1. W jaką zdradliwą pułapkę często wpadają niedoskonali ludzie?

„PRZY kim moc, przy tym prawo”. Przysłowie to zwraca uwagę na pewną zdradliwą pułapkę — na nadużywanie siły i władzy. Niestety, niedoskonali ludzie wpadają w nią aż nazbyt często. Od zarania dziejów „człowiek panuje nad człowiekiem ku jego szkodzie” (Kaznodziei 8:9). Korzystanie z mocy bez miłości rzeczywiście przysporzyło ludziom niewymownych cierpień.

2, 3. (a) W jaki szczególny sposób Jehowa posługuje się swą mocą? (b) Jaką mocą my możemy dysponować i jak powinniśmy z niej korzystać?

² Czy więc nie jest to zdumiewające, że choć Jehowa Bóg dysponuje nieograniczoną mocą, nigdy jej nie nadużywa? Jak to już wiemy z poprzednich rozdziałów, zawsze posługuje się On swą mocą — stwórczą, niszczycielską, opiekuńczą czy odtwórczą — zgodnie ze swymi wspaniałymi zamierzeniami. Gdy będziemy nad tym rozmyślać, zapragniemy się do Niego zbliżyć. To zaś sprawi, że zechcemy ‛stać się Jego naśladowcami’ w robieniu użytku z własnej mocy (Efezjan 5:1). Ale jaką moc może mieć słaby człowiek?

³ Pamiętajmy, że jesteśmy stworzeni ‛na obraz i podobieństwo Boga’ (Rodzaju 1:26, 27). A zatem my również dysponujemy mocą — przynajmniej pewną jej miarą. Może tu chodzić o zdolność skutecznego działania czy wykonywania pracy, o władzę nad innymi, o wpływ na drugich, zwłaszcza na tych, którzy nas kochają, o siły fizyczne albo o zasoby materialne. Zwracając się do Jehowy, psalmista oznajmił: „U ciebie jest źródło życia” (Psalm 36:9). Tak więc Bóg bezpośrednio lub pośrednio jest źródłem  wszelkiej mocy, jaka przysługuje człowiekowi. Dlatego chcemy korzystać z niej w taki sposób, by zyskać Jego uznanie. Jak to robić?

4, 5. (a) Od czego zależy właściwe korzystanie z mocy i jak tego dowodzi przykład Boga? (b) Jak miłość pomoże nam robić odpowiedni użytek z mocy?

⁴ Chcąc odpowiednio korzystać z mocy, trzeba przede wszystkim kierować się miłością. Czyż nie taki przykład daje sam Bóg? W rozdziale 1 tej książki omówiliśmy cztery Jego główne przymioty: moc, sprawiedliwość, mądrość i miłość. Który z nich odgrywa dominującą rolę? Miłość. „Bóg jest miłością” — czytamy w Liście 1 Jana 4:8. Stanowi ona istotę Jego natury, wpływa na wszelkie Jego poczynania. A zatem Bóg zawsze używa swej mocy z miłości i w ostatecznym rozrachunku dla dobra tych, którzy Go kochają.

⁵ Również nam miłość pomoże robić właściwy użytek z mocy. Z Biblii dowiadujemy się przecież, że miłość jest „życzliwa” i „nie szuka własnych korzyści” (1 Koryntian 13:4, 5). Nie pozwoli nam więc traktować surowo ani okrutnie nikogo, nad kim mamy pewną miarę władzy. Przeciwnie, będziemy szanować godność drugich oraz uważać ich potrzeby i uczucia za ważniejsze od własnych (Filipian 2:3, 4).

6, 7. (a) Czym jest bojaźń przed Bogiem i dlaczego pomaga nam należycie korzystać z mocy? (b) Objaśnij na przykładzie, jaki związek z miłością do Boga ma lęk przed Jego dezaprobatą.

⁶ Innym czynnikiem związanym z miłością i pozwalającym właściwie korzystać z mocy jest bojaźń przed Bogiem. Jakie ma ona znaczenie? W Księdze Przysłów 16:6 powiedziano: „Z bojaźni przed Jehową człowiek odwraca się od złego”. Do złych rzeczy, od których powinniśmy się odwrócić, z pewnością można zaliczyć nieodpowiednie  posługiwanie się mocą. Dzięki wspomnianej bojaźni nie wyrządzamy krzywdy tym, nad którymi posiadamy władzę. Dlaczego? Przede wszystkim zdajemy sobie sprawę, że Bóg rozliczy nas z tego, jak się odnosimy do takich osób (Nehemiasza 5:1-7, 15). Ale bojaźń przed Bogiem to coś więcej. W językach, w których spisano Biblię, słowa tłumaczone na „bojaźń” często oznaczają głęboki szacunek i cześć. Dlatego w Księdze tej bojaźń przed Bogiem bywa łączona z miłością do Niego (Powtórzonego Prawa 10:12, 13). Przejawem takiego szacunku i czci jest między innymi zdrowy lęk przed dezaprobatą Bożą — ale nie wynika on z obawy przed konsekwencjami, lecz z miłości.

⁷ Dla przykładu pomyślmy o więzi, jaka łączy małego chłopca z ojcem. Synek wyczuwa jego serdeczną troskę. Ale wie też, że musi mu być posłuszny i że jeśli będzie niegrzeczny, zostanie skarcony. Nie oznacza to jednak, że chorobliwie się go boi — przeciwnie, bardzo go kocha. Chętnie robi to, co ojca ucieszy. Podobnie jest z bojaźnią przed niebiańskim Ojcem, Jehową. Ponieważ Go kochamy, obawiamy się uczynić coś, nad czym by „bolał w swym sercu” (Rodzaju 6:6). Pragniemy je przecież rozweselać (Przysłów 27:11). Właśnie dlatego chcemy odpowiednio posługiwać się swą mocą. Zastanówmy się teraz dokładniej, jak możemy to robić.

8. (a) Jaką władzę w rodzinie ma mąż i jak powinien ją sprawować? (b) Jak mąż może pokazać, że szanuje żonę?

⁸ Zajmijmy się najpierw rodziną. W Liście do Efezjan 5:23 wspomniano: „Mąż jest głową żony”. Jak powinien on sprawować tę władzę, powierzoną mu przez Boga? Biblia nakazuje mężom mieszkać z żonami „stosownie do wiedzy, darząc je szacunkiem jako naczynie słabsze” (1 Piotra 3:7). Grecki odpowiednik słowa „szacunek”  znaczy „cena, wartość, respekt”. Formy tego wyrazu bywają tłumaczone na „dary” i „drogocenny” (Dzieje 28:10; 1 Piotra 2:7). Mąż, który szanuje żonę, nigdy nie używa wobec niej siły fizycznej, nigdy też nie ograbia jej z poczucia własnej wartości, poniżając ją lub lekceważąc. Docenia ją natomiast i poważa. Dowodzi tego słowem i czynem — publicznie i w zaciszu domowym (Przysłów 31:28). Zyskuje tym nie tylko miłość i szacunek żony, ale co ważniejsze, także uznanie Boże.

9. (a) Jaką mocą dysponuje w rodzinie żona? (b) Co pomaga żonie wykorzystywać zdolności do wspierania męża i jakie przynosi to rezultaty?

⁹ Również żony dysponują w rodzinie pewną mocą. W Biblii wspomniano o bogobojnych kobietach, które uwzględniając zwierzchnictwo swych mężów, wykazywały inicjatywę i skłaniały ich ku dobremu lub pomagały im trafnie ocenić sytuację (Rodzaju 21:9-12; 27:46 do 28:2). Żona może przewyższać męża bystrością umysłu albo umiejętnościami. Musi jednak mieć dla niego „głęboki respekt” i ‛być mu podporządkowana jak Panu’ (Efezjan 5:22, 33). Jeżeli nade wszystko pragnie podobać się Bogu, swe zdolności wykorzystuje, by wspierać męża, a nie lekceważyć go czy nad nim dominować. „Niewiasta naprawdę mądra” ściśle współpracuje z mężem w ‛budowaniu’ rodziny. Dzięki temu cieszy się pokojem z Bogiem (Przysłów 14:1).

10. (a) Jaką władzę Bóg powierzył rodzicom? (b) Co oznacza wyraz „karcenie” i jak należy je stosować? (Patrz też przypis).

¹⁰ Władzę w rodzinie Bóg powierzył też rodzicom. Biblia napomina: „Ojcowie, nie drażnijcie swych dzieci, ale je wychowujcie, karcąc je i ukierunkowując ich umysły zgodnie z myślami Jehowy” (Efezjan 6:4). Używane w Biblii słowo „karcenie” może znaczyć „wychowywanie, szkolenie, pouczanie”. Dzieci potrzebują karcenia. Jeśli  otrzymują jasne wskazówki i mają wyraźnie zakreślone granice postępowania, czują się szczęśliwe i dobrze się rozwijają. W Piśmie Świętym takie karcenie, czyli pouczanie, powiązano z miłością (Przysłów 13:24). Dlatego „rózgą karności” nie wolno krzywdzić — ani fizycznie, ani emocjonalnie (Przysłów 22:15; 29:15). * Gdyby rodzice karcili dziecko bezwzględnie, surowo i bez miłości, nadużywaliby swej władzy i mogliby je nadmiernie przygnębić (Kolosan 3:21). Jeśli natomiast karcą je w sposób zrównoważony, dają dowód, że je kochają i interesują się tym, na kogo wyrasta.

11. Jak dzieci mogą mądrze wykorzystywać swą moc?

¹¹ A dzieci? Jak one mogą dobrze spożytkowywać swą moc? W Księdze Przysłów 20:29 nazwano ją „pięknem młodzieńców”. Dla młodych ludzi najlepszym sposobem wykorzystywania sił i energii niewątpliwie jest służenie „Wspaniałemu Stwórcy” (Kaznodziei 12:1). Dzieci powinny też pamiętać, że ich postępowanie ma wpływ na uczucia ojca i matki (Przysłów 23:24, 25). Gdy są posłuszne bogobojnym rodzicom i trzymają się właściwej drogi, sprawiają im prawdziwą radość (Efezjan 6:1). Taka postawa ‛podoba się Panu’ (Kolosan 3:20).

12, 13. (a) Jak starsi powinni się zapatrywać na swą władzę w zborze? (b) Objaśnij na przykładzie, dlaczego starsi muszą czule obchodzić się ze zborem.

¹² Do przewodzenia zborowi chrześcijańskiemu Jehowa wyznaczył wykwalifikowanych nadzorców (Hebrajczyków 13:17). Otrzymali od Niego władzę po to, by pomagać  współwyznawcom oraz dbać o ich duchową pomyślność. Ale czy mają prawo się wśród nich panoszyć? W żadnym wypadku! Muszą zachowywać równowagę i z pokorą patrzeć na swe miejsce w zborze (1 Piotra 5:2, 3). Zgodnie z nakazem biblijnym ‛pasą zbór Boga, nabyty przez niego krwią jego własnego Syna’ (Dzieje 20:28). Z tego ważnego względu muszą się czule obchodzić z każdym członkiem tego zboru.

¹³ Zilustrujmy to przykładem: Dobry przyjaciel daje ci na przechowanie jakiś wartościowy przedmiot. Wiesz, że zapłacił za niego dużo pieniędzy. Czy nie będziesz obchodził się z tym bardzo ostrożnie i delikatnie? Podobnie Bóg powierzył starszym coś naprawdę cennego: zbór, którego członków przyrównano do owiec (Jana 21:16, 17). Owce te mają dla Jehowy wielką wartość — tak wielką, że nabył je drogocenną krwią swego jednorodzonego Syna, Jezusa Chrystusa. Kupił je więc za najwyższą możliwą cenę. Pokorni starsi stale o tym pamiętają i traktują owce Jehowy z należną troską.

14. Jaką moc ma język?

¹⁴ „Śmierć i życie są w mocy języka” — czytamy w Biblii (Przysłów 18:21). Język rzeczywiście potrafi wyrządzić wiele złego. Któż z nas nie poczuł się dotknięty do żywego czyjąś bezmyślną czy poniżającą uwagą? Ale język ma też moc leczenia. W Księdze Przysłów 12:18 wspomniano: „Język mądrych jest lekarstwem”. Krzepiące, życzliwe słowa są dla serca niczym kojący balsam. Rozważmy kilka przykładów.

15, 16. Jak możemy używać języka do pokrzepiania innych?

¹⁵ List 1 do Tesaloniczan 5:14 zachęca: „Pocieszajcie swą mową dusze przygnębione”. Z przygnębieniem nieraz zmagają się nawet wierni słudzy Jehowy. Jak możemy pomagać  takim osobom? Nie szczędźmy im szczerych i rzeczowych pochwał, aby dostrzegły, że są cenne w oczach Jehowy. Wskazujmy im wersety biblijne, które dobitnie świadczą, że Jehowa z miłością troszczy się o „zdruzgotanych na duchu” i ‛mających złamane serce’ (Psalm 34:18). Kiedy używamy „mocy języka”, by dodawać drugim otuchy, naśladujemy naszego współczującego Boga, „który pociesza przygnębionych” (2 Koryntian 7:6, Współczesny przekład).

¹⁶ „Moc języka” pozwala nam pokrzepiać jeszcze innych. Może jakiś współwyznawca opłakuje śmierć kogoś bliskiego? Zapewne pocieszą go słowa pełne troski i współczucia. A może któryś sędziwy członek zboru czuje się niepotrzebny? Wyważone słowa upewnią go, że jest dla drugich cenny i wartościowy. Przyjazna rozmowa prowadzona osobiście lub przez telefon może też poprawić nastrój komuś, kto walczy z przewlekłą chorobą. Gdy właściwie posługujemy się „mocą języka”, tak iż nasze wypowiedzi są ‛dobre ku zbudowaniu’, sprawiamy Stwórcy wielką radość! (Efezjan 4:29).

17. Jak możemy się posługiwać językiem dla dobra innych i dlaczego powinniśmy to robić?

 ¹⁷ Najważniejszym sposobem korzystania z „mocy języka” jest dzielenie się z bliźnimi dobrą nowiną o Królestwie Bożym. W Księdze Przysłów 3:27 powiedziano: „Nie odmawiaj dobrego tym, którym się ono należy, gdy akurat jest w mocy twojej ręki je wyświadczyć”. Mamy więc obowiązek pilnie przekazywać innym te życiodajne wiadomości. Nie możemy zatrzymywać ich dla siebie, skoro Jehowa tak wspaniałomyślnie nam je wyjawił (1 Koryntian 9:16, 22). Ale jakiego zaangażowania w to dzieło On od nas oczekuje?

18. Czego oczekuje od nas Jehowa?

¹⁸ Miłość do Jehowy pobudza nas do pełnego udziału w chrześcijańskiej służbie kaznodziejskiej. Ale czego właściwie On pod tym względem oczekuje? Czegoś, co możemy ofiarować wszyscy — bez względu na sytuację życiową: „Cokolwiek czynicie, pracujcie nad tym z całej duszy jak dla Jehowy, a nie dla ludzi” (Kolosan 3:23). Jezus powiedział, jakie jest największe przykazanie: „Masz miłować Jehowę, twojego Boga, całym swym sercem i całą swą duszą, i całym swym umysłem, i całą swą siłą” (Marka 12:30). Jehowa więc pragnie, by każdy z nas kochał Go i służył Mu całą duszą.

19, 20. (a) Dlaczego w Ewangelii według Marka 12:30 osobno wymieniono serce, umysł i siłę, skoro mieszczą się one w słowie „dusza”? (b) Na czym polega służenie Jehowie całą duszą?

¹⁹ Co to znaczy służyć Bogu całą duszą? Słowo „dusza” odnosi się do całej osoby ze wszystkimi jej zdolnościami fizycznymi i psychicznymi. Skoro więc dusza to zarazem serce, umysł i siła, dlaczego w Ewangelii według Marka 12:30 Jezus wymienił je osobno? Rozważmy pewien przykład. W czasach biblijnych człowiek mógł sprzedać się (swą duszę) w niewolę. Nie każdy jednak służył swemu panu całą duszą — nie każdy angażował w jego sprawy wszystkie swe siły i zdolności umysłowe (Kolosan 3:22). Jezus zapewne więc chciał podkreślić, że w służbie dla Jehowy nie można szczędzić niczego. Służenie Mu całą duszą oznacza ofiarne wykorzystywanie dla Niego swych sił i umiejętności w jak najpełniejszy sposób.

²⁰ Czy jednak służenie Bogu całą duszą oznacza, że każdy musi poświęcać na działalność kaznodziejską tyle samo czasu i energii? To raczej nierealne, bo wszyscy różnimy się warunkami i możliwościami. Na przykład człowiek młody, zdrowy i wytrzymały przypuszczalnie spędzi  w służbie więcej czasu niż ktoś mający siły nadwątlone wiekiem. Osoba w stanie wolnym, która nie ma obowiązków rodzinnych, na ogół może robić więcej niż współwyznawca obarczony takimi obowiązkami. Jeśli nasze siły i warunki pozwalają nam brać znaczący udział w służbie, powinniśmy się z tego cieszyć. Nie bądźmy natomiast krytyczni i nie porównujmy siebie z innymi (Rzymian 14:10-12). Korzystajmy ze swej mocy, by drugich pokrzepiać.

21. Jaki jest najlepszy i najważniejszy sposób korzystania ze swej mocy?

²¹ Jehowa daje nam doskonały przykład właściwego używania mocy. Chociaż jesteśmy niedoskonali, pragniemy Go naśladować najlepiej jak potrafimy. Naszą moc spożytkowujemy w odpowiedni sposób, gdy szanujemy godność tych, nad którymi mamy pewną miarę władzy. Chcemy też z całej duszy uczestniczyć w zbawczym dziele głoszenia, które zlecił nam Jehowa (Rzymian 10:13, 14). Pamiętajmy: gdy dajemy z siebie — ze swej duszy — wszystko, co możemy, sprawiamy Jehowie radość. Czy serce nie pobudza cię do ofiarnej służby dla tak wyrozumiałego i kochającego Boga? Nie ma lepszego ani ważniejszego sposobu wykorzystywania swej mocy!