1, 2. (a) Jakich rażących niesprawiedliwości doznał Józef? (b) Jak Jehowa wynagrodził Józefowi krzywdy?

BYŁA to rażąca niesprawiedliwość. Ten przystojny młodzieniec nie popełnił żadnego przestępstwa, a znalazł się w lochu, pomówiony o próbę gwałtu. Nie po raz pierwszy jednak doznał niesprawiedliwości. Przed kilku laty 17-letni Józef — bo o nim mowa — został zdradzony przez własnych braci, którzy najpierw o mało go nie zabili, a potem sprzedali w niewolę do obcego kraju. Kiedy nie dał się tam uwieść żonie swego pana, odtrącona kobieta fałszywie go oskarżyła i w ten sposób trafił do więzienia. Niestety, wyglądało na to, że nikt się za nim nie ujmie.

² Wszystko to widział jednak Bóg, który ‛miłuje prawość i sprawiedliwość’ (Psalm 33:5). Zaczął więc działać, by naprawić te krzywdy. Tak pokierował wydarzeniami, że Józef w końcu odzyskał wolność. Co więcej, z „więziennego dołu” został wyniesiony na niezwykle odpowiedzialne i zaszczytne stanowisko (Rodzaju 40:15; 41:41-43; Psalm 105:17, 18). Oczyszczony ostatecznie z zarzutów, wykorzystał swą wysoką pozycję do spełniania zamierzenia Bożego (Rodzaju 45:5-8).

3. Dlaczego wszyscy pragną być traktowani sprawiedliwie?

³ Czyż takie relacje nie chwytają nas za serce? Któż z nas nie widział niesprawiedliwości albo sam nie padł jej ofiarą? Wszyscy pragniemy być traktowani sprawiedliwie i bezstronnie. Nic w tym dziwnego, bo Jehowa wszczepił nam cechy odzwierciedlające Jego osobowość, a jednym z najważniejszych Jego przymiotów jest właśnie sprawiedliwość  (Rodzaju 1:27). Aby dobrze poznać Jehowę, musimy zrozumieć Jego poczucie sprawiedliwości. Dzięki temu będziemy jeszcze wyżej cenić Jego wspaniałe metody działania i zapragniemy bardziej się do Niego zbliżyć.

4. Co ludzie często rozumieją przez sprawiedliwość?

⁴ Z ludzkiego punktu widzenia sprawiedliwość zwykle polega na rzetelnym stosowaniu przepisów prawa. W pewnej książce powiedziano, że „sprawiedliwość ma związek z prawem i obowiązkiem, z uprawnieniami i powinnościami, a zapłatę wymierza na zasadzie równości i odpowiednio do zasług” (Austin Fagothey, Right and Reason — Ethics in Theory and Practice). Ale w wypadku Jehowy sprawiedliwość to coś więcej niż mechaniczne stosowanie przepisów, wynikające z samego poczucia obowiązku.

5, 6. (a) Co oznaczają biblijne słowa odnoszące się do sprawiedliwości? (b) Co to znaczy, że Bóg jest sprawiedliwy?

⁵ Głębię sprawiedliwości Jehowy można lepiej zrozumieć dzięki rozważeniu odpowiedników tego słowa użytych w Biblii. W Pismach Hebrajskich w grę wchodzą trzy wyrazy. Słowo najczęściej tłumaczone na „sprawiedliwość” może też oznaczać „to, co słuszne” (Rodzaju 18:25). Pozostałe dwa na ogół oddaje się słowem „prawość”. Wyraz tłumaczony na „prawość” użyty w Chrześcijańskich Pismach Greckich bywa definiowany jako „zgodność z tym, co słuszne lub sprawiedliwe”. Zasadniczo więc w Biblii nie ma różnicy między prawością a sprawiedliwością (Amosa 5:24).

⁶ A zatem gdy Biblia mówi, że Bóg jest sprawiedliwy, oznacza to, iż bezstronnie i konsekwentnie czyni On to, co słuszne i uczciwe (Rzymian 2:11). Jest nie do pomyślenia, żeby zachowywał się inaczej. Wierny Elihu oświadczył: „Dalekie niech będzie od prawdziwego Boga, by miał  postępować niegodziwie, a Wszechmocny — działać niesprawiedliwie!” (Hioba 34:10). Jehowa rzeczywiście nie może „działać niesprawiedliwie”. Dlaczego? Z dwóch podstawowych przyczyn.

7, 8. (a) Dlaczego Jehowa nie może się dopuszczać niesprawiedliwości? (b) Co jeszcze skłania Jehowę do sprawiedliwego postępowania?

⁷ Po pierwsze, Jehowa jest święty. Jak się dowiedzieliśmy z rozdziału 3, jest nieskończenie czysty i prostolinijny. Dlatego nie może postępować w sposób niesprawiedliwy. Zastanówmy się, co to oznacza. Świętość naszego niebiańskiego Ojca stanowi dla nas gwarancję, że On nigdy nie skrzywdzi swych dzieci. Właśnie taką ufność żywił Jezus. Ostatniej nocy swego życia na ziemi modlił się: „Ojcze Święty, czuwaj nad nimi [nad uczniami] ze względu na twoje imię” (Jana 17:11). „Ojcem Świętym” nazwano w Biblii wyłącznie Jehowę. I słusznie, bo żaden człowieczy ojciec nie dorównuje Mu świętością. Jezus bezgranicznie ufał, że w rękach takiego Ojca, w najwyższym stopniu czystego i bezgrzesznego, uczniowie będą naprawdę bezpieczni (Mateusza 23:9).

⁸ Po drugie, nieodłączną cechą Boga jest niesamolubna miłość. Również ona pobudza Go do sprawiedliwego traktowania innych. Przeciwieństwem takiej miłości jest chciwość i samolubstwo — często będące źródłem różnych form niesprawiedliwości, jak rasizm, dyskryminacja czy stronniczość. O Bogu miłości czytamy w Biblii, że „jest prawy; miłuje prawe uczynki” (Psalm 11:7). On sam powiedział o sobie: „Ja, Jehowa, miłuję sprawiedliwość” (Izajasza 61:8). Czyż nie jest to pokrzepiające, że nasz Bóg z rozkoszą czyni to, co prawe i sprawiedliwe? (Jeremiasza 9:24).

9-11. (a) Jaki związek ma sprawiedliwość Jehowy z Jego miłosierdziem? (b) Jak w stosunku do grzesznych ludzi Jehowa przejawia sprawiedliwość i zarazem miłosierdzie?

⁹ Sprawiedliwość Jehowy, podobnie jak wszystkie inne cechy Jego niezrównanej osobowości, jest doskonała, wolna od jakichkolwiek braków. Mojżesz wysławiał Jehowę słowami: „Skała — doskonałe są wszystkie jego poczynania, bo wszystkie jego drogi są sprawiedliwością. Bóg wierności, u którego nie ma niesprawiedliwości; jest on prawy i prostolinijny” (Powtórzonego Prawa 32:3, 4). Jehowa zawsze przejawia sprawiedliwość w sposób nienaganny — nigdy nie jest nazbyt pobłażliwy ani nazbyt surowy.

¹⁰ Sprawiedliwość Jehowy ma ścisły związek z Jego miłosierdziem. W Psalmie 116:5 czytamy: „Jehowa jest łaskawy i prawy [„sprawiedliwy”, Biblia warszawska]; i Bóg nasz to Ten, który okazuje miłosierdzie”. A zatem jest On sprawiedliwy i zarazem miłosierny. Cechy te nie kolidują ze sobą. Bóg przejawia miłosierdzie nie po to, by łagodzić swą sprawiedliwość, jak gdyby była ona zbyt surowa. Przeciwnie, często okazuje te przymioty jednocześnie, w tym samym przedsięwzięciu. Rozważmy pewien przykład.

¹¹ Wszyscy ludzie są dziedzicznie obciążeni grzechem i dlatego zasługują na śmierć, która jest karą za grzech (Rzymian 5:12). Jednakże śmierć grzeszników nie sprawia Jehowie przyjemności. Jest On „Bogiem aktów przebaczania, łaskawym i miłosiernym” (Nehemiasza 9:17). Z drugiej strony ze względu na swą świętość nie akceptuje nieprawości. Jak wobec tego może okazywać miłosierdzie ludziom grzesznym od urodzenia? Odpowiedź na to pytanie jest zarazem jedną z najwspanialszych prawd Słowa Bożego: Jehowa postanowił wybawić ludzkość, dostarczając  za nią okup. Więcej na ten temat dowiemy się z rozdziału 14. Postanowienie o okupie jest w najwyższym stopniu zarówno sprawiedliwe, jak i miłosierne. Dzięki niemu Jehowa może życzliwie okazywać miłosierdzie skruszonym grzesznikom, nie pomijając przy tym zasad swej doskonałej sprawiedliwości (Rzymian 3:21-26).

12, 13. (a) Dlaczego sprawiedliwość Jehowy przyciąga nas do Niego? (b) Jaki wniosek dotyczący sprawiedliwości Jehowy wysnuł Dawid i dlaczego to podnosi nas na duchu?

¹² Sprawiedliwość Jehowy nie jest bezduszna ani odpychająca, lecz ujmuje i przyciąga. Z Pisma Świętego jasno wynika, że cechuje ją współczucie. Rozpatrzmy kilka przykładów ukazujących, jak sprawiedliwość czy prawość Jehowy niesie pokrzepienie.

¹³ Jehowa, pobudzany doskonałą sprawiedliwością, jest wobec swych sług wierny i lojalny. Doświadczył tego psalmista Dawid. Jaki wniosek wyciągnął z własnych przeżyć i z rozmyślania nad czynami Boga? Oznajmił: „Jehowa miłuje sprawiedliwość i nie opuści lojalnych wobec niego. Po czas niezmierzony będą strzeżeni” (Psalm 37:28). To naprawdę bardzo pokrzepiające! Nasz Bóg ani na chwilę nie zostawi swych lojalnych sług. Możemy więc ufać, że zawsze będzie blisko nas i zapewni nam czułą opiekę. Gwarancją tego jest Jego sprawiedliwość! (Przysłów 2:7, 8).

14. Jak w Prawie, które Jehowa dał Izraelitom, widać Jego troskę o pokrzywdzonych?

¹⁴ Sprawiedliwy Bóg jest wrażliwy na potrzeby cierpiących. Jego troskę o pokrzywdzonych widać wyraźnie w Prawie, które dał Izraelitom. Na przykład zawierało ono przepisy zobowiązujące ich do należytego dbania o sieroty i wdowy (Powtórzonego Prawa 24:17-21). Jehowa wiedział, jak  ciężkie bywało życie takich rodzin, dlatego sam stał się ich Sędzią i Obrońcą i po ojcowsku ‛sprawował sąd na rzecz chłopca nie mającego ojca i na rzecz wdowy’ (Powtórzonego Prawa 10:18; Psalm 68:5). * Ostrzegł Izraelitów, że jeśli będą ciemiężyć bezbronne kobiety i dzieci, niezawodnie zareaguje na krzyk takich osób. Oświadczył: „Naprawdę zapłonie mój gniew” (Wyjścia 22:22-24). Gniew nie należy do głównych cech Jehowy, niemniej gdy ludzie rozmyślnie krzywdzą innych, zwłaszcza biednych i bezbronnych, wzbiera w Nim sprawiedliwe oburzenie (Psalm 103:6).

15, 16. Co dobitnie świadczy o bezstronności Jehowy?

¹⁵ Jehowa zapewnia nas też, że „nikogo nie traktuje stronniczo ani nie przyjmuje łapówki” (Powtórzonego Prawa 10:17). W odróżnieniu od wielu ludzi mających władzę lub wpływy nie daje się zaślepić czyimś bogactwem albo wyglądem. Nikogo nie dyskryminuje ani nie faworyzuje. Zwróćmy uwagę na pewien dobitny dowód Jego bezstronności: Możliwość służenia Mu i uzyskania w przyszłości życia wiecznego nie została zastrzeżona dla jakiejś elitarnej grupy. Przeciwnie, „w każdym narodzie godny jego upodobania jest człowiek, który się go boi i czyni to, co prawe” (Dzieje 10:34, 35). Ten wspaniały przywilej Bóg udostępnił wszystkim ludziom, niezależnie od ich pozycji społecznej, koloru skóry czy miejsca zamieszkania. Czyż nie dowodzi to najlepiej pojętej sprawiedliwości?

¹⁶ Ale na rozważenie i na nasz szacunek zasługuje jeszcze inny aspekt doskonałej sprawiedliwości Jehowy: sposób, w jaki traktuje On osoby łamiące Jego słuszne zasady.

17. Wyjaśnij, dlaczego powszechne dziś zło nie oznacza, że Bóg jest niesprawiedliwy.

¹⁷ Ktoś mógłby zapytać: Skoro Jehowa nie akceptuje niesprawiedliwości, to dlaczego na świecie szerzy się niegodziwość i tyle ludzi niewinnie cierpi? Taki stan rzeczy w żadnym wypadku nie oznacza, że Jehowa jest niesprawiedliwy. Powszechne dziś zło i cierpienia są następstwem grzechu odziedziczonego przez człowieka po Adamie. W świecie, w którym niedoskonali ludzie wolą trzymać się własnych grzesznych dróg, rzeczywiście rozpanoszyła się niesprawiedliwość — ale do czasu (Powtórzonego Prawa 32:5).

18, 19. Skąd wiadomo, że Jehowa nie będzie bez końca tolerował rozmyślnego łamania Jego sprawiedliwych praw?

¹⁸ Chociaż Jehowa bardzo miłosiernie postępuje ze szczerymi osobami, które się do Niego zbliżają, nie będzie bez końca tolerował sytuacji uwłaczającej Jego świętemu imieniu (Psalm 74:10, 22, 23). Sprawiedliwy Bóg nie pozwoli z siebie drwić — na rozmyślnych grzesznikach wykona zasłużony wyrok. Jehowa to „Bóg miłosierny i łaskawy, nieskory do gniewu oraz obfitujący w lojalną życzliwość i prawdę (...), lecz bynajmniej nie pozwoli ujść bezkarnie” (Wyjścia 34:6, 7). Zgodnie z tymi słowami czuł się czasem zmuszony wymierzyć karę tym, którzy świadomie przekraczali Jego słuszne prawa.

¹⁹ Zobaczmy na przykład, jak Bóg traktował starożytnych Izraelitów. Nawet gdy już posiedli Ziemię Obiecaną, wielokrotnie stawali się niewierni. Ale chociaż swymi nikczemnymi uczynkami zasmucali Jehowę, nie odrzucił ich od razu (Psalm 78:38-41). Miłosiernie umożliwiał im zmianę postępowania. Nawoływał ich: „Nie mam upodobania w śmierci niegodziwego, lecz w tym, by niegodziwy zawrócił ze swej drogi i pozostał przy życiu. Zawróćcie, zawróćcie ze swych złych dróg, bo po cóż mielibyście umrzeć, domu Izraela?” (Ezechiela 33:11). Jehowa ceni  życie ludzkie, dlatego za pośrednictwem proroków nieustannie wzywał Izraelitów, by ‛zawrócili ze złych dróg’. Na ogół jednak byli oni krnąbrni i nie chcieli słuchać ani też okazać skruchy. W końcu Jehowa — ze względu na swe święte imię i wszystko, co ono sobą przedstawia — wydał ich w ręce wrogów (Nehemiasza 9:26-30).

20. (a) Czego uczy nas o Jehowie Jego postępowanie z Izraelem? (b) Dlaczego trafnym symbolem sprawiedliwości Jehowy jest lew?

²⁰ Analizując postępowanie Jehowy z Izraelitami, wiele się o Nim uczymy. Uświadamiamy sobie, że Jego wszechwidzące oczy dostrzegają niegodziwość i że jest nią głęboko poruszony (Przysłów 15:3). Czujemy się pokrzepieni, wiedząc, iż Bóg chętnie okazuje miłosierdzie, gdy tylko ma ku temu podstawy. Nigdy też nie wymierza sprawiedliwości pochopnie. Ponieważ jest wielkoduszny i cierpliwy, ludzie często mylnie sądzą, że w ogóle nie ukarze niegodziwych. Prawda jest jednak zupełnie inna. Dzieje Izraela dowodzą, iż Boża cierpliwość ma swoje granice. Jehowa stanowczo obstaje przy tym, co prawe. Nie przypomina ludzi, którzy cofają się przed egzekwowaniem sprawiedliwości, lecz zawsze ma odwagę stanąć w jej obronie. Słusznie zatem w wizjach obecności i tronu Boga występuje  lew, symbol Jego sprawiedliwości połączonej z odwagą (Ezechiela 1:10; Objawienie 4:7). * Możemy więc być pewni, że zgodnie ze swą obietnicą usunie On z ziemi wszelką niesprawiedliwość. Boży sposób sądzenia można streścić następująco: gdzie potrzeba — stanowczość, gdzie to możliwe — miłosierdzie (2 Piotra 3:9).

21. Jak powinniśmy się zapatrywać na Jehowę, gdy rozmyślamy nad Jego sprawiedliwością?

²¹ Kiedy rozmyślamy nad przejawami sprawiedliwości Jehowy, nie powinniśmy sądzić, iż jest On bezdusznym, surowym sędzią, zainteresowanym tylko skazywaniem winowajców. Powinniśmy widzieć w Nim kochającego, choć stanowczego Ojca, który zawsze traktuje swe dzieci w najwłaściwszy sposób. Będąc prawym i sprawiedliwym Ojcem, Jehowa zdecydowanie trzyma się tego, co słuszne, ale tę stanowczość równoważy tkliwym współczuciem dla swych ziemskich dzieci, które potrzebują Jego pomocy i przebaczenia (Psalm 103:10, 13).

22. Jakie widoki otworzył przed nami Jehowa, pobudzany sprawiedliwością, i dlaczego tak nas traktuje?

²² Możemy być naprawdę wdzięczni, że sprawiedliwość Boża nie polega jedynie na karaniu złoczyńców! Pobudzony nią, Jehowa otworzył przed nami zachwycające widoki — widoki na doskonałe, bezkresne życie w świecie, w którym „ma mieszkać prawość” (2 Piotra 3:13). Bóg postępuje tak z nami dlatego, że w swej sprawiedliwości chce nas wybawić, a nie potępić. Gdy lepiej rozumiemy głębię sprawiedliwości Jehowy, rzeczywiście pragniemy się do Niego zbliżyć! W następnych rozdziałach dokładniej się przyjrzymy, jak Jehowa uzewnętrznia ten niezrównany przymiot.