ບົດທີ 13
“ກົດໝາຍຂອງພະເຢໂຫວາສົມບູນແບບ”
1, 2. ເປັນຫຍັງຫຼາຍຄົນຈຶ່ງບໍ່ນັບຖືກົດໝາຍ ແຕ່ເຮົາຮູ້ສຶກແນວໃດຕໍ່ກົດໝາຍຂອງພະເຈົ້າ?
ຄົນໃນຫຼາຍປະເທດທຸກມື້ນີ້ບໍ່ນັບຖືກົດໝາຍ. ຍ້ອນຫຍັງ? ສ່ວນຫຼາຍແລ້ວກົດໝາຍເປັນເລື່ອງທີ່ເຂົ້າໃຈຍາກ ແລະຜູ້ທີ່ມີອຳນາດກໍປະຕິບັດກັບຄົນອື່ນແບບບໍ່ຍຸຕິທຳ. ຄົນທີ່ຢາກໄດ້ຄວາມຍຸຕິທຳຈາກສານກໍຕ້ອງຖ້າບັກດົນໆແລະຕ້ອງເສຍເງິນຫຼາຍ. ຄືກັບປຶ້ມຫົວໜຶ່ງທີ່ພິມອອກໃນປີ 1712 ຜູ້ແຕ່ງປຶ້ມນີ້ຂຽນວ່າ: “ກົດໝາຍເປັນຂຸມທີ່ຢັ່ງບໍ່ເຖິງ . . . ກືນກິນທຸກຢ່າງ.”
2 ຕ່າງຈາກຄວາມຄິດຂອງຄົນທົ່ວໄປ ປະມານ 2.700 ປີມາແລ້ວ ຜູ້ຂຽນຄຳພີໄບເບິນບອກວ່າ: “ລູກຮັກກົດໝາຍຂອງພະອົງຫຼາຍແທ້ໆ.” (ເພງສັນລະເສີນ 119:97) ເປັນຫຍັງຜູ້ຂຽນຈຶ່ງຮູ້ສຶກແບບນັ້ນ? ກໍຍ້ອນວ່າກົດໝາຍທີ່ລາວຮັກບໍ່ໄດ້ມາຈາກມະນຸດ ແຕ່ມາຈາກພະເຢໂຫວາພະເຈົ້າ. ຕອນທີ່ເຈົ້າຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບກົດໝາຍຂອງພະເຢໂຫວາ ເຈົ້າຈະຮູ້ສຶກແບບດຽວກັບຜູ້ຂຽນປຶ້ມເພງສັນລະເສີນຄົນນີ້ຫຼາຍຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ແລະຈະຊ່ວຍເຈົ້າໃຫ້ເຂົ້າໃຈຄວາມຄິດຂອງຜູ້ທີ່ໃຫ້ກົດໝາຍແລະຜູ້ພິພາກສາອົງຍິ່ງໃຫຍ່ສູງສຸດຫຼາຍຂຶ້ນ.
ຜູ້ໃຫ້ກົດໝາຍອົງສູງສຸດ
3, 4. ພະເຢໂຫວາສະແດງໃຫ້ເຫັນແນວໃດວ່າເພິ່ນເປັນຜູ້ໃຫ້ກົດໝາຍ?
3 ຄຳພີໄບເບິນບອກວ່າ: “ມີແຕ່ຜູ້ດຽວເທົ່ານັ້ນທີ່ເປັນທັງຜູ້ຕັ້ງກົດໝາຍແລະຜູ້ຕັດສິນ.” (ຢາໂກໂບ 4:12) ມີແຕ່ພະເຢໂຫວາຜູ້ດຽວທີ່ມີສິດຕັ້ງກົດໃຫ້ທຸກສິ່ງທີ່ເພິ່ນສ້າງ. ແມ່ນແຕ່ການໂຄຈອນຂອງດາວຕ່າງໆ ເພິ່ນກໍໃຫ້ມີ “ກົດຕ່າງໆທີ່ຄວບຄຸມທ້ອງຟ້າ.” (ໂຢບ 38:33) ນອກຈາກນັ້ນ ທູດສະຫວັນຈຳນວນຫຼາຍກໍຢູ່ໃຕ້ກົດຂອງພະເຢໂຫວາຄືກັນ ແລະເພິ່ນໃຫ້ເຂົາເຈົ້າມີວຽກຂອງໃຜຂອງລາວແລະບອກໃຫ້ເຂົາເຈົ້າຮູ້ວ່າຈະຮັບໃຊ້ເພິ່ນແນວໃດ.—ເພງສັນລະເສີນ 104:4; ເຮັບເຣີ 1:7, 14
4 ພະເຢໂຫວາຍັງໄດ້ໃຫ້ກົດໝາຍກັບມະນຸດນຳ. ເຮົາແຕ່ລະຄົນມີໃຈຮູ້ຜິດຮູ້ຖືກທີ່ເປັນຄືກັບກົດໝາຍໃນໂຕເຮົາ ເຊິ່ງຊ່ວຍເຮົາໃຫ້ເຂົ້າໃຈຄວາມຄິດຂອງພະເຢໂຫວາວ່າອັນໃດຖືກອັນໃດຜິດ. (ໂຣມ 2:14) ອາດາມກັບເອວາມີໃຈຮູ້ຜິດຮູ້ຖືກທີ່ສົມບູນແບບ. ດັ່ງນັ້ນ ເຂົາເຈົ້າບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງມີກົດໝາຍຫຼາຍຂໍ້. (ປະຖົມມະການ 2:15-17) ແຕ່ມະນຸດບໍ່ສົມບູນແບບຕ້ອງມີກົດໝາຍຫຼາຍກວ່າເພື່ອໃຫ້ເຂົາເຈົ້າເຮັດສິ່ງທີ່ພະເຈົ້າພໍໃຈ. ພະເຢໂຫວາພະເຈົ້າໃຫ້ກົດໝາຍກັບຫົວໜ້າຄອບຄົວ ເຊັ່ນ: ໂນອາ ອັບຣາຮາມ ແລະຢາໂຄບ ແລ້ວເຂົາເຈົ້າກໍບອກກົດໝາຍເຫຼົ່ານັ້ນໃຫ້ຄົນໃນຄອບຄົວຮູ້. (ປະຖົມມະການ 6:22; 9:3-6; 18:19; 26:4, 5) ເມື່ອຮອດສະໄໝພວກອິດສະຣາເອນ ພະເຢໂຫວາໄດ້ເປັນຜູ້ໃຫ້ກົດໝາຍໃນແບບທີ່ບໍ່ເຄີຍມີຈັກເທື່ອ ເພິ່ນໄດ້ໃຫ້ໂມເຊບອກກົດໝາຍຂອງເພິ່ນກັບພວກອິດສະຣາເອນເຊິ່ງຖືກເອີ້ນວ່າກົດໝາຍຂອງໂມເຊ. ກົດໝາຍເຫຼົ່ານີ້ຊ່ວຍເຮົາໃຫ້ຮຽນຮູ້ວ່າພະເຢໂຫວາຮູ້ສຶກແນວໃດກ່ຽວກັບຄວາມຍຸຕິທຳ.
ພາບລວມຂອງກົດໝາຍໂມເຊ
5. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊມີກົດຫຼາຍໂພດ ມັນຊັບຊ້ອນແລະເຮັດຕາມໄດ້ຍາກບໍ ແລະເປັນຫຍັງເຈົ້າຈຶ່ງຕອບແບບນັ້ນ?
5 ຫຼາຍຄົນອາດຈະຄິດວ່າກົດໝາຍຂອງໂມເຊມີກົດຫຼາຍໂພດ ມັນຊັບຊ້ອນແລະເຮັດຕາມໄດ້ຍາກ. ແຕ່ຄວາມຄິດແບບນັ້ນບໍ່ຖືກ. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊມີຫຼາຍກວ່າ 600 ຂໍ້ ແລະເຮັດໃຫ້ຄິດວ່າຄືມີຫຼາຍແທ້. ແຕ່ລອງຄິດເບິ່ງປະມານປີ 2000 ກົດໝາຍຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາມີຫຼາຍກວ່າ 150.000 ໜ້າ ແລະໃນທຸກໆ 2 ປີມີການເພີ່ມກົດໝາຍຕ່າງໆເຂົ້າໄປອີກປະມານ 600 ຂໍ້! ດັ່ງນັ້ນ ຖ້າເວົ້າເລື່ອງປະລິມານແລ້ວ ກົດໝາຍຂອງມະນຸດເຮັດໃຫ້ກົດໝາຍຂອງໂມເຊເບິ່ງຄືມີແຕ່ໜ້ອຍດຽວ. ກົດໝາຍທີ່ພະເຈົ້າໃຫ້ພວກອິດສະຣາເອນກ່ຽວຂ້ອງກັບຫຼາຍແງ່ມຸມຂອງຊີວິດ ເຊິ່ງກົດໝາຍໃນສະໄໝປັດຈຸບັນບໍ່ໄດ້ເວົ້າເຖິງຊ້ຳ. ຂໍໃຫ້ເຮົາມາເບິ່ງພາບລວມຂອງກົດໝາຍນີ້ນຳກັນ.
6, 7. (ກ) ແມ່ນຫຍັງເຮັດໃຫ້ກົດໝາຍຂອງໂມເຊຕ່າງຈາກກົດໝາຍຂອງມະນຸດ ແລະກົດໝາຍຂໍ້ໃດສຳຄັນທີ່ສຸດ? (ຂ) ພວກອິດສະຣາເອນຈະສະແດງໃຫ້ເຫັນແນວໃດວ່າເຂົາເຈົ້າຍອມຮັບອຳນາດປົກຄອງສູງສຸດຂອງພະເຢໂຫວາ?
6 ກົດໝາຍທີ່ສອນພວກອິດສະຣາເອນໃຫ້ເຊື່ອຟັງພະເຢໂຫວາຜູ້ມີອຳນາດປົກຄອງສູງສຸດ. ຍ້ອນແນວນີ້ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ກົດໝາຍຂອງໂມເຊຕ່າງຈາກກົດໝາຍຂອງມະນຸດຫຼາຍ. ກົດໝາຍຂໍ້ທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດບອກວ່າ: “ພວກອິດສະຣາເອນ ໃຫ້ຕັ້ງໃຈຟັງດີໆເດີ້. ພະເຢໂຫວາເປັນພະເຈົ້າຂອງພວກເຮົາແລະພະເຢໂຫວາມີພຽງອົງດຽວ. ເຈົ້າຕ້ອງຮັກພະເຢໂຫວາພະເຈົ້າຂອງເຈົ້າສຸດຫົວໃຈ ສຸດຊີວິດ ແລະສຸດກຳລັງຂອງເຈົ້າ.” ພະເຢໂຫວາຢາກໃຫ້ເຂົາເຈົ້າສະແດງຄວາມຮັກຕໍ່ເພິ່ນແນວໃດ? ເຂົາເຈົ້າຕ້ອງຮັບໃຊ້ແລະເຊື່ອຟັງເພິ່ນ ຍ້ອນເພິ່ນເປັນພະເຈົ້າຜູ້ມີອຳນາດປົກຄອງສູງສຸດ.—ພະບັນຍັດ 6:4, 5; 11:13
7 ພວກອິດສະຣາເອນແຕ່ລະຄົນຕ້ອງສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າເຂົາເຈົ້າຍອມຮັບອຳນາດປົກຄອງສູງສຸດຂອງພະເຢໂຫວາໂດຍນັບຖືແລະເຊື່ອຟັງຄົນທີ່ມີອຳນາດເໜືອເຂົາເຈົ້າທີ່ເປັນຕົວແທນຂອງເພິ່ນ ເຊັ່ນ: ພໍ່ແມ່ ຫົວໜ້າ ຜູ້ຕັດສິນ ປະໂລຫິດ ແລະກະສັດ. ພະເຢໂຫວາຖືວ່າການບໍ່ເຊື່ອຟັງຄົນເຫຼົ່ານັ້ນກໍສ່ຳກັບການບໍ່ເຊື່ອຟັງເພິ່ນ. ແຕ່ຖ້າຄົນທີ່ມີອຳນາດບໍ່ສະແດງຄວາມຍຸຕິທຳແລະເຮັດບໍ່ດີຕໍ່ຄົນໃນຊາດດຽວກັນ ພະເຢໂຫວາກໍຈະລົງໂທດເຂົາເຈົ້າ. (ອົບພະຍົບ 20:12; 22:28; ພະບັນຍັດ 1:16, 17; 17:8-20; 19:16, 17) ຍ້ອນແນວນີ້ ພວກອິດສະຣາເອນທຸກຄົນທັງຜູ້ທີ່ມີອຳນາດແລະຜູ້ທີ່ຢູ່ໃຕ້ອຳນາດຕ້ອງຍອມຮັບອຳນາດປົກຄອງສູງສຸດຂອງພະເຢໂຫວາ.
8. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊເນັ້ນມາດຕະຖານບໍລິສຸດຂອງພະເຢໂຫວາໃນເລື່ອງຄວາມບໍລິສຸດແນວໃດ?
8 ກົດໝາຍທີ່ສອນພວກອິດສະຣາເອນໃຫ້ເປັນຄົນບໍລິສຸດ. ໃນກົດໝາຍຂອງໂມເຊມີຄຳວ່າ “ບໍລິສຸດ” ແລະ “ຄວາມບໍລິສຸດ” ຫຼາຍກວ່າ 280 ເທື່ອ. ກົດໝາຍນີ້ຊ່ວຍປະຊາຊົນຂອງພະເຈົ້າໃຫ້ໄຈ້ແຍກໄດ້ວ່າອັນໃດສະອາດແລະອັນໃດບໍ່ສະອາດ. ໃນນັ້ນເວົ້າເຖິງ 70 ຢ່າງທີ່ເຮັດໃຫ້ພວກອິດສະຣາເອນບໍ່ສະອາດແລະບໍ່ສາມາດຮ່ວມນະມັດສະການພະເຈົ້າກັບຄົນອື່ນໄດ້. ກົດໝາຍເຫຼົ່ານີ້ຍັງເວົ້າເຖິງຄວາມສະອາດທາງຮ່າງກາຍ ເລື່ອງອາຫານ ແລະການກຳຈັດສິ່ງທີ່ຂັບຖ່າຍອອກມາ. ກົດໝາຍເຫຼົ່ານີ້ເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ສຸຂະພາບຂອງພວກອິດສະຣາເອນຫຼາຍ. a ແຕ່ກົດໝາຍເຫຼົ່ານີ້ມີບາງຢ່າງທີ່ຊ່ວຍເຂົາເຈົ້າໃຫ້ເຮັດສິ່ງທີ່ສຳຄັນກວ່ານັ້ນອີກຄື ແຍກເຂົາເຈົ້າອອກຈາກການກະທຳທີ່ເປັນຕາຂີ້ດຽດຂອງຊາດທີ່ຢູ່ອ້ອມຂ້າງເຂົາເຈົ້າ ແລະຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າເຮັດສິ່ງທີ່ພະເຢໂຫວາພໍໃຈສະເໝີ. ໃຫ້ເຮົາມາເບິ່ງຕົວຢ່າງໜຶ່ງນຳກັນ.
9, 10. ພະເຢໂຫວາໃຫ້ກົດໝາຍຫຍັງກັບພວກອິດສະຣາເອນເລື່ອງການມີເພດສຳພັນແລະການເກີດລູກ ແລະກົດໝາຍເຫຼົ່ານັ້ນມີປະໂຫຍດກັບເຂົາເຈົ້າແນວໃດ?
9 ກົດໝາຍຂອງໂມເຊບອກວ່າຄົນທີ່ມີເພດສຳພັນນຳກັນຈະບໍ່ສະອາດຢູ່ໄລຍະໜຶ່ງເຖິງວ່າຈະແຕ່ງດອງກັນແລ້ວ ແລະຜູ້ຍິງທີ່ຫາກໍເກີດລູກກໍຈະບໍ່ສະອາດໃນໄລຍະໜຶ່ງຄືກັນ. (ລະບຽບພວກເລວີ 12:2-4; 15:16-18) ແຕ່ກໍບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າການມີເພດສຳພັນແລະການເກີດລູກບໍ່ແມ່ນຂອງຂວັນຈາກພະເຈົ້າ. (ປະຖົມມະການ 1:28; 2:18-25) ພະເຢໂຫວາໃຫ້ກົດໝາຍເຫຼົ່ານັ້ນເພື່ອຊ່ວຍຄົນຂອງເພິ່ນໃຫ້ເປັນຄົນສະອາດແລະບໍ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການນະມັດສະການປອມ. ຊາດທີ່ຢູ່ອ້ອມຂ້າງພວກອິດສະຣາເອນນະມັດສະການພະເຈົ້າຂອງເຂົາເຈົ້າໂດຍການມີເພດສຳພັນ. ສາສະໜາຂອງພວກການາອານມີຮອດໂສເພນີແລະຜູ້ຊາຍຂາຍໂຕຢູ່ວິຫານດ້ວຍຊ້ຳ. ຍ້ອນແນວນີ້ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງເຮັດແນວທີ່ເປັນຕາຂີ້ດຽດຫຼາຍຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ແຕ່ກົດໝາຍຂອງໂມເຊບໍ່ໄດ້ເອົາການມີເພດສຳພັນລວມເຂົ້າກັບການນະມັດສະການພະເຢໂຫວາ. b ກົດໝາຍຂອງພະເຢໂຫວາກ່ຽວກັບການມີເພດສຳພັນແລະການເກີດລູກຍັງມີປະໂຫຍດກັບພວກອິດສະຣາເອນໃນດ້ານອື່ນໆນຳອີກ.
10 ກົດໝາຍເຫຼົ່ານັ້ນຊ່ວຍສອນຄວາມຈິງທີ່ສຳຄັນ. c ເຖິງວ່າການມີເພດສຳພັນແລະການເກີດລູກເປັນຂອງຂວັນຈາກພະເຈົ້າ ແຕ່ມັນກໍເປັນວິທີທີ່ບາບຂອງອາດາມຖືກຖ່າຍທອດຈາກຄົນລຸ້ນໜຶ່ງໄປໃຫ້ຄົນອີກລຸ້ນໜຶ່ງ. (ໂຣມ 5:12) ກົດໝາຍຂອງພະເຈົ້າເຕືອນປະຊາຊົນຂອງເພິ່ນໃຫ້ຈື່ໄວ້ສະເໝີວ່າເຂົາເຈົ້າເປັນຄົນບາບ. ທີ່ຈິງ ເຮົາທຸກຄົນເກີດມາກໍມີບາບແລ້ວ. (ເພງສັນລະເສີນ 51:5) ແຕ່ຍ້ອນພະເຢໂຫວາໃຫ້ອະໄພແລະໄຖ່ບາບໃຫ້ເຮົາ ເຮົາຈຶ່ງໃກ້ຊິດກັບພະອົງຜູ້ເປັນພະເຈົ້າອົງບໍລິສຸດໄດ້.
11, 12. (ກ) ກົດໝາຍຂອງໂມເຊສອນເລື່ອງຄວາມຍຸຕິທຳແນວໃດ? (ຂ) ກົດໝາຍຂອງໂມເຊປົກປ້ອງປະຊາຊົນບໍ່ໃຫ້ຖືກຕັດສິນແບບຍຸຕິທຳແນວໃດ?
11 ກົດໝາຍທີ່ສະໜັບສະໜູນຄວາມຍຸຕິທຳທີ່ສົມບູນແບບຂອງພະເຢໂຫວາ. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊສອນຫຼັກການທີ່ສຳຄັນວ່າຕ້ອງມີຄວາມສົມດຸນລະຫວ່າງການເຮັດຜິດແລະການລົງໂທດ. ມີກົດໝາຍທີ່ບອກໄວ້ວ່າ: “ຊີວິດແທນຊີວິດ ຕາແທນຕາ ແຂ້ວແທນແຂ້ວ ມືແທນມື ຕີນແທນຕີນ.” (ພະບັນຍັດ 19:21) ດັ່ງນັ້ນ ຖ້າມີໃຜເຮັດຜິດ ຜູ້ນັ້ນຈະຖືກລົງໂທດແບບບໍ່ໜັກຫຼືບໍ່ເບົາເກີນໄປ. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊເຮັດໃຫ້ເຫັນຄວາມຍຸຕິທຳຂອງພະເຢໂຫວາ ຖ້າເຮົາເຂົ້າໃຈເລື່ອງນີ້ ເຮົາກໍຈະເຂົ້າໃຈເລື່ອງຄ່າໄຖ່ຂອງພະເຢຊູຄລິດນຳ ເຊິ່ງເຮົາຈະຮຽນຫຼາຍຂຶ້ນໃນບົດທີ 14.—1 ຕີໂມທຽວ 2:5, 6
12 ກົດໝາຍຍັງປົກປ້ອງປະຊາຊົນບໍ່ໃຫ້ຖືກຕັດສິນແບບບໍ່ຍຸຕິທຳ. ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ຖ້າມີຄົນຖືກກ່າວຫາວ່າເຮັດຜິດ ຜູ້ຕັດສິນຈະຕັດສິນລົງໂທດລາວໄດ້ເມື່ອມີພະຍານຢ່າງໜ້ອຍ 2 ຄົນຢືນຢັນໃນເລື່ອງນັ້ນ ແລະຖ້າໃຜເປັນພະຍານຕົວະກໍຈະຖືກໂທດໜັກ. (ພະບັນຍັດ 19:15, 18, 19) ການສໍ້ໂກງແລະການໃຫ້ສິນບົນເປັນການເຮັດຜິດທີ່ຮ້າຍແຮງຄືກັນ. (ອົບພະຍົບ 23:8; ພະບັນຍັດ 27:25) ແມ່ນແຕ່ເລື່ອງການຊື້ຂາຍ ພວກອິດສະຣາເອນກໍຕ້ອງເຮັດຕາມມາດຕະຖານເລື່ອງຄວາມຍຸຕິທຳຂອງພະເຢໂຫວາ. (ລະບຽບພວກເລວີ 19:35, 36; ພະບັນຍັດ 23:19, 20) ເຫັນໄດ້ແຈ້ງວ່າກົດໝາຍຂອງໂມເຊຍຸຕິທຳແລະເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ພວກອິດສະຣາເອນແທ້ໆ!
ກົດໝາຍທີ່ສອນເລື່ອງຄວາມເມດຕາແລະຄວາມຍຸຕິທຳ
13, 14. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊຊ່ວຍທັງຜູ້ເສຍຫາຍແລະຜູ້ທີ່ເປັນຂີ້ລັກໃຫ້ໝັ້ນໃຈໄດ້ແນວໃດວ່າເຂົາເຈົ້າຈະໄດ້ຮັບຄວາມຍຸຕິທຳ?
13 ກົດໝາຍຂອງໂມເຊເຂັ້ມງວດເກີນໄປແລະບໍ່ໄດ້ສອນເລື່ອງຄວາມເມດຕາບໍ? ບໍ່ແມ່ນ! ກະສັດດາວິດໄດ້ຮັບການດົນໃຈໃຫ້ຂຽນວ່າ: “ກົດໝາຍຂອງພະເຢໂຫວາສົມບູນແບບ.” (ເພງສັນລະເສີນ 19:7) ດາວິດເຂົ້າໃຈວ່າ ກົດໝາຍຂອງໂມເຊສອນຄົນໃຫ້ເມດຕາແລະສະແດງຄວາມຍຸຕິທຳກັບຄົນອື່ນ. ແລ້ວກົດໝາຍຂອງໂມເຊເຮັດໃຫ້ເລື່ອງນີ້ເປັນໄປໄດ້ແນວໃດ?
14 ໃນທຸກມື້ນີ້ ເບິ່ງຄືວ່າກົດໝາຍຈະໃຫ້ປະໂຫຍດກັບຜູ້ທີ່ເຮັດຜິດຫຼາຍກວ່າຜູ້ເສຍຫາຍ. ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຖິງວ່າຂີ້ລັກຕ້ອງຕິດຄຸກ ແຕ່ຜູ້ທີ່ເສຍຫາຍອາດຈະບໍ່ໄດ້ສິ່ງຂອງທີ່ຖືກລັກໄປນັ້ນຄືນມາຊ້ຳ ແລະເຂົາເຈົ້າຍັງຕ້ອງເສຍພາສີເພື່ອເປັນຄ່າໃຊ້ຈ່າຍສຳລັບແນວຢູ່ແນວກິນໃຫ້ຄົນທີ່ຕິດຄຸກນຳ. ໃນອິດສະຣາເອນບູຮານບໍ່ມີຄຸກຄືກັບທຸກມື້ນີ້. ແຕ່ກົດໝາຍຂອງໂມເຊໃຫ້ຄວາມຍຸຕິທຳກັບຄົນທີ່ເສຍຫາຍແລະຄົນທີ່ເຮັດຜິດ ແລະບໍ່ໄດ້ລົງໂທດຄົນທີ່ເຮັດຜິດໜັກເກີນໄປ. (ພະບັນຍັດ 25:1-3) ແຕ່ຂີ້ລັກຕ້ອງໄຊ້ຄືນສິ່ງທີ່ລັກໄປ ແລະຍັງຕ້ອງຊົດໄຊ້ຕື່ມອີກ. ລາວຕ້ອງຊົດໄຊ້ຕື່ມຫຼາຍປານໃດ? ຜູ້ຕັດສິນອາດຕັດສິນວ່າຄົນທີ່ເຮັດຜິດຈະຕ້ອງໄຊ້ຕື່ມຫຼາຍເທົ່າໃດໂດຍເບິ່ງຈາກຫຼາຍປັດໄຈ ເຊັ່ນ ຜູ້ເຮັດຜິດກັບໃຈແທ້ໆບໍ. ເລື່ອງນີ້ເຮັດໃຫ້ເຮົາເຂົ້າໃຈຫຼາຍຂຶ້ນວ່າເປັນຫຍັງການຊົດໄຊ້ທີ່ປຶ້ມລະບຽບພວກເລວີ 6:1-7 ຈຶ່ງໜ້ອຍກວ່າທີ່ບອກໄວ້ໃນປຶ້ມອົບພະຍົບ 22:7.
15. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊເນັ້ນເລື່ອງຄວາມເມດຕາແລະຄວາມຍຸຕິທຳແນວໃດເມື່ອມີຄົນເຮັດໃຫ້ຄົນຕາຍໂດຍບໍ່ໄດ້ຕັ້ງໃຈ?
15 ກົດໝາຍຂອງໂມເຊເຮັດໃຫ້ເຫັນວ່າພະເຢໂຫວາເມດຕາຄົນທີ່ເຮັດຜິດໂດຍບໍ່ໄດ້ຕັ້ງໃຈ. ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເມື່ອມີຄົນເຮັດໃຫ້ຄົນຕາຍໂດຍບໍ່ໄດ້ຕັ້ງໃຈ ລາວບໍ່ຕ້ອງຊົດໄຊ້ດ້ວຍຊີວິດຂອງໂຕເອງ ແຕ່ລາວຕ້ອງໜີໄປເມືອງລີ້ໄພເມືອງໃດກໍໄດ້ທີ່ມີຢູ່ທົ່ວອິດສະຣາເອນ. ຫຼັງຈາກທີ່ຜູ້ຕັດສິນພິຈາລະນາຄະດີຂອງລາວແລ້ວ ລາວຕ້ອງຢູ່ເມືອງລີ້ໄພຈົນກວ່າປະໂລຫິດໃຫຍ່ຕາຍ. ຈາກນັ້ນ ລາວຈຶ່ງຈະຍ້າຍໄປຢູ່ໃສກໍໄດ້ຕາມທີ່ລາວເລືອກ. ຖ້າລາວເຮັດຕາມການຈັດກຽມນີ້ ລາວກໍຈະໄດ້ຮັບຄວາມເມດຕາຂອງພະເຢໂຫວາ. ນອກຈາກນັ້ນ ກົດໝາຍນີ້ຍັງຊ່ວຍໃຫ້ພວກອິດສະຣາເອນເຂົ້າໃຈວ່າຊີວິດມະນຸດມີຄຸນຄ່າຫຼາຍສຳລັບເພິ່ນ.—ຈົດເຊັນບັນຊີ 15:30, 31; 35:12-25
16. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊສອນໃຫ້ນັບຖືສິດຂອງຄົນອື່ນແນວໃດ?
16 ກົດໝາຍຂອງໂມເຊສອນໃຫ້ນັບຖືສິດຂອງຄົນອື່ນ. ກົດໝາຍນີ້ປົກປ້ອງຄົນທີ່ເປັນໜີ້ໂດຍຫ້າມບໍ່ໃຫ້ເຈົ້າໜີ້ເຂົ້າໄປໃນເຮືອນຂອງລູກໜີ້ເພື່ອຍຶດເອົາເຄື່ອງຄ້ຳປະກັນ. ແທນທີ່ຈະເຮັດແນວນັ້ນ ເຈົ້າໜີ້ຕ້ອງຖ້າຢູ່ທາງນອກ ແລະໃຫ້ລູກໜີ້ເອົາເຄື່ອງຄ້ຳປະກັນອອກມາໃຫ້ລາວ. ໂດຍວິທີນີ້ ເຮືອນຂອງລູກໜີ້ຈຶ່ງບໍ່ຖືກບຸກລຸກ. ຖ້າເຈົ້າໜີ້ເອົາເສື້ອຄຸມຂອງລູກໜີ້ໄປເປັນເຄື່ອງຄ້ຳປະກັນ ລາວຕ້ອງເອົາມາສົ່ງຄືນກ່ອນຕາເວັນຕົກດິນ ຍ້ອນວ່າລູກໜີ້ອາດຈະຕ້ອງໃຊ້ເສື້ອນັ້ນເພື່ອເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍອົບອຸ່ນຕອນກາງຄືນ.—ພະບັນຍັດ 24:10-14
17, 18. ໃນເລື່ອງການເຮັດສົງຄາມ ພວກອິດສະຣາເອນຕ່າງຈາກຊາດອື່ນໆແນວໃດ ແລະຍ້ອນຫຍັງ?
17 ພະເຢໂຫວາໃຫ້ກົດໝາຍກັບພວກອິດສະຣາເອນກ່ຽວກັບການເຮັດສົງຄາມນຳ. ຄົນຂອງພະເຈົ້າບໍ່ໄດ້ເຮັດສົງຄາມຍ້ອນຢາກມີອຳນາດຫຼາຍຂຶ້ນຫຼືມັກຕໍ່ສູ້ ແຕ່ຍ້ອນເປັນຕົວແທນໃນ “ສົງຄາມຂອງພະເຢໂຫວາ.” (ຈົດເຊັນບັນຊີ 21:14) ຫຼາຍເທື່ອພວກອິດສະຣາເອນຕ້ອງສະເໜີເງື່ອນໄຂໃຫ້ຝ່າຍກົງກັນຂ້າມຍອມແພ້ກ່ອນ. ຖ້າເມືອງໃດບໍ່ຍອມ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງຈະລ້ອມໂຈມຕີເມືອງນັ້ນໄດ້ ແຕ່ຕ້ອງເຮັດຕາມກົດຂອງພະເຈົ້າ. ຕະຫຼອດປະຫວັດສາດທະຫານຫຼາຍຄົນຂົ່ມຂືນຜູ້ຍິງຫຼືມີການຂ້າລ້າງເປັນກຸ່ມຢ່າງໂຫດຮ້າຍປ່າເຖື່ອນ ແຕ່ທະຫານໃນກອງທັບຂອງອິດສະຣາເອນບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ເຮັດແບບນັ້ນ. ເຂົາເຈົ້າຕ້ອງບໍ່ທຳລາຍສິ່ງແວດລ້ອມໂດຍບໍ່ຕັດຕົ້ນໄມ້ກິນໝາກໃນເມືອງຂອງພວກສັດຕູ. d ແຕ່ກອງທັບຊາດອື່ນໆບໍ່ມີກົດໝາຍແບບນີ້ເລີຍ.—ພະບັນຍັດ 20:10-15, 19, 20; 21:10-13
18 ເຈົ້າຮູ້ສຶກບໍ່ມັກແມ່ນບໍເມື່ອໄດ້ຍິນຂ່າວວ່າໃນບາງປະເທດມີການຝຶກເດັກນ້ອຍໃຫ້ເປັນທະຫານ? ໃນອິດສະຣາເອນບູຮານ ຜູ້ຊາຍທີ່ເປັນທະຫານບໍ່ມີຈັກຄົນທີ່ອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 20 ປີ. (ຈົດເຊັນບັນຊີ 1:2, 3) ແມ່ນແຕ່ຜູ້ຊາຍທີ່ອາຍຸຫຼາຍກວ່ານັ້ນກໍບໍ່ຕ້ອງໄປສູ້ຮົບຖ້າລາວຮູ້ສຶກຢ້ານຫຼາຍເກີນໄປ ແລະຜູ້ຊາຍທີ່ຫາກໍແຕ່ງດອງໃໝ່ກໍບໍ່ຕ້ອງໄປສູ້ຮົບເປັນເວລາ 1 ປີເຕັມ ເພື່ອລາວອາດຈະໄດ້ເຫັນລູກຂອງໂຕເອງເກີດມາກ່ອນທີ່ຈະເລີ່ມວຽກທີ່ສ່ຽງອັນຕະລາຍ. ກົດໝາຍອະທິບາຍວ່າ ໂດຍວິທີນີ້ຜູ້ຊາຍທີ່ຫາກໍແຕ່ງດອງໃໝ່ຈະ “ຢູ່ເຮືອນແລະເຮັດໃຫ້ເມຍມີຄວາມສຸກ.”—ພະບັນຍັດ 20:5, 6, 8; 24:5
19. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊປົກປ້ອງຜູ້ຍິງ ເດັກນ້ອຍ ຄອບຄົວ ແມ່ໝ້າຍ ແລະລູກກຳພ້າແນວໃດ?
19 ພະເຢໂຫວາໃຊ້ກົດໝາຍຂອງໂມເຊປົກປ້ອງຜູ້ຍິງ ເດັກນ້ອຍ ແລະຄອບຄົວນຳອີກ ແລະຍັງໃຫ້ພວກອິດສະຣາເອນເບິ່ງແຍງເອົາໃຈໃສ່ເຂົາເຈົ້າໃນສິ່ງທີ່ຈຳເປັນ. ພະເຢໂຫວາສັ່ງໃຫ້ພໍ່ແມ່ໃຊ້ເວລາຢູ່ກັບລູກສະເໝີ ແລະສອນເລື່ອງຂອງເພິ່ນໃຫ້ກັບລູກ. (ພະບັນຍັດ 6:6, 7) ເພິ່ນບອກວ່າການມີເພດສຳພັນກັບຍາດຕິພີ່ນ້ອງທີ່ໃກ້ຊິດເປັນບາບຮ້າຍແຮງ ແລະຄົນທີ່ເຮັດແບບນັ້ນຕ້ອງຖືກໂທດເຖິງຕາຍ. (ລະບຽບພວກເລວີບົດ 18) ເພິ່ນຍັງຫ້າມບໍ່ໃຫ້ຫຼິ້ນຊູ້ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍມັກເປັນສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ຄອບຄົວແຕກແຍກ ແລະເຮັດໃຫ້ຄົນໃນຄອບຄົວຕ້ອງທຸກໃຈແລະເຈັບປວດຫຼາຍ. ພະເຢໂຫວາສັ່ງໃຫ້ພວກອິດສະຣາເອນເບິ່ງແຍງແມ່ໝ້າຍແລະລູກກຳພ້າໃຫ້ມີສິ່ງທີ່ຈຳເປັນ ແລະຍັງບອກວ່າຖ້າມີໃຜເຮັດບໍ່ດີໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ ເພິ່ນຈະໃຈຮ້າຍແຮງໃຫ້ຜູ້ນັ້ນ.—ອົບພະຍົບ 20:14; 22:22-24
20, 21. (ກ) ເປັນຫຍັງກົດໝາຍຂອງໂມເຊຈຶ່ງອະນຸຍາດໃຫ້ພວກອິດສະຣາເອນມີເມຍຫຼາຍຄົນ? (ຂ) ເປັນຫຍັງພະເຢໂຫວາຍອມໃຫ້ມີຜູ້ຊາຍອິດສະຣາເອນຢ່າຮ້າງໄດ້?
20 ແຕ່ບາງຄົນອາດສົງໄສວ່າ ‘ເປັນຫຍັງກົດໝາຍຂອງໂມເຊຈຶ່ງອະນຸຍາດໃຫ້ຜູ້ຊາຍມີເມຍຫຼາຍຄົນ?’ (ພະບັນຍັດ 21:15-17) ເຮົາຈະເຂົ້າໃຈເລື່ອງນີ້ຫຼາຍຂຶ້ນຖ້າເຮົາຄິດເຖິງວ່າວັດທະນະທຳແລະການໃຊ້ຊີວິດຂອງພວກອິດສະຣາເອນຕ່າງກັນຫຼາຍກັບຄົນເຮົາປັດຈຸບັນນີ້. (ສຸພາສິດ 18:13) ຕອນທີ່ພະເຢໂຫວາສ້າງອາດາມກັບເອວາ ເພິ່ນບອກຈະແຈ້ງເລີຍວ່າຜູ້ຊາຍຄວນມີເມຍຄົນດຽວ ແລະເຂົາເຈົ້າຕ້ອງຢູ່ນຳກັນຕະຫຼອດຊີວິດ. (ປະຖົມມະການ 2:18, 20-24) ແຕ່ຕອນທີ່ພະເຢໂຫວາໃຫ້ກົດໝາຍກັບພວກອິດສະຣາເອນ ຜູ້ຊາຍຫຼາຍຄົນມີເມຍຫຼາຍກວ່າ 1 ຄົນຢູ່ແລ້ວ ແລະເປັນແບບນີ້ມາຫຼາຍຮ້ອຍປີແລ້ວ. ພະເຢໂຫວາຮູ້ວ່າ: “ຄົນພວກນີ້ຫົວແຂງແທ້ໆ” ແລະຫຼາຍເທື່ອເຂົາເຈົ້າບໍ່ເຊື່ອຟັງກົດໝາຍທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດ ເຊັ່ນ ການນົບຮູບບູຊາ. (ອົບພະຍົບ 32:9) ດັ່ງນັ້ນ ກ່ອນທີ່ຈະມີກົດໝາຍຂອງໂມເຊ ເພິ່ນບໍ່ໄດ້ແກ້ໄຂການເຮັດຜິດທີ່ຜູ້ຊາຍມີເມຍຫຼາຍຄົນ. ເຮົາຕ້ອງບໍ່ລືມວ່າ ພະເຢໂຫວາບໍ່ເຄີຍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າມີເມຍຫຼາຍຄົນ ແຕ່ເພິ່ນໃຊ້ກົດໝາຍຂອງໂມເຊເພື່ອປົກປ້ອງຜູ້ຍິງແລະບໍ່ໃຫ້ຜູ້ຊາຍເຮັດບໍ່ດີກັບລາວ.
21 ບາງຄົນອາດສົງໄສວ່າເປັນຫຍັງກົດໝາຍຂອງໂມເຊອະນຸຍາດໃຫ້ຜູ້ຊາຍຢ່າຮ້າງເມຍດ້ວຍເຫດຜົນຕ່າງໆໄດ້. (ພະບັນຍັດ 24:1-4) ພະເຢຊູບອກວ່າພະເຢໂຫວາຍອມໃຫ້ເຂົາເຈົ້າເຮັດແບບນັ້ນກໍຍ້ອນເຂົາເຈົ້າ “ເປັນຄົນຫົວແຂງ.” ແຕ່ເພິ່ນຍອມໃຫ້ເຂົາເຈົ້າເຮັດແບບນັ້ນພຽງແຕ່ຊົ່ວຄາວ ແລະພະເຢຊູກໍສອນພວກລູກສິດໃຫ້ເຊື່ອຟັງແລະເຮັດຕາມມາດຕະຖານດັ້ງເດີມຂອງພະເຢໂຫວາໃນເລື່ອງການແຕ່ງດອງ.—ມັດທາຍ 19:8
ກົດໝາຍທີ່ສົ່ງເສີມຄວາມຮັກ
22. ກົດໝາຍຂອງໂມເຊສອນເລື່ອງການສະແດງຄວາມຮັກແນວໃດ ແລະກັບໃຜແດ່?
22 ໃນທຸກມື້ນີ້ບໍ່ມີປະເທດໃດທີ່ສາມາດອອກກົດໝາຍໃຫ້ຄົນເຮົາຮັກກັນ. ແຕ່ກົດໝາຍຂອງໂມເຊສອນວ່າຄວາມຮັກເປັນສິ່ງທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດ. ໃນປຶ້ມພະບັນຍັດມີຄຳທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບ “ຄວາມຮັກ” ຫຼາຍກວ່າ 20 ເທື່ອ. ກົດໝາຍຂໍ້ທີ 2 ທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດແມ່ນ “ເຈົ້າຕ້ອງຮັກເພື່ອນບ້ານຄືກັບຮັກໂຕເອງ.” (ລະບຽບພວກເລວີ 19:18; ມັດທາຍ 22:37-40) ປະຊາຊົນຂອງພະເຈົ້າຕ້ອງຮັກກັນແລະຕ້ອງຮັກຄົນຕ່າງຊາດນຳ ຍ້ອນເຂົາເຈົ້າກໍເຄີຍເປັນຄົນຕ່າງຊາດໃນເອຢິບຄືກັນ. ເຂົາເຈົ້າຕ້ອງສະແດງຄວາມຮັກຕໍ່ຄົນທຸກຍາກແລະຄົນທີ່ເດືອດຮ້ອນໂດຍຊ່ວຍເຫຼືອຄົນເຫຼົ່ານັ້ນໃຫ້ມີສິ່ງຈຳເປັນແລະບໍ່ເອົາປຽບເຂົາເຈົ້າ. ເຂົາເຈົ້າຍັງຕ້ອງອີ່ຕົນສັດຂອງເຂົາເຈົ້ານຳ.—ອົບພະຍົບ 23:6; ລະບຽບພວກເລວີ 19:14, 33, 34; ພະບັນຍັດ 22:4, 10; 24:17, 18
23. ຜູ້ຂຽນເພງສັນລະເສີນບົດ 119 ຖືກກະຕຸ້ນໃຫ້ເຮັດຫຍັງ ແລະເຮົາຕັ້ງໃຈທີ່ຈະເຮັດຫຍັງ?
23 ບໍ່ມີຊາດໃດມີກົດໝາຍດີຄືກັບທີ່ພະເຢໂຫວາໃຫ້ພວກອິດສະຣາເອນ. ບໍ່ແປກເລີຍທີ່ຜູ້ຂຽນປຶ້ມເພງສັນລະເສີນບອກວ່າ: “ລູກຮັກກົດໝາຍຂອງພະອົງຫຼາຍແທ້ໆ.” ຍ້ອນລາວຮັກກົດໝາຍຂອງພະເຈົ້າ ລາວຈຶ່ງຢາກເຊື່ອຟັງແລະເຮັດຕາມຢ່າງເຕັມທີ. ລາວຍັງບອກຕື່ມວ່າ: “ລູກຄິດຕຶກຕອງກ່ຽວກັບກົດໝາຍຂອງພະອົງຕະຫຼອດເວລາ.” (ເພງສັນລະເສີນ 119:11, 97) ລາວໃຊ້ເວລາສຶກສາກົດໝາຍຂອງພະເຢໂຫວາເປັນປະຈຳ ແລະນັ້ນເຮັດໃຫ້ລາວແຮ່ງຮັກພະເຢໂຫວາແລະຮັກກົດໝາຍຂອງເພິ່ນຫຼາຍຂຶ້ນ. ເມື່ອເຈົ້າຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບກົດໝາຍຂອງພະເຢໂຫວາຕໍ່ໆໄປ ເຈົ້າກໍຈະໃກ້ຊິດກັບພະເຈົ້າຜູ້ໃຫ້ກົດໝາຍອົງຍິ່ງໃຫຍ່ແລະພະເຈົ້າຜູ້ທີ່ຍຸຕິທຳຫຼາຍຂຶ້ນ.
a ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ກົດໝາຍທີ່ບອກໃຫ້ຂຸດຂຸມກ່ອນຖ່າຍໜັກແລະຫຼັງຈາກຖ່າຍແລ້ວໃຫ້ເອົາດິນຖົມ ໃຫ້ກັກໂຕຄົນເຈັບປ່ວຍໄວ້ບໍ່ໃຫ້ພະຍາດແພ່ ແລະຕ້ອງເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍສະອາດຫຼັງຈາກທີ່ໄປຖືກຫຼືໄປຈັບສົບ. ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ເປັນຄວາມຮູ້ທີ່ມີມາດົນຫຼາຍພັນປີແລ້ວກ່ອນທີ່ນັກວິທະຍາສາດຈະເຂົ້າໃຈວ່າເປັນຫຍັງການເຮັດແນວນັ້ນຈຶ່ງດີ.—ລະບຽບພວກເລວີ 13:4-8; ຈົດເຊັນບັນຊີ 19:11-13, 17-19; ພະບັນຍັດ 23:13, 14
b ວິຫານຂອງພວກການາອານມີຫ້ອງພິເສດເພື່ອໃຫ້ຄົນທີ່ມານະມັດສະການພະເຈົ້າມີເພດສຳພັນກັນ ແຕ່ກົດໝາຍຂອງໂມເຊບອກວ່າຜູ້ທີ່ຫາກໍມີເພດສຳພັນກັນຈະບໍ່ສະອາດ ຍ້ອນແນວນີ້ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເຂົາເຈົ້າເຂົ້າມານະມັດສະການໃນວິຫານບໍ່ໄດ້. ດັ່ງນັ້ນ ຖ້າເຂົາເຈົ້າເຊື່ອຟັງກົດໝາຍຂໍ້ນີ້ ເຂົາເຈົ້າກໍຈະບໍ່ເອົາເລື່ອງເພດສຳພັນມາລວມກັບການນະມັດສະການພະເຢໂຫວາຢູ່ວິຫານຂອງເພິ່ນ.
c ກົດໝາຍຂອງພະເຢໂຫວາມີໄວ້ເພື່ອສອນປະຊາຊົນ. ສາລານຸກົມຈູເດອິກາອະທິບາຍໄວ້ວ່າຄຳພາສາເຮັບເຣີໂທຣາທີ່ແປວ່າ “ກົດໝາຍ” ໝາຍເຖິງ “ຄຳສັ່ງສອນ.”
d ໃນຄຳພີໄບເບິນພະເຈົ້າຫ້າມວ່າ: “ພວກເຈົ້າບໍ່ຄວນທຳລາຍຕົ້ນໄມ້ຄືກັບທີ່ພວກເຈົ້າຂ້າຄົນ.” (ພະບັນຍັດ 20:19) ຟີໂລນັກວິຊາການຄົນຢິວໃນສະຕະວັດທຳອິດອ້າງເຖິງກົດໝາຍຂໍ້ນີ້ໂດຍອະທິບາຍວ່າ ພະເຈົ້າຖືວ່າເປັນເລື່ອງບໍ່ຍຸຕິທຳທີ່ຄົນຈະທຳລາຍສິ່ງທີ່ບໍ່ຮູ້ເລື່ອງຫຍັງຍ້ອນພວກເຮົາໃຈຮ້າຍໃຫ້ຄົນອື່ນ.
