1, 2. (a) Liema inġustizzji mill-​agħar ġarrab Ġużeppi? (b) Jehovah kif ikkoreġa l-​inġustizzji?

 KIENET inġustizzja mill-​agħar. Is-​sbejjaħ żagħżugħ ma kien wettaq l-​ebda delitt, u madankollu sab ruħu maqful ġo ħabs taħt l-​art, akkużat b’mod falz li pprova jistupra lil xi ħadd. Imma din ma kinitx l-​ewwel darba li saret inġustizzja miegħu. Bosta snin qabel, meta kellu 17-​il sena, dan iż-​żagħżugħ, Ġużeppi, kien ġie tradut minn ħutu stess li kienu għoddhom qatluh. Imbagħad kien ġie mibjugħ bħala lsir f’pajjiż barrani. Hemmhekk, il-​mara taʼ sidu pprovat tittantah imma hu rrifjutaha. B’disprezz, il-​mara vvintat l-​akkuża falza, u kien minħabba f’hekk li spiċċa l-​ħabs. B’dispjaċir, donnu ma kien hemm ħadd li jaqbeż għal Ġużeppi.

² Madankollu, l-​Alla li “jħobb id-​dritt u s-​sewwa [“il-​ġustizzja,” NW] kien qed jara kollox. (Salm 33:5) Jehovah aġixxa biex jikkoreġi l-​inġustizzji, u mexxa l-​affarijiet b’tali mod li Ġużeppi finalment inħeles. Iktar minn hekk, Ġużeppi—ir-​raġel li kien intefaʼ “l-​ħabs”—fl-​aħħar mill-​aħħar ngħata pożizzjoni taʼ responsabbiltà kbira u unur straordinarju. (Ġenesi 40:15; 41:41-​43; Salm 105:17, 18) Sa fl-​aħħar, intwera biċ-​ċar li Ġużeppi kien innoċenti, u hu uża l-​pożizzjoni għolja tiegħu biex imexxi ’l quddiem l-​iskop t’Alla.—Ġenesi 45:5-​8.

3. Għala mhix ħaġa taʼ l-​iskantament li lkoll kemm aħna rridu li niġu trattati b’mod ġust?

³ Rakkont bħal dan imissilna qalbna, hux veru? Min minna ma rax xi inġustizzja jew ma kienx vittma tagħha? Tabilħaqq, ilkoll kemm aħna nixtiequ li niġu trattati b’mod ġust u bil-​fier. Din mhix ħaġa taʼ l-​iskantament, għax Jehovah tana kwalitajiet li jirriflettu l-​personalità tiegħu stess, u l-​ġustizzja hija waħda mill-​attributi prinċipali tiegħu. (Ġenesi 1:27) Biex insiru nafu lil Jehovah tajjeb, irridu nifhmu  s-​sens tiegħu taʼ ġustizzja. B’dan il-​mod inkunu nistgħu naslu biex napprezzaw saħansitra iktar il-​mod taʼ l-​għaġeb kif jaġixxi u nitqanqlu biex nersqu eqreb lejh.

4. Mill-​ħarsa tal-​bniedem, il-​ġustizzja taʼ spiss kif tinftiehem?

⁴ Mill-​ħarsa tal-​bniedem, il-​ġustizzja taʼ spiss tinftiehem sempliċement bħala l-​applikar b’mod ġust u fier tar-​regoli taʼ xi liġi. Ċertu ktieb jgħid li “l-​ġustizzja għandha x’taqsam mal-​liġi, l-​obbligi, id-​drittijiet u d-​dmirijiet, u tagħti l-​ġudizzju tagħha b’mod imparzjali u skond ma jkun mistħoqq.” (Right and Reason—Ethics in Theory and Practice [Id-​Dritt u r-​Raġuni—l-​Etika fit-​Teorija u fil-​Prattika]) Madankollu, il-​ġustizzja taʼ Jehovah tinvolvi iktar milli jiġu applikati regoli b’mod awtomatiku minħabba sens taʼ dmir jew obbligu.

5, 6. (a) Xi jfisser il-​kliem bil-​lingwa oriġinali li jiġi tradott “ġustizzja”? (b) X’jiġifieri li Alla huwa ġust?

⁵ Nistgħu nifhmu aħjar il-​kobor u l-​profondità tal-​ġustizzja taʼ Jehovah jekk nikkunsidraw il-​kliem bil-​lingwa oriġinali li jintuża fil-​Bibbja. Fl-​Iskrittura Ebrajka, hemm involuti tliet kelmiet prinċipali. Il-​kelma li ġeneralment tiġi tradotta “ġustizzja” tistaʼ tiġi tradotta wkoll “dak li hu sewwa.” (Ġenesi 18:25, NW) Iż-​żewġ kelmiet l-​oħra jiġu spiss tradotti “s-​sewwa.” Fl-​Iskrittura Griega Kristjana, il-​kelma tradotta “s-​sewwa” hija deskritta bħala “l-​kwalità taʼ li tkun ġust jew tagħmel dak li hu sewwa.” Mela, bażikament, m’hemm l-​ebda differenza bejn is-​sewwa u l-​ġustizzja.—Għamos 5:24.

⁶ Għaldaqstant, meta l-​Bibbja tgħid li Alla huwa ġust, qed tgħidilna li hu jagħmel dak li hu sewwa u jimxi bil-​fier u li dan jagħmlu b’mod konsistenti, mingħajr parzjalità. (Rumani 2:11) Fil-​fatt, ma nistgħux nimmaġinawh jaġixxi mod ieħor. Il-​leali Eliħu qal: “Alla qatt ma jaħdem id-​dnewwa, Xaddaj qatt ma jmur kontra l-​ġustizzja.” (Ġob 34:12) Iva, huwa impossibbli li Jehovah “imur kontra l-​ġustizzja.” Għala? Minħabba żewġ raġunijiet importanti.

7, 8. (a) Jehovah għala m’huwiex kapaċi jaġixxi b’mod inġust? (b) Xi jqanqal lil Jehovah biex jaġixxi bis-​sewwa, jew b’mod ġust?

 ⁷ L-​ewwelnett, hu qaddis. Kif innotajna f’Kapitlu 3, Jehovah hu safi u rett b’mod infinit. Għalhekk, m’huwiex kapaċi jaġixxi b’mod inġust jew li mhux sewwa. Ikkunsidra naqra x’jiġifieri dan. Il-​qdusija taʼ Missierna tas-​sema tagħtina raġuni soda biex ikollna fiduċja li hu qatt m’hu se jittrattahom ħażin lil uliedu. Ġesù kellu din il-​fiduċja. Fl-​aħħar lejl tal-​ħajja tiegħu fuq l-​art, hu talab: “Missier qaddis, ħarishom [id-​dixxipli] f’ismek.” (Ġwanni 17:11) “Missier qaddis”—fl-​Iskrittura, Jehovah biss jissejjaħ hekk. Dan huwa xieraq, għax l-​ebda missier uman ma jistaʼ jitqabbel Miegħu fil-​qdusija. Ġesù kellu fidi sħiħa li d-​dixxipli tiegħu ma kien se jiġrilhom xejn taħt il-​ħarsien tal-​Missier, li huwa assolutament pur u nadif u separat għalkollox minn kull ħażen.—Mattew 23:9.

⁸ It-​tieninett, l-​imħabba bla egoiżmu hija l-​essenza nfisha tal-​personalità t’Alla. Imħabba bħal din tqanqlu biex jaġixxi m’oħrajn bis-​sewwa, jew b’mod ġust. Imma l-​inġustizzja fil-​forom kollha tagħha—fosthom ir-​razziżmu, id-​diskriminazzjoni, u l-​parzjalità—ta’ spiss tiġi mir-​regħba u l-​egoiżmu, il-​kwalitajiet opposti taʼ l-​imħabba. Rigward l-​Alla taʼ mħabba, il-​Bibbja tiżgurana: “Ġust il-​Mulej fl-​imġiba tiegħu kollha.” (Salm 145:17) Jehovah jgħid dwaru nnifsu: “Jien, il-​Mulej, inħobb is-​sewwa.” (Isaija 61:8, Saydon) Ma jfarraġniex il-​fatt li nkunu nafu li Alla tagħna jitgħaxxaq jagħmel dak li hu sewwa, jew ġust?—Ġeremija 9:23 (9:24, NW).

9-11. (a) X’konnessjoni hemm bejn il-​ġustizzja taʼ Jehovah u l-​ħniena tiegħu? (b) Il-​ġustizzja taʼ Jehovah, flimkien mal-​ħniena tiegħu, kif inhi evidenti fil-​mod kif jittratta mal-​bnedmin midinbin?

⁹ Il-​ġustizzja taʼ Jehovah, bħal kull aspett ieħor tal-​personalità  unika tiegħu, hija perfetta, ma jonqosha xejn. Hu u jigglorifika lil Jehovah, Mosè kiteb: “Hu l-​Blata tagħna; perfett għemilu; u lkoll ġusti t-​triqat tiegħu. Alla taʼ kelmtu u ma jqarraqx; kollu ħaqq u kollu sewwa.” (Dewteronomju 32:3, 4) Kull espressjoni tal-​ġustizzja taʼ Jehovah hija bla difett—qatt m’hi tolleranti żżejjed, u qatt m’hi ħarxa żżejjed.

¹⁰ Hemm konnessjoni kbira bejn il-​ġustizzja taʼ Jehovah u l-​ħniena tiegħu. Salm 116:5 jgħid: “Ħanin il-​Mulej, u ġust; twajjeb hu Alla tagħna.” Iva, Jehovah huwa ġust kif ukoll ħanin. Iż-​żewġ karatteristiċi m’humiex kontradittorji. Meta juri l-​ħniena ma jkunx qed itaffi l-​ġustizzja tiegħu, bħallikieku l-​ġustizzja tiegħu normalment hija iebsa żżejjed. Minflok, taʼ spiss hu juri ż-​żewġ kwalitajiet fl-​istess ħin, saħansitra fl-​istess att. Ikkunsidra eżempju wieħed.

¹¹ Il-​bnedmin kollha huma midinbin għax wirtu d-​dnub u b’hekk jistħoqqilhom il-​ħlas tad-​dnub—il-​mewt. (Rumani 5:12) Imma Jehovah ma jiħux gost bil-​mewt tal-​midinbin. Hu ‘Alla li jaħfer, ħafif biex iħenn.’ (Neħemija 9:17) Xorta waħda, peress li hu qaddis, hu ma jistax jagħlaq għajnejh għal dak li mhux sewwa. Mela, kif jistaʼ juri l-​ħniena lill-​bnedmin li jitwieldu midinbin? It-​tweġiba tinsab f’waħda mill-​iktar veritajiet prezzjużi tal-​Kelma t’Alla: il-​provvediment taʼ Jehovah taʼ fidwa għas-​salvazzjoni taʼ l-​umanità. F’Kapitlu 14 se nitgħallmu iktar dwar dan l-​arranġament kollu mħabba. Dan huwa ġust ferm u fl-​istess ħin ħanin b’mod suprem. Permezz tiegħu, Jehovah jistaʼ jesprimi ħniena tenera lejn midinbin niedma waqt li jżomm mal-​livelli tiegħu taʼ ġustizzja perfetta.—Rumani 3:21-​26.

12, 13. (a) Il-​ġustizzja taʼ Jehovah għala tressaqna lejh? (b) Għal liema konklużjoni wasal David rigward il-​ġustizzja taʼ Jehovah, u dan kif jistaʼ jfarraġna?

¹² Il-​ġustizzja taʼ Jehovah m’hijiex kwalità bla sentiment  li tbegħedna minnu, imma kwalità li ġġagħalna nħobbuh u tressaqna lejh. Il-​Bibbja tiddeskrivi b’mod ċar il-​mogħdrija li hemm fil-​ġustizzja, jew is-​sewwa, taʼ Jehovah. Ejja nikkunsidraw xi modi li jqawwu l-​qalb kif Jehovah jeżerċita l-​ġustizzja tiegħu.

¹³ Il-​ġustizzja perfetta taʼ Jehovah tqanqlu biex juri l-​fedeltà u l-​lealtà lejn il-​qaddejja tiegħu. Is-​salmista David, mill-​esperjenza tiegħu sar jifhem u japprezza dan l-​aspett tal-​ġustizzja taʼ Jehovah. Minn dak li ġarrab hu stess u billi studja dwar il-​mod kif Alla jagħmel l-​affarijiet, għal liema konklużjoni wasal David? Hu ddikjara: “Il-​Mulej iħobb is-​sewwa, u ma jitlaqx it-​twajbin [“leali,” NW] tiegħu; hu jħarishom għal dejjem.” (Salm 37:28) Kemm hija taʼ faraġ din il-​wegħda! Alla tagħna qatt u qatt m’hu se jabbanduna lil dawk li huma leali lejh. Għalhekk, nistgħu nafdawh li se jkun qribna u se jieħu ħsiebna bi mħabba. Il-​ġustizzja tiegħu hija garanzija taʼ dan!—Proverbji 2:7, 8.

14. Mil-​Liġi li Jehovah ta lil Iżrael, kif jidher ċar li hu jimpurtah minn uħud żvantaġġati?

¹⁴ Il-​ġustizzja divina hija sensittiva għall-​bżonnijiet taʼ dawk li qed ibatu. Mil-​Liġi li Jehovah ta lil Iżrael, jidher ċar li hu jimpurtah minn uħud żvantaġġati. Per eżempju, il-​Liġi għamlet provvedimenti speċjali biex il-​bżonnijiet taʼ l-​iltiema u r-​romol jintlaħqu żgur. (Dewteronomju 24:17-​21) Billi għaraf kemm setgħet tkun diffiċli l-​ħajja għal familji bħal dawn, Jehovah innifsu sar l-​Imħallef u l-​Protettur bħal missier għalihom, il-​wieħed li “jagħmel il-​ġustizzja ma’ l-​iltim u ma’ l-​armla.” * (Dewteronomju 10:18; Salm 68:6 [68:5, NW])  Jehovah wissa lill-​Iżraelin li jekk kienu se jaħqru lin-​nisa u t-​tfal li m’għandhomx min jaqbeż għalihom, hu żgur kien se jismaʼ l-​għajta taʼ dawn l-​uħud. Hu żgurahom: “Il-​qilla tiegħi tixgħel.” (Eżodu 22:22-​24) Filwaqt li r-​rabja m’hijiex waħda mill-​kwalitajiet li jispikkaw taʼ Jehovah, meta xi ħadd jagħmel atti taʼ inġustizzja apposta, speċjalment meta l-​vittmi jkunu l-​magħkusin u dawk li m’għandhom lil ħadd min jgħinhom, dan jipprovoka lil Jehovah biex jirrabja b’rabja ġusta.—Salm 103:6.

15, 16. Liema hi evidenza taʼ l-​għaġeb li Jehovah m’huwiex parzjali?

¹⁵ Jehovah jiżgurana wkoll li hu “ma jħarisx lejn l-​uċuħ u ma jiħux [“tixħim,” KŻ].” (Dewteronomju 10:17) Jehovah m’huwiex bħal ħafna bnedmin li għandhom il-​poter jew l-​awtorità, għax ma jiġix influwenzat mill-​għana materjali jew mid-​dehra taʼ barra. Hu ħieles għalkollox mill-​preġudizzju jew mill-​favoritiżmu. Ikkunsidra evidenza taʼ l-għaġeb li Jehovah m’huwiex parzjali. L-​opportunità li wieħed isir aduratur veru tiegħu, b’tama taʼ ħajja bla tmiem, m’hijiex limitata biss għal ftit nies privileġġati. Minflok, Jehovah “jilqaʼ lil kull min għandu l-​biżaʼ tiegħu u jagħmel is-​sewwa, ikun minn liema poplu jkun.” (Atti 10:34, 35) Dan il-​prospett meraviljuż huwa miftuħ għal kulħadd, ikun xi jkun il-​livell tiegħu fis-​soċjetà, il-​kulur tal-​ġilda, jew il-​pajjiż li jgħix fih. M’hijiex din ġustizzja vera taʼ l-​aqwa kwalità?

¹⁶ Hemm aspett ieħor tal-​ġustizzja perfetta taʼ Jehovah li jixirqilha l-​attenzjoni u r-​rispett tagħna: il-​mod kif jaġixxi ma’ dawk li jiksru l-​livelli ġusti tiegħu.

17. Spjega għala l-​inġustizzji f’din id-​dinja bl-​ebda mod ma jitfgħu xi dubju fuq il-​ġustizzja taʼ Jehovah.

¹⁷ Xi wħud għandhom mnejn jistaqsu: ‘Ladarba Jehovah  ma jagħlaqx għajnejh għall-​inġustizzja, kif nistgħu nispjegaw it-​tbatija inġusta u l-​prattiċi korrotti li huma wisq komuni fid-​dinja taʼ llum?’ Inġustizzji bħal dawn bl-​ebda mod ma jitfgħu xi dubju fuq il-​ġustizzja taʼ Jehovah. Il-​ħafna inġustizzji f’din id-​dinja mill-​agħar huma konsegwenza tad-​dnub li l-​bnedmin wirtu minn Adam. F’dinja fejn il-​bnedmin imperfetti għażlu li jaġixxu bil-​mod midneb tagħhom, l-​inġustizzji joktru—imma mhux għal ħafna żmien iktar.—Dewteronomju 32:5, KŻ.

18, 19. X’juri li Jehovah m’huwiex se jittollera għal dejjem lil dawk li jiksru apposta l-​liġijiet ġusti tiegħu?

¹⁸ Filwaqt li Jehovah juri ħniena kbira ma’ dawk li jersqu qrib lejh b’sinċerità, hu mhux se jittollera għal dejjem sitwazzjoni li ġġib tkasbir fuq l-​isem qaddis tiegħu. (Salm 74:10, 22, 23) L-​Alla tal-​ġustizzja m’huwiex wieħed li tistaʼ tidħaq bih; lil dawk li jidinbu apposta hu mhux se jipproteġihom mill-​ġudizzju ikrah li jistħoqqilhom taʼ l-​azzjonijiet tagħhom. Jehovah huwa “Alla li jagħder u jħenn; tqil biex jagħdab u kbir fit-​tjieba u l-​fedeltà . . . imma ma jħalli xejn għaddej.” (Eżodu 34:6, 7) Fi qbil ma’ dan il-​kliem, Jehovah xi drabi sab li kien hemm bżonn jagħmel ħaqq minn dawk li jiksru apposta l-​liġijiet ġusti tiegħu.

¹⁹ Ħu, per eżempju, il-​mod kif Alla aġixxa ma’ Iżrael tal-​qedem. Anki meta kienu ssetiljaw fl-​Art Imwiegħda, darba wara l-​oħra l-​Iżraelin kienu jaqgħu u juru nuqqas taʼ fedeltà. Għalkemm l-​azzjonijiet korrotti tagħhom “nikktuh” lil Jehovah, hu ma abbandunahomx immedjatament. (Salm 78:38-​41) Minflok, hu b’mod ħanin tahom opportunitajiet biex ibiddlu ħajjithom. Hu talabhom bil-​ħniena: “Ma nitgħaxxaqx b’mewt il-​midneb, imma bir-​reġgħa lura tiegħu minn triqtu biex jgħix. Erġgħu, erġgħu lura minn triqatkom il-​ħżiena. Għax għandkom tmutu dar Iżrael?” (Eżekjel 33:11) Billi l-​ħajja hi prezzjuża għal Jehovah, hu  darba wara l-​oħra bagħat lill-​profeti tiegħu forsi l-​Iżraelin iduru lura mit-​triqat ħżiena tagħhom. Imma, fil-​maġġuranza tagħhom, in-​nies stinati rrifjutaw li jisimgħu u jindmu. Fl-​aħħar, minħabba ismu qaddis u dak kollu li jirrappreżenta, Jehovah tahom f’idejn l-​għedewwa tagħhom.—Neħemija 9:26-​30.

20. (a) X’nitgħallmu dwar Jehovah mill-​mod kif aġixxa ma’ Iżrael? (b) L-​iljun għala huwa simbolu xieraq tal-​ġustizzja taʼ Jehovah?

²⁰ Nistgħu nitgħallmu ħafna dwar Jehovah mill-​mod kif aġixxa ma’ Iżrael. Nitgħallmu li għajnejh, li jaraw kollox, jinnotaw l-​inġustizzji u li hu jiġi effettwat profondament minn dak li jara. (Proverbji 15:3) Huwa taʼ faraġ ukoll li nkunu nafu li hu jfittex li juri l-​ħniena jekk ikun hemm bażi għal dan. Iktar minn hekk, nitgħallmu li l-​ġustizzja tiegħu qatt ma ssir bl-​għaġla. Minħabba l-​paċenzja u s-​sabar fit-​tul taʼ Jehovah, ħafna nies jikkonkludu b’mod żbaljat li hu qatt m’hu se jagħmel ħaqq mill-​ħżiena. Imma dan huwa ’l bogħod mill-​verità, għax il-​mod kif Alla aġixxa ma’ Iżrael jgħallimna wkoll li l-​paċenzja divina għandha l-​limiti. Jehovah huwa sod fil-​ġustizzja. Hu m’huwiex bħall-​bnedmin li taʼ spiss jibżgħu juru l-​ġustizzja, għax hu qatt ma jonqsu l-​kuraġġ biex jiddefendi dak li hu sewwa. B’mod xieraq,  l-​iljun bħala simbolu tal-​ġustizzja kuraġġuża huwa assoċjat mal-​preżenza u t-​tron t’Alla. * (Eżekjel 1:10; Apokalissi 4:7) Għalhekk nistgħu nkunu ċerti li hu se jwettaq il-​wegħda tiegħu li jeħles lil din l-​art mill-​inġustizzja. Iva, il-​mod kif jiġġudika jistaʼ jinġabar f’dan il-​kliem: sodizza fejn hemm bżonn, ħniena kulmeta possibbli.—2 Pietru 3:9.

21. Meta nimmeditaw fuq kif Jehovah juri l-​ġustizzja, kif għandna naħsbu dwaru, u għala?

²¹ Meta nimmeditaw fuq kif Jehovah juri l-​ġustizzja, m’għandniex naħsbu dwaru bħala mħallef iebes u bla sentimenti, li jimpurtah biss f’li jgħaddi ġudizzju kontra dawk li jagħmlu l-​ħażen. Minflok, għandna naħsbu dwaru bħala Missier li jħobb imma sod u li dejjem jaġixxi ma’ wliedu bl-​aqwa mod possibbli. Bħala Missier ġust, jew sewwa, Jehovah jibbilanċja s-​sodizza għal dak li hu sewwa mal-​mogħdrija tenera lejn uliedu fuq l-​art, li għandhom bżonn l-​għajnuna u l-​maħfra tiegħu.—Salm 103:10, 13.

22. Gwidat mill-​ġustizzja tiegħu, Jehovah liema prospett għamel possibbli għalina, u għala jittrattana b’dan il-​mod?

²² Kemm nistgħu nkunu grati li l-​ġustizzja divina tinvolvi ħafna iktar milli tinqataʼ sentenza kontra l-​ħżiena! Jehovah, gwidat mill-​ġustizzja tiegħu, għamilhielna possibbli li jkollna prospett verament eċċitanti—ħajja perfetta bla tmiem f’dinja fejn “tgħammar il-​ġustizzja.” (2 Pietru 3:13) Alla tagħna jittrattana b’dan il-​mod għaliex il-​ġustizzja tiegħu tfittex li ssalva flok li tikkundanna. Fehma aħjar taʼ dak li tinvolvi l-​ġustizzja taʼ Jehovah verament tressaqna lejh! Fil-​kapitli li jmiss, se nħarsu iktar mill-​qrib lejn kif Jehovah jesprimi din il-​kwalità mill-​aqwa.