1. Jak wpływa na nas niesprawiedliwość?

OSZUST wyłudza od sędziwej wdowy wszystkie oszczędności. Nieczuła matka porzuca bezbronne niemowlę. Do więzienia trafia niewinny człowiek. Jak reagujesz na takie zdarzenia? Z pewnością jesteś oburzony. To zupełnie zrozumiałe. Człowiek ma przecież silne poczucie dobra i zła. Gdy komuś dzieje się krzywda, wzbiera w nas gniew. Oczekujemy wynagrodzenia szkód i ukarania winnych. Jeśli to nie następuje, zastanawiamy się: Czy Bóg tego nie widzi? Dlaczego nic nie robi?

2. Jak Habakuk zareagował na niesprawiedliwość i dlaczego Jehowa go za to nie potępił?

² Podobne pytania od wieków zadawali wierni słudzy Jehowy. Na przykład prorok Habakuk mówił do Boga w modlitwie: „Czemu każesz mi patrzeć na tak straszną niesprawiedliwość? Czemu pozwalasz szerzyć się wszędzie przemocy, bezprawiu, zbrodni i okrucieństwu?” (Habakuka 1:3, Contemporary English Version). Jehowa nie potępił Habakuka za te bezpośrednie pytania, sam bowiem wszczepił ludziom maleńką cząstkę własnego głębokiego poczucia sprawiedliwości.

3. Dlaczego można powiedzieć, że Jehowa wie o niesprawiedliwości znacznie więcej niż my?

³ Jehowa dostrzega niesprawiedliwość. Dobrze wie, co się dzieje. O dniach Noego Biblia mówi: „Jehowa widział, że ogromna jest niegodziwość człowieka na ziemi i że każda skłonność myśli jego serca przez cały czas jest  wyłącznie zła” (Rodzaju 6:5). Pomyślmy, co oznacza ta wypowiedź. Wyobrażenie o niesprawiedliwości ludzie często wyrabiają sobie na podstawie nielicznych zdarzeń, o których słyszeli albo które sami przeżyli. Tymczasem Jehowa dostrzega wszelką niesprawiedliwość. Widzi każdy jej przejaw! Co więcej, zna niecne ‛skłonności serca’ człowieka — myśli pobudzające go do nikczemnych postępków (Jeremiasza 17:10).

4, 5. (a) Jak Biblia wskazuje, że Jehowa interesuje się tymi, którzy niesłusznie cierpią? (b) Jak Jehowa osobiście doświadczył i nadal doświadcza niesprawiedliwości?

⁴ Ale Jehowa zauważa nie tylko niesprawiedliwość. Interesuje się także jej ofiarami. Kiedy patrzył na cierpienia swych sług, okrutnie traktowanych przez wrogie narody, bolał „nad ich jękiem z powodu ich ciemięzców i tych, którzy nimi poniewierali” (Sędziów 2:18). Może zwróciłeś uwagę, że im częściej ludzie widzą niesprawiedliwość, tym bardziej na nią obojętnieją. Zupełnie inaczej jest z Jehową! Choć z jej ogromem ma do czynienia już od jakichś sześciu tysięcy lat, nie przestał jej nienawidzić. Przeciwnie, jak zapewnia nas Biblia, czuje On odrazę na przykład do ‛fałszywego języka, do rąk, które przelewają krew niewinną, czy do fałszywego świadka, który szerzy kłamstwa’ (Przysłów 6:16-19).

⁵ Zobaczmy też, jak Jehowa surowo zganił niesprawiedliwych przywódców Izraela. Natchnął proroka, by ich zapytał: „Czy to nie waszą rzeczą jest znać sprawiedliwość?” Następnie sugestywnie opisał ich nikczemność i nadużycia, po czym zapowiedział: „Będą wołać o pomoc do Jehowy, lecz on im nie odpowie. I w owym czasie zakryje przed nimi swe oblicze stosownie do tego, jak dopuszczali się zła w swoich poczynaniach” (Micheasza 3:1-4). Jehowa zatem czuje do niesprawiedliwości  prawdziwy wstręt! Sam przecież jej doświadcza. Od tysięcy lat znosi bezpodstawne urągania Szatana (Przysłów 27:11). Poza tym doznał najskrajniejszej niesprawiedliwości, gdy Jego Syn, który „grzechu nie popełnił”, został stracony jak zbrodniarz (1 Piotra 2:22; Izajasza 53:9). Bez wątpienia więc los niesłusznie cierpiących nie jest Mu nieznany ani obojętny.

6. Jaką reakcję budzi w nas niesprawiedliwość i dlaczego?

⁶ Trzeba jednak powiedzieć, że gdy patrzymy na niesprawiedliwość — albo padamy jej ofiarą — budzi się w nas gwałtowny sprzeciw. Zostaliśmy stworzeni na obraz Boga, a niesprawiedliwość jest całkowitym przeciwieństwem tego, co On sobą przedstawia (Rodzaju 1:27). Czemu więc Jehowa ją toleruje?

7. Wyjaśnij, jak zakwestionowano prawo Jehowy do sprawowania władzy.

⁷ Odpowiedź na to pytanie ma związek z kwestią sporną dotyczącą władzy Boga. Jak zdążyliśmy się dowiedzieć, Stwórca ma prawo panować nad ziemią i wszystkimi jej mieszkańcami (Psalm 24:1; Objawienie 4:11). Jednak już u zarania dziejów ludzkich prawo to zostało zakwestionowane. Jak do tego doszło? Gdy Jehowa umieścił pierwszego człowieka, Adama, w rajskim ogrodzie, zabronił mu jeść z owocu jednego drzewa. Co zapowiedział w razie nieposłuszeństwa? Oświadczył: „Z całą pewnością umrzesz” (Rodzaju 2:17). Zakaz ten nie był dla Adama i jego żony, Ewy, brzemieniem. Tymczasem Szatan przekonał ją, że Bóg niesłusznie ogranicza ich wolność. A co wtedy, gdyby sięgnęła po owoc z tego drzewa? Szatan powiedział jej wprost: „Z całą pewnością nie umrzecie. Gdyż Bóg wie, że w tym samym dniu, w którym z niego zjecie, wasze oczy na pewno się otworzą  i na pewno staniecie się podobni do Boga, będziecie znali dobro i zło” (Rodzaju 3:1-5).

8. (a) Co Szatan zasugerował Ewie? (b) Jakie zastrzeżenia co do władzy Boga wysunął Szatan?

⁸ W ten sposób Szatan nie tylko dał do zrozumienia, że Jehowa zataił przed Ewą coś istotnego, ale też że ją okłamał. Szatan przemyślnie nie zakwestionował tego, iż Bóg posiada najwyższą władzę. Podważył natomiast jej prawowitość i prawość. Innymi słowy twierdził, że Jehowa nie pełni jej sprawiedliwie i dla najlepiej pojętego dobra swych poddanych.

9. (a) Jakie skutki nieposłuszeństwa ponieśli Adam i Ewa i jakie powstały wtedy pytania? (b) Dlaczego Jehowa po prostu nie zgładził buntowników?

⁹ Jak się okazało, Adam i Ewa zbuntowali się przeciw Jehowie, jedząc z owocu zakazanego drzewa. Zgodnie z zapowiedzią Boga za to nieposłuszeństwo czekała ich śmierć. Ale z powodu kłamstw Szatana wyłoniło się parę ważnych pytań. Czy Jehowa rzeczywiście ma prawo panować nad ludzkością, czy też człowiek powinien rządzić się samodzielnie? Czy Jehowa korzysta z władzy w najlepszy sposób? Bóg z pewnością mógł użyć swej wszechmocy i od razu zgładzić buntowników. Podniesione kwestie miały jednak związek z Jego panowaniem, a nie z mocą. Dlatego unicestwienie Adama, Ewy i Szatana nie dowiodłoby sprawiedliwości rządów Bożych. Wręcz przeciwnie, wznieciłoby tylko dodatkowe wątpliwości. Jedynie czas mógł pokazać, czy odrzucenie zwierzchnictwa Bożego będzie dla człowieka dobre.

10. Jakie wnioski nasuwają dzieje rządów ludzkich?

¹⁰ Co zatem pokazał czas? Przez minione tysiąclecia ludzie wypróbowali wiele form rządów, między innymi autokrację, demokrację, socjalizm i komunizm. Skutki tego można streścić dobitną wypowiedzią biblijną: „Człowiek  panuje nad człowiekiem ku jego szkodzie” (Kaznodziei 8:9). Bardzo trafnie ujął to prorok Jeremiasz: „Dobrze wiem, Jehowo, że do ziemskiego człowieka jego droga nie należy. Do męża, który idzie, nie należy nawet kierowanie swym krokiem” (Jeremiasza 10:23).

11. Dlaczego Jehowa pozwolił ludziom doświadczać cierpień?

¹¹ Jehowa od początku wiedział, że niezależne rządy ludzi przysporzą człowiekowi licznych udręk. Czy wobec tego postąpił niesprawiedliwie, zezwalając na dalszy rozwój wypadków? W żadnym razie! Rozważmy to na przykładzie: Przypuśćmy, że masz ciężko chore dziecko, które musi być operowane. Na pewno wiele wycierpi, więc bardzo ci go żal. Ale rozumiesz, że dzięki temu zabiegowi będzie później zdrowsze. Podobnie Bóg zdawał sobie sprawę — i nawet to przepowiedział — że niezależność przyczyni ludziom mnóstwa trosk i cierpień (Rodzaju 3:16-19). Pozwolił na to jednak, wiedząc, iż jeśli ludzkość ma doznać trwałej i wyraźnej ulgi, musi ujrzeć złe owoce buntu. W ten sposób kwestia sporna zostanie rozstrzygnięta na zawsze.

12. O co Szatan oskarżył ludzi i jak to potwierdzają przeżycia Hioba?

¹² Sprawa ta ma jeszcze jeden aspekt. Kwestionując prawowitość i prawość panowania Bożego, Szatan wytoczył oszczercze zarzuty nie tylko wobec władzy Jehowy, ale także wobec lojalności Jego sług. Zwróćmy na przykład uwagę, co powiedział Jehowie o prawym Hiobie: „Czy ty sam nie posadziłeś żywopłotu wokół niego i wokół jego domu, i wokół wszystkiego, co ma dookoła? Pracy jego rąk pobłogosławiłeś, a jego dobytek mnoży się na ziemi.  Ale dla odmiany wyciągnij, proszę, swą rękę i dotknij wszystkiego, co ma, i zobacz, czy nie będzie cię przeklinał prosto w twarz” (Hioba 1:10, 11).

13. Jaki podtekst krył się w oskarżeniach Szatana przeciw Hiobowi i dlaczego ta sprawa dotyczy wszystkich ludzi?

¹³ Szatan utrzymywał, iż Jehowa przekupuje Hioba, zapewniając mu ochronę i opiekę. W ten sposób dawał do zrozumienia, że Hiob jedynie z pozoru jest lojalny, że służy Bogu dla korzyści. Zapewniał, iż nawet taki człowiek pozbawiony błogosławieństwa Bożego przeklinałby Stwórcę. Dobrze widział wyjątkową postawę Hioba — że jest „nienaganny i prostolinijny, bojący się Boga i stroniący od zła”. * Gdyby zdołał złamać jego prawość, to cóż powiedzieć o innych ludziach? W rzeczywistości więc zakwestionował lojalność każdej osoby pragnącej służyć Bogu. Sam przecież uogólnił sprawę, oznajmiając Jehowie: „Wszystko, co człowiek [nie tylko Hiob] ma, da za swą duszę” (Hioba 1:8; 2:4).

14. Jak zarzuty Szatana wobec ludzi wyglądają w świetle historii?

¹⁴ Historia dowodzi, że wbrew twierdzeniu Szatana znalazło się wielu ludzi, którzy mimo przeciwności tak jak Hiob pozostali lojalni wobec Jehowy. Swą wiernością radowali Jego serce i dostarczali Mu odpowiedzi na chełpliwe urągania Szatana, utrzymującego, że człowiek w trudnych okolicznościach przestanie służyć Bogu (Hebrajczyków 11:4-38). Szczere osoby nie odwróciły się od Jehowy. W rozpaczliwych sytuacjach jeszcze bardziej polegały na Nim i ufały, że doda im sił potrzebnych do przetrwania (2 Koryntian 4:7-10).

15. Jakie nasuwa się pytanie co do dawnych i przyszłych wyroków Bożych?

 ¹⁵ Jednakże sprawiedliwość Jehowy przejawia się nie tylko w rozstrzyganiu kwestii spornych dotyczących Jego władzy oraz lojalności człowieka. W Biblii opisano, jak osądzał On poszczególne jednostki, a nawet całe narody. Zapowiedziano w niej także wyroki, które wykona w przyszłości. Dlaczego możemy mieć pewność, że w swych sądach Jehowa był i będzie sprawiedliwy?

16, 17. Jakie przykłady pokazują, że ludzie nie potrafią należycie ocenić, co jest sprawiedliwe?

¹⁶ O Jehowie słusznie nadmieniono: „Wszystkie jego drogi są sprawiedliwością” (Powtórzonego Prawa 32:4). Nikt z nas nie może czegoś takiego powiedzieć o sobie, bo wskutek różnych ograniczeń często nie potrafimy należycie ocenić, co jest właściwe. Pomyślmy na przykład o Abrahamie. Prosił Jehowę o oszczędzenie Sodomy — mimo szerzącego się tam zepsucia. Zapytał: „Czy istotnie zmieciesz prawego razem z niegodziwym?” (Rodzaju 18:23-33). Oczywiście usłyszał odpowiedź przeczącą. „Jehowa spuścił na Sodomę (...) deszcz siarki i ognia” dopiero wtedy, gdy prawy Lot z córkami bezpiecznie dotarli do miasta Coar (Rodzaju 19:22-24). Odmiennym przykładem jest Jonasz, który „zapałał gniewem”, kiedy Bóg zmiłował się nad mieszkańcami Niniwy. Ponieważ prorok ten zapowiedział im zagładę, chciał, żeby ich spotkała — chociaż okazali szczerą skruchę (Jonasza 3:10 do 4:1).

¹⁷ Jehowa upewnił Abrahama, że w swej sprawiedliwości nie tylko wytraca niegodziwców, lecz także ratuje prawych. Jonaszowi zaś wykazał, że jest Bogiem miłosiernym. Gdy źli zmieniają postępowanie, jest „gotów przebaczać” (Psalm 86:5). W przeciwieństwie do ludzi, którzy  nieraz czują się zagrożeni, Jehowa nie wykonuje wyroków jedynie po to, by zademonstrować swą siłę, a od wyrażenia współczucia nie powstrzymuje Go obawa przed posądzeniem o słabość. Jeśli są ku temu podstawy, zawsze okazuje miłosierdzie (Izajasza 55:7; Ezechiela 18:23).

18. Wykaż na podstawie Biblii, że Jehowa nie kieruje się wyłącznie uczuciami.

¹⁸ Jehowa nie daje się jednak zaślepić uczuciom. Swemu ludowi pogrążonemu w bałwochwalstwie dobitnie oświadczył: „Będę cię sądził według twoich dróg i przywiodę na ciebie wszystkie twoje obrzydliwości. A moje oko nie użali się nad tobą ani nie będę współczuł, sprowadzę bowiem na ciebie twoje drogi” (Ezechiela 7:3, 4). Kiedy więc ludzie zatwardziale grzeszą, osądza ich odpowiednio do ich postępowania. Ale nie czyni tego bez niezbitych dowodów. Dlatego gdy usłyszał głośny „krzyk skargi” na Sodomę i Gomorę, oznajmił: „Jestem całkowicie zdecydowany zstąpić, żeby zobaczyć, czy we wszystkim postępują tak, jak głosi dobiegający do mnie krzyk z tego powodu” (Rodzaju 18:20, 21). Możemy być ogromnie wdzięczni Jehowie, że w odróżnieniu od wielu ludzi nie wyciąga wniosków pochopnie, nie poznawszy wszystkich faktów! Rzeczywiście, jak czytamy w Biblii, jest On „Bogiem wierności, u którego nie ma niesprawiedliwości” (Powtórzonego Prawa 32:4).

19. Jak możemy postąpić, gdy nurtują nas pytania dotyczące sądów Jehowy?

¹⁹ Biblia nie zawiera odpowiedzi na każde pytanie związane z dawnymi czynami Jehowy ani też nie wyjaśnia w najdrobniejszych szczegółach, jak osądzi On różne osoby i grupy w przyszłości. Kiedy nie rozumiemy pewnych biblijnych relacji lub przepowiedni, w których brakuje  takich szczegółów, możemy naśladować lojalność proroka Micheasza wyrażoną w słowach: „Będę wyczekiwał Boga mego wybawienia” (Micheasza 7:7).

20, 21. Dlaczego możemy być pewni, że Jehowa zawsze będzie czynił to, co słuszne?

²⁰ Bądźmy pewni, że Jehowa w każdej sytuacji postąpi słusznie. Nawet gdy ludzie zdają się nie widzieć jakichś krzywd, pamiętajmy o Jego obietnicy: „Pomsta jest moja; ja odpłacę” (Rzymian 12:19). Jeżeli jesteśmy gotowi czekać na Jehowę, będziemy żywić równie niezachwiane przekonanie jak apostoł Paweł, który napisał: „Czy u Boga jest niesprawiedliwość? Przenigdy!” (Rzymian 9:14).

²¹ Żyjemy w „krytycznych czasach trudnych do zniesienia” (2 Tymoteusza 3:1). Panoszy się niesprawiedliwość, wielu ludzi doświadcza ucisku i okrucieństw (Kaznodziei 4:1). Ale Jehowa się nie zmienił. W dalszym ciągu nienawidzi niesprawiedliwości i żywo interesuje się jej ofiarami. Pozostańmy lojalni wobec Niego i wobec Jego władzy, a doda nam sił i pomoże wytrwać do wyznaczonego czasu, gdy za pośrednictwem swego Królestwa naprawi wszelkie krzywdy (1 Piotra 5:6, 7).