Skip to content

Skip to table of contents

KAROA 12

“Dirava Dekenai Kara Gageva Ia Noho, A?”

“Dirava Dekenai Kara Gageva Ia Noho, A?”

1. Kara gageva dainai iseda hemami be reana edena bamona?

 VABU burukana ta idia koia bona ena moni ibounai idia haorea. Hebogahisi lasi sinana ta ese ena beibi maragina ia rakatania. Ena be tau ta be kara dika ia karaia lasi to dibura dekenai idia negea. Unai bamona sivaraidia dekenai emu lalohadai be edena bamona? Unai kara ta ta ese reana emu lalona idia hahisia, bona unai hemami ita lalopararalaia diba. Ita taunimanima ita diba dahaka be maoro bona dahaka be kerere. Kara gagevana ta ia vara neganai, ita badu. Ita ura ma haida ese idia kara dika henia tauna be davana ia abia bona kerere ia karaia tauna be panisi ia abia be namo. Bema unai ia vara lasi ita laloa: ‘Dirava ese idia vara gaudia ia itaia noho, a? Dahaka dainai kara ta ia karaia lasi?’

2. Habakuku be kara gageva ia itaia neganai, dahaka ia gwau bona dahaka dainai Iehova ese ia badu henia lasi?

2 Histori lalonai, Iehova ena kamonai hesiai taudia ese unai bamona henanadai idia henia danu. Hegeregere, peroveta tauna Habakuku be Dirava ia guriguri henia, ia gwau: “Dahaka dainai kara ta oi karaia lasi bona kara gageva lau itaia noho? Dahaka dainai gabu ibounai dekenai dagedage karadia, taravatu utua karadia, raskol karadia, bona taunimanima hahisia karadia oi koua lasi?” (Habakuku 1:3, Contemporary English Version) Habakuku be mai momokani ida ia henanadai dainai Iehova ese ia badu henia lasi, badina ia ese hahemaoro goeva laloa karana be taunimanima edia lalona dekenai ia atoa vadaeni. Oibe, Iehova ese ita ia hanamoa bona ita dekenai hahemaoro goeva karana sisina ia henia.

Iehova ese Kara Gageva Ia Inai Henia

3. Dahaka dainai ita gwau diba Iehova be kara gageva ibounai ia itaia namonamo?

3 Iehova be idia vara kara gageva ibounai ia diba. Idia vara gaudia ibounai ia itaia. Baibel ese Noa ena nega ia herevalaia, ia gwau: “Iehova ia itaia tanobada ai taunimanima edia kara dika be bada herea, bona edia kudouna ena ura be nega ibounai ia dika sibona.” (Genese 6:5) Mani unai hereva ena anina oi laloa. Nega momo kara gageva ena anina ita lalo-pararalaia bema ita dekenai ia vara eiava ena sivarai ita kamonai. To Iehova be idau, Ia be tanobada ibounai lalonai idia vara kara gagevadia ia diba. Kara gageva ibounai ia itaia! Danu, taunimanima edia kudouna lalonai idia noho kara dika idia havaraia lalohadai dikadia ia diba.​—Ieremia 17:10.

4, 5. (a) Baibel ese edena dala ai ia hahedinaraia, Iehova be ma haida ese idia kara gageva henia taudia ia lalodia? (b) Iehova dekenai dahaka kara gageva idia vara?

4 To Iehova ese kara gageva ia itaia sibona lasi. Ma haida ese idia kara gageva henia taudia ia laloa bada danu. Iena taunimanima be edia inai besedia ese idia hahisia neganai, Iehova ese ia hebogahisi henia, “badina haida ese idia dagedage henia bona idia kara auka henia.” (Hahemaoro Taudia 2:18) Reana oi itaia vadaeni, taunimanima haida ese kara gageva idia itaia loulou neganai, edia hebogahisi mamina ia ore. To Iehova be unai bamona lasi! Lagani 6,000 lalonai kara gageva ibounai ia itaia vadaeni, to unai ese ena kara gageva inai henia lalohadaina ia haidaua lasi. To Baibel ese ita ia hadibaia inai bamona gaudia hegeregere, “koikoi malana,” “kerere lasi tauna ena rara ia bubua imana,” bona “kota ai hereva koikoi gwauraia momo tauna,” be Iehova ese ia inai henidia.​—Aonega Herevadia 6:16-19.

5 Iehova ese Israela ena kara gageva gunalaia taudia ia gwau henidia karana, mani ita laloa danu. Iena peroveta tauna ia hasiahua bena ia ese unai gunalaia taudia ia hamaoroa, ia gwau: “Hahemaoro maoromaoro karana umui diba be namo, ani?” Siahu idia gaukaralaia kerere daladia ia gwauraia hedinarai murinai, Iehova ese unai kara dika taudia dekenai do ia vara gauna ia gwauraia: “Idia be Iehova dekenai heduru totona do idia boiboi, to idia do ia haere henia lasi. Idia kara dika dainai, unai nega ai, idia amo iena vairana do ia hunia.” (Mika 3:1-4) Iehova ese kara gageva ia inai henia momokani! Oibe, ia danu be kara gageva ia davaria! Lagani tausen momo lalonai, Satani ese Iehova ia gwauraia dika. (Aonega Herevadia 27:11) Ma danu, Iehova ena Natuna, “kara dika ta ia karaia lasi” tauna, be raskol tauna ta bamona ia mase neganai, unai kara gageva dikana dainai ia lalohisihisi bada. (1 Petero 2:22; Isaia 53:9) Ia hedinarai goevagoeva, Iehova be ma haida ese idia kara gageva henia taudia edia hisihisi ia diba bona ia lalodia danu.

6. Kara gageva ita davaria neganai, reana edena bamona ita kara bona dahaka dainai?

6 To, kara gageva ita itaia—eiava haida ese ita idia kara dika henia neganai—vaia ita badu. Dirava ese ita be ena laulau hegeregerena ia karaia, bona kara gageva be Iehova ena kara amo ia idau momokani. (Genese 1:27) Vadaeni, dahaka dainai Dirava ese kara gageva ia koua lasi?

Ia Vara Henanadai Badana Ta

7. Iehova ena ladana namona idia hadikaia bona ena lohia dalana idia hepapahuahulaia karana mani oi gwauraia hedinarai.

7 Unai henanadai ena haere be mai anina bada Dirava ena lohia siahuna dekenai. Ita herevalaia vadaeni hegeregerena, Havaraia Tauna be mai ena maoro, tanobada bona ia lalonai idia noho gaudia ibounai ia lohiaia totona. (Salamo 24:1; Apokalupo 4:11) To, Iehova ese taunimanima ia havaraia murinai, Iena ladana namona idia hadikaia bona ena lohia dalana idia hepapahuahulaia. Unai be edena bamona ia vara? Iehova ese tau ginigunana, Adamu, ia hagania Paradaiso lalonai ia noho au tamona ena huahua do ia ania lasi. Dahaka do ia vara bema ia kamonai lasi? Dirava ia gwau: “Do oi mase.” (Genese 2:17) Dirava ena oda ese Adamu bona ena adavana, Heva, dekenai metau ia henia lasi. To, Satani ese Heva ena lalona ia ania ia gwau Dirava ese idia ia biagua auka. Dahaka do ia vara bema Heva ese unai au huahua ia ania? Satani ese Heva ia hamaoroa, ia gwau: “Lasi, do umui mase lasi. Badina Dirava ia diba unai au ena huahua umui ania dinana ai, emui matana do idia kehoa, bona umui be Dirava bamona do umui lao, namo bona dika do umui diba.”​—Genese 3:1-5.

8. (a) Satani ese Heva dekenai ia gwauraia herevana amo dahaka ia hahedinaraia? (b) Dirava ena ladana bona lohia dalana dekenai, Satani ese dahaka hereva ia gwauraia?

8 Unai hereva amo Satani ia gwau Iehova be Heva amo mai anina bada herevadia ia hunia bona Ia koikoi danu. Satani ese unai hereva amo Heva dekenai daradara ia havaraia, Iehova be edena bamona tauna. Satani ese Dirava ena ladana namona ia hadikaia. Danu Iehova ena lohia siahuna o lohia dalana ia gwauraia dika. To Satani ia gwau lasi Iehova be lohia tauna lasi. To ena hereva amo ia hahedinaraia Dirava be ia maoro lasi unai gaukara ia karaia, bona ia maoro lasi lohia tauna badana bamona ia noho totona. Iena hereva ena anina be Iehova be dala maorona ai ia lohia lasi, bona ia lohiaia taudia edia namo ia tahua lasi.

9. (a) Adamu bona Heva edia kamonai lasi karana dainai dahaka idia davaria, bona dahaka mai anina bada henanadai haida idia vara? (b) Dahaka dainai Iehova ese idia gwau-edeede taudia ia hamasea haraga lasi?

9 Gabeai, Adamu bona Heva ese Iehova idia kamonai henia lasi bona taravatu auna ena huahua idia ania. Edia kamonai lasi karana dainai mase idia davaria, Dirava ia hereva bamona. Satani ena koikoi herevadia ese mai anina bada henanadai haida idia havaraia. Iehova be mai ena maoro taunimanima ia lohiaia totona, eiava taunimanima ese sibodia idia lohiaia be maoro, a? Iehova ese ena lohia siahuna be dala hereadaena ai ia gaukaralaia, a? Iehova ese ena siahu bada ia gaukaralaia diba unai gwau-edeede taudia ia hamasea haraga totona. To idia vara henanadai be Dirava ena siahu dekenai lasi to mai anina bada ena ladana, bona ena lohia dalana dekenai. Unai dainai bema Dirava ese Adamu, Heva, bona Satani ia hamasea, unai ese do ia hahedinaraia lasi Iehova be dala maorona ai Iena lohia siahuna ia gaukaralaia. To unai ese Dirava ena lohia siahuna dekenai henanadai ma haida do ia havaraia. Taunimanima ese sibodia idia lohiaia namonamo diba eiava lasi dibaia dalana tamona sibona be, nega ia hanaia noho lalonai unai do ia hedinarai.

10. Histori lalonai, taunimanima edia lohia dalana ese dahaka ia hahedinaraia?

10 Nega bada ia hanaia vadaeni bona unai ese dahaka ia hahedinaraia? Lagani tausen momo lalonai taunimanima ese gavamani idauidau, hegeregere otokratik, demokratik, sosolis, bona komiunis gavamani idia haginia. Unai gavamani idauidau ese idia havaraia gauna be Baibel ese ia gwauraia: “Taunimanima ese ta ta idia biagua bona idia hahisia.” (Hadibaia Tauna 8:9) Badina namona dainai peroveta tauna Ieremia, ia gwau: “Iehova e, lau diba tau ta be sibona ena dala ia abia hidi diba lasi. Tau ta be ia hegeregere lasi sibona ia hakaua totona.”​—Ieremia 10:23.

11. Dahaka dainai Iehova ese taunimanima ia rakatania hisihisi idia mamia totona?

11 Matamana amo Iehova ia diba taunimanima ese sibodia idia lohia karana amo dika bada do idia havaraia. Iehova ese unai dika ia koua lasi dainai, oi laloa kara maoromaoro ia hahedinaraia lasi, a? Lasi vaitani! Haheitalai ta be inai: Reana emu natuna ta be ia mase diba gorerena amo idia hanamoa totona opereisen do ia abia be namo. Oi diba unai opereisen dainai emu natuna ese hisihisi do ia abia bona unai dainai oi lalo-metau bada. To danu oi diba unai opereisen dainai, emu natuna be gabeai ena mauri lalonai do ia namo. Unai hegeregerena, Dirava ia diba—bona ia gwauraia danu—taunimanima edia lohia dalana ia koua lasi karana ese hisihisi do ia mailaia. (Genese 3:16-19) To ia diba danu, namo bada do ia mailaia bema taunimanima dekenai nega ia henia, bona gwau-edeede karana ese ia havaraia anina dikana idia itaia. Unai dala amo ia ese unai hepapahuahu do ia hamaoromaoroa momokani diba ela bona hanaihanai.

Taunimanima ese Dirava Do Idia Badinaia Eiava Lasi?

12. Iobu ena sivarai ese ia hahedinaraia bamona, Satani ese taunimanima dekenai dahaka hereva koikoi ia gwauraia?

12 Unai hepapahuahu dekenai gau ma ta ita laloa be namo. Satani ia gwau Iehova be lohia tauna maorona lasi bona kara maoromaoro dalanai ena lohia siahuna ia gaukaralaia lasi neganai, ia ese Iehova ena lohia siahuna bona ena ladana, unai sibona ia gwauraia dika lasi, to Dirava ena hesiai taudia edia kara maoromaoro danu ia gwauraia dika. Hegeregere, Satani ese kara maoromaoro tauna, Iobu, ia herevalaia neganai ena hereva Iehova dekenai mani oi laloa: “Oi ese ia oi gimaia, ena ruma bona ena kohu ibounai oi naria, ani? Oi ese ena gaukara oi hanamoa, bona ena animal be tanobada ai idia momo herea. To, bema ia biagua gaudia ibounai be ia amo oi kokia, vadaeni ia ese oi do ia gwauraia dika.”​—Iobu 1:10, 11.

13. Satani ena hereva Iobu dekenai ese dahaka ia hahedinaraia bona edena dala ai unai hereva be taunimanima ibounai dekenai danu?

13 Satani ia gwau Iehova ese Iobu dekenai ena gimaia siahuna ia gaukaralaia dainai, Iobu ese Ia ia badinaia. Unai amo ia hahedinaraia Iobu be Dirava ia badinaia momokani lasi, to sibona ena ura gaudia abia totona Iehova ia tomadiho henia. Satani ia gwau bema Dirava ese Iobu ia hanamoa noho lasi, Iobu ese iena Havaraia Tauna do ia gwauraia dika. Satani ia diba Iobu be “kara maoromaoro bona abidadama tauna, Dirava ia gari henia bona kara dika ia dadaraia noho.” a Unai dainai bema Satani ese Iobu ena abidadama ia hadikaia diba, anina be taunimanima ibounai dekenai unai bamona do ia karaia, a? Unai amo Satani ese Dirava idia ura hesiai henia taudia ibounai edia Dirava badinaia karana ia hepapahuahulaia. Oibe, Satani ese unai hereva ia habadaia, Iehova dekenai ia gwau: “Tau ta be ena gau ibounai do ia henia ena mauri ia dogoatao totona.”​—Iobu 1:8; 2:4.

14. Histori ese ia hahedinaraia Satani ese taunimanima dekenai ia gwauraia herevana be ia momokani eiava lasi?

14 Histori ese ia hahedinaraia, Iobu bamona taudia momo ese hahetoho idia davaria, to Iehova idia badinaia—ena be Satani ia gwau unai bamona do idia karaia lasi. Edia abidadama mauri dalana amo Iehova ena kudouna idia hamoalea, bona unai dainai Iehova ese Satani ena hekokoroku herevana, taunimanima ese metau idia davaria neganai Iehova do idia rakatania herevana unai, ia haerelaia diba. (Heberu 11:4-38) Oibe, kudou-maoro taudia idia ura lasi Dirava idia dadaraia. Hekwakwanai badadia idia davaria negadiai danu, idia ese Iehova idia tabekau henia momokani, goada ia henia idia haheauka totona.​—2 Korinto 4:7-10.

15. Dirava ena hahemaoro karadia idaunegai bona vaira negana totona, edena henanadai ia havaraia?

15 To, Iehova ena hahemaoro goeva be iena lohia siahuna bona taunimanima ese ia idia badinaia karana dekenai ia hahedinaraia sibona lasi. Baibel ese Iehova be taunimanima bona bese ta ta ia hahemaoro henia sivaraidia ia gwauraia. Iehova ese vaira negana ai hahemaoro do ia karaia peroveta herevadia danu idia noho. Dahaka dainai ita diba momokani, Iehova ena idaunegai hahemaoro karadia be mai ena kara maoromaoro ida ia karaia bona vaira negana ai unai bamona do ia karaia danu?

Dirava Ena Hahemaoro Goevadaena Ena Badina

Iehova ese ‘kara maoromaoro taudia be kara dika taudia ida do ia hadikaia ore’ lasi

16, 17. Edena sivarai hahemaoro goeva dekenai ese idia hahedinaraia taunimanima edia diba be mai ena hetoana?

16 Iehova ita herevalaia neganai, ita gwau diba: “Iena kara ibounai be maoromaoro momokani.” (Deuteronomi 32:4) Ita ta lasi ese ita sibona dekenai unai bamona ita gwauraia diba, nega momo iseda diba be mai ena hetoana dainai, dahaka be maoro ita diba momokani lasi. Hegeregere, mani Aberahamo ita laloa. Aberahamo ese Iehova ia noia Sodoma ia hadikaia lasi totona—herevana unai gabu dekenai kara dika be bada herea. Iehova ia nanadaia: “Momokani, kara maoromaoro taudia be kara dika taudia ida do oi hadikaia ore, a?” (Genese 18:23-33) Momokani, unai henanadai ena haere be, lasi. Kara maoromaoro tauna Lota bona ena natudia kekeni rua be Soara hanua dekenai idia ginidae neganai, Iehova ese “Sodoma . . . latanai salipa bona lahi be medu bamona ia hadihoa.” (Genese 19:22-24) To Iona be idau, Iehova ese Nineva taudia ia hebogahisi henia neganai, “ia badu dikadika” momokani. Iona ia hereva vadaeni unai hanua ese dika do ia davaria dainai, bema Iehova ese unai hanua ia hadikaia ore, do ia moale—herevana unuseniai idia noho taudia be mai kudouna ibounai ida idia helalo-kerehai.​—Iona 3:10–4:1.

17 Iehova ese Aberahamo ia hamaoroa, Iena hahemaoro goeva hahedinaraia karana be kara dika taudia sibona ia hadikaia lasi, to kara maoromaoro taudia ia hamauria danu. To, Iona ese Iehova ena hebogahisi karana ia dibaia. Bema kara dika taudia ese edia kara idia haidaua, ia noho hegaegae edia “dika gwauatao” totona. (Salamo 86:5) Iehova be taunimanima bamona lasi, ena siahu ia abia isi totona hahemaoro aukana ia karaia lasi, bona hebogahisi ia hahedinaraia dainai taunimanima ese do idia laloa ia be goada lasi Diravana, ia lalohekwarahilaia lasi. Iehova ese hebogahisi ia hahedinaraia bema ia itaia badina namona ia noho.​—Isaia 55:7; Esekiela 18:23.

18. Iehova ena hemami ese ena kara ia biagua lasi dalana be Baibel amo oi hahedinaraia.

18 To Iehova ena hemami ese ena kara ia biagua lasi. Iena bese taudia ese kaivakuku tomadiho henia karana idia habadaia neganai, Iehova be mai goada ida ia gwau: “Emu kara hegeregerena oi do lau hahemaoro henia bona oi karaia kara dika rohorohodia ibounai dainai oi do lau kota henia. Egu matana be oi dekenai do ia hebogahisi lasi bona lau be oi dekenai do lau hebogahisi lasi, to emu kara ena davana be oi latanai do lau mailaia.” (Esekiela 7:3, 4) Unai dainai, taunimanima be kara dika ena dala idia badinaia goada neganai, Iehova ese unai hegeregerena ia hahemaoro henidia. To iena hahemaoro be unai kara dika idia hamomokania gaudia dainai hahemaoro ia karaia. Unai dainai, Iehova ese Sodoma bona Gomora edia taitai ia kamonai neganai, ia gwau: “Do lau diho bona itaia, bema lau kamonai taitai herevadia be momokani.” (Genese 18:20, 21) Taunimanima be idia vara gaudia edia sivarai ibounai idia do diba lasi neganai, edia lalona idia hadaia vadaeni, to ita moale badina Iehova be unai bamona lasi! Momokani, Baibel ena hereva hegeregerena, Iehova be “ita abidadama henia diba Diravana bona ia kara gageva lasi.”​—Deuteronomi 32:4.

Iehova Ena Hahemaoro Goeva Oi Abidadama Henia

19. Bema Iehova ena hahemaoro goeva hahedinaraia karana dekenai ita be mai eda henanadai haida, dahaka ita karaia be namo?

19 Iehova ese idaunegai ia karaia karadia dainai idia vara henanadai ibounai be Baibel ese ia haerelaia lasi; bona edena dala ai Iehova ese vaira negana ai taunimanima bona orea idauidau do ia hahemaoro henia ena sivarai ibounai ia gwauraia lasi. Bema Baibel ena sivarai eiava peroveta herevadia haida dekenai ita daradara badina hereva ibounai idia hedinarai lasi, namona be peroveta tauna Mika ena badinaia karana ita hahedinaraia, ia gwau: “Egu hahemauri Diravana totona mai haheauka ida do lau naria.”​—Mika 7:7.

20, 21. Dahaka dainai ita diba momokani, Iehova be hanaihanai kara maorona do ia karaia?

20 Ita diba momokani Iehova ese nega ibounai kara maoromaoro do ia karaia. Ena be taunimanima ese idia vara kara gageva idia laloa lasi, to Iehova ia gwauhamata, ia gwau: “Dika ena davana be lauegu, lau ese davana do lau haloua.” (Roma 12:19) Bema naria noho lalohadaina ita hahedinaraia, aposetolo Paulo ese ia gwauraia abidadama goada herevadia do ita gwauraia danu, ia gwau: “Dirava dekenai kara gageva ia noho, a? Lasi momokani!”​—Roma 9:14.

21 To hari ita be “nega aukadia” lalonai ita noho. (2 Timoteo 3:1) Kara gageva bona “dagedage karadia” dainai, taunimanima ese ma haida idia hahisidia bada. (Hadibaia Tauna 4:1) To, Iehova ese ena kara ia haidaua lasi. Kara gageva ia do inai henia bona unai kara dainai idia hisihisi taudia ia lalodia bada. Bema Iehova bona ena lohia siahuna henunai ita noho, ita dekenai goada do ia henia ita haheauka totona ela bona ia abia hidi negana ai, Iena Basileia lohia henunai kara gageva ibounai do ia hamaoromaoroa.​—1 Petero 5:6, 7.

a Iehova ese Iobu ia herevalaia, ia gwau: “Tanobada ai tau ta be ia bamona lasi.” (Iobu 1:8) Toana be Iobu be Iosepa ia mase murinai, bona Mose be Israela edia hakaua tauna ai ia do lao lasi neganai ia noho. Unai dainai, ita gwau diba unai nega ai tau ta ena abidadama be Iobu ena hegeregerena lasi.