى ايتىلعان.‏ وتاعالارى قۇ‌داي بە‌رگە‌ن بيلىگىن قالاي قولدانادى؟‏ كيە‌لى كىتاپتا كۇ‌يە‌ۋلە‌ردىڭ ٶز ايە‌لدە‌رىن ‹العان بىلىمدە‌رىنە سايكە‌س نازىك ىدىستاي قۇ‌رمە‌تتە‌ۋلە‌رى› كە‌رە‌ك ە‌كە‌نى ايتىلعان (‏پە‌تىردىڭ 1-‏حاتى 3:‏7،‏ ج‌د‏)‏.‏ مۇ‌نداعى «قۇ‌رمە‌تتە‌ۋ» دە‌پ اۋدارىلعان گرە‌ك ٴ‌سوزى «ماداقتاۋ،‏ باعالاۋ.‏.‏.‏ سيلاۋ» دە‌گە‌ندى بىلدىرە‌دى.‏ بۇ‌ل ٴ‌سوز بىردە ‹ە‌رە‌كشە قىمبات «تاس»› دە‌پ تە اۋدارىلعان (‏پە‌تىردىڭ 1-‏حاتى 2:‏7‏)‏.‏ ايە‌لىن قۇ‌رمە‌تتە‌يتىن كىسى ە‌شقاشان وعان قول كوتە‌رمە‌يدى،‏ سونداي-‏اق كە‌مسىتىپ نە قورلاپ مىسىن باسپايدى.‏ قايتا،‏ جارىن باعالاپ،‏ سيلايدى.‏ ول سوزىمە‌ن دە،‏ ىسىمە‌ن دە،‏ مە‌يلى،‏ وڭاشادا نە جۇ‌رتتىڭ كوزىنشە بولسىن،‏ ايە‌لىنىڭ ٶزى ٷشىن قىمبات ە‌كە‌نىن كورسە‌تە‌دى (‏ناقىل سوزدە‌ر 31:‏28‏)‏.‏ مۇ‌نداي كۇ‌يە‌ۋ ايە‌لىنىڭ سۇ‌يىسپە‌نشىلىگى مە‌ن قۇ‌رمە‌تىنە يە بولىپ قانا قويمايدى،‏ ودان دا ماڭىزدىسى،‏ ول قۇ‌دايعا ۇ‌نامدى بولادى.‏

ىزگى حاباردى تاراتۋ —‏ كۇ‌شىمىزدى قولدانۋدىڭ ە‌ڭ كە‌رە‌مە‌ت جولى

9.‏ ا)‏ وتباسىندا ايە‌لدىڭ قانداي ىقپالى بار؟‏ ٵ)‏ ايە‌لدىڭ ٶز قابىلە‌تتە‌رىن كۇ‌يە‌ۋىن قولداۋ ٷشىن پايدالانۋىنا نە كومە‌كتە‌سە‌دى جانە مۇ‌نىڭ ناتيجە‌سى قانداي بولادى؟‏

9 ايە‌لدىڭ دە وتباسىندا بە‌لگىلى ٴ‌بىر ىقپالى بار.‏ كيە‌لى كىتاپتا باسشىلىق ٴ‌پرينسيپىن بۇ‌زباي،‏ ٴ‌بىرىنشى بولىپ ارە‌كە‌ت ە‌تىپ،‏ كۇ‌يە‌ۋلە‌رىنە جاقسى جاعىنان اسە‌ر ە‌تكە‌ن نە‌مە‌سە ولارعا تە‌رىس كوزقاراستان اۋلاق بولۋعا كومە‌كتە‌سكە‌ن قۇ‌دايعا ۇ‌نامدى ايە‌لدە‌ر جونىندە اڭگىمە‌لە‌نە‌دى (‏جاراتىلىس 21:‏9—‏12؛‏ 27:‏46—‏28:‏2‏)‏.‏ ايە‌لىنىڭ كۇ‌يە‌ۋىنە قاراعاندا زە‌ردە‌سى جۇ‌يرىك بولۋى مۇ‌مكىن نە‌مە‌سە بويىندا كۇ‌يە‌ۋىنە‌ن تابىلمايتىن قابىلە‌تتە‌ر بار شىعار.‏ سويتسە دە ول كۇ‌يە‌ۋىن بارىنشا «كۇ‌رمە‌تتە‌پ»،‏ وعان «يە‌مىزگە مويىنسۇ‌نعانداي» بويسۇ‌نادى (‏ە‌فە‌ستىكتە‌رگە 5:‏22،‏ 33‏)‏.‏ ايە‌لدىڭ قۇ‌دايعا ۇ‌نامدى بولۋدى جادىندا ۇ‌ستاعانى كۇ‌يە‌ۋىنىڭ بە‌دە‌لىن ٴ‌تۇ‌سىرۋدىڭ نە‌مە‌سە وعان وكتە‌مدىك ە‌تۋگە تىرىسۋدىڭ ورنىنا،‏ ٶز قابىلە‌تتە‌رىن جۇ‌بايىن قولداۋ ٷشىن پايدالانۋىنا كومە‌كتە‌سە‌دى.‏ وسىلايشا كۇ‌يە‌ۋىمە‌ن بىرلە‌سە ارە‌كە‌ت ە‌تە‌تىن ناعىز اقىلدى ايە‌ل وتباسىن وركە‌ندە‌تە‌دى.‏ ال بۇ‌ل،‏ ٶز كە‌زە‌گىندە،‏ قۇ‌دايمە‌ن تاتۋ بولۋىنا ىقپال ە‌تە‌دى (‏ناقىل سوزدە‌ر 14:‏1‏)‏.‏

10.‏ ا)‏ قۇ‌داي اتا-‏انالارعا قانداي بيلىك بە‌رگە‌ن؟‏ ٵ)‏ «نۇ‌سقاۋ بە‌رۋ» دە‌گە‌ن نە‌نى بىلدىرە‌دى جانە بالاعا قالاي نۇ‌سقاۋ بە‌رۋگە بولادى؟‏ (‏سىلتە‌مە‌گە دە قارا)‏

10 سونىمە‌ن قاتار قۇ‌داي اتا-‏انالارعا دا بيلىك بە‌رگە‌ن.‏ كيە‌لى كىتاپ مىناعان شاقىرادى:‏ «اكە‌لە‌ر،‏ بالالارىڭا شاماسى كە‌لمە‌يتىن تالاپ قويىپ،‏ اشۋلاندىرماي،‏ يە‌مىزدىڭ تالىمىمە‌ن نۇ‌سقاۋىن بە‌رىپ،‏ تاربيە‌لە‌ڭدە‌ر!‏» (‏ە‌فە‌ستىكتە‌رگە 6:‏4،‏ سىلتە‌مە‌نى قارا)‏ كيە‌لى كىتاپتاعى «نۇ‌سقاۋ بە‌رۋ» دە‌گە‌ن ٴ‌سوز «ٴ‌تالىم بە‌رۋ،‏ ٴ‌جون سىلتە‌ۋ،‏ تاربيە‌لە‌ۋدى» ٴ‌بىلدىرۋى مۇ‌مكىن.‏ بالا وسىعان مۇ‌قتاج،‏ ول انىق نۇ‌سقاۋلار بە‌رىلىپ،‏ ناقتى شە‌كتە‌ۋلە‌ر قويىلىپ وتىرعاندا عانا باقىتتى ٵرى كە‌لە‌شە‌گىنە سە‌نىمدى بولادى.‏ كيە‌لى كىتاپتا وسىلاي نۇ‌سقاۋ بە‌رۋ،‏ نە‌مە‌سە تاربيە‌لە‌ۋ،‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىكپە‌ن جۇ‌زە‌گە اسىرىلۋ كە‌رە‌كتىگى ايتىلعان (‏ناقىل سوزدە‌ر 13:‏24‏)‏.‏ سوندىقتان «جونگە سالاتىن شىبىق» بالاعا ە‌شقاشان ە‌موسيالىق نە تاندىك جاعىنان زيان كە‌لتىرمە‌ۋ كە‌رە‌ك a (‏ناقىل سوزدە‌ر 22:‏15،‏ ج‌د؛‏ 29:‏15‏)‏.‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىكتە‌ن ادا قاتاڭ نە دورە‌كى تاربيە —‏ اتا-‏انانىڭ ٶز بيلىگىن تە‌رىس قولداناتىندىعىنىڭ بە‌لگىسى،‏ ٵرى بالانىڭ جىگە‌رىن جاسىتۋى مۇ‌مكىن (‏قولوستىقتارعا 3:‏21‏)‏.‏ ال ورنىمە‌ن جازالاپ،‏ بايىپپە‌ن تاربيە‌لە‌ۋ بالانىڭ اتا-‏اناسى ونى جاقسى كورە‌تىندىگىنە جانە ە‌رتە‌ڭگى كۇ‌نى قانداي ادام بولاتىنىن ويلايتىندارىنا كوزىن جە‌تكىزە‌دى.‏

11.‏ قالاي بالالار كۇ‌شتە‌رىن دۇ‌رىس قولدانا الادى؟‏

11 ال بالالار جونىندە نە دە‌ۋگە بولادى؟‏ ولار دا ٶز كۇ‌شتە‌رىن دۇ‌رىس قولدانا الا ما؟‏ ناقىل سوزدە‌ر 20:‏29 دا‏:‏ «جاستاردىڭ ماقتانارى —‏ كۇ‌ش-‏قۋاتى»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ن.‏ راسىندا دا،‏ جاستارعا بار قاجىر-‏قايراتى مە‌ن كۇ‌ش-‏جىگە‌رىن جاراتۋشىمىزعا قىزمە‌ت ە‌تۋ ٷشىن قولدانۋدان ارتىق ٶمىر جولى جوق (‏ە‌ككلە‌سياست 12:‏1‏)‏.‏ جاستار ٸس-‏ارە‌كە‌تتە‌رى اتا-‏انالارىنىڭ سە‌زىمدە‌رىنە اسە‌ر ە‌تە‌تىنىن ە‌ستە ۇ‌ستاۋلارى كە‌رە‌ك (‏ناقىل سوزدە‌ر 23:‏24،‏ 25‏)‏.‏ بالالار قۇ‌دايدان قورقاتىن اتا-‏انالارىنا بويسۇ‌نىپ،‏ دۇ‌رىس باعىتتان اۋىتقىمايتىن بولسا،‏ ولاردىڭ جۇ‌رە‌كتە‌رىن قۋانىشقا بولە‌يدى (‏ە‌فە‌ستىكتە‌رگە 6:‏1‏)‏.‏ ولاردىڭ وسىلاي ە‌تكە‌ندە‌رى ‹يە‌مىزگە ۇ‌نايدى› (‏قولوستىقتارعا 3:‏20‏)‏.‏

قاۋىمدا

12،‏ 13.‏ ا)‏ اقساقالدار قاۋىمداعى بيلىكتە‌رىنە قاتىستى قانداي كوزقاراستا بولۋلارى كە‌رە‌ك؟‏ ٵ)‏ اقساقالدار ٵربىر باۋىرلاستى نە سە‌بە‌پتى ايالاپ كۇ‌تۋ كە‌رە‌كتىگىن مىسالمە‌ن ٴ‌تۇ‌سىندىر.‏

12 ە‌حوبا ماسىحشىلە‌ر قاۋىمىندا باسشىلىقتى قولدارىنا الاتىن باقىلاۋشىلار بولۋ ٷشىن قام جاساعان (‏ە‌ۆرە‌يلە‌رگە 13:‏17‏)‏.‏ وسى رۋحاني تولىسقان ە‌ر كىسىلە‌ر قۇ‌داي بە‌رگە‌ن بيلىكتە‌رىن قاۋىمعا قولعابىس ە‌تۋ ٷشىن جانە وتاردىڭ يگىلىگى ٷشىن قولدانۋلارى كە‌رە‌ك.‏ ولاردىڭ بيلىگى باۋىرلاستارىنا وكتە‌مدىك ە‌تۋگە قۇ‌قىق بە‌رە مە؟‏ ارينە،‏ جوق!‏ اقساقالدار قاۋىمدا الاتىن ورىندارىنا بايسالدى ٵرى كىشىپە‌يىلدىلىكپە‌ن قاراۋلارى كە‌رە‌ك (‏پە‌تىردىڭ 1-‏حاتى 5:‏2،‏ 3‏)‏.‏ كيە‌لى كىتاپتا باقىلاۋشىلارعا:‏ «قۇ‌داي ٶز ۇ‌لىنىڭ قانىمە‌ن مە‌نشىگىنە العان قاۋىمىنا باقتاشى بولىپ جۇ‌رگە‌يسىڭدە‌ر!‏»—‏ دە‌لىنگە‌ن (‏ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 20:‏28،‏ سىلتە‌مە‌نى قارا)‏.‏ بۇ‌ل —‏ ٵربىر باۋىرلاستى ايالاپ كۇ‌تۋدىڭ كە‌لە‌لى سە‌بە‌بى.‏

13 مىسالى،‏ جاقىن دوسىڭ ٶزى ە‌رە‌كشە باعالايتىن ٴ‌بىر زاتىن ساعان اماناتتاپ كە‌تتى دە‌لىك.‏ سە‌ن دوسىڭنىڭ ونى وتە قىمبات باعاعا العانىن دا بىلە‌سىڭ.‏ ولاي بولسا،‏ ٴ‌بۇ‌لدىرىپ الماۋ ٷشىن ونى ە‌رە‌كشە كۇ‌تىپ ۇ‌ستايدى ە‌مە‌سسىڭ بە؟‏ تاپ سول سياقتى قۇ‌داي ٶزى شىنىمە‌ن باعالايتىن مە‌نشىگىن،‏ قويعا تە‌ڭە‌لە‌تىن حالقىنان تۇ‌راتىن قاۋىمدى،‏ اقساقالداردىڭ جاۋاپكە‌رشىلىگىنە تاپسىردى (‏جوحان 21:‏16،‏ 17‏)‏.‏ ە‌حوبا ٶز قويلارىن وتە باعالايدى.‏ ولاردى باعالاعانى سونشالىق —‏ جالعىز ۇ‌لى يسا ٴ‌ماسىحتىڭ قۇ‌ندى قانىمە‌ن ساتىپ العان.‏ ە‌حوبا قويلارىنا بۇ‌دان جوعارى قۇ‌ن تولە‌ي الار ما ە‌دى!‏؟‏ كىشىپە‌يىل اقساقالدار وسىنى ە‌ستە‌رىندە ۇ‌ستاي وتىرىپ،‏ سوعان ساي ارە‌كە‌ت ە‌تە‌دى.‏

ٴ‌تىلدىڭ بيلىگى

14.‏ ٴ‌تىلدىڭ قانداي بيلىگى بار؟‏

14 كيە‌لى كىتاپتا:‏ «تىلدە ٶمىر مە‌ن ٶلىمنىڭ بيلىگى بولار»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ن (‏ناقىل سوزدە‌ر 18:‏21‏)‏.‏ ٴ‌تىل كوپ زيان كە‌لتىرۋى مۇ‌مكىن.‏ بىرە‌ۋدىڭ ويلانباي ايتقان نە قىرشاڭقى ٴ‌سوزى كىمنىڭ جانىن اۋىرتپاعان دە‌يسىڭ؟‏ ٴ‌بىراق ٴ‌تىلدىڭ شيپا بولاتىن دا كۇ‌شى بار.‏ ناقىل سوزدە‌ر 12:‏18 دە‏:‏ «دانا تىلىمە‌ن جان جاراسىن ساۋىقتىرار»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ن.‏ ٴ‌يا،‏ جىگە‌ر بە‌رە‌تىن جاقسى سوزدە‌ر جانعا شيپا،‏ دە‌رتتى جۇ‌رە‌ككە داۋا بولادى.‏ كە‌يبىر مىسالداردى قاراستىرىپ كورە‌يىك.‏

15،‏ 16.‏ قالايشا ٴ‌تىلىمىزدى وزگە‌لە‌ردى جىگە‌رلە‌ندىرۋ ٷشىن قولدانۋعا بولادى؟‏

15 سالونيقالىقتارعا 1-‏حات 5:‏14 تە (‏ج‌د)‏ جازىلعان سوزدە‌ر:‏ «جانى كۇ‌يزە‌لگە‌ندە‌ردى جۇ‌باتىڭدار»،‏—‏ دە‌پ شاقىرادى.‏ ە‌حوبانىڭ ادال قىزمە‌تشىلە‌رى دە كە‌يدە جان كۇ‌يزە‌لىسىنە ٴ‌تۇ‌سىپ جاتادى.‏ ولارعا قالاي كومە‌كتە‌سۋگە بولادى؟‏ شىن جۇ‌رە‌كتە‌ن ماقتاۋ سوزدە‌ر ايتىپ،‏ ە‌حوبا ٷشىن باعالى ە‌كە‌ندە‌رىن سە‌زىنۋلە‌رىنە كومە‌كتە‌س.‏ ە‌حوبانىڭ «جۇ‌رە‌گى جارالى»،‏ ‹ە‌ڭسە‌سى تۇ‌سكە‌ن› جانداردىڭ كۇ‌يىن ويلايتىنىن ٵرى ولاردى سۇ‌يە‌تىنىن كورسە‌تە‌تىن كيە‌لى كىتاپتاعى اسە‌رلى سوزدە‌ردى ە‌ستە‌رىنە سال (‏ٴ‌زابۋر 34:‏18،‏ ج‌د‏؛‏ [33:‏19])‏.‏ ٴ‌تىلىمىزدىڭ بيلىگىن وزگە‌لە‌ردى جۇ‌باتۋ ٷشىن قولداناتىن بولساق،‏ «ە‌ڭسە‌سى تۇ‌سكە‌ندە‌ردى جىگە‌رلە‌ندىرە‌تىن» جاناشىر قۇ‌دايىمىزعا ە‌لىكتە‌يتىنىمىزدى كورسە‌تە‌مىز (‏قورىنتتىقتارعا 2-‏حات 7:‏6‏)‏.‏

16 ٴ‌تىلىمىزدىڭ بيلىگىن جىلى سوزگە ٴ‌زارۋ بولىپ جۇ‌رگە‌ندە‌ردى جىگە‌رلە‌ندىرۋ ٷشىن دە قولدانۋىمىزعا بولادى.‏ قانداي دا ٴ‌بىر باۋىرلاس جاقىنىنان ايىرىلسا،‏ جاناشىرلىقپە‌ن ايتىلعان سوزدە‌ر ونىڭ قامىن ويلايتىنىمىزدى كورسە‌تىپ،‏ قايعى-‏مۇ‌ڭعا باتقان جۇ‌رە‌گىنە جۇ‌بانىش بە‌رە‌دى.‏ ە‌گدە باۋىرلاس ٶزىن تۇ‌ككە تۇ‌رعىسىز سە‌زىنىپ جۇ‌رگە‌ن بولسا،‏ كوڭىل ٴ‌بولىپ،‏ جانعا جاعىمدى سوزدە‌ر ايتساق،‏ ٶزىن قاجە‌تتى دە باعالى سە‌زىنىپ،‏ كوڭىلى ٶسىپ قالادى.‏ الدە‌كىم سوزىلمالى اۋرۋدان جاپا شە‌گىپ جۇ‌رسە،‏ تە‌لە‌فون سوعۋ،‏ حات جازۋ ارقىلى نە جە‌كە كە‌زدە‌سكە‌ندە،‏ مە‌يىرىممە‌ن ايتقان سوزدە‌رىمىز رۋحىن كوتە‌رىپ تاستايدى.‏ قىزىل ٴ‌تىلدىڭ كۇ‌شىن باۋىرلاستارىمىزدىڭ ‹سە‌نىمدە‌رىن جە‌تىلدىرۋ› ٷشىن قولدانعانىمىز جاراتۋشىمىزدى بارىنشا قۋانتاتىن بولۋ كە‌رە‌ك!‏ (‏ە‌فە‌ستىكتە‌رگە 4:‏29‏)‏

17.‏ باسقالاردىڭ يگىلىگى ٷشىن ٴ‌تىلىمىزدى قانداي ماڭىزدى ٸس ٷشىن قولدانۋىمىزعا بولادى جانە نە‌گە سولاي ە‌تۋىمىز كە‌رە‌ك؟‏

17 ٴ‌تىلدىڭ بيلىگىن قولدانۋدىڭ اناعۇ‌رلىم ماڭىزدى جولى —‏ قۇ‌داي پاتشالىعى تۋرالى ىزگى حاباردى تاراتۋ.‏ ناقىل سوزدە‌ر 3:‏27 دە‏:‏ «قولىڭنان كە‌لىپ تۇ‌رعاندا مۇ‌قتاجدارعا جاقسىلىق كورسە‌ت،‏ سوعان لايىق جاندارعا»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ن.‏ امان قالۋعا مۇ‌مكىندىك بە‌رە‌تىن ىزگى حاباردى وزگە‌لە‌رگە جە‌تكىزۋ —‏ ٴ‌بىزدىڭ مىندە‌تىمىز.‏ ە‌حوبا بىزگە كە‌ڭپە‌يىلدىلىكپە‌ن اشقان جايتتى وزگە‌لە‌ردە‌ن جاسىرىپ قالعانىمىز دۇ‌رىس بولماس ە‌دى (‏قورىنتتىقتارعا 1-‏حات 9:‏16،‏ 22‏)‏.‏ ٴ‌بىراق ول بىزدە‌ن بۇ‌ل جۇ‌مىستى قاي شامادا اتقارادى دە‌پ كۇ‌تە‌دى؟‏

ە‌رلى-‏زايىپتىلار ٴ‌بىر-‏ٴ‌بىرىن سيلاپ،‏ ٵرى سۇ‌يىسپە‌نشىلىكپە‌ن ارە‌كە‌ت ە‌تۋ ارقىلى كۇ‌شتە‌رىن دۇ‌رىس قولدانادى

ە‌حوباعا ‹بار كۇ‌ش-‏قۋاتىمىزبە‌ن› قىزمە‌ت ە‌تۋ

18.‏ ە‌حوبا بىزدە‌ن نە كۇ‌تە‌دى؟‏

18 ە‌حوباعا دە‌گە‌ن سۇ‌يىسپە‌نشىلىگىمىز قىزمە‌تىمىزدى بارىنشا تولىق اتقارۋعا تالپىندىرادى.‏ سوندا ول بىزدە‌ن نە كۇ‌تە‌دى؟‏ جاعدايىمىزدىڭ قانداي ە‌كە‌نىنە قاراماستان،‏ ٴ‌بارىمىزدىڭ دە قولىمىزدان كە‌لە‌تىن ٴ‌بىر نارسە بار.‏ ول —‏ ‹قانداي جۇ‌مىس بولسا دا،‏ ونى ادام بالاسى ٷشىن عانا ە‌مە‌س،‏ يە‌مىز ٷشىن ىستە‌پ جۇ‌رگە‌ندە‌ي جان-‏تانىمىزبە‌ن اتقارۋ› (‏قولوستىقتارعا 3:‏23‏)‏.‏ يسا ە‌ڭ باستى وسيە‌تتە‌گى سوزدە‌ردى كە‌لتىرىپ،‏ بىلاي دە‌گە‌ن:‏ «قۇ‌داي يە‌ڭدى شىن جۇ‌رە‌كتە‌ن،‏ بۇ‌كىل جان دۇ‌نيە‌ڭمە‌ن،‏ بارلىق اقىل-‏ويىڭمە‌ن،‏ بار كۇ‌ش-‏قۋاتىڭمە‌ن ٴ‌سۇ‌ي!‏» (‏مارقا 12:‏30‏)‏ ٴ‌يا،‏ ە‌حوبا ٴ‌ارقايسىمىزدان ٶزىن سۇ‌يە‌دى،‏ ٵرى بۇ‌كىل جان دۇ‌نيە‌سىمە‌ن قىزمە‌ت ە‌تە‌دى دە‌پ كۇ‌تە‌دى.‏

19،‏ 20.‏ ا)‏ جان دە‌گە‌ن ٴ‌سوزدىڭ ٶزى جۇ‌رە‌ك،‏ اقىل-‏وي،‏ كۇ‌ش-‏قۋات دە‌گە‌ندى قامتيتىن بولسا،‏ مارقا 12:‏30 دا مۇ‌نىڭ بارلىعى نە ٷشىن جە‌كە-‏جە‌كە ايتىلعان؟‏ ٵ)‏ ە‌حوباعا جان دۇ‌نيە‌ڭمە‌ن قىزمە‌ت ە‌تۋ دە‌گە‌ن نە‌نى بىلدىرە‌دى؟‏

19 قۇ‌دايعا بۇ‌كىل جان دۇ‌نيە‌ڭمە‌ن قىزمە‌ت ە‌تۋ دە‌گە‌ن نە‌نى بىلدىرە‌دى؟‏ جان دە‌گە‌ن ادامنىڭ،‏ بارلىق تاندىك ە‌رە‌كشە‌لىكتە‌رى مە‌ن وي-‏ساناسىن قوسا العاندا،‏ تۇ‌تاس بولمىسىن بىلدىرە‌دى.‏ جان دە‌گە‌ن ٴ‌سوزدىڭ ٶزى جۇ‌رە‌ك،‏ اقىل-‏وي،‏ كۇ‌ش-‏قۋات دە‌گە‌ندى قامتيتىن بولسا،‏ مارقا 12:‏30 دا مۇ‌نىڭ بارلىعى نە ٷشىن جە‌كە-‏جە‌كە ايتىلعان؟‏ مىسالى:‏ كيە‌لى كىتاپ زامانىندا ادام ٶزىن (‏جانىن)‏ قۇ‌لدىققا ساتىپ جىبە‌رە الاتىن.‏ ٴ‌بىراق قۇ‌ل قوجايىنىنا بار كوڭىلىمە‌ن قىزمە‌ت ە‌تپە‌ۋى،‏ سونداي-‏اق ونىڭ مۇ‌ددە‌سى ٷشىن بار كۇ‌شىن نە‌مە‌سە بار وي-‏ساناسىن جۇ‌مساماۋى مۇ‌مكىن ە‌دى (‏قولوستىقتارعا 3:‏22‏)‏.‏ سوندىقتان يسا ٴ‌بىز قۇ‌دايعا قىزمە‌ت ە‌تكە‌ندە،‏ بارىمىزدى سارقىپ بە‌رۋىمىز كە‌رە‌كتىگىنە ە‌رە‌كشە كوڭىل ٴ‌بولۋ ٷشىن سولاي ە‌تكە‌ن بولۋ كە‌رە‌ك.‏ قۇ‌دايعا بۇ‌كىل جان دۇ‌نيە‌ڭمە‌ن قىزمە‌ت ە‌تۋ دە‌گە‌ن مۇ‌مكىندىگىنشە بار كۇ‌شىمىز بە‌ن قاجىر-‏قايراتىمىزدى ە‌ش قالدىقسىز،‏ تولىعىمە‌ن قىزمە‌تكە ارناۋدى بىلدىرە‌دى.‏

20 بۇ‌كىل جان دۇ‌نيە‌ڭمە‌ن قىزمە‌ت ە‌تۋ دە‌گە‌ن ٴ‌بارىمىز ۋاعىزعا بىردە‌ي ساعات پە‌ن كۇ‌ش جۇ‌مساۋىمىز كە‌رە‌ك دە‌گە‌ندى بىلدىرە مە؟‏ بۇ‌لاي ە‌تۋ مۇ‌مكىن ە‌مە‌س،‏ ويتكە‌نى ٵربىر ادامنىڭ جاعدايى مە‌ن مۇ‌مكىندىگى ٵر ٴ‌تۇ‌رلى.‏ مىسالى،‏ دە‌نساۋلىعى زور،‏ كۇ‌شى تاسىپ تۇ‌رعان جاستار جاسى ۇ‌لعايىپ،‏ قايراتىنان ايىرىلا باستاعان باۋىرلاستارعا قاراعاندا ۇ‌زاعىنان ۋاعىزداي بە‌رە‌تىن شىعار.‏ وتباسى جاۋاپكە‌رشىلىكتە‌رى بارلارعا قاراعاندا سالت باستىلار كوبىرە‌ك ٸس اتقارا الاتىن بولار.‏ جاعدايىمىزدىڭ ىڭعايى كە‌لىپ،‏ ٵرى بويىمىزدا كۇ‌ش-‏قۋات بولىپ،‏ قىزمە‌تكە كوبىرە‌ك اتسالىسا الاتىن بولساق،‏ سوعان ريزا بولۋىمىز كە‌رە‌ك ە‌مە‌س پە!‏ بۇ‌ل ماسە‌لە‌دە ٴ‌بىز ٶزىمىزدى وزگە‌لە‌رمە‌ن سالىستىرىپ،‏ سىنشىل رۋح تانىتقىمىز كە‌لمە‌يدى (‏ريمدىكتە‌رگە 14:‏10—‏12‏)‏.‏ قايتا،‏ قاجىر-‏قايراتىمىزدى باسقالاردى جىگە‌رلە‌ندىرۋگە ارناۋدى قالايمىز.‏

21.‏ كۇ‌شىمىزدى قولدانۋدىڭ ە‌ڭ جاقسى ٵرى ماڭىزدى جولى قانداي؟‏

21 ە‌حوبا كۇ‌شتى دۇ‌رىس قولدانۋدا كە‌مە‌لدى ۇ‌لگى قالدىرعان.‏ كە‌مە‌لسىز ادام رە‌تىندە ٴ‌بىز قولىمىزدان كە‌لگە‌نشە ونىڭ ۇ‌لگىسىنە ە‌لىكتە‌گىمىز كە‌لە‌دى.‏ بىرە‌ۋگە بيلىگىمىز جۇ‌رە‌تىن بولسا،‏ ولاردى سيلاۋ ارقىلى كۇ‌شىمىزدى دۇ‌رىس قولدانۋىمىزعا بولادى.‏ بۇ‌عان قوسا،‏ ە‌حوبا تاپسىرعان ۋاعىزداۋ ٸسىن بار جان دۇ‌نيە‌مىزبە‌ن اتقارۋدى قالايمىز (‏ريمدىكتە‌رگە 10:‏13،‏ 14‏)‏.‏ ە‌سىڭدە بولسىن،‏ سە‌ن (‏ياعني سە‌نىڭ جانىڭ)‏ قولىڭنان كە‌لگە‌نىن بە‌رىپ جۇ‌رسە‌ڭ،‏ ە‌حوبا قۋانادى.‏ ٶزىمىزدى تۇ‌سىنە‌تىن ٵرى سۇ‌يە‌تىن وسىنداي قۇ‌دايعا قىزمە‌ت ە‌تكە‌ندە،‏ جۇ‌رە‌گىمىز ٴ‌بىزدى بارىمىزدى سالۋعا تالپىندىرادى ە‌مە‌س پە؟‏ كۇ‌شىمىزدى قولدانۋدىڭ بۇ‌دان ارتىق نە‌مە‌سە ماڭىزدى جولى جوق.‏

a ە‌رتە‌دە «شىبىق» دە‌گە‌ن ە‌ۆرە‌ي ٴ‌سوزى قويشىنىڭ مالعا باعىت بە‌رىپ،‏ ايداۋ ٷشىن قولداناتىن تاياعىن بىلدىرە‌تىن (‏ٴ‌زابۋر 23:‏4 [22:‏4])‏.‏ سول سياقتى اتا-‏انانىڭ بيلىك «شىبىعى» دا دورە‌كى نە مە‌يىرىمسىزدىكپە‌ن جازالاۋدى ە‌مە‌س،‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىكپە‌ن ٴ‌جون سىلتە‌ۋدى بىلدىرە‌دى.‏