1. Kumbi ntchiŵana wuli cho taŵanthu ambula kufikapu tiwiramu mwambula kusuzga?

 “MUNTHU weyosi yo wapaskika mazaza pamwenga udindu, mukuluta kwa nyengu wangawira muchiŵana chambula kuwoneka, mweneku kwambula kuziŵa.” Mazu ngenanga ngangukambika ndi wakulemba ndakatulu munyaki wa mu vyaka va m’ma 1800, ndipu wangukamba kuti munthu yo wapaskika nthazi wangagwiriskiya ntchitu uheni nthazi zaki pamwenga udindu waki. Ntchachitima kuti pakuŵa ŵanthu ambula kufikapu, tosi tiwira muchiŵana chenichi. Ndipu Bayibolu lilongo kuti kwamba kali “munthu wapweteka munthu munyaki pakumulamuliya.” (Wakutawula 8:9) Fundu yeniyi yilongo kuti asani munthu waudindu wagwiriskiya ntchitu nthazi zaki mwambula kulongo chanju, ŵanthu anandi asuzgika.

2, 3. (a) Kumbi mo Yehova wagwiriskiya ntchitu nthazi zaki, wapambana wuli ndi ŵanthu? (b) Kumbi te ndi nthazi wuli, nanga tingazigwiriskiya wuli ntchitu?

² Kumbi vakukondwesa cha kuti Yehova Chiuta yo we ndi nthazi zambula mphaka, wagwiriskiya ntchitu nthazi zaki munthowa yiheni cha? Nge mo tawone mu mitu yo yajumpha, iyu wagwiriskiya ntchitu nthazi zaki kwali zakulenga, zakubayiya ŵanthu aheni, zakuvikiliya pamwenga kuweziyapu vinthu mwakukoliyana ndi khumbu laki ndipu wachita venivi chifukwa cha chanju. Asani tiŵanaŵaniya mo wagwiriskiya ntchitu nthazi zaki, tikhumbisiska kundere kufupi ndi iyu. Ndipu venivi vingatichitiska kuti ‘tiyezgengi Chiuta’ asani tigwiriskiya ntchitu nthazi zidu. (Aefeso 5:1) Kweni kumbi taŵanthu te ndi nthazi wuli?

³ Kumbukani kuti munthu wakulengeka “mu chikozgu chaku Chiuta” ndipu wachita vinthu nge iyu. (Genezesi 1:26, 27) Mwaviyo, nasi te ndi nthazi, kweni nthazi zidu zimana. Te ndi nthazi zakufiskiya kuchita chinthu chinyaki, kugwira ntchitu, kulongozga anyidu, kuchiska ŵanthu kuchita vinthu vinyaki, ukongwa wo atitiyanja, kuja munthu wanthazi pamwenga kuja ndi vinthu vinandi.  Munthu munyaki yo wakulembaku Bayibolu, wakulemba vinthu vakukwaskana ndi Yehova kuti: “Chisimi cha umoyu che ndi yimwi.” (Salimo 36:9) Venivi vilongo kuti Yehova ndiyu wakutipasa nthazi zo tenazu pamwenga kuzomereza kuti tiŵi nazu. Ndichu chifukwa chaki tikhumbika kuzigwiriskiya ntchitu munthowa yo yitimukondwesa. Kumbi tingachita wuli venivi?

4, 5. (a) Kumbi tikhumbikanji kuti tigwiriskiyengi ntchitu umampha nthazi, nanga Yehova wachita wuli venivi? (b) Kumbi chanju chingatiwovya wuli kuti tigwiriskiyengi ntchitu umampha nthazi zo tenazu?

⁴ Kuti tigwiriskiyengi ntchitu umampha nthazi zo tenazu tikhumbika kuja ndi chanju. Tingawona venivi asani tiŵanaŵaniya chakuwoniyapu chamampha cha mo Yehova wachitiya. Kumbukani vo tikusambira mu Mutu 1 vakukwaskana ndi mijalidu yikuluyikulu yinayi yaku Yehova, yo ndi nthazi, urunji, zeru ndipuso chanju. Pa mijalidu yeniyi ndi nuwu wo ngwakukhumbika ukongwa? Lemba la 1 Yohane 4:8 likamba kuti: “Chiuta ntchanju.” Mwaviyo, chanju ndilu jalidu likulu ukongwa laku Yehova ndipu vosi vo iyu wachita wativichita chifukwa cha chanju. Ndipu asani wagwiriskiya ntchitu nthazi zaki, nyengu zosi wachita venivi mwachanju kuti wawovyi wosi wo atimuyanja.

⁵ Chanju chingatiwovya so kuti tigwiriskiyengi ntchitu umampha nthazi zidu. Mwakuyeruzgiyapu, Bayibolu lititikambiya kuti chanju “ntchalisungu” ndipuso “chikhumba vakuchija pe cha.” (1 Akorinto 13:4, 5) Mwaviyo, chanju chingatizomereza cha kuti tichitengi vinthu mwankhaza ndi ŵanthu wo titiŵalamuliya. Mumalu mwaki, tichitengi nawu vinthu mwalisungu kweniso kuŵika vakukhumba vawu panthazi mumalu mwa vakukhumba vidu.—Afilipi 2:3, 4.

6, 7. (a) Kumbi kopa Chiuta nkhuchitanji, nanga ntchifukwa wuli tikamba kuti jalidu lenili lingatiwovya kuti tigwiriskiyengi ntchitu umampha nthazi zo te nazu? (b) Kumbi ntchakuyeruzgiyapu nichi cho chilongo kuti tikhumbikiya kumuyanja Chiuta kuti tifiski kumutumbika ukongwa?

⁶ Chanju chitende so limoza ndi jalidu linyaki lo lingatiwovya kuti tigwiriskiyengi ntchitu umampha nthazi zo tenazu. Jalidu lenili nkhopa Chiuta. Kumbi jalidu lenili ndakukhumbika wuli? Lemba la Nthanthi 16:6 likamba kuti: “Ndipu chifukwa cha kopa Yehova, munthu waweku ku uheni.” Kugwiriskiya ntchitu uheni nthazi  zidu ntchimoza mwa vinthu vo tikhumbika cha kuchita. Asani titopa Chiuta, tingaŵachitiya cha nkhaza ŵanthu wo titiŵalamuliya. Chifukwa wuli tikamba viyo? Chifukwa chimoza ntchakuti, tiziŵa kuti Chiuta wazakutiyeruzga kutole mo tichitiya vinthu ndi anyidu. (Nehemiya 5:1-7, 15) Kweni pe chifukwa chinyaki so cho tikambiya kuti kopa Chiuta nkhwakukhumbika. Mazu ngo akungafwatuliya kuti “kopa” mu Bayibolu, nyengu zinandi ngang’anamuwa kumutumbika ukongwa Chiuta. Mwaviyo, Bayibolu lilongo kuti tikhumbika kwanja Chiuta kuti tifiski kumutumbika ukongwa. (Dotoronome 10:12, 13) Asani titimutumbika ukongwa Chiuta, titesesa kuchita chechosi cho tingafiska kuti tileki kumuguŵisa, ndipu tichita venivi chifukwa chakopa kulangika cha, kweni chifukwa chakuti titimuyanja.

⁷ Mwakuyeruzgiyapu, aŵanaŵaniyani kukoliyana ko kuŵapu pakati pa mwana mnyamata ndi awisi. Mnyamata mwenuyu waziŵa kuti awisi atimuyanja ukongwa ndipuso akondwa nayu. Kweniso waziŵa kuti awisi akhumba kuti iyu waje ndi nkharu yamampha ndipu asani wanganangisa amupaskengi chilangu. Iyu wachita nawu mantha cha awisi, mumalu mwaki, watiŵayanja ukongwa. Ndipu wakondwa kuchita vinthu vo awisi akondwa navu. Ndimu so viliri ndi kopa Yehova. Chifukwa chakuti titanja Yehova, wo Mbawusefwi akuchanya, titopa kuchita chechosi cho chingaŵaguŵisa. (Genezesi 6:6) Mumalu mwaki tichita vosi vo vikondwesa mtima wawu. (Nthanthi 27:11) Ndichu chifukwa chaki tikhumba kugwiriskiya nthazi zidu mwakwenere. Tiyeni tisambiri mo tingachitiya venivi.

8. (a) Kumbi ndi mazaza wuli ngo munthulumi wakuto wakupaskika mubanja, ndipu watenere kungagwiriskiya wuli ntchitu? (b) Kumbi munthulumi wakuto wangalongo wuli kuti watimupaska ulemu muwolu waki?

⁸ Chakwamba, tiyeni tiŵanaŵaniyi vakukwaskana ndi banja. Lemba la Aefeso 5:23 likamba kuti: “Munthulumi ndiyu mutu wa muwolu waki.” Kumbi munthulumi wakuto wangangagwiriskiya wuli ntchitu mazaza ngo Chiuta wakumupaska? Bayibolu likambiya anthulumi akuto kuti achitengi vinthu ndi awolu ŵawu “mwakuŵaziŵa umampha” ndipuso kuti ‘aŵapaskengi ulemu anthukazi nge chiyaŵi chambula kukho.’ (1 Peturo 3:7) Mazu  ngachigiriki ngo akungafwatuliya kuti “ulemu” ngang’anamuwa kuwona kuti chinthu chinyaki “ntchakudula ukongwa, ntchakuzirwa, . . . ntchakwenere kutumbikika.” Mazu yanga ngangang’anamuwa so kuti “mphasu.” (Machitidu 28:10; 1 Peturo 2:7) Munthulumi yo watumbika muwolu waki watimuchitiya nkhaza cha, kumuchitisa soni pamwenga kumuchitisa kuti wajiwonengi kuti ngwambula kuzirwa. Mumalu mwaki, iyu watimutumbika ukongwa kweniso wachita nayu vinthu mwaulemu. Ndipu walongo kuti watimuwona kuti ngwakuzirwa kuziya mu vo wachita kweniso kulongoro, kwali ŵe pagulu la ŵanthu pamwenga kwakuŵija. (Nthanthi 31:28) Munthulumi yo wachita venivi watanjika ukongwa ndi muwolu waki kweniso watimutumbika, ndipu kuphara vosi, Chiuta wakondwa nayu.

9. (a) Kumbi anthukazi akuyirwa ŵe ndi udindu wuli mu banja? (b) Kumbi ndi vinthu wuli vo vingawovya munthukazi wakuyirwa kugwiriskiya ntchitu udindu waki kuti wawovyi mulumu waki, nanga phindu laki ndakuti wuli?

⁹ Anthukazi akuyirwa nawu ŵe ndi udindu mu banja. Bayibolu lititikambiya va anthukazi akopa Chiuta, wo aziŵanga malu ngawu mu banja. Anthukazi ŵenaŵa achitangapu kanthu kuti awovyi alumu ŵawu kuchita cho ntchakwenere. (Genezesi 21:9-12; 27:46–28:2) Anthukazi anyaki akuyirwa angaŵa ndi zeru ukongwa pamwenga malusu nganandi kuphara alumu ŵawu. Kweni yiwu akhumbika mbwenu ‘kuŵatumbika ukongwa’ alumu ŵawu kweniso ‘kujithereska’ “nge mo atijithereske kwa Ambuya.” (Aefeso 5:22, 33) Asani munthukazi wakuyirwa wachita vinthu vakukondwesa Chiuta, wagwiriskiyengi ntchitu zeru zo wenazu kuti wawovyi mulumu waki, mumalu mwakukhumba kuti iyu ndiyu walongozgengi vinthu mu banja. Kukamba uneneska, ‘munthukazi wazeru’ mwenuyu wakoliyana ukongwa ndi mulumu waki pakuwovya banja lawu. Ndipu venivi vitimuwovya kuti walutirizgi kwanjika ndi Chiuta.—Nthanthi 14:1.

10. (a) Kumbi Chiuta wakuŵapaska udindu wuli apapi? (b) Kumbi mazu ngakuti ‘kulunguchizga,’ ngang’anamuwanji, nanga kumbi apapi angaŵalunguchizga wuli ŵana ŵawu? (Wonani mazu ngamumphata.)

¹⁰ Apapi nawu so akupaskika udindu ndi Chiuta. Bayibolu likamba kuti: “Yimwi ada, mungakwiyisanga ŵana ŵinu cha, kweni lutirizgani kuŵalera mwakuŵasambiza ndi kuŵalunguchizga nge mo Yehova wakhumbiya.” (Aefeso 6:4) Mu Bayibolu, mazu ngakuti  “kuŵalunguchizga” ngangang’anamuwa “kupereka ulongozgi.” Ŵana akhumbika kulunguchizgika. Yiwu akuwa umampha asani apaskika marangu ngakuvwika umampha kweniso ngapusu. Ndipu Bayibolu lilongo kuti pe kukoliyana pakati pa kulunguchizga mwana ndi kumuyanja. (Nthanthi 13:24) Mwaviyo, ‘nthonga yakulangiya’ mwana yikhumbika cha kuja chidya chakumuchitiya nkhaza pamwenga kumuwofyeze. a (Nthanthi 22:15; 29:15) Ndipu asani apapi alanga mwana wawu mwankhaza kweniso mwambula chanju, ndikuti agwiriskiya ntchitu uheni mazaza ngawu, ndipu chilangu chaviyo chingakwiyisa mwana wawu. (Akolose 3:21) Kweni kulanga ŵana munthowa yakwenere kungawovya ŵana wo kuziŵa kuti apapi ŵawu atiŵayanja ndipuso atiŵakhumbiya vamampha.

11. Kumbi ŵana angachita wuli kuti agwiriskiyengi ntchitu umampha nthazi zawu?

¹¹ Wuli pakukamba va ŵana? Kumbi angachita wuli kuti agwiriskiyengi ntchitu umampha nthazi zawu? Lemba la Nthanthi 20:29 likamba kuti: “Unkhankhu wa anyamata ndi nthazi zawu.” Kukamba uneneska, palivi nthowa yinyaki yamampha ukongwa yo achinyamata angagwiriskiya ntchitu nthazi zawu, kuphara kuteŵete ‘Mlengi widu Mura.’ (Wakutawula 12:1) Achinyamata atenere kukumbuka kuti vo angasankha kweniso kuchita, vingakondweska apapi ŵawu pamwenga kuŵaguŵiska. (Nthanthi 23:24, 25) Mwaviyo, asani ŵana avwiya apapi ŵawu wo atopa Chiuta ndipuso kuyesesa kuchita cho ntchakwenere, akondwesa mtima wa apapi ŵawu. (Aefeso 6:1) Ndipu venivi “vikondwesa Ambuya.”—Akolose 3:20.

12, 13. (a) Kumbi ŵara atenere kuwuwona wuli udindu wawu mumpingu? (b) Ntchifukwa wuli ŵara atenere kuphwere mbereri mwachanju? Perekani chakuyeruzgiyapu.

¹² Yehova wakutipaska akuwonere kuti alongozgengi vinthu mumpingu Wachikhristu. (Aheberi 13:17) Akuwonere ŵenaŵa atenere  kugwiriskiya ntchitu udindu wo Chiuta wakuŵapaska kuti awovyi mbereri. Kumbi abali ŵenaŵa ŵe ndi wanangwa wakuti alamuliyengi abali ndi azichi ŵawu? Awa! Mumalu mwaki, yiwu atenere kuwona udindu wawu mwakwenere kweniso akhumbika kuja akujiyuyuwa mumpingu. (1 Peturo 5:2, 3) Bayibolu likambiya akuwonere wosi kuti: “Muliski mpingu waku Chiuta wo wakuwugula ndi ndopa za Mwana waki.” (Machitidu 20:28) Chenichi ndichu chifukwa chikulu cho akuwonere atenere kuchitiya vinthu mwachanju kweniso mwalisungu ndi weyosi mumpingu.

¹³ Tiyeruzgiyi kuti munyinu wapamtima watikupemphani kuti mumusungiyi chinthu chinyaki chakuzirwa ukongwa. Ndipu muziŵa kuti chinthu cho wanguchigula mwakudula ukongwa. Kumbi mungachisunga pamampha cha kuti chileki kunangika? Mwakuyanana ŵaka, Chiuta wakupaska ŵara udindu wakuphwere mpingu, weniwo ntchinthu chakuzirwa ukongwa ndipu abali ndi azichi mumpingu ŵe nge mbereri. (Yohane 21:16, 17) Yehova watiziyanja ukongwa mbereri zaki mwakuti wakuzigula ndi ndopa zakuzirwa za Mwana waki wakwanjiwa, Yesu Khristu. Venivi vilongo kuti Yehova wakulipira mtengu wakukwera ukongwa kuti waguli mbereri zaki. Mwaviyo, ŵara wo mbakujiyuyuwa akumbuka fundu yeniyi ndipu atiziphwere mwachanju ukongwa mbereri zaku Yehova.

14. Kumbi lilimi le ndi nthazi wuli?

¹⁴ Bayibolu likamba kuti: “Nyifwa ndi umoyu ve mu nthazi ya lilimi.” (Nthanthi 18:21) Kukamba uneneska, lilimi lingananga nadi vinthu ukongwa. Ndiyani waku isi yo wakuleka kuguŵapu, munthu munyaki wati walongoro mazu ngo ngangutipweteka? Chinanga kuti veviyo, lilimi le so ndi nthazi yakuchizga. Pa Nthanthi 12:18 pakamba kuti: “Lilimi la munthu wazeru lichizga.” Fundu yeniyi njauneneska, chifukwa mazu ngamampha kweniso ngakuchiska ngaja nge munkhwala ndipu ngangawovya munthu kuti wayambi kuvwa umampha. Ŵanaŵaniyani vakuyeruzgiyapu ivi.

15, 16. Kumbi tingachiska wuli anyidu mwakugwiriskiya ntchitu lilimi lidu?

¹⁵ Lemba 1 Atesalonika 5:14 likamba kuti: “Mupembuzgengi wo asuzgika maŵanaŵanu.” Chinanga mbateŵeti akugomezgeka aku Yehova, nyengu zinyaki nawu asuzgika maŵanaŵanu. Sonu  kumbi tingaŵawovya wuli ŵanthu aviyo? Muŵawongengi mwakutuliya pasi pamtima ndipu muzumbuwengi vinthu chayivu vo mutiŵawonga, venivi vingaŵawovya kuziŵa kuti Yehova watiŵawona kuti mbakuzirwa ukongwa. Muŵachiskengi ndi malemba ngo ngalongo kuti Yehova waŵanaŵaniya kweniso kwanja ŵanthu wo “asweka mtima” ndipuso wo “mzimu wawu watekenyeka.” (Salimo 34:18) Mwaviyo, asani tigwiriskiya ntchitu lilimi lidu pakuchiska anyidu, tilongo kuti tiyezga Chiuta widu walisungu, “yo wapembuzga wo asuzgika mumtima.”—2 Akorinto 7:6.

¹⁶ Tingagwiriskiya so ntchitu lilimi lidu pakuchiska ŵanthu wo akhumbikiya ukongwa kuchiskika. Kumbi Mkhristu munyinu, mubali waki wakutayika? Asani ndi viyo, mazu ngakupembuzga kweniso ngakulongo kuti titimuŵanaŵaniya ngangamuzikisa mtima. Kumbi pe mubali pamwenga mzichi wakukota yo watijiwona kuti ngwambula kukhumbika? Asani tisankha mazu ngamampha pakulongoro nawu, tingaŵasimikiziya kuti mbakukhumbika ukongwa ndipu titiŵawonga. Nanga kumbi pe munthu munyaki yo waja wachitama kwa nyengu yitali? Mazu ngamampha ngo tingamukambiya kwali mpha foni, mukalata pamwenga pamasu ndi pamasu ngangamuchiska ukongwa. Mlengi widu wakondwa ukongwa asani tilongoro mazu ‘ngamampha kuti tizengi anyidu’!—Aefeso 4:29.

17. Kumbi ndi nthowa niyi yakukhumbika ukongwa yo tingagwiriskiya ntchitu lilimi lidu ndipu ntchifukwa wuli tikhumbika kuchita venivi?

 ¹⁷ Palivi nthowa yinyaki yamampha ukongwa yo tingagwiriskiya ntchitu lilimi lidu, kuphara kukambiyaku ŵanthu anyaki uthenga wamampha wa Ufumu waku Chiuta. Pa Nthanthi 3:27 pakamba kuti: “Ungatondekanga cha kuchitiya vamampha ŵanthu wo ukhumbika kuŵachitiya vamampha, asani ungafiska kuŵawovya.” Fundu yeniyi yilongo kuti mbudindu widu kukambiyaku ŵanthu anyaki uthenga wamampha wo ungaziŵawovya kuti azitaskiki. Mbumampha cha kuwusunga waka uthenga wenuwu wo Yehova watipaska mwalisungu laki ndipu tikhumbika kuupharazga mwaliŵi ukongwa. (1 Akorinto 9:16, 22) Kweni kumbi Yehova wakhaza kuti tichitengi vinandi wuli pa ntchitu yeniyi?

18. Kumbi Yehova wakhazanji kwaku isi?

¹⁸ Tigwira ntchitu yakupharazga ndi mtima wosi chifukwa chakuti titimuyanja ukongwa Yehova. Kweni kumbi Yehova wakhaza kuti tichitengenji? Iyu wakhaza kuti munthu weyosi wachitengi vo wangafiska, mwemosi mo vinthu vingaŵiya pa umoyu waki. Bayibolu likamba kuti: “Chechosi cho muchita, muchichitengi ndi umoyu winu wosi nge kuti muchitiya Yehova, ŵanthu cha.” (Akolose 3:23) Pakukonkhoska va dangu likulu ukongwa, Yesu wangukamba kuti: “Uyanjengi Yehova Chiuta waku ndi mtima waku wosi, ndi umoyu waku wosi, ndi maŵanaŵanu ngaku ngosi, ndi nthazi zaku zosi.” (Mariko 12:30) Mwaviyo, tingakamba kuti Yehova wakhaza kuti weyosi waku isi wamuyanjengi kweniso kumuteŵete ndi umoyu waki wosi.

19, 20. (a) Pakuti umoyu usazgapu mtima, maŵanaŵanu kweniso nthazi, nanga ntchifukwa wuli vinthu venivi vizumbulika so pa Mariko 12:30? (b) Kumbi kuteŵete Yehova ndi umoyu widu wosi kung’anamuwanji?

¹⁹ Kumbi kuteŵete Yehova ndi umoyu widu wosi kung’anamuwanji? Mazu ngakuti umoyu ngang’anamuwa munthu yosi wamphumphu kusazgapu mtima, maŵanaŵanu kweniso nthazi zaki. Sonu pakuti umoyu usazgapu mtima, maŵanaŵanu kweniso nthazi, nanga ntchifukwa wuli vinthu venivi vizumbulika so pa Mariko 12:30? Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu ichi: Mu nyengu yakali, munthu wajigulisanga yija (pamwenga kuti kugulisa umoyu waki) kuti waje kapolu. Kweni akapolu anyaki ateŵetiyanga ambuyawu ndi umoyu wawu wosi cha. Venivi ving’anamuwa kuti agwiriskiyanga ntchitu nthazi zawu zosi cha pamwenga zeru zawu zosi pakuteŵete ambuyawu. (Akolose 3:22) Mwaviyo, mphaki kuti Yesu wanguzumbuwa vigaŵa vinyaki venivi kuti wadidimizgi fundu yakuti, tikhumbika cha kuzomereza chechosi kuti chititondekesi kuteŵete Chiuta. Kuteŵete Chiuta ndi umoyu wosi kung’anamuwa kuchita vosi vo tingafiska kweniso kugwiriskiya ntchitu nthazi zidu zosi pakumuteŵete.

²⁰ Kumbi kuteŵete ndi umoyu widu wosi kung’anamuwa kuti tosi tikhumbika kumaliya nyengu kweniso nthazi zakuyanana mu upharazgi? Venivi vingachitika cha, chifukwa vakuchitika pa umoyu wa munthu weyosi vipambana. Mwakuyeruzgiyapu, wachinyamata yo watamatama cha kweniso we ndi nthazi, wangaja nyengu  yitali wachipharazga kupambana ndi munthu yo ngwakukota pamwenga yo walivi nthazi. Munthu yo ngwambula kuyirwa pamwenga kuto wangaja ndi nyengu yinandi yakuchitiya vinandi mu upharazgi, kuphara munthu yo waphwere banja. Titenere kuwonga Yehova asani te ndi nthazi kweniso asani vinthu pa umoyu widu vititizomereza kuchita vinandi pakumuteŵete! Kweni tikhumbika cha kuyeruzgiya vo isi tifiska kuchita ndi vo anyidu achita. (Aroma 14:10-12) Mumalu mwaki tikhumba kugwiriskiya ntchitu nthazi zidu pakuchiska anyidu.

21. Kumbi ndi nthowa yamampha ukongwa kweniso yakukhumbika niyi yo mungagwiriskiya ntchitu nthazi zinu?

²¹ Yehova ntchakuwoniyapu chamampha ukongwa cha mo tingagwiriskiya ntchitu nthazi zidu mwakwenere. Nge ŵanthu ambula kufikapu tikhumba kumuyezga mwakuchita vosi vo tingafiska. Mwaviyo, tingagwiriskiya ntchitu umampha nthazi zidu asani titumbika ŵanthu wo titiŵawonere. Kusazgapu yapa, tikhumbika kugwira ntchitu yakupharazga yo Yehova wakutipaska ndi umoyu widu wosi, chifukwa ntchitu yeniyi yitaska maumoyu nga ŵanthu. (Aroma 10:13, 14) Kumbukani kuti Yehova wakondwa ukongwa asani titimupasa vosi vo umoyu widu ungafiska kupereka. Tikayika cha kuti mukhumbisiska kuchita vosi vo mungafiska pakuteŵete Chiuta winu wachanju. Palivi so nthowa yinyaki yamampha pamwenga yakukhumbika ukongwa yo tingagwirisiya ntchitu nthazi zidu kuphara yeniyi.