۱،‏ ۲.‏ الف)‏ در حق یوسف چه بی‌انصافی‌هایی شد؟‏ ب)‏ یَهُوَه چگونه این بی‌انصافی‌ها را جبران کرد؟‏

براستی که کمالِ بی‌انصافی بود!‏ یوسف را بی‌آنکه خلافی مرتکب شده باشد به جرم اقدام به تجاوز،‏ در سیاه‌چال انداخته بودند.‏ در حق او پیش از این نیز بی‌انصافی شده بود.‏ هنگامی که هفده سال داشت،‏ برادرانش به او خیانت کردند و نزدیک بود او را به قتل برسانند.‏ اما او را به بردگی در سرزمین بیگانه فروختند.‏ در آنجا بود که به تقاضاهای غیراخلاقی همسر اربابش جواب رد داد و آن زن که خود را رانده شده احساس کرد به دروغ،‏ یوسف جوان و خوش‌سیما را متهم کرد که قصد تجاوز به او را داشته است.‏ ظاهراً کسی نبود که به داد یوسف برسد.‏

^۲ اما یَهُوَه که «عدالت و انصاف را دوست می‌دارد» شاهد همهٔ این وقایع بود.‏ (‏مزمور ۳۳:‏۵‏)‏ او بی‌انصافی‌هایی را که در حق یوسف شده بود جبران نمود و وقایع را طوری هدایت کرد که یوسف نه تنها از سیاه‌چال رها شود بلکه به اکرام بسیار دست یابد.‏ (‏پیدایش ۴۰:‏۱۵؛‏ ۴۱:‏۴۱-‏۴۳؛‏ مزمور ۱۰۵:‏۱۷،‏ ۱۸‏)‏ در آخر،‏ بی‌گناهی یوسف مشخص شد و او به مقامی بالا دست یافت و از آن برای پیشبرد اهداف الٰهی استفاده کرد.‏—‏پیدایش ۴۵:‏۵-‏۸‏.‏

۳.‏ چرا طبیعی است که بخواهیم با ما منصفانه رفتار شود؟‏

^۳ شرح‌حال یوسف ما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.‏ کدام یک از ماست که شاهد بی‌انصافی و بی‌عدالتی نبوده یا طعم تلخ آن را نچشیده باشد؟‏ همگی ما می‌خواهیم که با ما منصفانه رفتار شود.‏ چنین احساسی طبیعی است زیرا یَهُوَه به ما خصوصیاتی را عطا کرده است که بازتابی از شخصیت خود اوست،‏ و عدالت یکی از مهم‌ترین آن‌هاست.‏ (‏پیدایش ۱:‏۲۷‏)‏ برای شناخت بهتر یَهُوَه باید حس عدالت‌خواهی او را درک کنیم.‏ بدین سان به ارزش کارهای شگرف او بهتر پی می‌بریم و دلمان می‌خواهد به او نزدیک‌تر شویم.‏

۴.‏ اکثر مردم عدالت را چگونه تعریف می‌کنند؟‏

^۴ در نظر اکثر مردم،‏ عدالت یعنی اجرای قانون به نحو منصفانه.‏ محققی در این باره می‌نویسد:‏ «عدالت با قانون،‏ تعهد،‏ حقوق،‏ و وظایف در ارتباط است و رأی نهایی آن بر اساس تساوی و استحقاق صادر می‌گردد.‏» اما عدالت یَهُوَه بر اساس اجرای خشک مقرّرات از روی اجبار یا حس وظیفه‌شناسی نیست.‏

۵،‏ ۶.‏ الف)‏ معنای واژهٔ «عدالت» در زبان‌های اصلی کتاب مقدّس چیست؟‏ ب)‏ مفهوم اینکه خدا عادل است چیست؟‏

^۵ برای درک بهتر ابعاد عدالتِ یَهُوَه می‌توان واژه‌هایی را که در کتاب مقدّس برای آن به کار رفته مطالعه کرد.‏ کلمه‌ای که عدالت ترجمه شده است می‌تواند به معنای راستی نیز باشد.‏ در بخش عهد عتیق به سه واژهٔ اصلی برمی‌خوریم که به صورت «عدالت،‏» «راستی» و «انصاف» ترجمه شده‌اند.‏ در بخش عهد جدید کلمه‌ای را که «عدالت» ترجمه شده است می‌توان به این شکل تعریف کرد:‏ «درست و منصف بودن.‏» پس می‌بینیم که این کلمات در زبان‌های اصلی کتاب مقدّس یعنی عبری و یونانی در واقع هم‌معنی هستند.‏—‏عاموس ۵:‏۲۴‏.‏

^۶ بنابراین هنگامی که کتاب مقدّس می‌گوید خدا عادل است،‏ در واقع به ما می‌گوید که او همیشه منصف و بی‌طرف است و تبعیض قائل نمی‌شود.‏ (‏رومیان ۲:‏۱۱‏)‏ آیا می‌توان از یَهُوَه انتظار دیگری داشت؟‏ اَلِیهُویِ باایمان در این باره اظهار داشت:‏ «چطور ممکن است خدای قادر مطلق،‏ بدی و ظلم بکند؟‏» (‏ایّوب ۳۴:‏۱۰‏،‏ ترجمهٔ تفسیری‏)‏ براستی که غیرممکن است یَهُوَه «ظلم» نماید.‏ به چه دلایلی؟‏ به دو دلیل پراهمیت.‏

۷،‏ ۸.‏ الف)‏ چرا امکان اینکه یَهُوَه با بی‌انصافی رفتار کند،‏ وجود ندارد؟‏ ب)‏ انگیزهٔ یَهُوَه از رفتار منصفانه‌اش چیست؟‏

^۷ نخست آنکه یَهُوَه مقدّس است.‏ همان طور که در فصل ۳ دیدیم او  بی‌نهایت پاک و شریف است.‏ از این رو،‏ اَعمالش هیچ گاه با ظلم و بی‌عدالتی همراه نیست.‏ مقدّس بودن پدر آسمانی‌مان ضامن خوش‌رفتاری او با ما فرزندانش است.‏ عیسی کاملاً به این امر اطمینان دارد.‏ او در شب آخر زندگی‌اش بر روی زمین چنین دعا کرد:‏ «ای پدر قدّوس [شاگردانی] را که به من داده‌ای،‏ به اسم خود نگاه دار.‏» (‏یوحنّا ۱۷:‏۱۱‏)‏ در کتاب مقدّس فقط یَهُوَه «پدر قدّوس» خوانده می‌شود که البته صحیح است زیرا هیچ پدری بر روی زمین به اندازهٔ او مقدّس نیست.‏ عیسی ایمان راسخ داشت که شاگردانش در دست پدر آسمانی‌شان کاملاً محفوظ خواهند بود؛‏ چرا که یَهُوَه کاملاً پاک و منزه است و بکلّی از گناه مبرّا.‏—‏متّیٰ ۲۳:‏۹‏.‏

^۸ دوّم آنکه محبت ایثارگرانه بخش اصلی وجود خداست.‏ چنین محبتی است که او را برمی‌انگیزد تا با مخلوقاتش با انصاف و عدالت رفتار کند.‏ بی‌عدالتی که اَشکال گوناگونی همچون نژادپرستی،‏ تبعیض و غرض‌ورزی دارد،‏ غالباً از طمع و خودخواهی ریشه می‌گیرد که با محبت تناقض کامل دارد.‏ کتاب مقدّس در بارهٔ خدای محبت به ما چنین اطمینان می‌دهد:‏ ‏«خداوند عادل است و عدالت را دوست می‌دارد.‏» (‏مزمور ۱۱:‏۷‏)‏ یَهُوَه در مورد خود می‌گوید:‏ «من که یَهُوَه هستم،‏ عدالت را دوست می‌دارم.‏» (‏اِشَعْیا ۶۱:‏۸‏)‏ آیا مایهٔ دلگرمی نیست که بدانیم خدای ما از انجام عدالت و انصاف مسرور می‌گردد؟‏—‏اِرْمیا ۹:‏۲۴‏.‏

۹-‏۱۱.‏ الف)‏ چه رابطه‌ای بین عدالت یَهُوَه و رحمتش وجود دارد؟‏ ب)‏ چگونه می‌توان عدالت و رحمت یَهُوَه را در طرز رفتارش با گناهکارانِ توبه‌کار مشاهده کرد؟‏

^۹ عدالت یَهُوَه مانند جنبه‌های دیگر شخصیت بی‌نظیرش کامل و بی‌نقص است.‏ موسی در ستایش یَهُوَه نوشته است:‏ «خداوند همچون صخره‌ای است و اَعمالش کامل و عادل،‏ اوست خدای امین و دادگر،‏ از  گناه مبرّا و باانصاف.‏» (‏تثنیه ۳۲:‏۳،‏ ۴‏،‏ تفس‍.‏‏)‏ عدالت یَهُوَه همیشه عاری از افراط و تفریط است.‏ او نسبت به بی‌عدالتی بی‌اعتنا نیست اما در اجرای عدالت نیز از خود سخت‌گیری نشان نمی‌دهد.‏

^۱۰ بین عدالت و رحمت یَهُوَه رابطه‌ای بسیار نزدیک وجود دارد.‏ در مزمور ۱۱۶:‏۵ آمده است:‏ ‏«خداوند رئوف و عادل است و خدای ما رحیم است.‏» آری،‏ یَهُوَه هم عادل است و هم رحیم.‏ این دو خصوصیت تناقضی با یکدیگر ندارند.‏ رحمت او برای کاهش شدت عدالتش نیست،‏ طوری که گویی اگر رحمتش نبود عدالتش سخت و انعطاف‌ناپذیر می‌شد،‏ بلکه رحمت و عدالت را اغلب یکجا و همزمان از خود نشان می‌دهد.‏ مثالی بزنیم.‏

^۱۱ همهٔ ما انسان‌ها گناه را به میراث برده‌ایم و از این رو مستوجب مرگ هستیم.‏ (‏رومیان ۵:‏۱۲‏)‏ اما نابودی گناهکاران برای یَهُوَه کاری خوشایند نیست،‏ زیرا که او «خدایی بخشنده و رحیم و مهربان» است.‏ (‏نَحَمِیا ۹:‏۱۷‏،‏ تفس‍.‏‏)‏ با این همه،‏ چون مقدّس است نمی‌تواند چشم خود را بر روی بی‌عدالتی ببندد.‏ پس چگونه می‌تواند به انسان‌ها که گناه را به میراث برده‌اند رحمت نماید؟‏ پاسخ این پرسش را می‌توان در یکی از پرارزش‌ترین حقایق کلام خدا،‏ یعنی قربانی شدن عیسی برای نجات بشر یافت.‏ در فصل ۱۴ در مورد این هدیهٔ باارزش مطالب بیشتری فرا خواهیم گرفت.‏ یَهُوَه با فرستادن عیسی به روی زمین عدالت و رحمت فوق‌العادهٔ خود را نمایان ساخته است.‏ او با این کار نه تنها عدالت را رعایت کرده بلکه به گناهکارانِ توبه‌کار رحمت نموده است.‏—‏رومیان ۳:‏۲۱-‏۲۶‏.‏

۱۲،‏ ۱۳.‏ الف)‏ چرا عدالت یَهُوَه ما را به سوی او می‌کشاند؟‏ ب)‏ نتیجه‌گیری داود در مورد عدالت یَهُوَه چه بود،‏ و این امر چگونه می‌تواند موجب تسلّی‌خاطر ما شود؟‏

^۱۲ عدالت یَهُوَه خصوصیتی خشک نیست که ما را از او بیزار سازد،‏ بلکه  خصوصیتی دوست‌داشتنی است که ما را به سوی او می‌کشاند.‏ کتاب مقدّس بروشنی نشان می‌دهد که انصاف یا عدالت خدا دلسوزانه است.‏ در زیر به بعضی از شیوه‌های دلگرم‌کننده‌ای که یَهُوَه برای اجرای عدالت به کار می‌گیرد،‏ خواهیم پرداخت.‏

^۱۳ عدالت کامل یَهُوَه سبب می‌شود که به خادمانش وفاداری نشان دهد.‏ داود مزمورنویس خود شخصاً به ارزش این جنبه از عدالت یَهُوَه پی برد.‏ او از روی تجربهٔ شخصی و مطالعهٔ شیوهٔ عمل خدا به این نتیجه رسید که «خداوند انصاف را دوست دارد و عزیزان خود را ترک نمی‌کند،‏ بلکه همیشه از آن‌ها مراقبت می‌نماید.‏» (‏مزمور ۳۷:‏۲۸‏،‏ تفس‍.‏‏)‏ براستی که چه تضمین تسلّی‌بخشی!‏ خدای ما هیچ گاه حتی یک لحظه،‏ کسانی را که به او وفادار بمانند ترک نخواهد کرد.‏ بنابراین می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که همیشه به ما نزدیک است و از ما مراقبت می‌کند.‏ عدالت او ضمانت این امر است!‏—‏امثال ۲:‏۷،‏ ۸‏.‏

۱۴.‏ چطور می‌توان توجه یَهُوَه به محرومان را در شریعتی که به اسرائیلیان داده بود،‏ مشاهده کرد؟‏

^۱۴ عدالت الٰهی بخصوص احتیاجات نیازمندان را در نظر می‌گیرد.‏ توجه یَهُوَه به محرومان در شریعتی که به اسرائیل داد بخوبی مشهود است.‏ برای مثال،‏ در شریعت برای یتیمان و بیوه‌زنان امکانات ویژه‌ای در نظر گرفته شده بود.‏ (‏تثنیه ۲۴:‏۱۷-‏۲۱‏)‏ یَهُوَه که می‌دانست آن‌ها با چه سختی‌هایی روبرو هستند،‏ همچون پدر بالای سرشان بود و از ایشان دادخواهی و محافظت می‌کرد.‏ * (‏تثنیه ۱۰:‏۱۸؛‏ مزمور ۶۸:‏۵‏)‏ او به اسرائیلیان هشدار داده بود که اگر به زنان و کودکان بی‌دفاع ستم کنند،‏ خشمش مشتعل خواهد  شد.‏ (‏خروج ۲۲:‏۲۲-‏۲۴‏)‏ خشم جزء خصوصیات اصلی یَهُوَه نیست.‏ اما اگر کسی عمداً از خود بی‌رحمی نشان دهد،‏ بخصوص در مورد محرومان و درماندگان،‏ غضب یَهُوَه برافروخته می‌شود.‏—‏مزمور ۱۰۳:‏۶‏.‏

۱۵،‏ ۱۶.‏ یک نمونهٔ بارز بی‌غرضی یَهُوَه چیست؟‏

^۱۵ از سوی دیگر یَهُوَه به ما اطمینان می‌دهد که «از هیچ کس جانبداری نمی‌کند و رشوه نمی‌گیرد.‏» (‏تثنیه ۱۰:‏۱۷‏،‏ تفس‍.‏‏)‏ یَهُوَه برخلاف بسیاری از انسان‌های پرقدرت یا بانفوذ،‏ تحت‌تأثیر ثروت یا ظاهر اشخاص قرار نمی‌گیرد.‏ او هیچ گاه تبعیض قائل نمی‌شود.‏ نمونهٔ بارز بی‌غرضی یَهُوَه آن است که به ‹هر کس از هر نژاد و قومی که او را بپرسد و کارهای نیک بکند› فرصت می‌دهد تا پرستندگان حقیقی او شوند و به زندگی جاودانی دست یابند.‏ او این امکان را فقط در اختیار جمعی خاص نگذارده است.‏ (‏اَعمال ۱۰:‏۳۴،‏ ۳۵‏،‏ تفس‍.‏‏)‏ همه می‌توانند از این فرصت فوق‌العاده بهره‌مند شوند حال از هر طبقهٔ اجتماعی،‏ رنگ پوست،‏ یا کشوری که می‌خواهند باشند.‏ براستی که عدالت حقیقی غیر از این نمی‌تواند باشد.‏

^۱۶ عدالت کامل یَهُوَه جنبهٔ دیگری نیز دارد که شایستهٔ احترام و بررسی است،‏ و آن شیوهٔ رفتارش با کسانی است که مقرّرات عادلانهٔ او را زیر پا می‌گذارند.‏

۱۷.‏ توضیح دهید که چرا بی‌عدالتی‌هایی که در دنیای امروز وجود دارد به هیچ وجه عدالت یَهُوَه را زیر سؤال نمی‌برد.‏

^۱۷ برخی ممکن است از خود بپرسند:‏ اگر یَهُوَه بی‌عدالتی را محکوم می‌کند،‏ پس چرا دنیای امروز مملوّ از رنج و عذاب و فساد است؟‏ چنین بی‌عدالتی‌هایی به هیچ وجه عدالت یَهُوَه را زیر سؤال نمی‌برد.‏ بی‌عدالتی‌های بی‌شماری که در این دنیای پلید مشاهده می‌کنیم نتیجهٔ گناهی است که انسان‌ها از آدم به میراث برده‌اند.‏ در دنیایی که انسان‌های  ناکامل غرق زندگی گناه‌آلود خود هستند،‏ طبعاً بی‌عدالتی نیز رواج می‌یابد.‏ اما یَهُوَه بزودی به همهٔ این‌ها پایان خواهد بخشید.‏—‏تثنیه ۳۲:‏۵‏.‏

۱۸،‏ ۱۹.‏ چه موضوعی نشانگر آن است که یَهُوَه به هیچ وجه رفتار کسانی را که عمداً قوانین عادلانه‌اش را زیر پا می‌نهند تا ابد تحمّل نخواهد کرد؟‏

^۱۸ یَهُوَه رحمت فراوانی نسبت به کسانی که با خلوص نیّت به سوی او می‌آیند نشان می‌دهد،‏ اما وضعیتی را که موجب خدشه‌دار شدن نام مقدّسش شده است تا ابد تحمّل نخواهد کرد.‏ (‏مزمور ۷۴:‏۱۰،‏ ۲۲،‏ ۲۳‏)‏ خدای عادل را نمی‌توان استهزا کرد؛‏ او کسانی را که عمداً دست به گناه می‌زنند به سزای اَعمالشان می‌رساند.‏ یَهُوَه ‹خدای رحیم و مهربان،‏ خدای دیرخشم و پراحسان؛‏ خدای امین .‏ .‏ .‏ ولی گناه را هرگز بی‌سزا نمی‌گذارد.‏› (‏خروج ۳۴:‏۶،‏ ۷‏)‏ یَهُوَه مطابق این سخنان،‏ در برخی موارد لازم دیده است کسانی را که به عمد قوانین عادلانه‌اش را زیر پا می‌نهند مجازات کند.‏

^۱۹ برای مثال،‏ طرز رفتار خدا با اسرائیل باستان را در نظر بگیرید.‏ اسرائیلیان حتی پس از استقرار در سرزمین موعود بارها عهدشکنی کردند.‏ با اینکه رفتار فاسدشان موجب رنجش یَهُوَه می‌شد،‏ او آنان را بلافاصله طرد نکرد.‏ (‏مزمور ۷۸:‏۳۸-‏۴۱‏)‏ بلکه با رحمت تمام به آنان فرصت داد تا رفتار خویش را تغییر دهند و به آنان گفت:‏ «من از مردن شخصِ شریر خوشنود نمی‌شوم،‏ بلکه از این خوشنود می‌شوم که شخص شرور از راه‌های بد خود بازگشت کند و زنده بماند.‏» و سپس از آن‌ها درخواست کرد:‏ «ای اسرائیل بازگشت کنید!‏ از راه‌های بد خود بازگشت کنید!‏ چرا بمیرید!‏» (‏حِزْقِیال ۳۳:‏۱۱‏،‏ تفس‍.‏‏)‏ یَهُوَه برای زندگی ارزش بسیار قائل است.‏ از این رو،‏ بارها انبیایی برای اسرائیلیان فرستاد تا بلکه دست از کارهای شریرانه‌شان بردارند.‏ اما اکثر افراد آن قومِ سختدل به سخنان انبیا گوش فرا ندادند و از توبه سر باز زدند.‏ سرانجام،‏ یَهُوَه به خاطر نام مقدّسش و هر آنچه این نام مظهر آن است،‏ آنان را به دست دشمنانشان تسلیم نمود.‏—‏نَحَمِیا ۹:‏۲۶-‏۳۰‏.‏

۲۰.‏ الف)‏ شیوهٔ رفتار یَهُوَه با اسرائیل چه نکاتی را در بارهٔ او به ما می‌آموزد؟‏ ب)‏ چرا شیر سمبل خوبی است برای عدالت یَهُوَه؟‏

 ^۲۰ رفتار یَهُوَه با اسرائیل نکات فراوانی را در بارهٔ او به ما می‌آموزد.‏ به عنوان مثال این نکته که چشمان یَهُوَه ناظر بر همه چیز است از این رو،‏ بی‌عدالتی را نیز می‌بیند و از آنچه می‌بیند سخت متأثر می‌گردد.‏ (‏امثال ۱۵:‏۳‏)‏ نکتهٔ دلگرم‌کنندهٔ دیگر آن است که اگر جای رحمت وجود داشته باشد آن را از کسی دریغ نمی‌دارد و علاوه بر این،‏ عدالتش را هیچ گاه عجولانه به کار نمی‌گیرد.‏ بسیاری از مردم وقتی صبر و تحمّل یَهُوَه را مشاهده می‌کنند به اشتباه گمان می‌کنند که او هیچ گاه شریران را مجازات نخواهد کرد.‏ اما حقیقت امر دقیقاً خلاف این است،‏ زیرا رفتار خدا با اسرائیل به ما می‌آموزد که صبر الٰهی حد و مرزی دارد.‏ یَهُوَه برای اجرای انصاف و عدالت با استواری عمل می‌کند.‏ او بر خلاف انسان‌ها که اغلب از اجرای عدالت شانه خالی می‌کنند،‏ همیشه با شهامت از راستی جانبداری می‌کند.‏ به همین دلیل،‏ در کتاب مقدّس شیر سمبول عدالت دلیرانه است و هنگام اشاره به حضور خدا و تخت سلطنت او،‏ از این حیوان سخن می‌رود.‏ * (‏حِزْقِیال ۱:‏۱۰؛‏ مکاشفه ۴:‏۷‏)‏ از این رو،‏  می‌توان اطمینان داشت که وعده‌اش مبنی بر اینکه بی‌عدالتی را از روی زمین برخواهد چید،‏ تحقق خواهد یافت.‏ آری،‏ شیوهٔ قضاوت یَهُوَه را می‌توان چنین خلاصه کرد:‏ قاطعیت در صورت لزوم،‏ رحمت تا حد ممکن.‏—‏۲پِطْرُس ۳:‏۹‏.‏

۲۱.‏ هنگام تفکّر در مورد عدالتِ یَهُوَه باید او را به چه شکل مجسم کنیم،‏ و چرا؟‏

^۲۱ هنگام تفکّر در مورد عدالتِ یَهُوَه نباید او را به صورت قاضی‌ای بی‌احساس و خشک تصوّر کنیم که فقط منتظر مجازات خلافکاران است.‏ بلکه برعکس باید او را به صورت پدری مهربان اما مصمم،‏ مجسم کنیم که همیشه با فرزندانش به بهترین نحو ممکن رفتار می‌کند.‏ یَهُوَه پدری باانصاف و عادل است؛‏ به همین خاطر قاطعیتی که در اجرای عدالت در مورد فرزندانش بر روی زمین اِعمال می‌کند با همدردی و دلسوزی همراه است زیرا می‌داند که آنان به کمک و بخشایش او نیازمندند.‏—‏مزمور ۱۰۳:‏۱۰،‏ ۱۳‏.‏

۲۲.‏ یَهُوَه به دلیل انصافش،‏ ما را از چه امیدی برخوردار ساخته است،‏ و چرا با ما به این شکل رفتار می‌کند؟‏

^۲۲ براستی چقدر سپاسگزاریم که عدالت الٰهی فقط به مجازات خلافکاران محدود نمی‌شود!‏ یَهُوَه مطابق انصافش به ما امکان داده است تا امید شگرف زندگی کامل و بی‌پایان در دنیایی را که در آن «فقط عدالت و راستی حکمفرما خواهد بود،‏» پیش رو داشته باشیم.‏ (‏۲پِطْرُس ۳:‏۱۳‏،‏ تفس‍.‏‏)‏ دلیل آنکه خدایمان با ما به این شکل رفتار می‌کند آن است که عدالتش را عمدتاً برای نجات به کار می‌گیرد نه برای محکوم کردن.‏ حقیقتاً می‌توان گفت که درک ابعاد عدالت یَهُوَه ما را به او نزدیک‌تر می‌سازد!‏ در فصل‌های بعد،‏ به این موضوع خواهیم پرداخت که یَهُوَه چگونه این خصوصیت ارزشمند را به کار می‌گیرد.‏