GĨCUNJĨ GĨA 11
“Njĩra Ciake Ciothe nĩ cia Kĩhooto”
1, 2. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ matarĩ ma kĩhooto Jusufu eekirũo? (b) Jehova aarũngire maũndũ macio atĩa?
JUSUFU eekĩtwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto o na hanini. Mwanake ũcio ndeekĩte ũndũ mũũru, no akĩigĩrĩrũo atĩ nĩ aageretie kũnyita mũtumia wene kĩa hinya, na kwoguo agĩikio njera. No rĩu tirĩo rĩarĩ riita rĩake rĩa mbere gwĩkwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto. Mĩaka mĩingĩ mbere ĩyo arĩ na mĩaka 17, ariũ a ithe nĩ maamũkunyanĩire, na makĩgeria kũmũũraga. Magĩcoka makĩmwendia bũrũri-inĩ ũngĩ agatuĩke ngombo. Arĩ kũu, mũtumia wa mwathi wake nĩ eendaga makome nake no akĩrega. Kwoguo mũtumia ũcio akĩmũigĩrĩra atĩ nĩ eendaga kũmũnyita kĩa hinya, na nĩkĩo gĩatũmire aikio njera. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, kuoonekaga ta gũtaarĩ na mũndũ wa gũtetera Jusufu.
2 No Ngai, ũrĩa ‘wendete ũthingu na kĩhooto,’ nĩ oonaga. (Thaburi 33:5) Jehova akĩoya ikinya nĩguo arũnge ũndũ ũcio ũtaarĩ wa kĩhooto, agĩtũma Jusufu ohorũo. Makĩria ma ũguo, Jusufu ũcio waikĩtio njera, akĩheo ũnene na gĩtĩo kĩnene. (Kĩambĩrĩria 40:15; 41:41-43; Thaburi 105:17, 18) Mũthia-inĩ, nĩ kwamenyekire atĩ gũtirĩ ũndũ mũũru Jusufu eekĩte, na akĩhũthĩra ũnene ũcio kũhingia muoroto wa Ngai.—Kĩambĩrĩria 45:5-8.
Jusufu aaikirio njera hatarĩ kĩhooto
3. Nĩkĩ ti ũndũ wa kũgegania atĩ ithuothe nĩ twendete gwĩkwo maũndũ ma kĩhooto?
3 Na githĩ ũndũ ta ũcio ndũtũhutagia ngoro mũno! Nũũ gatagatĩ-inĩ gaitũ ũtarĩ wekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto kana akona mũndũ ũngĩ agĩkwo ũndũ ta ũcio? Hatarĩ nganja, ithuothe nĩ twĩriragĩria gwĩkwo maũndũ ma kĩhooto. Na ũcio ti ũndũ wa kũgegania tondũ Jehova aatũheire ngumo ta ciake, na kĩhooto nĩ ngumo ĩmwe yake nene. (Kĩambĩrĩria 1:27) Nĩguo tũmenye Jehova wega, nĩ tũrabatara gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa onaga kĩhooto. Tweka ũguo, nĩ tũgũkenio makĩria nĩ njĩra ciake na twende mũno kũmũkuhĩrĩria.
Kĩhooto nĩ Kĩĩ?
4. Kaingĩ andũ monaga kĩhooto atĩa?
4 Andũ monaga kĩhooto ta arĩ o kũhũthĩra watho na njĩra ĩraiganania andũ othe. Ibuku rĩmwe rĩtagwo Right and Reason—Ethics in Theory and Practice riugaga, “kĩhooto nĩ gĩkonainie na watho, mũndũ gwĩka ũrĩa erĩgĩrĩirũo eke, . . . na kĩrũmagĩrĩrũo hatarĩ gũthutũkania.” No kĩhooto kĩa Jehova nĩ makĩria ma mũndũ gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire o tondũ nĩ arona atĩ nĩ agĩrĩirũo gwĩka ũguo.
5, 6. (a) Ciugo cia thiomi iria ciahũthĩrirũo kwandĩka Bibilia iria itaũrĩtwo “kĩhooto” ciugaga atĩa? (b) Kuuga atĩ Ngai nĩ wa kĩhooto nĩ kuuga atĩa?
5 No tũtaũkĩrũo wega nĩ ũrĩa kĩhooto kĩa Jehova kiugĩte tũngĩĩciria ũhoro wa ciugo cia thiomi iria ciahũthĩrirũo kwandĩka Bibilia. Thĩinĩ wa Maandĩko ma Kĩhibirania, nĩ harĩ ciugo ithatũ ihũthĩrĩtwo mũno. Kiugo kĩrĩa kaingĩ gĩtaũragwo “kĩhooto” no gĩtaũrũo “ũndũ ũrĩa wagĩrĩire.” (Kĩambĩrĩria 18:25) Ciugo icio ingĩ igĩrĩ itaũragwo “ũthingu.” Thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki, kiugo kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “ũthingu” kiugĩte “ũndũ mwagĩrĩru kana wa kĩhooto.” Kwoguo ũthingu na kĩhooto nĩ ngumo ikuhanĩrĩirie mũno.—Amosi 5:24.
6 Nĩ ũndũ ũcio, rĩrĩa Bibilia ĩkuuga atĩ Ngai nĩ wa kĩhooto, ĩkoragwo ĩgĩtwĩra atĩ ekaga ũndũ ũrĩa mwagĩrĩru na mwega, na ekaga ũguo hingo ciothe atarĩ na mũthutũkanio. (Aroma 2:11) Hatarĩ nganja, gũtirĩ hĩndĩ Ngai angĩka mũgarũ na ũguo. Mũthuri warĩ mwĩhokeku wetagwo Elihu ooigire ũũ: “Gũtingĩhoteka Ngai ũrĩa wa ma eke maũndũ ma waganu, kana Mwene-Hinya-Wothe eke maũndũ moru!” (Ayubu 34:10) Gũtingĩhoteka Jehova eke ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto. Nĩkĩ? Nĩ ũndũ wa itũmi igĩrĩ cia bata.
7, 8. (a) Nĩkĩ Jehova ndangĩhota gwĩka ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto? (b) Nĩ kĩĩ gĩtũmaga Jehova eke maũndũ ma ũthingu na ma kĩhooto?
7 Wa mbere, nĩ mũtheru. O ta ũrĩa tuonire Gĩcunjĩ-inĩ gĩa 3, Jehova nĩ mũtheru na nĩ mũrũngĩrĩru. Kwoguo, ndangĩhota gwĩka ũndũ ũtarĩ wa ũthingu kana ũtarĩ wa kĩhooto. Ta reke tuone ũguo nĩ kuuga atĩa. Ũtheru wa Ithe witũ wa igũrũ ũtũheaga gĩtũmi kĩiganu gĩa gwĩtĩkia atĩ gũtirĩ hĩndĩ angĩka ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto harĩ ciana ciake. Jesu aarĩ na ũũma na ũndũ ũcio. Ũtukũ wake wa mũthia gũkũ thĩ aaugire ũũ akĩhoera arutwo ake: “Awa Mũtheru, magitagĩre nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩaku mwene.” (Johana 17:11) Thĩinĩ wa Maandĩko, Jehova nowe wiki wĩtagwo “Awa Mũtheru.” Ũndũ ũcio nĩ wagĩrĩire tondũ gũtirĩ mũciari ũngĩringithanio nake harĩ ũtheru. Jesu aarĩ na wĩtĩkio mũrũmu atĩ arutwo ake nĩ mangĩagitĩrirũo wega nĩ Ithe, tondũ nĩ mũtheru na akoragwo amũranĩtio biũ na mehia.—Mathayo 23:9.
8 Wa kerĩ, Ngai nĩ wendo na awonanagia atarĩ na mwĩyendo. Wendo ũcio nĩ ũtũmaga ekĩre andũ maũndũ ma ũthingu na ma kĩhooto. No maũndũ maingĩ matarĩ ma kĩhooto ta ũkabira na mũthutũkanio, moimagĩra nĩ ũndũ wa ũkoroku na mwĩyendo, maũndũ marĩa makoragwo marĩ mũgarũ wa wendo. Ũhoro-inĩ wĩgiĩ Ngai ũcio ũrĩ wendo, Bibilia ĩtũheaga ũũma ũyũ: “Jehova nĩ mũthingu; nĩ endete ciĩko cia ũthingu.” (Thaburi 11:7) Jehova oigĩte ũũ akĩaria ũhoro wake mwene: “Niĩ Jehova, nĩ nyendete kĩhooto.” (Isaia 61:8) Na githĩ ti ũndũ wa gũtwĩkĩra ngoro kũmenya atĩ Ngai witũ nĩ akenagĩra gwĩka maũndũ marĩa magĩrĩire kana ma kĩhooto?—Jeremia 9:24.
Tha na Kĩhooto Gĩkinyanĩru kĩa Jehova
9-11. (a) Kĩhooto kĩa Jehova kĩhutanĩtie atĩa na tha ciake? (b) Kĩhooto kĩa Jehova na tha ciake cionekaga atĩa harĩ ũrĩa arũmbũyanagia na andũ ehia?
9 O ta ngumo iria ingĩ cia Jehova, kĩhooto gĩake nĩ gĩkinyanĩru biũ. Musa akĩgooca Jehova aandĩkire ũũ: “We nĩwe Rwaro rwa Ihiga, na mawĩra make nĩ makinyanĩru, nĩ gũkorũo njĩra ciake ciothe nĩ cia kĩhooto. Nĩ Ngai mwĩhokeku na ndarĩ hĩndĩ agaga kĩhooto; akoragwo arĩ mũthingu na mũrũngĩrĩru.” (Gũcokerithia Maathani 32:3, 4) Ũndũ o wothe Jehova ekaga nĩ wa kĩhooto na ndũrĩ mahĩtia, kwoguo gũtirĩ hĩndĩ ahũthagia mehia na ningĩ ndaherithanagia atarĩ na tha.
10 Kĩhooto kĩa Jehova na tha ciake nĩ ngumo ikuhanĩrĩirie mũno. Thaburi 116:5 yugaga ũũ: “Jehova nĩ mũcayanĩri na nĩ mũthingu [“nĩ arĩ kĩhooto,” The New American Bible]; Ngai witũ nĩ arĩ tha.” Jehova nĩ wa kĩhooto na nĩ arĩ tha. Na ngumo icio igĩrĩ nĩ itwaranaga. Rĩrĩa Jehova onania tha, ndekaga ũguo nĩ ũndũ wa kuona ta kĩhooto gĩake gĩkũhinyĩrĩria andũ. Handũ ha ũguo, onanagia ngumo icio cierĩ irĩ hamwe. Ta reke tuone ngerekano ĩmwe.
11 Andũ othe nĩ maagaire mehia kuuma kũrĩ Adamu na kwoguo makĩgaya mũcara wa mehia, na nĩguo gĩkuũ. (Aroma 5:12) No Jehova ndakenagio nĩ gĩkuũ kĩa mũndũ mwĩhia. We nĩ “Ngai ũkoragwo ehaarĩirie kuohanĩra, mũcayanĩri na mũigua tha.” (Nehemia 9:17) O na kũrĩ ũguo, tondũ we nĩ mũtheru, ndangĩrekereria mehia. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, aangĩonanirie tha atĩa kũrĩ andũ maagaĩte mehia? Macokio monekaga thĩinĩ wa ma ĩmwe ya bata ya Kiugo kĩa Ngai, ya atĩ Jehova nĩ aaheanire ũkũũri nĩguo ahonokie andũ. Nĩ tũkeruta makĩria ũhoro wa mũbango ũcio wa wendo thĩinĩ wa Gĩcunjĩ gĩa 14. Mũbango ũcio nĩ wa kĩhooto na tha nyingĩ. Kũgerera mũbango ũcio, Jehova no ahote kuonania tha kũrĩ andũ arĩa meriraga, atekwagarara ithimi ciake cia kĩhooto gĩkinyanĩru.—Aroma 3:21-26.
Kĩhooto kĩa Jehova nĩ Gĩcanjamũraga
12, 13. (a) Kĩhooto kĩa Jehova gĩtũgucagĩrĩria harĩ we nĩkĩ? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ Daudi aakinyĩrĩire kuuga wĩgiĩ Jehova, na ũndũ ũcio ũngĩtwĩkĩra ngoro atĩa?
12 Kĩhooto kĩa Jehova gĩtũmaga twende kũmũkuhĩrĩria handũ ha gũtũma twende kũmũraihĩrĩria. Bibilia nĩ yonanagia wega ũrĩa Jehova ahũthagĩra kĩhooto arĩ na tha. Ta reke tuone njĩra imwe cia gũcanjamũra iria Jehova ahũthagĩra kĩhooto gĩake nacio.
13 Kĩhooto gĩkinyanĩru kĩa Jehova gĩtũmaga akorũo arĩ mwĩhokeku harĩ ndungata ciake. Daudi nĩ eeyoneire ũndũ ũcio wĩgiĩ kĩhooto kĩa Jehova. Hihi Daudi aakinyĩrĩire kuuga atĩa nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa eeyoneire, na thutha wa kwĩruta ũrĩa Ngai ekaga maũndũ? Ooigire ũũ: “Jehova nĩ endete kĩhooto, na ndagaatiganĩria andũ ake arĩa ehokeku. Hingo ciothe nĩ marĩgitagĩrũo.” (Thaburi 37:28) Na githĩ ũcio ti ũndũ wa gũtwĩkĩra ngoro mũno! Gũtirĩ hĩndĩ Ngai witũ agaatiganĩria arĩa makoragwo marĩ ehokeku harĩ we. Kwoguo no tũkorũo na ma atĩ arĩkoragwo hakuhĩ na ithuĩ na agatũrũmbũiya na njĩra ya wendo. Kĩhooto gĩake nĩ gĩtũmaga eke ũguo!—Thimo 2:7, 8.
14. Watho ũrĩa Jehova aaheete Aisiraeli wonanagia atĩa atĩ nĩ arũmbũyagia athĩni?
14 Tondũ Jehova nĩ endete kĩhooto, nĩ arũmbũyagia mabataro ma arĩa matarĩ hinya. Watho ũrĩa Jehova aaheete Aisiraeli nĩ wonanagia atĩ nĩ arũmbũyagia athĩni. Kwa ngerekano, Watho nĩ woigĩte ũrĩa ciana cia ndigwa na atumia a ndigwa maagĩrĩire kũrũmbũiyo. (Gũcokerithia Maathani 24:17-21) Nĩ ũndũ wa kũmenya ũrĩa ũtũũro warĩ mũritũ harĩ famĩlĩ ta icio, Jehova we mwene nĩ aatuĩkire Ithe wao, akamagitagĩra na agatuaga “ciira wa mwana ũtarĩ ithe na wa mũtumia wa ndigwa na kĩhooto.” a (Gũcokerithia Maathani 10:18; Thaburi 68:5) Jehova eerĩte Aisiraeli atĩ no mũhaka angĩaiguire kĩrĩro gĩa atumia na ciana mangĩamahinyĩrĩirie. Aameerire, “nĩ ngaacinwo nĩ marakara.” (Thama 22:22-24) O na gũtuĩka marakara ti ĩmwe ya ngumo iria nene cia Jehova, nĩ arakaraga andũ mangĩka maũndũ matarĩ ma kĩhooto makĩendaga, na makĩria angĩkorũo arĩa mekũhutio nĩ andũ matangĩhota gwĩtetera.—Thaburi 103:6.
15, 16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wonanagia atĩ nĩ ma Jehova ndarĩ mũthutũkanio?
15 Jehova ningĩ nĩ atwĩraga atĩ “[ndarĩ] mũthutũkanio na ndetĩkagĩra ihaki.” (Gũcokerithia Maathani 10:17) Ngũrani na andũ aingĩ arĩa marĩ na ũnene, Jehova ndaroraga indo iria mũndũ arĩ nacio kana ũrĩa ahaana na nja. Ndarĩ mũthutũkanio. Ta reke tuone ũndũ ũmwe wonanagia atĩ nĩ ma Jehova ndarĩ mũthutũkanio. Mweke wa gũtuĩka athathaiya ake na gũkorũo na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene ndũheagwo o andũ arĩa maheetwo gĩtĩo. Handũ ha ũguo, “thĩinĩ wa ndũrĩrĩ ciothe, mũndũ ũrĩa ũmwĩtigĩrĩte na wĩkaga ũrĩa kwagĩrĩire nĩ etĩkĩrĩkaga nĩ we.” (Atũmwo 10:34, 35) Mweke ũcio ũheagwo andũ othe gũtekũmakania ũrĩa monagwo nĩ arĩa angĩ, rangi wao, kana bũrũri ũrĩa maikaraga. Na githĩ ũndũ ũcio ndũronania wega ũrĩa Jehova onanagia kĩhooto!
16 Nĩ harĩ ũndũ ũngĩ wĩgiĩ kĩhooto gĩkinyanĩru kĩa Jehova twagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro waguo: ũrĩa arũmbũyanagia na arĩa matarũmagĩrĩra ithimi ciake cia ũthingu.
Ndagaga Kũherithia Arĩa Mahĩtĩtie
17. Nĩkĩ maũndũ moru marĩa marĩ thĩinĩ wa thĩ mationanagia atĩ Jehova ndarĩ kĩhooto?
17 Andũ amwe no meyũrie: ‘Angĩkorũo Jehova ndendaga maũndũ matarĩ ma ũthingu-rĩ, nĩ kĩĩ gĩtũmaga gũkorũo na mĩnyamaro, na maũndũ moru maingĩhe thĩinĩ wa thĩ ũmũthĩ?’ Maũndũ macio moru mationanagia o na hanini atĩ Jehova ndarĩ kĩhooto. Wagi wa kĩhooto ũrĩa ũingĩhĩte mũno thĩinĩ wa thĩ uumanaga na mehia marĩa andũ maagaire kuuma kũrĩ Adamu. Gĩtũmi nĩ tondũ aingĩ mathuuraga kũrũmĩrĩra njĩra ciao cia mehia. No ũndũ ũcio ndũgũthiĩ ihinda inene.—Gũcokerithia Maathani 32:5.
18, 19. Nĩ kĩĩ kĩonanagia atĩ Jehova ndegũtũũra akirĩrĩirie arĩa magararaga ithimi ciake cia ũthingu makĩendaga?
18 O na gũtuĩka Jehova nĩ onanagia tha nyingĩ harĩ andũ arĩa mamũkuhagĩrĩria marĩ na ngoro njega, ndegũtũũra akirĩrĩirie ũndũ ũrĩa ũhakaga rĩĩtwa rĩake itheru gĩko. (Thaburi 74:10, 22, 23) Ngai mwene kĩhooto ti wa kũnyũrũrio, ndangĩgirĩrĩria arĩa mehagia makĩendaga matigacemanie na moimĩrĩro ma mĩthiĩre yao. Jehova nĩ “Ngai mũigua tha na mũcayanĩri, ndahiũhaga kũrakara na nĩ aiyũirũo nĩ wendo mwĩhokeku na ũhoro wa ma, . . . no gũtirĩ hĩndĩ akaga kũherithia ũrĩa wĩhĩtie.” (Thama 34:6, 7) Mahinda-inĩ ma tene, kaingĩ Jehova nĩ aaherithagia arĩa maamũremagĩra makĩendaga.
19 Kwa ngerekano, wĩcirie ũrĩa Ngai aarũmbũyanagia na Aisiraeli. O na rĩrĩa maarĩ Bũrũri-inĩ wa Kĩĩranĩro, nĩ maagaga kwĩhokeka maita maingĩ. O na gũtuĩka ciĩko ciao njũru nĩ ‘ciamũiguithagia ũũru,’ ndaamatiganagĩria o rĩo. (Thaburi 78:38-41) Handũ ha ũguo, arĩ na tha nĩ aamaheaga mĩeke ya kũgarũrĩra mĩthiĩre yao. Ooigire ũũ: “Ndikenagio nĩ gĩkuũ kĩa mũndũ mwaganu, no handũ ha ũguo nyendaga mũndũ mwaganu agarũrĩre njĩra yake athiĩ na mbere gũtũũra muoyo. Garũrĩrai, garũrĩrai mũtigane na njĩra cianyu njũru, tondũ rĩrĩ, mũgũgĩkua nĩkĩ, inyuĩ nyũmba ya Isiraeli?” (Ezekieli 33:11) Tondũ Jehova nĩ onaga muoyo ũrĩ wa bata, aamatũmagĩra anabii kaingĩ nĩguo magarũrũke matige mĩthiĩre yao mĩũru. No tondũ andũ acio nĩ moomĩtie ngoro, matiigana gũthikĩrĩria na kũhera. Mũthia-inĩ, nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩake itheru na kĩrĩa rĩrũgamĩrĩire, akĩmaneana moko-inĩ ma thũ ciao.—Nehemia 9:26-30.
20. (a) Twĩrutaga atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova kuumana na ũrĩa aarũmbũyanagia na Aisiraeli? (b) Nĩkĩ mũrũthi nĩ ngerekano njega ya kũrũgamĩrĩra kĩhooto kĩa Jehova?
20 Nĩ twĩrutaga maũndũ maingĩ megiĩ Jehova kuumana na ũrĩa aarũmbũyanagia na Aisiraeli. Twĩrutaga atĩ maitho make marĩa matarĩ kĩndũ matonaga, nĩ monaga maũndũ marĩa marekĩka matarĩ ma ũthingu, na ũndũ ũcio nĩ ũmũhutagia mũno. (Thimo 15:3) Ningĩ nĩ twĩkĩragwo ngoro kũmenya atĩ nĩ onanagia tha angĩkorũo nĩ harĩ na mũthingi wa gwĩka ũguo. Makĩria ma ũguo, nĩ twĩrutaga atĩ ndahiũhaga kuoya ikinya. Nĩ ũndũ wa wetereri wa Jehova, andũ aingĩ meciragia gũtirĩ hĩndĩ akoera andũ arĩa aganu ikinya. No ũcio ti ũhoro wa ma tondũ twathuthuria ũrĩa Ngai aarũmbũyanagia na Aisiraeli, nĩ tuonaga atĩ wetereri wake nĩ ũrĩ mĩhaka. Jehova akoragwo arũmĩtie biũ ithimi ciake ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũthingu. Ngũrani na andũ, arĩa kaingĩ metigagĩra kuonania kĩhooto, gũtirĩ hĩndĩ we agaga ũcamba wa gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire. Nĩkĩo Bibilia ĩhũthagĩra mũrũthi tondũ nĩ ũrĩ ũcamba, kũrũgamĩrĩra kĩhooto kĩa Jehova. b (Ezekieli 1:10; Kũguũrĩrio 4:7) Nĩ ũndũ ũcio no tũkorũo na ma atĩ nĩ akaahingia kĩĩranĩro gĩake gĩa kweheria wagi wa kĩhooto thĩinĩ wa thĩ. Njĩra yake ya gũtuanĩra no ĩtaarĩrio na ciugo ici: arũmagia watho harĩa hagĩrĩire, akonania tha rĩrĩa rĩothe kwahoteka.—2 Petero 3:9.
Kuhĩrĩria Ngai wa Kĩhooto
21. Rĩrĩa twecũrania ũrĩa Jehova ahũthagĩra kĩhooto-rĩ, twagĩrĩirũo kũmuona atĩa, na nĩkĩ?
21 Rĩrĩa twecũrania ũhoro wa ũrĩa Jehova onanagia kĩhooto, tũtiagĩrĩirũo gwĩciria atĩ we nĩ mũtuanĩri ciira ũtakoragwo na tha na wendaga o kũherithia arĩa mahĩtĩtie. Handũ ha ũguo, twagĩrĩirũo kũmuona arĩ Ithe witũ ũtwendete na ũrũmbũyanagia na ciana ciake na njĩra ĩrĩa njega biũ, no ndagaga kũherithia arĩa mahĩtĩtie. Arĩ Ithe witũ wĩ kĩhooto, Jehova nĩ akoragwo na ũigananĩru harĩ kũrũmia ũndũ ũrĩa wagĩrĩire na gũkorũo na tha kwerekera ciana ciake cia gũkũ thĩ, iria ibataraga ũteithio wake na kuoherũo nĩwe.—Thaburi 103:10, 13.
22. Agĩtongorio nĩ kĩhooto gĩake-rĩ, Jehova atũmĩte kũhoteke tũgĩe na kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩkũ, na arũmbũyanagia na ithuĩ na njĩra ĩyo nĩkĩ?
22 Githĩ tũtikenaga nĩ kũmenya atĩ kĩhooto kĩa Jehova nĩ makĩria ma o kũherithia andũ arĩa mahĩtĩtie! Agĩtongorio nĩ kĩhooto gĩake, Jehova nĩ atũmĩte kũhoteke tũgĩe na kĩĩrĩgĩrĩro kĩega mũno kĩa muoyo mũkinyanĩru wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ, kũrĩa “gũgaatũũra ũthingu.” (2 Petero 3:13) Ngai witũ arũmbũyanagia na ithuĩ na njĩra ĩyo tondũ kĩhooto gĩake gĩtũmaga ende kũhonokia andũ handũ ha kũmaherithia. Hatarĩ nganja, gũtaũkĩrũo wega nĩ kĩhooto kĩa Jehova nĩ gũtũmaga twende kũmũkuhĩrĩria! Icunjĩ-inĩ iria ikũrũmĩrĩra, nĩ tũkwĩruta makĩria ũrĩa Jehova onanagia ngumo ĩyo njega.
a Ciugo “mwana ũtarĩ ithe” cionanagia atĩ Jehova ndarũmbũyagia o tũhĩĩ tu, no nĩ nginya tũirĩtu tũrĩa tũtarĩ na maithe. Thĩinĩ wa Watho, Jehova nĩ aandĩkithirie ũhoro wa itua rĩa kĩhooto rĩrĩa rĩatuĩtwo rĩa gũtigĩrĩra atĩ airĩtu a Zelofehadi nĩ mamũkĩra igai rĩa ithe, ũrĩa wakuĩte atarĩ na ariũ. Itua rĩu rĩacokire rĩgĩtuĩka watho, ũrĩa ũngĩagitĩrire ciana ciothe cia tũirĩtu iria itaarĩ na maithe.—Ndari 27:1-8.
b Jehova eeringithanirie na mũrũthi akĩaria ũhoro wa ũrĩa aangĩoeire Aisiraeli ikinya nĩ ũndũ wa kwaga wĩhokeku.—Jeremia 25:38; Hosea 5:14.
