1. Il-​bnedmin imperfetti f’liema nassa sottili jaqgħu malajr?

 “M’HEMMX qawwa li m’għandhiex xi nassa sottili moħbija xi mkien.” Dan il-​kliem taʼ poetessa tas-​seklu 19 jiġbed l-​attenzjoni għal periklu sottili: l-​użu ħażin tal-​qawwa. B’sogħba, il-​bnedmin imperfetti malajr jaqgħu f’din in-​nassa. Tabilħaqq, matul l-​istorja ‘l-​bniedem ħakem fuq ieħor u għamillu l-​ħsara.’ (Koħèlet 8:9) L-​użu tal-​qawwa mingħajr l-​imħabba rriżulta f’sofferenza umana kbira.

2, 3. (a) X’hemm taʼ l-​għaġeb fil-​mod kif Jehovah juża l-​qawwa? (b) Il-​qawwa tagħna x’tistaʼ tinkludi, u kif għandna nużawha din il-​qawwa kollha?

² Iżda m’hijiex ħaġa taʼ l-​għaġeb li Alla Jehovah, li għandu qawwa bla limitu, qatt ma jużaha ħażin din il-​qawwa? Bħalma rajna fil-​kapitli taʼ qabel, hu dejjem juża l-​qawwa tiegħu—kemm jekk biex joħloq, jeqred, jipproteġi, jew iġedded—fi qbil ma’ l-​iskopijiet tiegħu taʼ mħabba. Meta naħsbu dwar il-​mod kif juża l-​qawwa tiegħu, aħna nitqanqlu biex nersqu qrib lejh. Min-​naħa l-​oħra, dan jistaʼ jqanqalna biex ‘nixbhu lil Alla’ bil-​mod kif nużaw il-​qawwa tagħna stess. (Efesin 5:1) Imma aħna liema qawwa għandna bħala bnedmin insinifikanti?

³ Ftakar li l-​bniedem inħoloq “fuq is-​sura u x-​xbieha” t’Alla. (Ġenesi 1:26, 27) Għaldaqstant, aħna wkoll għandna l-​qawwa—għallinqas ċertu ammont. Il-​qawwa tagħna tistaʼ tinkludi l-​ħila li nwettqu ċerti affarijiet, li naħdmu; il-​fatt li jkollna kontroll jew awtorità fuq oħrajn; l-​abbiltà li ninfluwenzaw lil oħrajn, partikolarment lil dawk li jħobbuna; saħħa fiżika; jew riżorsi materjali. Dwar Jehovah, is-​salmista qal: “Għandek hemm l-​għajn tal-​ħajja.” (Salm 36:10 [36:9, NW]) Għalhekk, b’mod dirett jew indirett, Alla hu s-​sors taʼ kwalunkwe  qawwa leġittima li jistaʼ jkollna. Għalhekk, aħna rridu nużawha b’modi li jogħġbuh. Kif nistgħu nagħmlu dan?

4, 5. (a) X’inhi ċ-​ċavetta biex wieħed juża tajjeb il-​qawwa, u dan kif jidher fl-​eżempju t’Alla nnifsu? (b) L-​imħabba kif se tgħinna nużaw tajjeb il-​qawwa tagħna?

⁴ Iċ-​ċavetta biex wieħed juża tajjeb il-​qawwa hija l-​imħabba. Ma jidhirx dan fl-​eżempju t’Alla nnifsu? Ftakar fid-​diskussjoni li kellna f’Kapitlu 1 dwar l-​erba’ attributi kardinali t’Alla—il-​qawwa, il-​ġustizzja, l-​għerf, u l-​imħabba. Minn dawn l-​erba’ kwalitajiet, liema waħda tispikka l-​iktar? L-​imħabba. “Alla hu mħabba,” jgħid l-​1 Ġwanni 4:8. Iva, l-​essenza nfisha taʼ Jehovah hija l-​imħabba; din tinfluwenza dak kollu li jagħmel. Mela kull turija tal-​qawwa tiegħu hija mqanqla mill-​imħabba u fl-​aħħar mill-​aħħar hija għall-​ġid taʼ dawk li jħobbuh.

⁵ L-​imħabba wkoll se tgħinna biex nużaw tajjeb il-​qawwa tagħna. Wara kollox, il-​Bibbja tgħidilna li l-​imħabba “tħenn” u “ma tfittixx dak li hu tagħha.” (1 Korintin 13:4, 5) Għaldaqstant, l-​imħabba mhix se tħallina naġixxu b’manjiera ħarxa jew krudili ma’ dawk li għandna xi awtorità fuqhom. Minflok, se nittrattaw lil oħrajn bid-​dinjità u npoġġu l-​bżonnijiet u s-​sentimenti tagħhom qabel tagħna.—Filippin 2:3, 4.

6, 7. (a) X’inhu l-​biżaʼ t’Alla, u din il-​kwalità għala se tgħinna nevitaw l-​abbuż tal-​qawwa? (b) Spjega b’eżempju r-​rabta li hemm bejn il-​biżaʼ li ma nogħġbux lil Alla u l-​imħabba għal Alla.

⁶ L-​imħabba hija marbuta ma’ kwalità oħra li tistaʼ tgħinna nevitaw l-​abbuż tal-​qawwa: il-​biżaʼ t’Alla. X’inhu l-​valur taʼ din il-​kwalità? “Bil-​biżaʼ tal-​Mulej taħrab il-​ħażen,” jgħid Proverbji 16:6. L-​abbuż tal-​qawwa ċertament li jinsab fost l-​affarijiet ħżiena li għandna naħarbu minnhom. Il-​biżaʼ t’Alla se jżommna lura milli nittrattaw ħażin lil dawk li għandna xi qawwa fuqhom. Għala? Ibda biex, aħna nafu li  rridu nagħtu kont lil Alla għall-​mod kif nittrattaw lil uħud bħal dawn. (Neħemija 5:1-​7, 15) Imma l-​biżaʼ t’Alla jinvolvi iktar minn hekk. It-​termini użati fil-​lingwa oriġinali għall-​kelma “biżaʼ” spiss jirreferu għal riverenza u rispett profond lejn Alla. B’hekk, il-​Bibbja torbot il-​biżaʼ ma’ l-​imħabba lejn Alla. (Dewteronomju 10:12, 13) Din ir-​riverenza profonda tinkludi li jkollna biżaʼ xieraq li ma nogħġbux lil Alla—mhux sempliċement għax nibżgħu mill-​konsegwenzi imma għax tassew inħobbuh.

⁷ Biex nagħtu eżempju: Aħseb dwar ir-​relazzjoni sabiħa bejn tifel żgħir u missieru. It-​tifel jaf li missieru jinteressa ruħu fih għax iħobbu u għandu affezzjoni lejh. Imma t-​tifel jaf ukoll x’jistenna minnu missieru, u li jekk ma jġibx ruħu kif suppost, se jiddixxiplinah. It-​tifel ma jqattax ħajtu kollha mwerwer minn missieru. Għall-​kuntrarju, hu jħobbu ħafna. It-​tfajjel jitgħaxxaq jagħmel dawk l-​affarijiet li jġibulu l-​approvazzjoni taʼ missieru. Hekk ukoll bil-​biżaʼ t’Alla. Ladarba nħobbu lil Jehovah, Missierna tas-​sema, aħna nibżgħu nagħmlu xi ħaġa li biha ‘nsewdulu qalbu.’ (Ġenesi 6:6) Minflok, nixtiequ ħafna nferrħulu qalbu. (Proverbji 27:11) Huwa għalhekk li rridu nużaw tajjeb il-​qawwa tagħna. Ejja nagħtu ħarsa iktar mill-​qrib taʼ kif nistgħu nagħmlu dan.

8. (a) L-​irġiel miżżewġin x’awtorità għandhom fil-​familja, u din kif għandha tintuża? (b) Ir-​raġel kif jistaʼ juri li hu jagħti ġieħ lil martu?

⁸ Ikkunsidra l-​ewwel iċ-​ċirku tal-​familja. “Ir-​raġel hu ras il-​mara,” jgħid Efesin 5:23. Ir-​raġel miżżewweġ kif għandu jeżerċita din l-​awtorità mogħtija minn Alla? Il-​Bibbja tgħid lill-​irġiel miżżewġin biex jgħammru man-​nisa tagħhom ‘bl-​għaqal u jagħtuhom il-​ġieħ li ħaqqhom għax huma iktar dgħajfa.’ (1 Pietru 3:7) In-​nom Grieg tradott bħala “ġieħ” ifisser “prezz, valur, . . . rispett.” Forom taʼ din il-​kelma huma tradotti “għotjiet” u “prezzjuż.” (Atti 28:10, NW; 1 Pietru 2:7, NW) Raġel li jagħti ġieħ lill-​mara tiegħu qatt ma  se jattakkaha fiżikament; lanqas ma se jumiljaha jew iwaqqagħha għaċ-​ċajt, u b’hekk iġagħalha tħossha li ma tiswa għal xejn. Għall-​kuntrarju, hu jirrikonoxxi l-​valur tagħha u jittrattaha bir-​rispett. Hu juri bi kliemu u b’għemilu—fil-​privat u fil-​pubbliku—li hi prezzjuża għalih. (Proverbji 31:28) Raġel bħal dan ma jiksibx biss l-​imħabba u r-​rispett taʼ martu iżda, iktar importanti minn hekk, jikseb l-​approvazzjoni t’Alla.

9. (a) In-​nisa miżżewġin liema qawwa għandhom fil-​familja? (b) X’jistaʼ jgħin lill-​mara biex tuża l-​abbiltajiet tagħha ħalli tappoġġa lil żewġha, u b’liema riżultat?

⁹ In-​nisa wkoll għandhom ammont taʼ qawwa fil-​familja. Il-​Bibbja titkellem dwar nisa devoti li, mingħajr ma marru kontra l-​arranġament taʼ l-​istat taʼ kap, ħadu l-​inizjattiva biex jinfluwenzaw lil żwieġhom b’mod pożittiv jew biex jgħinuhom jevitaw li jieħdu deċiżjonijiet żbaljati. (Ġenesi 21:9-​12; 27:46–28:2) Forsi l-​mara jkollha moħħha jilħqilha iktar mir-​raġel tagħha, jew jistaʼ jkollha abbiltajiet oħra li hu ma jkollux. Madankollu, hi jrid ikollha “rispett profond” għal żewġha u trid ‘tkun sottomessa’ lejh “bħallikieku lejn il-​Mulej.” (Efesin 5:22, 33, NW) Jekk il-​mara żżomm f’moħħha li trid togħġob lil Alla, hi tkun tistaʼ tuża l-​abbiltajiet tagħha biex tappoġġa lil żewġha minflok ma ċċekknu jew tipprova tiddominah. ‘Mara għarfa’ bħal din tikkoopera mill-​qrib ma’ żewġha sabiex isaħħu lill-​familja. B’hekk tkun qed iżżomm il-​paċi m’Alla.—Proverbji 14:1.

10. (a) Alla liema awtorità tahom lill-​ġenituri? (b) Xi tfisser il-​kelma “dixxiplina,” u kif għandha tingħata? (Ara wkoll in-​nota taʼ taħt.)

¹⁰ Il-​ġenituri wkoll għandhom awtorità mogħtija lilhom minn Alla. Il-​Bibbja twissi: “Missirijiet, iġġarrbuhomx iżżejjed lil uliedkom; iżda rabbuhom fid-​dixxiplina u t-​twiddib tal-​Mulej.” (Efesin 6:4) Fil-​Bibbja, il-​kelma “dixxiplina” tistaʼ tfisser “trobbija, taħriġ, istruzzjoni.” It-​tfal jeħtieġu d-​dixxiplina; huma jmorru ħafna aħjar jekk ikun hemm gwida, restrizzjonijiet, u limiti ċari. Il-​Bibbja tassoċja dixxiplina, jew  istruzzjoni, bħal din ma’ l-​imħabba. (Proverbji 13:24) Għalhekk, “il-​ħatar tat-​twiddib” qatt m’għandu jintuża b’abbuż—f’sens emozzjonali u f’sens fiżiku. * (Qwiel 22:15, Saydon; Proverbji 29:15) Dixxiplina li tkun stretta jew ħarxa mingħajr ebda sens taʼ mħabba hija abbuż taʼ l-​awtorità li għandhom il-​ġenituri u tistaʼ tifni l-​ispirtu taʼ tifel jew tifla. (Kolossin 3:21) Mill-​banda l-​oħra, dixxiplina bilanċjata mogħtija b’mod xieraq turi lit-​tfal li l-​ġenituri tagħhom iħobbuhom u jimpurtahom mit-​tip taʼ persuna li qed isiru.

11. It-​tfal kif jistgħu jużaw tajjeb il-​qawwa tagħhom?

¹¹ Xi ngħidu għat-​tfal? Kif jistgħu jużaw tajjeb il-​qawwa tagħhom? “Il-​foħrija taż-​żgħażagħ hi saħħithom,” jgħid Proverbji 20:29. Żgur li m’hemmx mod aħjar kif iż-​żgħażagħ jużaw is-​saħħa u l-​qawwa tagħhom milli jaqdu lill-​Ħallieq Grandjuż tagħhom. (Koħèlet 12:1) Iż-​żgħażagħ jagħmlu tajjeb jekk iżommu f’moħħhom li l-​azzjonijiet tagħhom jistgħu jeffettwaw is-​sentimenti tal-​ġenituri tagħhom. (Proverbji 23:24, 25) Meta t-​tfal jobdu lill-​ġenituri tagħhom li għandhom il-​biżaʼ t’Alla u meta jimxu fit-​triq it-​tajba, huma jferrħu l-​qlub tal-​ġenituri tagħhom. (Efesin 6:1) Imġiba bħal din ‘togħġob lill-​Mulej.’—Kolossin 3:20.

12, 13. (a) L-​anzjani x’ħarsa għandhom ikollhom dwar l-​awtorità tagħhom fil-​kongregazzjoni? (b) Spjega b’eżempju għala l-​anzjani għandhom jittrattaw lill-​merħla bit-​tenerezza.

¹² Jehovah ipprovda indokraturi biex jidderieġu l-​kongregazzjoni Kristjana. (Lhud 13:17) Dawn l-​irġiel kwalifikati għandhom jużaw l-​awtorità li tahom Alla biex jipprovdu għajnuna meħtieġa u biex il-​merħla tkompli timxi ’l quddiem. B’din il-​pożizzjoni, għandhom l-​anzjani xi dritt li  jiddominaw lil ħuthom taʼ l-​istess twemmin? Lanqas xejn! L-​anzjani jrid ikollhom ħarsa bilanċjata u umli dwar l-​irwol tagħhom fil-​kongregazzjoni. (1 Pietru 5:2, 3) Il-​Bibbja tgħid lill-​indokraturi: ‘Irgħu l-​kongregazzjoni t’Alla, li xtara bid-​demm taʼ Ibnu stess.’ (Atti 20:28, NW) Din hija raġuni qawwija għala kull membru tal-​merħla għandu jiġi trattat bit-​tenerezza.

¹³ Nistgħu nġibu eżempju b’dan il-​mod. Ħabib tal-​qalb jitolbok tiħodlu ħsieb xi ħaġa li tkun għażiża ħafna għalih. Int taf li l-​ħabib tiegħek ħallas prezz għoli għal din il-​ħaġa. Ma taħsibx li se toqgħod attent b’seba’ għajnejn u tittrattaha b’delikatezza? Bl-​istess mod, Alla ta lill-​anzjani r-​responsabbiltà li jieħdu ħsieb xi ħaġa taʼ valur kbir għalih: il-​kongregazzjoni, li l-​membri tagħha jitqabblu ma’ nagħaġ. (Ġwanni 21:16, 17) In-​nagħaġ taʼ Jehovah huma għeżież għalih—tant għeżież, fil-​fatt, li xtrahom bid-​demm prezzjuż taʼ l-​Iben uniġenitu tiegħu, Ġesù Kristu. Jehovah ma setax ħallas prezz ogħla minn hekk għan-​nagħaġ tiegħu. Anzjani umlin iżommu dan f’moħħhom u jittrattaw lin-​nagħaġ taʼ Jehovah kif jixraq.

14. X’qawwa għandu l-​ilsien?

¹⁴ “Fis-​setgħa taʼ lsien [hemm] il-​mewt u l-​ħajja,” tgħid il-​Bibbja. (Proverbji 18:21) Tabilħaqq, l-​ilsien jistaʼ jagħmel ħafna ħsara. Min minna qatt ma ħass it-​tingiża taʼ xi kumment bla ħsieb jew li saħansitra ntqal bi tmaqdir? Imma l-​ilsien għandu wkoll is-​setgħa jew il-​qawwa li jirranġa. “Ilsien l-​għorrief idewwi,” jgħid Proverbji 12:18. Iva, kliem pożittiv u li jibni jistaʼ jitqabbel ma’ balzmu fuq il-​qalb li jikkalma u jfejjaq. Ikkunsidra xi eżempji.

15, 16. B’liema modi nistgħu nużaw l-​ilsien biex ninkuraġġixxu lil oħrajn?

¹⁵ “Ikkonslaw lill-​erwieħ dipressi,” iħeġġeġ l-​1 Tessalonikin 5:14 (NW). Iva, anki qaddejja leali taʼ Jehovah jistgħu xi drabi jissieltu mad-​dipressjoni. Kif nistgħu ngħinuhom lil uħud bħal dawn?  Faħħarhom b’mod ġenwin għal affarijiet speċifiċi biex tgħinhom jaraw li huma prezzjużi f’għajnejn Jehovah. Aqsam magħhom il-​kliem qawwi taʼ versi mill-​Bibbja li juru li Jehovah verament jimpurtah minn dawk li għandhom “qalbhom maqsuma” u “ruħhom mifnija,” u jħobbhom. (Salm 34:19 [34:18, NW]) Meta nużaw il-​qawwa taʼ lsienna biex nikkonslaw lil oħrajn, inkunu qed nuru li qed nimitaw lill-​Alla tagħna li jagħder, u “li jfarraġ lid-​dipressi.”—2 Korintin 7:6, New American Standard Bible.

¹⁶ Nistgħu nużaw ukoll il-​qawwa taʼ lsienna biex nipprovdu lil oħrajn l-​inkuraġġiment tant meħtieġ. Hemm xi ħadd minn sħabek taʼ l-​istess twemmin li mietlu xi ħadd għażiż? Ftit kliem ħelu biex turih li qed taħseb fih u li jimpurtak minnu jistaʼ jfarraġ qalb imnikkta. Hemm xi ħadd mill-​aħwa mdaħħal fiż-​żmien li qed iħossu mhux bżonnjuż? Ftit kliem imlissen bil-​ħsieb jistaʼ jserraħ moħħ dawn l-​uħud anzjani illi huma prezzjużi u apprezzati. Hemm xi ħadd li qed jikkumbatti marda kronika? Billi tgħidlu erba’ kelmiet ħelwin permezz tat-​telefon jew billi tmur iżżuru, tistaʼ tgħin ħafna lill-​marid biex iħossu aħjar. Min jaf kemm jieħu pjaċir  il-​Ħallieq tagħna meta nużaw il-​qawwa tad-​diskors sabiex illissnu kliem “sewwa li jedifika”!—Efesin 4:29.

17. B’liema mod importanti nistgħu nużaw ilsienna biex nagħmlu l-​ġid lil oħrajn, u għala għandna nagħmlu hekk?

¹⁷ M’hemmx mod iktar importanti kif nużaw il-​qawwa taʼ l-​ilsien milli naqsmu m’oħrajn l-​aħbar tajba tas-​Saltna t’Alla. “Min ħaqqu l-​ġid tiċħadhulux, meta dan tistaʼ tagħmlu,” jgħid Proverbji 3:27. Aħna għandna l-​obbligu li naqsmu magħhom l-​aħbar tajba li ssalva l-​ħajja. Ma jkunx tajjeb jekk inżommu għalina dan il-​messaġġ urġenti li Jehovah tana b’tant ġenerożità. (1 Korintin 9:16, 22) Imma Jehovah sa liema punt jistenna li aħna nieħdu sehem f’dan ix-​xogħol?

18. Jehovah x’jistenna minna?

¹⁸ L-​imħabba tagħna għal Jehovah tqanqalna biex ikollna sehem sħiħ fil-​ministeru Kristjan. Jehovah x’jistenna minna f’dan ir-​rigward? Xi ħaġa li lkoll kemm aħna, hi x’inhi s-​sitwazzjoni tagħna fil-​ħajja, nistgħu nagħtu: “Kull ma tagħmlu, agħmluh minn qalbkom bħallikieku lill-​Mulej u mhux lill-​bnedmin.” (Kolossin 3:23) Meta semma l-​akbar kmandament, Ġesù qal: “Għandek tħobb lill-​Mulej, Alla tiegħek, b’qalbek kollha, b’ruħek kollha, b’moħħok kollu, u bil-​qawwa tiegħek kollha.” (Mark 12:30) Iva, Jehovah jistenna li kull wieħed u waħda minna nħobbuh u naqduh b’ruħna kollha.

19, 20. (a) Ladarba r-​ruħ tinkludi l-​qalb, il-​moħħ, u l-​qawwa, dawn il-​fakultajiet l-​oħra għala jissemmew f’​Mark 12:30? (b) Xi jfisser li taqdi lil Alla b’ruħek kollha?

¹⁹ Xi jfisser li taqdi lil Alla b’ruħek kollha? Ir-​ruħ tirreferi għall-​persuna kollha kemm hi, bl-​abbiltajiet fiżiċi u mentali kollha tagħha. Ladarba r-​ruħ tinkludi l-​qalb, il-​moħħ, u l-​qawwa, dawn il-​fakultajiet l-​oħra għala jissemmew f’​Mark 12:30? Ikkunsidra din it-​tixbiha. Fiż-​żminijiet Bibliċi, individwu setaʼ jbigħ lilu nnifsu (ruħu) bħala lsir. Madankollu, l-​ilsir setaʼ ma jaqdix lil sidu b’qalbu kollha; forsi ma jużax saħħtu kollha jew l-​abbiltajiet mentali kollha tiegħu biex javanza l-​interessi taʼ sidu. (Kolossin 3:22) Għaldaqstant, Ġesù mid-​dehra semma dawn il-​fakultajiet l-​oħra sabiex jenfasizza li aħna ma rridu nżommu xejn lura fis-​servizz tagħna lil Alla. Li naqdu lil Alla b’ruħna kollha jfisser li nagħtu minna nfusna, billi nużaw is-​saħħa u l-​enerġija li għandna sa l-​iktar punt possibbli fis-​servizz tiegħu.

²⁰ Ifisser il-​fatt li naqdu b’ruħna kollha li lkoll kemm aħna rridu nqattgħu l-​istess ammont taʼ ħin u enerġija fil-​ministeru? Dan ma jistax ikun, għax iċ-​ċirkustanzi u l-​abbiltajiet ivarjaw minn persuna għal oħra. Per eżempju, żagħżugħ mimli saħħa u enerġija fiżika x’aktarx li jkun jistaʼ  jqattaʼ iktar ħin fl-​ippridkar minn individwu li s-​saħħa ma tagħtihx minħabba l-​età avanzata. Persuna li mhix miżżewġa u m’għandhiex irbit tal-​familja forsi tkun tistaʼ tagħmel iktar minn persuna li trid tieħu ħsieb familja. Jekk għandna s-​saħħa u ċ-​ċirkustanzi li jippermettulna nagħmlu ħafna fil-​ministeru, kemm għandna nkunu grati! M’għandniex xi ngħidu, qatt m’għandna nikkritikaw, billi nqabblu lilna nfusna m’oħrajn f’din il-​ħaġa. (Rumani 14:10-​12) Minflok, għandna nużaw il-​qawwa tagħna biex ninkuraġġixxu lil oħrajn.

21. X’inhu l-​aħjar u l-​iktar mod importanti kif nużaw il-​qawwa tagħna?

²¹ Jehovah ta l-​eżempju perfett taʼ kif juża tajjeb il-​qawwa tiegħu. Aħna rridu nimitawh bl-​aħjar mod li nistgħu bħala bnedmin imperfetti. Nistgħu nużaw tajjeb il-​qawwa tagħna billi nittrattaw b’dinjità lil dawk li għandna ammont t’awtorità fuqhom. Flimkien ma’ dan, irridu nwettqu b’ruħna kollha x-​xogħol taʼ l-​ippridkar li jsalva l-​ħajja u li Jehovah tana biex inwettqu. (Rumani 10:13, 14) Ftakar, Jehovah jieħu pjaċir meta tagħti l-​aħjar li int—ruħek—tistaʼ tagħti. Ma tqanqlikx qalbek biex tagħmel ħiltek kollha f’li taqdi lil Alla li tant jifhimna u jħobbna? M’hemmx mod aħjar jew iktar importanti kif tuża l-​qawwa tiegħek.