1, 2. (a) Unsang grabe kaayong mga inhustisya ang naagoman ni Jose? (b) Giunsa pagtul-id ni Jehova ang mga inhustisya?

 GRABE kaayong inhustisya kadto. Ang guwapong batan-ong lalaki wala makahimog krimen, apan siya gipriso kay giakusahan nga nanglugos. Pero dili to mao unang niyang naeksperyensiyahang inhustisya. Sa nangaging katuigan, sa edad nga 17, si Jose, giluiban sa iyang mga igsoon, nga hapit makapatay niya. Dayon gibaligya siya ingong ulipon sa usa ka langyawng yuta. Didto, siya wala magpatental sa asawa sa iyang agalon. Ang maong babaye misultig bakak nga sumbong, ug kadto ang hinungdan nga napriso si Jose. Ikasubo, morag walay motabang kaniya.

² Bisan pa niana, nagtan-aw ang Diyos nga ‘nahigugma sa pagkamatarong ug hustisya.’ (Salmo 33:5) Milihok si Jehova aron matul-id ang mga inhustisya, pinaagi sa pagmaniobra sa mga panghitabo mao nga sa kataposan si Jose gipagawas. Labaw pa niana, si Jose nga kanhing binilanggo sa ngadtongadto nabutang sa sinaligan pag-ayo ug dungganon kaayong katungdanan. (Genesis 40:15; 41:41-43; Salmo 105:17, 18) Sa kataposan, napamatud-an nga inosente si Jose, ug iyang gigamit ang taas niyang katungdanan aron luwason ang katawhan ni Jehova.—Genesis 45:5-8.

3. Nganong dili katingad-an nga kitang tanan gustong trataron sa patas nga paagi?

³ Dili ba makapatandog sa atong kasingkasing ang maong asoy? Kinsa kanato ang wala makakitag inhustisya o mabiktima niana? Sa pagkatinuod, kitang tanan nangandoy nga trataron sa patas nga paagi. Kini dili katingad-an, sanglit gihatagan kita ni Jehova ug mga hiyas nga magpabanaag  sa iyang personalidad, ug ang hustisya maoy usa sa iyang pangunang mga hiyas. (Genesis 1:27) Aron mailhan ug maayo si Jehova, angayng masabtan nato ang iyang pagbati sa hustisya. Sa ingong paagi labaw pa natong mapabilhan ang iyang kahibulongang mga paagi ug matukmod nga mas makigsuod kaniya.

4. Unsay sagad nga pagsabot sa mga tawo bahin sa hustisya?

⁴ Sa tawhanong panglantaw, ang hustisya sagad gisabot nga patas nga pagpatuman sa balaod. Ang librong Right and Reason—Ethics in Theory and Practice nag-ingon nga “ang hustisya nalangkit sa balaod, obligasyon, mga katungod, ug mga katungdanan, ug magpahamtang sa mga ganti niini sumala sa kon unsay nahiangay.” Bisan pa niana, ang hustisya ni Jehova wala magpasabot nga gihimo niya na tungod lang kay kana katungdanan o obligasyon.

5, 6. (a) Unsa ang kahulogan sa orihinal nga mga pulong nga gihubad “hustisya”? (b) Unsay ipasabot nga ang Diyos hustisya?

⁵ Ang gidak-on ug kalalom sa hustisya ni Jehova mas masabtan pinaagi sa pagsusi sa orihinal nga mga pulong nga gigamit sa Bibliya. Sa Hebreohanong Kasulatan, tulo ka pangunang mga pulong ang gigamit. Ang pulong nga kasagarang gihubad “hustisya” mahimong hubaron usab nga “matarong.” (Genesis 18:25) Ang laing duha ka pulong kasagarang gihubad “pagkamatarong.” Sa Kristohanon Gregong Kasulatan, ang pulong nga gihubad “pagkamatarong” nagpasabot ingong “hiyas sa pagkamatarong o pagkapatas.” Busa ang pagkamatarong ug hustisya konektado pag-ayo sa usag usa.—Amos 5:24.

⁶ Busa, sa dihang ang Bibliya nag-ingon nga ang Diyos hustisya, kini nagtudlo kanato nga siya nagbuhat kon unsay matarong ug siya dili mapihigon. (Roma 2:11) Sa pagkatinuod, dili katuohan nga siya molihok nga lahi niana.  Ang matinumanong si Elihu miingon: “Ang matuod nga Diyos dili gyod mobuhat ug daotan, ug ang Labing Gamhanan dili gyod mohimog sayop nga binuhatan!” (Job 34:10) Sa pagkatinuod, imposible nga si Jehova mobuhat sa inhustisya. Ngano? Tungod sa duha ka importanteng rason.

7, 8. (a) Nganong si Jehova dili mobuhat ug inhustisya? (b) Unsay magpalihok kang Jehova nga mahimong matarong, o patas, sa iyang mga pakiglabot?

⁷ Una, siya maoy balaan. Sumala sa atong gihisgotan sa Kapitulo 3, si Jehova maoy putli ug matarong hangtod sa hangtod. Busa, siya dili mohimog inhustisya. Tagda kon unsay kahulogan niana. Ang pagkabalaan sa atong langitnong Amahan mohatag kanatog lig-ong katarongan sa pagsalig nga dili gyod siya momaltratar sa iyang mga anak. Masaligon si Jesus niana. Sa kataposang gabii sa iyang kinabuhi sa yuta, siya miampo: “Amahan nga Balaan, palihog bantayi sila [ang mga tinun-an] tungod sa imong ngalan.” (Juan 17:11) “Amahan nga Balaan”—diha sa Kasulatan, ang maong paagi sa pagtawag mapadapat kang Jehova lamang. Haom kini, kay walay tawhanong amahan ang ikatandi Kaniya sa pagkabalaan. Si Jesus may hingpit nga pagtuo nga ang iyang mga tinun-an panalipdan sa Amahan, kinsa maoy bug-os putli ug hinlo ug dili makasala.—Mateo 23:9.

⁸ Ikaduha, ang dili mahakogong gugma maoy kinaiya mismo sa Diyos. Ang maong gugma magpalihok kaniya nga mahimong matarong o patas sa iyang pagpakiglabot sa uban. Apan ang inhustisya diha sa daghang dagway niini—lakip ang diskriminasyon ug pagpihigpihig—kasagarang maoy tungod sa kadalo ug kahakog, ang mga kaatbang sa gugma. Mahitungod sa Diyos sa gugma, ang  Bibliya nagpasalig kanato: “Si Jehova matarong; siya nahigugma sa matarong nga mga buhat.” (Salmo 11:7) Si Jehova nagsulti bahin sa iyang kaugalingon: “Ako, si Jehova, nahigugma sa hustisya.” (Isaias 61:8) Dili ba makapalipay ang pagkahibalo nga ang atong Diyos malipay sa pagbuhat kon unsay matarong o patas?—Jeremias 9:24.

9-11. (a) Unsay koneksiyon sa hustisya ni Jehova ug sa iyang kaluoy? (b) Sa unsang paagi ang hustisya ni Jehova ingon man ang iyang kaluoy klarong makita sa iyang pagpakiglabot sa makasasalang mga tawo?

⁹ Ang hustisya ni Jehova, sama sa ubang bahin sa iyang personalidad, maoy hingpit ug walay bisan unsang nakulang. Sa pagdayeg kang Jehova, si Moises misulat: “Ang Bato, walay ikasaway sa iyang kalihokan, kay ang tanan niyang ginahimo hustisya. Diyos siya nga kasaligan ug walay inhustisya kaniya; matarong ug matul-id siya.” (Deuteronomio 32:3, 4) Si Jehova hingpit nga nagpakitag hustisya. Siya dili konsentidor o sobra ka estrikto.

¹⁰ Konektado kaayo ang hustisya ni Jehova ug ang iyang kaluoy. Ang Salmo 116:5 nag-ingon: “Si Jehova mabination ug matarong [“patas,” The New American Bible]; ang atong Diyos maluluy-on.” Oo, si Jehova patas ug maluluy-on. Ang duha ka hiyas wala magkasumpaki. Ang iyang pagpakitag kaluoy wala magpasabot nga estrikto kaayo siya maong kinahanglan niyang pagaanon ang iyang hustisya. Hinunoa, ang duha ka hiyas kasagarang iyang ipahayag sa samang higayon, bisan diha sa samang buhat. Tagda ang usa ka pananglitan.

¹¹ Ang tanang tawo makasasala ug busa takos sa silot sa sala—ang kamatayon. (Roma 5:12) Apan si Jehova dili malipay sa kamatayon sa mga makasasala. Siya maoy “Diyos nga andam mopasaylo, mabination ug maluluy-on.” (Nehemias 9:17) Bisan pa niana, tungod kay siya balaan, dili  siya mokonsentir sa pagkadili-matarong. Nan, sa unsang paagi makapakita siyag kaluoy ngadto sa makasasalang mga tawo? Ang tubag makita diha sa usa sa labing bililhong mga kamatuoran sa Pulong sa Diyos: Ang kahikayan ni Jehova bahin sa usa ka lukat maoy alang sa kaluwasan sa katawhan. Sa Kapitulo 14 kita dugang makakat-on bahin niana. Kining mahigugmaong kahikayan patas gyod ug nagpakitag dakong kaluoy. Pinaagi niini, si Jehova makapakitag kaluoy sa mahinulsolong mga makasasala samtang nagsunod sa iyang mga sukdanan sa hingpit nga hustisya.—Roma 3:21-26.

12, 13. (a) Nganong ang hustisya ni Jehova makapasuod nato kaniya? (b) Unsay konklusyon ni David bahin sa hustisya ni Jehova, ug sa unsang paagi makapahupay kini kanato?

¹² Ang hustisya ni Jehova dili rason nga mahadlok ta kaniya, kondili maoy dalayegong hiyas nga makapasuod nato kaniya. Ang Bibliya tin-awng naghisgot sa maluluy-ong kinaiyahan sa hustisya o pagkamatarong ni Jehova. Atong susihon ang pipila sa makapatandog nga mga paagi sa pagpakita ni Jehova sa iyang hustisya.

¹³ Ang hingpit nga hustisya ni Jehova magpalihok kaniya nga mounong sa iyang mga alagad. Ang salmistang si David direktang nakapabili sa maong bahin sa hustisya ni Jehova. Gikan sa iyang kasinatian ug sa iyang pagtuon sa mga paagi sa Diyos, unsay konklusyon ni David? Siya miingon: “Si Jehova nahigugma sa hustisya, ug dili niya biyaan ang mga maunongon kaniya. Bantayan niya sila kanunay.” (Salmo 37:28) Makapalipay gayod nga pasalig! Ang atong Diyos dili gayod mobiya sa mga maunongon kaniya. Busa kita makasalig nga padayon siyang makigsuod ug mag-atiman nato. Ang iyang hustisya maoy garantiya niini!—Proverbio 2:7, 8.

14. Sa unsang paagi ang kabalaka ni Jehova alang sa mga kabos dayag diha sa Balaod nga iyang gihatag sa Israel?

 ¹⁴ Kay hustisya ang Diyos, nakita niya ang panginahanglan sa mga kabos. Ang kabalaka ni Jehova alang sa mga kabos maoy dayag diha sa Balaod nga iyang gihatag sa Israel. Pananglitan, ang Balaod may espesyal nga mga kahikayan sa pagseguro nga giatiman ang mga bata nga wala nay ginikanan ug ang mga biyuda. (Deuteronomio 24:17-21) Kay nahibalo kon unsa ka lisod ang kinabuhi alang sa maong mga pamilya, si Jehova mismo nahimong ilang samag amahan nga Maghuhukom ug Tigpanalipod, ang usa nga ‘nagpahamtang ug hustisya para sa batang wala nay amahan ug sa biyuda.’ a (Deuteronomio 10:18; Salmo 68:5) Si Jehova nagpasidaan sa mga Israelinhon nga kon sila mamiktima sa dili makadepensa nga mga babaye ug mga bata, sa walay pakyas iyang dunggon ang pagtuaw sa maong mga tawo. Siya miingon: “Mosilaob ang akong kasuko.” (Exodo 22:22-24) Dili daling masuko si Jehova, pero dihang naay mga tawo nga magdaogdaog sa uban, mapukaw ang iyang matarong nga kasuko, ilabina kon ang mga biktima mao ang mga timawa ug dinaogdaog.—Salmo 103:6.

15, 16. Unsa ang talagsaong ebidensiya sa pagkadili-mapihigon ni Jehova?

¹⁵ Si Jehova nagpasalig usab kanato nga siya “dili magpihigpihig ug dili modawat ug hiphip.” (Deuteronomio 10:17) Lahi sa daghang tawo nga may gahom o impluwensiya, si Jehova dili mahaylo sa materyal nga bahandi o gawasnong panagway. Siya bug-os walay pagpihig o pinalabi.  Pamalandonga ang talagsaong ebidensiya sa pagkadili-mapihigon ni Jehova. Ang kahigayonan nga mahimong matuod niyang mga magsisimba, uban sa paglaom nga mabuhi sa walay kataposan, dili limitado sa pipila ka espesyal nga mga tawo. Hinunoa, “sa matag nasod ang tawo nga may kahadlok kaniya ug mobuhat kon unsay matarong dalawaton kaniya.” (Buhat 10:34, 35) Kining kahibulongang palaaboton abli sa tanan bisan kon unsay ilang kahimtang sa katilingban, kolor sa ilang panit, o nasod nga ilang gipuy-an. Dili ba talagsaon kana nga ebidensiya sa hustisya ni Jehova?

¹⁶ Adunay laing bahin sa hingpit nga hustisya ni Jehova nga angay natong tagdon ug tahoron: ang paagi sa iyang pagpakiglabot niadtong mosupak sa iyang matarong nga mga sukdanan.

17. Nganong ang mga inhustisya karon dili rason nga magduhaduha ta sa hustisya ni Jehova?

¹⁷ Tingali maghunahuna ang uban: ‘Sanglit si Jehova dili man mokonsentir sa pagkadili-matarong, nganong daghan kaayo ang pag-antos ug inhustisya karon?’ Ang maong mga inhustisya dili gayod rason nga magduhaduha ta sa hustisya ni Jehova. Ang daghang inhustisya niining daotang kalibotan maoy resulta sa sala nga napanunod sa mga tawo gikan kang Adan. Sa kalibotan diin ang dili hingpit nga mga tawo tinuyong misupak sa Diyos, daghan kaayo ang inhustisya—apan dili kini magpabilin hangtod sa hangtod.—Deuteronomio 32:5.

18, 19. Unsay nagpakita nga si Jehova dili motugot nga magpabilin hangtod sa hangtod kadtong tinuyong misupak sa iyang matarong nga mga balaod?

¹⁸ Bisan pag si Jehova magpakitag dakong kaluoy niadtong tim-os nga moduol kaniya, dili niya itugot nga magpabilin hangtod sa hangtod ang kahimtang nga magpakaulaw  sa iyang balaang ngalan. (Salmo 74:10, 22, 23) Ang Diyos sa hustisya dili malimbongan; paneguroon niya nga masilotan kadtong tinuyong misupak sa iyang mga balaod. Si Jehova maoy “Diyos nga maluluy-on ug mabination, dili daling masuko ug dagaya sa maunongong gugma ug kamatuoran, . . . apan dili niya pasagdang dili masilotan ang nakasala.” (Exodo 34:6, 7) Nahiuyon sa maong mga pulong, may mga panahon nga kinahanglang hukman ni Jehova kadtong tinuyong naglapas sa iyang matarong nga mga balaod.

¹⁹ Pananglitan, tagda ang mga pagpakiglabot sa Diyos sa karaang Israel. Bisan sa dihang nanimuyo na sa Yutang Saad, ang mga Israelinhon balikbalik nga wala magmatinumanon. Bisan pag ang ilang daotang binuhatan ‘nakapasakit’ kang Jehova, wala dayon niya sila isalikway. (Salmo 78:38-41) Hinunoa, siya maluluy-ong naghatag kanilag kahigayonan aron sila magbag-o sa ilang dalan. Siya mihangyo: “Dili ko malipay sa kamatayon sa daotan, hinuon malipay ko dihang ang daotan mag-usab sa iyang dalan ug magpabiling buhi. Biyai ninyo, biyai ninyo ang inyong daotang mga dalan, kay nganong kinahanglan man mong  mamatay, Oh panimalay ni Israel? “ (Ezequiel 33:11) Kay nag-isip sa kinabuhi ingong bililhon, si Jehova balikbalik nga nagpadala sa iyang mga propeta aron magbag-o ang mga Israelinhon. Apan ang gahig kasingkasing nga katawhan sa katibuk-an wala mamati ug maghinulsol. Sa kataposan, tungod sa iyang balaang ngalan ug sa tanang gibarogan niana, gitugyan sila ni Jehova ngadto sa mga kamot sa ilang mga kaaway.—Nehemias 9:26-30.

20. (a) Unsay gitudlo nato bahin kang Jehova sa iyang mga pakiglabot sa Israel? (b) Nganong haom nga ang leyon gilangkit sa presensiya ug trono sa Diyos?

²⁰ Ang mga pakiglabot ni Jehova sa Israel daghan ug ikatudlo kanato bahin kaniya. Atong nasayran nga makita niya ang pagkadili-matarong ug nga siya maguol pag-ayo sa iyang makita. (Proverbio 15:3) Makapahupay usab ang pagkahibalo nga siya nagtinguha sa pagpakitag kaluoy kon adunay basehanan sa pagbuhat niana. Dugang pa, atong nasayran nga ang iyang hustisya dili gayod himoon nga dinalidali. Kay mapailobon si Jehova, daghang tawo sayop nga mihinapos nga siya dili gayod magpahamtang ug paghukom sa mga daotan. Apan dili kana tinuod, kay ang mga pagpakiglabot sa Diyos sa Israel nagtudlo usab kanato nga adunay kinutoban ang pailob sa Diyos. Paneguroon ni Jehova nga mapahamtang ang hustisya. Lahi sa mga tawo, kinsa mahadlok nga mopahamtang sa hustisya, siya maisogong modepensa kon unsay matarong. Busa ang leyon, ingong simbolo sa hustisya, gilangkit sa presensiya ug trono sa Diyos. b (Ezequiel 1:10; Pinadayag 4:7) Sa ingon makaseguro kita nga iyang tumanon ang iyang saad nga wad-on ang inhustisya gikan niining yutaa. Oo, ang iyang paagi sa paghukom masumaryo niining mga pulonga:  lig-on kon gikinahanglan, maluluy-on kon posible.—2 Pedro 3:9.

21. Sa dihang palandongon nato ang paagi sa pagpasundayag ni Jehova sa hustisya, unsay angay natong hunahunaon bahin kaniya, ug ngano?

²¹ Sa dihang pamalandongon nato kon sa unsang paagi si Jehova nagpakita sa hustisya, dili kita angayng maghunahuna nga siya dili mabination, estriktong maghuhukom nga naghunahuna lamang sa pagpakanaog ug hukom sa mga daotan. Hinuon, angay natong hunahunaon nga siya mahigugmaon apan lig-ong Amahan nga kanunayng magdumala sa iyang mga anak sa labing maayong paagi kon mahimo. Ingong patas o matarong nga Amahan, si Jehova mobarog kon unsay matarong ug sa samang higayon nagpakitag dakong kaluoy ngadto sa iyang yutan-ong mga anak, kinsa nagkinahanglan sa iyang tabang ug kapasayloan.—Salmo 103:10, 13.

22. Kay giniyahan sa iyang hustisya, gipaposible ni Jehova ang unsang kaugmaon alang kanato, ug nganong siya nakiglabot kanato niining paagiha?

²² Mapasalamaton ta nga ang hustisya sa Diyos naglakip ug labaw pa kaayo kay sa pagpakanaog ug hukom sa mga daotan. Kay giniyahan sa iyang hustisya, gipaposible ni Jehova nga kita makabaton ug makapahinam kaayong paglaom—ang hingpit, walay kataposang kinabuhi sa usa ka kalibotan diin ‘molungtad ang pagkamatarong.’ (2 Pedro 3:13) Ang atong Diyos nakiglabot kanato niining paagiha tungod kay ang iyang hustisya nagtinguha sa pagluwas imbes sa paglaglag. Sa pagkatinuod, ang mas maayong pagsabot sa gidak-on sa hustisya ni Jehova makapasuod kanato kaniya! Sa mosunod nga mga kapitulo, atong susihon pag-ayo kon giunsa pagpadayag ni Jehova ang maong dalayegong hiyas.