Go dayrɛkt to di men tin

Go dayrɛkt to di say we di difrɛn difrɛn atikul dɛn de

CHAPTA 11

“I De Du Ɔltin di Rayt We”

“I De Du Ɔltin di Rayt We”

1, 2. (a) Wetin-ɛn-wetin dɛn bin du to Josɛf we nɔ bin rili fayn? (b) Aw Jiova bin kɔrɛkt dis bad tin?

DƐN nɔ bin rili trit wan fayn yɔŋman we nem Josɛf di rayt we. I nɔ kɔmit no kraym bɔt dɛn lay pan am se i bin want fɔ rep in masta in wɛf, so dɛn put am na prizin. Bɔt dis nɔto di fɔs tɛm we dɛn nɔ trit am di rayt we. Bifo dis tɛm, we i bin ol 17 ia, in brɔda dɛn bin kɔmɔt biɛn am ɛn i bin lɛf smɔl fɔ lɛ dɛn kil am. Bɔt leta, dɛn bin sɛl am as slev to sɔm man dɛn we kɔmɔt na ɔda kɔntri. We i bin de de, i nɔ bin gri fɔ slip wit in masta in wɛf we bin de fos am fɔ du mami ɛn dadi biznɛs wit am. So in masta in wɛf lay pan am, ɛn na dat mek dɛn put am na jel. I bin tan lɛk se nɔbɔdi nɔ bin de fɔ tɔk fɔ am ɛn dat bin rili sɔri.

Josɛf sɔfa we dɛn lay pan am ɛn put am na “jel”

2 Bɔt di Gɔd we “de du tin tret wan” bin de wach. (Sam 11:​7) Jiova bin du sɔntin fɔ kɔrɛkt dis bad tin we dɛn bin du to Josɛf bay we i mek we fɔ lɛ dɛn fri am. Pantap dat, Josɛf we bin dɔn de na prizin bin kam gɛt ay pozishɔn ɛn ɔnɔ. (Jɛnɛsis 40:​15; 41:​41-43; Sam 105:​17, 18) Jiova bin blɛs Josɛf fɔ we i fetful to am, ɛn Josɛf bin ebul fɔ yuz in ay pozishɔn fɔ ɛp fɔ mek wetin Gɔd want bi.—Jɛnɛsis 45:​5-8.

3. Wetin mek wi nɔ sɔprayz fɔ no se wi ɔl want fɔ lɛ dɛn trit wi fia wan?

3 Dɛn kayn stori dɛn de kin rili tɔch wi at, nɔto so? Udat pan wi dɛn nɔ dɔn trit bad ɔ si usay dɛn de trit ɔda pɔsin bad? Fɔ tru, wi ɔl want fɔ mek dɛn trit wi fayn ɛn fia wan. Dis nɔ fɔ sɔprayz wi bikɔs Jiova gi wi kwaliti dɛn we insɛf sɛf gɛt, ɛn fɔ du tin tret na wan pan in men kwaliti dɛn. (Jɛnɛsis 1:​27) Fɔ no Jiova gud gud wan, wi nid fɔ ɔndastand in jɔstis. Wi go gladi mɔ ɛn mɔ fɔ di wɔndaful we dɛn aw i de du tin ɛn dat go mek wi kam nia am.

Wetin Jɔstis Min?

4. Wetin jɔstis min to mɔtalman?

4 To mɔtalman, jɔstis kin min fɔ du wetin di lɔ se. Wan buk we dɛn kɔl Right and Reason—Ethics in Theory and Practice tɔk se “jɔstis gɛt fɔ du wit lɔ, tin we wi fɔ du, wi rayt, ɛn wok dɛn, ɛn i de gi pɔsin wetin i fɔ gɛt akɔdin to udat i bi ɔ wetin i fit fɔ gɛt.” To Jiova, jɔstis nɔ jɔs min fɔ du wetin di lɔ se bikɔs na pɔsin in wok ɔ na tin we i fɔ du.

5, 6. (a) Wetin di orijinal wɔd we dɛn yuz fɔ translet “jɔstis” min? (b) Wetin di Baybul min we i tɔk se Gɔd de du tin tret?

5 Fɔ rili ɔndastand wetin jɔstis min to Jiova, i go fayn fɔ lɛ wi tɔk bɔt di orijinal wɔd dɛn we dɛn yuz na di Baybul. Insay di Ibru Skripchɔ dɛn, na tri men wɔd dɛn, dɛn yuz. Wan we aw dɛn kin yuz dis wɔd bɔku tɛm na fɔ “jɔj tret wan.” (Jɛnɛsis 18:​25) Dɛn kin translet di ɔda tu wɔd dɛn as fɔ du “wetin rayt.” Insay di Kristian Grik Skripchɔ dɛn, di wɔd “wetin rayt” kin min “fɔ du di rayt tin ɔ fɔ du tin tret wan.” Dis min se no difrɛns nɔ de bitwin fɔ du wetin rayt ɛn jɔstis.—Emɔs 5:​24.

6 So we di Baybul tɔk se Gɔd de du tin tret, i min se ɔltɛm i de du wetin rayt ɛn fia, i nɔ de tek wan pɔsin bɛtɛ pas ɔda pɔsin. (Romans 2:​11) Fɔ tru, wi fɔ biliv tranga wan fɔ se na dat Gɔd de du. Wan fetful man we nem Ilayu bin tɔk se: “Rɔb yu mɔt na grɔn bifo yu se PAPA GƆD go du bad, ɛn rɔb yu mɔt na grɔn bifo yu se di Ɔlmayti go du rɔŋ tin.” (Job 34:​10) Fɔ tru, i nɔ pɔsibul fɔ lɛ Jiova “du rɔŋ tin.” Wetin mek? Fɔ tu impɔtant rizin dɛn.

7, 8. (a) Wetin mek Jiova ebul fɔ du tin tret wan? (b) Wetin de mek Jiova du wetin rayt, ɔ du tin tret we i de du tin wit ɔda pipul dɛn?

7 Fɔs, Gɔd oli. As wi bin lan na Chapta 3, Jiova rili klin ɛn i de du wetin rayt. So i nɔ ebul fɔ du rɔng tin ɔ de pan bɛnbɛn. Tink bɔt wetin dis min. Di oli we wi Papa we de na ɛvin oli, mek wi biliv tranga wan se i nɔ go ɛva trit in pikin dɛn bad. Jizɔs bin rili biliv dat. Di las nɛt we i bin de na di wɔl, i pre se: “Papa we Oli, protɛkt dɛn [di disaypul dɛn] bikɔs ɔf yu nem.” (Jɔn 17:​11) We di Baybul tɔk bɔt “Papa we Oli,” na Jiova nɔmɔ dɛn de kɔl so. Na Jiova nɔmɔ fit fɔ kɔl so bikɔs yu nɔ go kɔmpia no mɔtalman papa to di we aw Jiova oli. Jizɔs bin biliv tranga wan se in Papa we rili klin ɛn we nɔ gɛt wan sin, go ebul fɔ protɛkt in disaypul dɛn.—Matyu 23:​9.

8 Sɛkɔn, Gɔd na lɔv ɛn di kayn lɔv we i gɛt na di kayn we de mek i nɔ jɔs bisin bɔt insɛf nɔmɔ. Na dis kayn lɔv de mek i du wetin rayt ɔ du tin tret we i de du tin wit ɔda pipul dɛn. Bɔku tɛm, na we pɔsin bisin bɔt insɛf nɔmɔ ɛn we i milɛ na in kin mek i trit ɔda pipul dɛn bad, lɛk fɔ tink se wan kɔlɔ bɛtɛ pas ɔda kɔlɔ, ɛn fɔ tek wan pɔsin bɛtɛ pas ɔda pɔsin, we difrɛn frɔm lɔv. We di Baybul de tɔk bɔt di Gɔd we na lɔv, i tɔk se: “PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] de du tin tret wan; ɛn i lɛk udat de du tin tret wan.” (Sam 11:​7) Jiova tɔk bɔt insɛf se: “Mi we na PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] lɛk jɔstis.” (Ayzaya 61:​8) Yu nɔ go fil fayn fɔ no se wi Gɔd kin gladi fɔ du wetin rayt ɔ fɔ du tin tret wan?—Jɛrimaya 9:​24.

Sɔri-At ɛn di Pafɛkt We Aw Jiova De Du Tin Tret

9-11. (a) Wetin Jiova in sɔri-at gɛt fɔ du wit in jɔstis? (b) Aw Jiova dɔn sho sɔri-at ɛn jɔstis we i de du tin wit mɔtalman?

9 Jɔs lɛk ɔl Jiova in ɔda kwaliti dɛn, in jɔstis nɔ gɛt wan bɔt, i pafɛkt. We Mozis bin de prez Jiova, i rayt se: “Na PAPA GƆD de fɛt fɔ dɛn ɛn i nɔ de mek mistek, i nɔ bɛnbɛn pan ɛnitin we i de du. Na fethful Gɔd, ɛn i nɔ de lay. Natin we i de du nɔ gɛt wan bɛnbɛn.” (Ditarɔnɔmi 32:​3, 4) Di we aw Jiova de du tin tret nɔ gɛt wan bɔt, i nɔ tu sɔft ɛn i nɔ tu ash.

10 Ɛnitɛm we Jiova de du tin tret i kin du am wit sɔri-at. Sam 116:​5 tɔk se: “PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] gud ɛn i de du tin tret wan; i gɛt bad bad sɔri-at.” Fɔ tru, Jiova de du tin tret ɛn i gɛt sɔri-at. Dɛn tu kwaliti dɛn ya de go togɛda. We Jiova de sho sɔri-at, dat nɔ min se i nɔ go du tin tret lɛk aw i fɔ du am ɔ i nɔ min bak se i go du am pasmak. Bifo dat, bɔku tɛm i kin sho dɛn tu kwaliti dɛn de di sem tɛm ɛn pan di sem tin. Lɛ wi tɔk bɔt wan ɛgzampul.

11 Ɔl mɔtalman bɔn wit sin, so wi fit fɔ gɛt di pe fɔ sin we na day. (Romans 5:​12) Bɔt Jiova nɔ de gladi we sina de day. In na “PAPA GƆD we gɛt sɔri-at” ɛn i “gud ɛn rɛdi fɔ fɔgiv.” (Nɛimaya 9:​17) Bikɔs i oli, i nɔ de alaw pipul dɛn we de du rɔng fɔ kɔntinyu fɔ liv. Bɔt aw i go sho sɔri-at to mɔtalman we bɔn wit sin? Di ansa to da kwɛstyɔn de, de insay wan pan di tru tin dɛn we Gɔd in Wɔd de tich, dat na we Jiova mek in Pikin day fɔ sev mɔtalman. Insay Chapta 14, wi go lan mɔ bɔt dis fayn arenjmɛnt. Dis na wan ɛgzampul we de sho aw Jiova de yuz in jɔstis ɛn in sɔri-at di sem tɛm. Na in Jiova de yuz fɔ sho sɔri-at to di wan dɛn we de ripɛnt pan ɔl we i de kɔntinyu fɔ du tin tret.—Romans 3:​21-26.

Jiova in Jɔstis De Mek Wi Fil Fayn

12, 13. (a) Wetin mek Jiova in jɔstis de mek wi kam nia am? (b) Wetin Devid bin kam fɔ no bɔt Jiova in jɔstis? Aw dis de ɛnkɔrej wi?

12 Jiova in jɔstis de mek wi kam nia am, i nɔ de pul wi kɔmɔt nia am. Di Baybul tɔk klia wan bɔt di we aw Jiova de sho sɔri-at we i de du tin tret ɔ du wetin rayt. Lɛ wi tɔk bɔt sɔm fayn we dɛn aw Jiova de sho jɔstis.

13 Jiova in jɔstis de mek i fetful to in savant dɛn, ɛn i nɔ de kɔmɔt biɛn dɛn. Devid we na wan pan di man dɛn we rayt di sam buk bin rili gladi fɔ Jiova in jɔstis. Wetin Devid bin kam fɔ no frɔm di tin dɛn we apin to am ɛn frɔm di we aw i si Jiova de du tin? I tɔk se: “PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] lɛk udat de du wetin rayt; ɛn nɔ go lɛf udat biliv pan am ɛn de du wetin i se to insɛf. I go kɔba dɛn sote go.” (Sam 37:​28) Dat de rili mek wi fil fayn! Wi Gɔd nɔ go ɛva ɛva lɛf di wan dɛn we de kɔntinyu fɔ de biɛn am. Wi biliv tranga wan se i de nia wi ɛn i bisin bɔt wi. In jɔstis gi wi garanti fɔ se na dat i de du!—Prɔvabs 2:​7, 8.

14. Frɔm di Lɔ we Jiova bin gi di Izrɛlayt dɛn, aw wi no se i bisin bɔt di wan dɛn we nɔ gɛt pɔsin fɔ fɛt fɔ dɛn?

14 Gɔd in jɔstis de mek i notis wetin de apin to di wan dɛn we nɔ gɛt pɔsin fɔ ɛp dɛn. Insay di Lɔ we Gɔd bin gi di Izrɛlayt dɛn, i bin sho se i bisin bɔt di wan dɛn we nɔ gɛt pɔsin fɔ ɛp dɛn. Fɔ ɛgzampul, di Lɔ bin mek spɛshal arenjmɛnt fɔ mek shɔ se pikin dɛn we nɔ gɛt mama ɛn papa ɛn uman dɛn we dɛn man dɛn dɔn day, gɛt wetin dɛn nid. (Ditarɔnɔmi 24:​17-21) Bikɔs Jiova bin no se tin nɔ go izi fɔ dɛn kayn famili dɛn de, i bi dɛn Papa we de jɔj ɛn protɛkt, di wan we “nɔ de gri lɛ pipul dɛn tek advantej pan pikin dɛn we nɔ gɛt mama ɛn papa, ɛn uman dɛn we dɛn man dɔn day.” (Ditarɔnɔmi 10:​18; Sam 68:​5) Jiova bin wɔn di Izrɛlayt dɛn se if dɛn du bad to uman dɛn ɛn pikin dɛn we nɔ gɛt pɔsin fɔ fɛt fɔ dɛn, i go yɛri we dɛn de kray. I tɔk se: “Mi at go wam.” (Ɛksodɔs 22:​22-24) Pan ɔl we wamat nɔto wan pan Jiova in men kwaliti dɛn, i kin gɛt gud rizin fɔ vɛks we pɔsin trit in kɔmpin bad bay wilful, mɔ if di pɔsin po ɔ i nɔ gɛt pɔsin fɔ fɛt fɔ am.—Sam 103:​6.

15, 16. Wetin na di bɛst we we Jiova dɔn sho se i nɔ de tek wan pɔsin impɔtant pas in kɔmpin?

15 Jiova mek wi no bak se “i nɔ de tek sayd ɛn nɔbɔdi nɔ ebul brayb am.” (Ditarɔnɔmi 10:​17) Jiova nɔ tan lɛk pipul dɛn we gɛt pawa; pɔsin in jɛntri ɔ di we aw i luk lɛk, nɔ de ful am. I nɔ bayas ɔ de tek wan pɔsin bɛtɛ pas in kɔmpin. Lɛ wi tɔk bɔt wan fayn we aw Jiova dɔn sho se i nɔ de tek wan pɔsin impɔtant pas in kɔmpin. Nɔto spɛshal pipul dɛn we i pik gɛt di chans fɔ wɔship am di rayt we ɛn we go gɛt layf we go de sote go. Bɔt “na ɛni neshɔn, di man we de fred Gɔd ɛn du wetin rayt, na in Gɔd de tek as in yon.” (Akt 10:​34, 35) Dis wɔndaful chans de fɔ ɔlman ilɛk udat yu bi, uskayn kɔlɔ yu gɛt, ɔ us kɔntri yu de. Yu nɔ tink se na di bɛst we dat fɔ du tin tret wan?

16 Wan ɔda we we Jiova kin sho in jɔstis we wi fɔ rili kɔle ɛn tink bɔt na di we aw i kin trit pipul dɛn we go agens wetin i want.

Nɔbɔdi Nɔ Go Ɛskep Pɔnishmɛnt

17. Ɛksplen wetin mek di bad bad tin dɛn we de apin na di wɔl nɔ de sho se Jiova nɔ de du tin tret wan?

17 Sɔm pipul dɛn go de wɔnda: ‘Na tru se Jiova nɔ de sɔpɔt bad tin, bɔt wetin wi go se de mek pipul dɛn de sɔfa ɛn wetin mek bad bad tin dɛn dɔn bɔku na di wɔl tide?’ Dɛn kayn bad bad tin dɛn de nɔ de sho se Jiova nɔ de du tin tret wan. Na di sin we mɔtalman gɛt frɔm Adam, na in mek mɔtalman nɔ de trit dɛnsɛf fayn na dis wikɛd wɔl. Bɔku pipul dɛn nɔ de trit dɛnsɛf fayn bikɔs wi de na wɔl usay mɔtalman we nɔ pafɛkt jɔs de du wetin dɛn want, bɔt dat nɔ go kɔntinyu fɔ apin fɔ lɔng.—Ditarɔnɔmi 32:​5.

18, 19. Wetin sho se Jiova nɔ go alaw di wan dɛn we de pwɛl in lɔ bay wilful fɔ kɔntinyu fɔ de?

18 Pan ɔl we Jiova de sho sɔri-at to di wan dɛn we rili want fɔ kam nia am, i nɔ go kɔntinyu fɔ alaw pipul dɛn fɔ du tin we go briŋ badnem pan in oli nem. (Sam 74:​10, 22, 23) Di Gɔd we de du tin tret nɔto pɔsin we yu de ful; i nɔ go protɛkt sina dɛn frɔm di pɔnishmɛnt we dɛn fit fɔ gɛt. Jiova tɔk se: “Mi, Gɔd [“Jiova, NWT], di PAPA GƆD we gud ɛn de sho masi, we nɔ gɛt shɔtat, we in lɔv nɔ de fel, ɛn PAPA GƆD we pɔsin kin put in op ɛn trɔs pan . . . A nɔ de fɔgɛt fɔ pɔnish dɛn wan we de du bad.” (Ɛksodɔs 34:​6, 7) Fɔ lɛ Jiova sho se i de du dɛn wɔd ya we i tɔk, tɛm bin dɔn de we i dɔn pɔnish di wan dɛn we nɔ fala in lɔ dɛn bay wilful.

19 Fɔ ɛgzampul, tink bɔt aw Gɔd bin de trit di Izrɛlayt dɛn. Ivin we dɛn bin de na di land we Gɔd bin dɔn prɔmis, bɔku tɛm dɛn bin de du tin dɛn we nɔ fayn na Gɔd in yay. Pan ɔl we di tin dɛn we dɛn bin de du bin de mek “i vɛks,” i nɔ bin pul an pan dɛn wantɛm wantɛm. (Sam 78:​38-41) Bifo dat, i bin sɔri fɔ dɛn ɛn gi dɛn chans fɔ lɛ dɛn chenj di bad tin we dɛn bin de du. I beg dɛn se: “A nɔ de gladi wɛn di wikɛd day, bɔt a go gladi if di wikɛd chenj pan in we ɛn so i go liv; una tɔn bak, tɔn bak frɔm una ivul we dɛm; fɔ wetin fɔ mek una day, O Izrɛl pipul?” (Izikɛl 33:​11) Bikɔs Jiova de si layf as sɔntin we rili valyu, bɔku tɛm, i bin de sɛn in prɔfɛt dɛn fɔ wɔn di Izrɛlayt dɛn so dat dɛn go lɛf di bad tin dɛn we dɛn bin de du. Bɔt dɛn nɔ bin de gri fɔ lisin ɛn ripɛnt. So Jiova bin ɛnd-ɔp fɔ alaw dɛn ɛnimi dɛn fɔ kam atak dɛn bikɔs ɔf in oli nem ɛn wetin in nem tinap fɔ.—Nɛimaya 9:​26-30.

20. (a) Wetin wi lan bɔt Jiova frɔm di we aw i bin de du tin wit di Izrɛlayt dɛn? (b) Wetin mek di Baybul yuz layɔn fɔ tɔk bɔt Gɔd in jɔstis?

20 Di we aw Jiova bin de trit di Izrɛlayt dɛn de tich wi bɔku tin bɔt am. Wi lan se Jiova de si di wan dɛn we nɔ de du wetin rayt, ɛn wetin i de si de rili afɛkt am. (Prɔvabs 15:​3) I fayn fɔ no bak se i kin fɛn we fɔ sho sɔri-at, if i si se nid de fɔ du dat. Pantap dat, wi lan bak se i nɔ de ɛva rɔsh fɔ du tin tret wan. Bikɔs Jiova peshɛnt, bɔku pipul dɛn de tink se i nɔ go pɔnish di wan dɛn we wikɛd. Bɔt dat nɔto tru, bikɔs di we aw Gɔd bin de du tin wit di Izrɛlayt dɛn tich wi se i nɔ go kɔntinyu fɔ peshɛnt te go. Jiova kin tinap tranga wan fɔ wetin rayt. I nɔ tan lɛk mɔtalman we kin fred fɔ du tin tret sɔntɛnde, i gɛt maynd ɔltɛm fɔ du wetin rayt. Na dat mek di Baybul yuz layɔn fɔ tɔk bɔt di maynd we Gɔd gɛt fɔ sho in jɔstis. * (Izikɛl 1:​10; Rɛvɛleshɔn 4:​7) So wi shɔ se i go du wetin i dɔn prɔmis fɔ se tɛm go kam we pipul dɛn nɔ go de trit dɛn kɔmpin bad igen. Fɔ tru, wi go tɔk se na dis we i de jɔj: i de tinap tranga wan we nid de ɛn sho sɔri-at ɛnitɛm we i pɔsibul.—2 Pita 3:​9.

Kɔntinyu fɔ Kam Nia di Gɔd We De Du Tin Tret

21. Aw wi fɔ si Jiova we wi tink bɔt in jɔstis? Wetin mek?

21 We wi tink bɔt Jiova in jɔstis, wi nɔ fɔ si am as jɔj we strikt, we nɔ gɛt filin fɔ pipul dɛn, ɛn we jɔs de fɔ pas jɔjmɛnt pan pipul dɛn we du bad. Bifo dat, wi fɔ si am as Papa we strikt bɔt we lɛk in pikin dɛn ɛn we de trit dɛn di bɛst we. As Papa we de du wetin rayt, Jiova de tinap tranga wan fɔ du wetin rayt di sem we lɛk aw i de sho sɔri-at fɔ in pikin dɛn we de na di wɔl, we nid am fɔ ɛp ɛn fɔgiv dɛn.—Sam 103:​10, 13.

22. Us wɔndaful chans Jiova in jɔstis dɔn gi wi? Wetin mek i de du tin da we de wit wi?

22 Wi fɔ rili gladi fɔ no se we Gɔd de sho in jɔstis, i nɔ jɔs de pas jɔjmɛnt pan pipul dɛn we de du wetin bad. Jiova dɔn yuz in jɔstis fɔ mek wi gɛt fayn op, dat na, fɔ lɛ wi pafɛkt ɛn fɔ gɛt layf we go de sote na wɔl usay “wetin rayt go de apin.” (2 Pita 3:​13) Wi Gɔd de du tin da we de bikɔs i de du tin tret fɔ sev wi, nɔto fɔ kɔndɛm wi. Fɔ tru, we wi rili ɔndastand Jiova in jɔstis, dat de mek wi kam nia am! Insay di nɛks chapta, wi go tɔk gud gud wan bɔt aw Jiova de sho dis wɔndaful kwaliti.

^ par. 20 No wɔnda Jiova kɔmpia insɛf to layɔn we i de pɔnish di Izrɛlayt dɛn we nɔ bin fetful.—Jɛrimaya 25:​38; Ozie 5:​14.