1, 2. (a) Numimọ whẹdida mawadodo sinsinyẹn tọn tẹwẹ Josẹfu tindo? (b) Nawẹ Jehovah vọ́ whẹdida mawadodo lọ lẹ jlado gbọn?

 VISUNNU jọja lọ ma waylando depope, ṣogan e mọ ede to gànpamẹ, na e yin owhẹ̀ agọ̀ sadokọna dọ e jlo na yí huhlọn do zanhẹmẹ wutu. Whẹdida mawadodo de wẹ enẹ yin na taun tọn. Ṣigba e mayin whla tintan die bọ e jiya whẹdida mawadodo tọn gba. To owhe susu die, to whenue e tindo owhe 17, jọja sunnu ehe, yèdọ Josẹfu ko yin sisà gbọn nọvisunnu etọn titi, he ko dibla hù i lẹ dali. E ko yin sisà do kanlinmọgbenu hlan otò dindẹn de mẹ. To finẹ e gbẹ́ nado kẹalọyi obiọ asi ogán etọn tọn. Yọnnu lọ gbọn wangbẹnamẹ dali wleawuna whẹsadokọnamẹ agọ̀ de, bọ enẹ wẹ zọ́n bọ e yin zizedo gànpamẹ. E blawu dọ, e taidi dọ mẹdepope ma tin nado yiavunlọ na Josẹfu.

² Ṣigba, Jiwheyẹwhe he “yiwanna nugbo po whẹdida [dodo] po” to mimọ. (Psalm 33:5) Jehovah yinuwa nado vọ́ whẹdida mawadodo lọ lẹ jlado, bo deanana nujijọ lẹ bọ Josẹfu yin tuntundote to godo mẹ. Humọ, Josẹfu—dawe he ko yin zizedlan ‘gànpamẹ’ dai lọ—yin zizedo otẹn azọngban daho tọn po gbégbigbò he yiaga po tọn mẹ to godo mẹ. (Gẹnẹsisi 40:15; 41:41-43; Psalm 105:17, 18) To agọgbọnẹnmẹ, Josẹfu yin whẹsuna, bọ e yí otẹn aṣẹpipa he yiaga etọn zan nado hẹn lẹndai Jiwheyẹwhe tọn di.—Gẹnẹsisi 45:5-8.

3. Naegbọn e ma do yin nupaṣamẹ de dọ mímẹpo wẹ nọ jlo nado yin nuyiwahẹ to aliho jijlọ de mẹ?

³ Nujijọ mọnkọtọn nọ blawu na mí, kavi e mayin mọwẹ? Mẹnu to mí mẹ wẹ ma ko mọ kavi jiya whẹdida mawadodo tọn pọ́n? Mọwẹ, mímẹpo wẹ nọ jlo nado yin nuyiwahẹ to aliho he sọgbe, bo jlọ de mẹ. Ehe mayin nupaṣamẹ de gba, na Jehovah na mí jẹhẹnu he sọgbe hẹ etọn titi lẹ, podọ whẹdida dodo yin dopo to jẹhẹnu tangan etọn lẹ mẹ. (Gẹnẹsisi 1:27) Nado yọ́n Jehovah ganji, mí dona mọnukunnujẹ lehe  e nọ yí whẹdida dodo zan do mẹ. Gbọnmọ dali mí sọgan wá mọnukunnujẹ aliho jiawu etọn lẹ mẹ dogọ bo na yin whinwhàn nado dọnsẹpọ ẹ.

4. Sọn pọndohlan gbẹtọvi tọn mẹ, nawẹ whẹdida dodo nọ yin nukunnumọjẹemẹ gbọn?

⁴ Sọn pọndohlan gbẹtọvi tọn mẹ, whẹdida dodo nọ saba yin nukunnumọjẹemẹ taidi yizan osẹ́n lẹ tọn to aliho dagbe mẹ poun. Owe lọ Droit et raison — une éthique théorique et pratique (Glẹnsigbe) dọ dọ “whẹdida dodo tindo kanṣiṣa hẹ osẹ́n, nubiọtomẹsi, jlọjẹ, po azọngban lẹ po, bo nọ basi nudide whẹdida tọn etọn matin mẹnukuntahopọn kavi sọgbe hẹ nuṣiwa lọ.” Ṣigba, whẹdida dodo Jehovah tọn bẹ nususu hẹn hú nunọwhinnusẹ́n lẹ hihodo taidi azọngban kavi nubiọtomẹsi de poun.

5, 6. (a) Etẹwẹ yin zẹẹmẹ hogbe dowhenu lọ lẹ tọn heyin lilẹdogbedevomẹ taidi “whẹdida dodo”? (b) Etẹwẹ e zẹẹmẹdo dọ Jiwheyẹwhe yin omẹ jijlọ?

⁵ Gbigblo po sisosiso whẹdida dodo Jehovah tọn po sọgan yin nukunnumọjẹemẹ ganji gbọn dogbapọnna hogbe dowhenu tọn he yin yiyizan to Biblu mẹ lẹ dali. To Owe-wiwe Heblu tọn mẹ, hogbe titengbe atọ̀n wẹ yin yiyizan. Hogbe lọ he nọ saba yin lilẹdogbedevomẹ taidi “whẹdida dodo” sọgan sọ yin lilẹdogbedevomẹ taidi “whẹdida jijlọ.” (Gẹnẹsisi 18:25) Hogbe awe he pò lẹ nọ saba yin lilẹdogbedevomẹ taidi “dodowiwa.” To Owe-wiwe Klistiani Glẹki tọn mẹ, hogbe heyin lilẹdogbedevomẹ taidi “dodowiwa” nọ yin zẹẹmẹ-basina taidi “nude heyin nugbo kavi jijlọ.” Na taun tọn, vogbingbọn kaka de ma tin to dodowiwa po whẹdida dodo po ṣẹnṣẹn gba.—Amọsi 5:24.

⁶ Enẹwutu, to whenuena Biblu dọ dọ Jiwheyẹwhe yin omẹ jijlọ de, nuhe dọ e te wẹ yindọ e nọ wà nuhe sọgbe bo yin nugbo podọ e nọ wàmọ to whepoponu, matin mẹnukuntahihopọn. (Lomunu lẹ 2:11) Na nugbo tọn, mí ma sọgan yise dọ e na yinuwa jẹagọ gba. Elihu nugbonọ lọ dọmọ: ‘Ni  tin dẹn do Jiwheyẹwhe, na ewọ na do yinuwa po kanyinylan po; podọ sọn Ganhunupo dè, na ewọ na do yinuwa po mawadodo po!’ (Job 34:10) Na nugbo tọn, e ma yọnbasi na Jehovah nado “yinuwa po mawadodo po” gba. Etẹwutu? Na whẹwhinwhẹ́n titengbe awe wutu.

7, 8. (a) Naegbọn Jehovah ma sọgan yinuwa po mawadodo po? (b) Etẹwẹ nọ whàn Jehovah nado wà dodo kavi onú jijlọ to nuyiwa etọn lẹ mẹ?

⁷ Tintan, ewọ yin wiwe. Dile mí doayi e go to Weta 3tọ mẹ do, Jehovah yin wiwe-ṣeke po dodonọ mlẹnmlẹn po. Enẹwutu, e ma sọgan yinuwa to aliho mawadodo tọn mẹ gba. Lẹnnupọndo nuhe enẹ zẹẹmẹdo ji. Wiwe-yinyin Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn tọn na mí whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado deji dọ e ma sọgan yinuwahẹ ovi etọn lẹ to aliho agọ̀ mẹ pọ́n gbede. Jesu tindo jide mọnkọtọn. To ozán he gbọngodo etọn to aigba ji lọ mẹ, e hodẹ̀ dọmọ: “Otọ́ Wiwe, whlá yé [devi] he hiẹ na mi lẹ to oyín dewe tọn mẹ.” (Johanu 17:11) To Owe-wiwe mẹ, hogbe lọ “Otọ́ Wiwe” nọ yin yiyizan na Jehovah kẹdẹ. Ehe sọgbe, na otọ́ gbẹtọvi tọn depope ma sọgan sọzẹn hẹ Ewọ to wiwe-yinyin mẹ gba. Jesu tindo yise mlẹnmlẹn dọ devi emitọn lẹ na yin hihọ́-basina to alọ Otọ́ lọ tọn mẹ, mẹhe yin wiwe-ṣeke, madodiho bo ma tindo ylando depope.—Matiu 23:9.

⁸ Awetọ, owanyi matin ṣejannabi wẹ yin jẹhẹnu tangan Jiwheyẹwhe tọn. Owanyi mọnkọtọn wẹ nọ whàn ẹn nado wà dodo, kavi onú jijlọ to nuyiwa etọn hẹ mẹdevo lẹ mẹ. Ṣigba adà voovo whẹdida mawadodo tọn lẹ—he bẹ akọ̀ ṣinṣinyan, kinklan, po mẹnukuntahihopọn po hẹn—nọ saba yin hinhẹnwa gbọn nukunkẹn po ṣejannabi he yin adà awetọ owanyi tọn po dali. Biblu na mí jidide gando Jiwheyẹwhe owanyinọ go dọmọ: “OKLUNỌ [yin] dodonọ, e yiwanna dodo.” (Psalm 11:7) Jehovah dọ gando edetiti go dọmọ: “Yẹn OKLUNỌ yiwanna whẹdida [dodo].” (Isaia 61:8) Be e mayin homẹmiọnnamẹnu de wẹ e yin nado yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe  mítọn nọ hùnhomẹ to nuhe sọgbe, kavi bo yin jijlọ wiwà mẹ ya?—Jẹlemia 9:24.

9-11. (a) Kanṣiṣa tẹwẹ tin to whẹdida dodo Jehovah tọn po lẹblanu etọn po ṣẹnṣẹn? (b) Nawẹ whẹdida dodo Jehovah tọn po lẹblanu etọn po sọawuhia to aliho he mẹ e nọ yinuwahẹ gbẹtọvi ylandonọ lẹ te mẹ?

⁹ Whẹdida dodo Jehovah tọn yin pipé mlẹnmlẹn, dile jẹhẹnu etọn devo lẹ te do. To Jehovah pipà mẹ, Mose wlan dọmọ: “Osé lọ pipé wẹ azọ́n etọn na whẹdida [dodo] wẹ ali etọn lẹpo: Jiwheyẹwhe nugbowa tọn de, podọ, matin kunnuhu.” (Deutelonomi 32:3, 4) Dohia whẹdida dodo Jehovah tọn lẹpo wẹ ma nọ tindo mọdọ—e ma nọ joalọdokọjinamẹ, kavi sinyẹn zẹjlẹgo pọ́n gbede.

¹⁰ Kanṣiṣa pẹkipẹki de tin to whẹdida dodo Jehovah tọn po lẹblanu etọn po ṣẹnṣẹn. Psalm 116:5 dọmọ: “Dagbenọ wẹ OKLUNỌ, dodonọ [“omẹ jijlọ,” The New American Bible] sọ wẹ; nugbo, lẹblanunọ wẹ Jiwheyẹwhe mítọn.” Mọwẹ, Jehovah yin omẹ jijlọ po lẹblanunọ po. Jẹhẹnu awe lọ lẹ ma jẹagọdo yedelẹ gba. Lẹblanu didohia etọn ma yin kọgbigbẹ́ whẹdida dodo etọn go, taidi dọ whẹdida dodo etọn na sinyẹn hugan gba. Kakatimọ, e nọ saba do jẹhẹnu awe lọ lẹ hia to ojlẹ dopolọ mẹ, yèdọ to aliho dopolọ mẹ. Apajlẹ dopo die.

¹¹ Gbẹtọvi lẹpo wẹ dugu ylando tọn bo gbọnmọ dali jẹna yasanamẹ ylando tọn—enẹwẹ okú. (Lomunu lẹ 5:12) Ṣigba Jehovah ma nọ mọ homẹhunhun depope to okú ylandonọ lẹ tọn mẹ gba. “Jiwheyẹwhe awuwlenọ de wẹ [ewọ] nado jona, dagbenọ bosọ gọ́ na awuvẹmẹ.” (Nẹhemia 9:17) Etomọṣo, na e yin wiwe wutu, e ma sọgan yí nukun pẹvi do pọ́n mawadodo. To whelọnu lo, nawẹ e na do lẹblanu hia gbẹtọvi he ko dugu ylando tọn lẹ gbọn? Gblọndo lọ yin mimọ to dopo to nugbo họakuẹ hugan he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ mẹ: enẹ wẹ, tito ofligọ tọn he Jehovah basi na whlẹngán gbẹtọvi lẹ tọn. Mí na plọn nususu dogọ gando tito owanyinọ ehe go to Weta 14tọ mẹ. E sọgbe mlẹnmlẹn bosọ gọ́ na lẹblanu taun to whepoponu. Gbọn enẹ gblamẹ,  Jehovah sọgan do lẹblanu hia ylandonọ he lẹnvọjọ lẹ matin kọgbigbẹ́ nujinọtedo whẹdida dodo pipé etọn tọn lẹ go.—Lomunu lẹ 3:21-26.

12, 13. (a) Naegbọn whẹdida dodo Jehovah tọn nọ dọ̀n mí sẹpọ ẹ? (b) Tadona tẹ kọ̀n wẹ Davidi wá gando whẹdida dodo Jehovah tọn go, podọ nawẹ ehe sọgan miọnhomẹna mí gbọn?

¹² Whẹdida dodo Jehovah tọn ma yin jẹhẹnu mẹhẹngbọjọ tọn he nọ dobuna mí gba, ṣigba yin jẹhẹnu dagbe de he nọ dọ̀n mí sẹpọ ẹ. Biblu basi zẹẹmẹ hezeheze gando aliho awuvẹmẹ tọn he mẹ Jehovah nọ yí whẹdida dodo, kavi dodowiwa zan te go. Mì gbọ mí ni gbadopọnna aliho awuvivinamẹ tọn delẹ he mẹ Jehovah nọ yí whẹdida dodo etọn zan te.

¹³ Whẹdida dodo jiawu Jehovah tọn nọ whàn ẹn nado do nugbonọ-yinyin hia devizọnwatọ etọn lẹ. Psalm-kàntọ Davidi tindo numimọ whẹdida dodo Jehovah tọn ehe tlọlọ. Sọn numimọ edetiti po aliho Jiwheyẹwhe tọn pinplọn etọn po mẹ, tadona tẹ kọ̀n wẹ Davidi wá? E dọmọ: “OKLUNỌ yiwanna whẹdida [dodo], bo ma sọ nọ gbẹ́ mẹwiwe etọn lẹ dai; yè na nọ yí yé whlá kakadoi.” (Psalm 37:28) Jidenamẹ he miọnhomẹnamẹ nankọ die! Jiwheyẹwhe mítọn ma na gbẹ́ mẹhe yin nugbonọ hlan ẹn lẹ dai pọ́n gbede. Enẹwutu, mí sọgan dejido kanṣiṣa etọn po nukunpedomẹgo owanyinọ etọn po go. Whẹdida dodo etọn na jide ehe tọn!—Howhinwhẹn lẹ 2:7, 8.

14. Nawẹ mẹtọnhopọn Jehovah tọn na wamọnọ lẹ sọawuhia to Osẹ́n he e na Islaeli mẹ gbọn?

¹⁴ Whẹdida dodo Jiwheyẹwhe tọn nọ na ayidonugo hlan nuhudo mẹhe to yaji lẹ tọn. Mẹtọnhopọn Jehovah tọn na wamọnọ lẹ sọawuhia to Osẹ́n he e na Islaeli mẹ. Di apajlẹ, Osẹ́n lọ wleawuna tito vonọtaun de nado hẹn ẹn diun dọ yè penukundo tọṣiọvi lẹ po asuṣiọsi lẹ po go. (Deutelonomi 24:17-21) Na Jehovah yọ́n lehe gbẹninọ sọgan vẹawuna whẹndo mọnkọtọn lẹ do sọ wutu. Ewọ lọsu lẹzun otọ́ Whẹdatọ po  Hihọ́tọ yetọn po, mẹhe “nọ hẹn whẹdida tọṣiọvi po asuṣiọsi po tọn ṣẹ.” (Deutelonomi 10:18; Psalm 68:5) Jehovah na avase Islaelivi lẹ dọ eyin yé sayana yọnnu po ovi mọnkọtọn lẹ po, emi na sè awhá yetọn dandan. E dọmọ: “Homẹgble ṣie na [jizò].” (Eksọdusi 22:22-24) Dile etlẹ yindọ homẹgble ma yin dopo to jẹhẹnu tangan Jehovah tọn lẹ mẹ do sọ, walọ whẹdida mawadodo sọn ojlo mẹ wá tọn nọ hẹn ẹn gblehomẹ to dodo-liho, titengbe eyin wamọnọ lẹ po mẹhe ma tindo alọgọtọ lẹ po wẹ jiya mawadodo lọ tọn.—Psalm 103:6.

15, 16. Etẹwẹ yin kunnudenu ayidego tọn nugbo lọ gando mẹnukuntamahopọn Jehovah tọn go?

¹⁵ Jehovah na mí jide dọ emi “ma nọ hò gbẹtọ lẹ [nukunta] pọ́n, mọ ma nọ yí núbla gba.” (Deutelonomi 10:17) To vogbingbọn mẹ na gbẹtọvi he tindo huhlọn kavi aṣẹpipa lẹ, Jehovah ma nọ yin nuyiwadeji gbọn adọkunnu lẹ kavi awusọhia agbasa tọn dali gba. E ma nọ yin nuyiwadeji gbọn nuvẹun kavi mẹnukuntahihopọn dali gba. Gbadopọnna kunnudenu ayidego tọn de gando mẹnukuntamahopọn Jehovah tọn go. Dotẹnmẹ hundote lọ nado lẹzun sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ etọn lẹ, bo mọ ogbẹ̀ madopodo yí, ma yin nina omẹ nukundeji vude poun gba. Kakatimọ, “to akọta lẹpo mẹ, mẹhe dibusi i, bo wazọ́n dodo, wẹ yè kẹalọyi to e dè.” (Owalọ lẹ 10:34, 35) Nukundido jiawu ehe yin hùnhùn do nùvo na mẹlẹpo mahopọnna ninọmẹ yetọn, sinmẹ agbasa yetọn tọn, kavi otò he mẹ yé nọ nọ̀. Be enẹ ma yin whẹdida dodo he yiaga hugan ya?

¹⁶ Adà whẹdida dodo jiawu Jehovah tọn devo de sọ tin he e jẹ dọ mí ni gbadopọnna bo na sisi: enẹ wẹ, aliho he mẹ e nọ yinuwahẹ ylandonọ he gbà nujinọtedo dodo tọn etọn lẹ te.

17. Basi zẹẹmẹ nuhewutu mawadodo he tin to aihọn ehe mẹ lẹ ma sọgan hẹn whẹdida dodo Jehovah tọn tindo mọdọ to aliho depope mẹ.

¹⁷ E sọgan paṣa mẹdelẹ dọ: ‘To whenuena e yindọ Jehovah ma nọ yí nukun pẹvi do pọ́n mawadodo, etẹwẹ dogbọn yajiji he mawadodo po walọ gblezọn he gbayipe to aihọn mẹ  to egbehe lẹ po to hinhẹnwa dali?’ Mawadodo mọnkọtọn lẹ ma hẹn whẹdida dodo Jehovah tọn tindo mọdọ to aliho depope mẹ gba. Ylando he gbẹtọvi lẹ ko dugu etọn sọn Adam dè wẹ hẹn whẹdida mawadodo tọn susu he tin to aihọn ylankan ehe mẹ lẹ wá. To aihọn lọ mẹ fie gbẹtọvi mapenọ lẹ ko de aliho ylando tọn yetọn lẹ te, whẹdida mawadodo gbayipe—ṣigba e ma na dẹn-to-aimẹ gba.—Deutelonomi 32:5.

18, 19. Etẹwẹ dohia dọ Jehovah ma na jo dotẹnmẹ do na mẹhe nọ gbà osẹ́n dodo tọn etọn sọn ojlo mẹ wá lẹ kakadoi?

¹⁸ Dile Jehovah tlẹ nọ do lẹblanu daho hia mẹhe dọnsẹpọ ẹ nugbonugbo lẹ, e ma na yí nukun pẹvi do pọ́n ninọmẹ de he nọ hẹn vlẹko wá oyín wiwe etọn ji pọ́n gbede. (Psalm 74:10, 22, 23) Jiwheyẹwhe whẹdida dodo tọn ma yin mẹhe yè sọgan vlẹ de gba; e ma na whlá mẹhe nọ waylando sọn ojlo mẹ wá lẹ sọn yasanamẹ he jẹna yé lẹ mẹ gba. Jehovah yin “Jiwheyẹwhe he gọ́ na akọ́ndonanu podọ dagbewanyinọ, awuwhletọ nado sadi, podọ susunọ to lẹblanu po nugbo po mẹ; . . . he ma na dike whẹgbledonọ to alọ depope mẹ ni yì ma jiya.” (Eksọdusi 34:6, 7) To gbesisọmẹ hẹ hogbe ehelẹ, Jehovah ko mọdọ eyin dandannu to whedelẹnu nado hẹn whẹdida ṣẹ do mẹhe gbà osẹ́n dodo tọn etọn sọn ojlo mẹ wá lẹ ji.

¹⁹ Di apajlẹ, lẹnnupọndo lehe Jiwheyẹwhe yinuwahẹ Islaeli hohowhenu tọn do ji. To whenue yé tlẹ jẹ Aigba Pagbe tọn lọ ji, Islaelivi lẹ jai biọ nugbonọ-mayin mẹ pludopludo. Dile etlẹ yindọ aliho gblezọn yetọn lẹ “hẹn homẹgble” Jehovah, e ma gbẹ́ yé dai to afọdopolọji gba. (Psalm 78:38-41) Kakatimọ, e gbọn lẹblanu dali hùn dotẹnmẹ lẹ dote na yé nado diọ. E dotuhomẹna yé dọmọ: “Yẹn ma tindo homẹhun de to okú mẹylankan tọn mẹ gba; adavo dọ mẹylankan lọ ni lẹ́ sọn aliho etọn mẹ bo nọgbẹ̀: mì lẹ́, mì lẹ́ sọn aliho ylankan mìtọn lẹ mẹ; na etẹwutu wẹ mì na kú, mì owhé Islaeli tọn emi?” (Ezekiẹli 33:11) Na Jehovah nọ pọ́n ogbẹ̀ hlan di nuhọakuẹ de wutu, e do yẹwhegán etọn lẹ hlan pludopludo na  Islaelivi lẹ nido sọgan lẹ́ sọn aliho ylankan yetọn lẹ ji. Ṣigba gbẹtọ tasinyẹntọ lọ lẹ gbẹ́ mlẹnmlẹn nado dotoai bo lẹnvọjọ. To godo mẹ, na oyín wiwe etọn po nuhe e nọtena lẹpo po wutu, Jehovah jo yé do alọ kẹntọ yetọn lẹ tọn mẹ.—Nẹhemia 9:26-30.

20. (a) Etẹlẹ wẹ aliho he mẹ Jehovah yinuwahẹ Islaeli te plọn mí dogbọn ewọ dali? (b) Naegbọn kinnikinni do yin yẹhiadonu he sọgbe de na whẹdida dodo Jehovah tọn?

²⁰ Aliho he mẹ Jehovah yinuwahẹ Islaeli te plọn nususu mí dogbọn ewọ dali. Mí plọn dọ nukun etọn he nọ mọ onú lẹpo doayi mawadodo lẹ go podọ nuhe e mọ lẹ hẹn homẹgble e taun. (Howhinwhẹn lẹ 15:3) E sọ yin jidenamẹnu de nado yọnẹn dọ e nọ dín dotẹnmẹ lẹ nado do lẹblanu hia eyin dodonu de tin nado wàmọ. To yidogọmẹ, mí plọn dọ whẹdida dodo etọn ma nọ nọ plaplaji gba. Na homẹfa po linsinsinyẹn Jehovah tọn po wutu, mẹsusu wá tadona agọ̀ kọ̀n dọ ewọ ma na hẹn whẹdida ṣẹ do mẹylankan lẹ ji gbede gba. Ṣigba lalo pete wẹ enẹ yin, na aliho he mẹ Jehovah yinuwahẹ Islaeli te sọ plọn mí dọ homẹfa Jiwheyẹwhe tọn tindo dogbó. Jehovah yin nujikudonọ na dodowiwa. To vogbingbọnmẹ na gbẹtọvi he nọ saba dọ̀n yonu do godo sọn whẹdida dodo bibasi mẹ lẹ, adọgbigbo ma nọ whèdo ewọ nado wà nuhe jlọ pọ́n gbede. Abajọ, bọ adọgbigbo kinnikinni  tọn he yin yẹhiadonu whẹdida dodo tọn yin kinkọndopọ hẹ tintin-to-finẹ Jiwheyẹwhe tọn po ofìn etọn po. a (Ezekiẹli 1:10; Osọhia 4:7) Enẹwutu, mí sọgan deji dọ e na hẹn opagbe etọn nado sukúndona whẹdida mawadodo sọn aigba ehe ji di. Mọwẹ, aliho he mẹ e nọ dawhẹ te sọgan yin zẹẹmẹ-basina dole: nujikudonọ to fie e yin dandan te, podọ lẹblanu didohia to fie e yọnbasi te.—2 Pita 3:9.

21. Eyin mí lẹnayihamẹpọn do lehe Jehovah nọ yí whẹdida dodo zan do ji, nawẹ mí dona pọ́n ẹn hlan gbọn, podọ etẹwutu?

²¹ To whenuena mí lẹnnupọndo lehe Jehovah nọ yí whẹdida dodo zan do ji, mí ma dona pọ́n ẹn hlan di whẹdatọ kanylantọ, hẹngogonọ he yanwle etọn lẹpo wẹ yin nado dawhẹna ylanwatọ lẹ poun gba. Kakatimọ, mí dona nọ pọ́n ẹn hlan di Otọ́ owanyinọ ṣigba nujikudonọ de he nọ yinuwahẹ ovi etọn lẹ to aliho he yọnhugan mẹ to whepoponu. Taidi Otọ́ nugbonọ, kavi dodonọ de, Jehovah nọ yin jlẹkajinọ to nuhe yin jijlọ mẹ, podọ e nọ do awuvẹmẹ hia ovi aigba ji tọn etọn lẹ, he tindo nuhudo alọgọ po jona po tọn. —Ps. 103:10, 13.

22. Na Jehovah yin anadena gbọn whẹdida dodo etọn dali wutu, nukundido tẹwẹ e hẹn yọnbasi na mí nado tindo, podọ naegbọn e do yinuwahẹ mí to aliho ehe mẹ?

²² Lehe mí dona gọ́ na pẹdido do sọ dọ whẹdida dodo Jiwheyẹwhe tọn bẹ nususu hẹn hú whẹdidana ylanwatọ lẹ poun! Na Jehovah yin anadena gbọn whẹdida dodo etọn dali wutu, e ko hẹn ẹn yọnbasi na mí nado tindo nukundido ayajẹ tọn nugbo de—yèdọ, ogbẹ̀ mavọmavọ pipé de to aihọn de mẹ fie “dodo nọ nọ̀.” (2 Pita 3:13) Jiwheyẹwhe mítọn nọ yinuwahẹ mí to aliho ehe mẹ na whẹdida dodo etọn nọ whàn ẹn nado dín aliho lẹ nado whlẹnmẹ kakati nado vàmẹ sudo. Na nugbo tọn, nukunnumọjẹnumẹ dagbe gando lehe whẹdida dodo Jehovah tọn gbloada do go nọ hẹn mí dọnsẹpọ ẹ! To weta he bọdego lẹ mẹ, mí na gbadopọnna lehe Jehovah nọ yí jẹhẹnu yiaga ehe zan gbọn.