Konttenttiyaa bessa

Kesuwaa bessa

SHEMPPO 13

‘Yihoowa Higgee Suure’

‘Yihoowa Higgee Suure’

1, 2. Daro asay higgiyaa bonchchennay aybissee, shin Xoossaa higgiyaa xeelliyaagan nuuyyo aybi siyettii?

“HIGGEE wurssetti baynna olla; I . . . ubbabaa mittees.” He qofay 1712n attamettida maxaafan deˈiyaaba. He maxaafaa xaafidaagee mootoy pirdda keettan daro layttawu shoocattanaadan oottiyaanne suure pirddaa demmanawu koyiyaageeti qohettanaadan oottiya higgiyaa keehi boriis. Daro biittatun, higgeenne pirddaa hanotay keehi muttumurettidaagaa gidiyo gishshawu, naaqoy, lagiyoogeenne, issi mala ogiyan pirddennaagee ubbasan deˈiya asay higgiyaa bonchchennaadan oottiis.

2 Qommon odettidabaara geeddarissada, 2,700 layttaappe kase xaafettida ha qofaa beˈa: “Taani ne higgiyaa aiba siiqiyaanaa!” (Mazamure 119:97) Mazamuraawee hegaadan keehi siiqidoy aybissee? I nashshido higgiyawu denddoy asa haaro gidennan, Xoossaa Yihoowa gidiyo gishshataassa. Neeni Yihoowa higgeta xannaˈiyo wode, mazamuraawiyaagaadan neeyyo siyettana danddayees. Hegaadan xannaˈiyoogee neeni saluwan saˈan aybippenne aadhdhiya higgiyaa immiyaagaa qofaa akeekanaadan oottees.

Aybippenne Aadhdhiya Higgiyaa Immiyaagaa

3, 4. Yihooway higgiyaa immiyaagaa gidiyoogaa ayba ogetun bessidee?

3 “Higgiyaa immiyaageenne pirddiyaagee Xoossaa xalaala” gidiyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Yaaqooba 4:12) Ubba qassi saluwan deˈiya meretati “saloti aqiyo higgiyaa” kaallidi simerettoosona. (Iyyooba 38:33) Maatan dumma dumma gidida, Yihooway medhdhido zawi baynna geeshsha kiitanchchati Yihooway azazin ayyo oottiyaageeta gidiyo gishshawu, Xoossaa higgiyan aqoosona.—Ibraawe 1:14.

4 Yihooway asawukka higgiyaa immiis. Yihoowa suure pirddaa akeekiya kahay nuussi ubbawu deˈees. Kahay nu giddon deˈiya higge gidiyo gishshawu, likke gididabaa likke gidennabaappe shaakkanaadan nuna maaddana danddayees. (Roome 2:14) Nu koyro aawawunne aayeeyyo wottiyoobi baynna kahay deˈiyo gishshawu, etawu amarida higgetu xallay koshshiis. (Doomettaabaa 2:15-17) Gidoppe attin, Xoossaa sheniyaa polanawu nagaranchcha asawu hara gujo higgeta koshshees. So asawu huuphe gidida Noha, Abrahaamanne Yaaqooba mala asatuyyo Xoossaa Yihooway higgeta immiis; qassi eti he higgeta bantta soo asawu yootidosona. (Doomettaabaa 6:22; 9:3-6; 18:19; 26:4, 5) Yihooway Israaˈeela deriyawu Muuse baggaara Higgiyaa immido wode, higgiyaa immiyoogan A mali baynnaagaa gidiis. Ha higgee nuuni Yihoowa suure pirddaa loytti akeekanaadan oottees.

Muuse Higgiyaa Xaaxi Waaxi Xeelliyo Wode

5. Muuse Higgiyan keehi deexo gidida muttumurettida wogati deˈiyoonaa, qassi neeni hegaadan gaada zaariyoy aybissee?

5 Daro asay Muuse Higgiyan keehi deexo gidida muttumurettida wogati deˈoosona giidi qoppees. He qofay tuma gidenna. He higgiyan 600⁠ppe dariya maarati deˈoosona. Hegee daro milatana danddayees, shin ane hagaa qoppa: Amarkkaa biittaa higgiyaa maxaafawu deˈiya sinttay, 20tta xeetu layttaa wurssettaa heeran 150,000⁠ppe darees. Naaˈˈu naaˈˈu layttan 600 gidiya hara higgeti kiyoosona! Yaatiyo gishshawu, asi kessido zawi baynna higgiyaara gatti xeelliyo wode, Muuse Higgee keehi guutta. SHin, Xoossay Israaˈeelatuyyo immido Higgee deˈuwaa xeelliyaagan ha wodiyan deˈiya higgeti yootennabaa odees. Ane Muuse Higgiyaa xaaxi waaxidi xeelloos.

6, 7. (a) Muuse Higgee hara higgiyaappe aybin dummatii, qassi Higgiyaa giddon ubbaappe gitatiya azazoy aybee? (b) Israaˈeelati Yihooway ubbabaa haariyo maataa akeekiyoogaa waati bessana danddayiyoonaa?

6 Higgee Yihooway ubbabaa haariyo maataa xoqqu xoqqu oottiyaagaa. Hegaa gishshawu, Muuse Higgee hara ay higgiyaappekka aadhdhees. Hagee he higgiyaa giddon ubbaappe gitatiyaagaa: “Nenoo Israa7eelaa, siya; GODAI nu Xoossai issi GODAA. Neeni GODAA ne Xoossaa ne kumetta wozanaappe, ne kumetta shemppuwaappenne ne kumetta wolqqaappe siiqa.” Xoossaa asay A siiqiyoogaa waati bessidee? Ubbabaa haariyo A maatawu haarettiyoogan eti ayyo haggaazana koshshiis.—Zaarettido Wogaa 6:4, 5; 11:13.

7 Israaˈeelati ubbay aawatettay deˈiyoogeetuyyo haarettiyoogan Yihooway ubbabaa haariyo maataa akeekiyoogaa bessidosona. Yelidaageeti, deriyaa haariyaageeti, daannati, qeesetinne kawoti ubbay Xoossaa maataa bessidosona. Maatay deˈiyoogeetu bolli makkaliyoogaa Yihooway ba bolli makkaliyoobadan xeellees. Qassi, maatay deˈiyoogeeti asaa naaqqiyo wode woy eta bolli otorettiyo wode, Yihooway hanqqettees. (Kessaabaa 20:12; 22:28; Zaarettido Wogaa 1:16, 17; 17:8-20; 19:16, 17) Haariyaageetikka haarettiyaageetikka Xoossay ubbabaa haariyo maatawu exatiyoogaa xeelliyaagan oyshettoosona.

8. Yihooway geeshshatettawu kessido maaraa xoqqu oottidi xeellanaadan Higgee waati maaddidee?

8 Yihooway geeshshatettawu kessido maaraa xoqqu oottidi xeellanaadan Higgee maaddiis. “Geeshshanne” “geeshshatettaa” geetettidi birshshettida Ibraawetto qaalay Muuse Higgiyan 280 gidiya sohuwan deˈees. Higgee Israaˈeelata tunissana danddayiya 70 gidiyaabaa yootiyoogan, Xoossaa asay geeshshabaanne geeshsha gidennabaa giddon deˈiya dummatettaa shaakkidi eranaadan maaddiis. Ha higgetun bollaa geeshshatettaabay, qumaabaynne sheeshsha utettaabay odettiis. He higgetun payyatettawu keehi maaddiyaabay odettiis. * Gidoppe attin, he higgeti imettido waanna halchchoy asay bantta yuushuwan deˈiya kandduwan iita gidida dereti oottiyo pokkobaappe haakkidi Yihoowan nashettanaadan maaddiyoogaa. Ane issi leemisuwaa beˈoos.

9, 10. Mattumaa gaytettaanne naˈa yeliyoogaa xeelliyaagan Higgiyaa maachchay yootiyo wogati aybee, qassi he wogati aybin maaddiyoonaa?

9 Higgiyaa maachchan deˈiya wogati aqo oyqqidaageeti mattumaa gayttiyoogee guutta wodiyawu tunissiyoogaa yootoosona. Qassi issi maccaasiyaa naˈa yeliyoogee A guutta wodiyawu tuna gidanaadan oottiyoogaakka qonccissoosona. (Wogaabaa 12:2-4; 15:16-18) He wogati Xoossay immido geeshsha imotata karanaadan oottokkona. (Doomettaabaa 1:28; 2:18-25) He higgeti asay hambbalaashettennaadan naagiyoogan Yihoowa geeshshatettaa xoqqu oottidi xeellanaadan maaddidosona. Israaˈeela yuushuwan deˈiya dereti bantta goynuwaa mattumaa gaytettaaranne yelettiyoogaara walakkidoogee qoncce. Attumaageenne maccaara shaaramuxiyoogee Kanaanetu haymaanoote woga. Hegaa gaasuwan keehi pokkobay aakkiis. SHin, mattumaa gaytettan tunissiya aybippenne Yihoowa goynoy dummatanaadan Higgee maaddiis. * Harabankka maaddiis.

10 He higgeti keehi koshshiya tumaa tamaarissanawu maaddidosona. * Yaatin Addaame nagaray issi yeletaappe hara yeletaa waani gakkidee? Mattumaa gaytettaaninne naˈa yeliyoogan gakkidee? (Roome 5:12) Xoossaa Higgee nagaray gattiyo mule attennabaa A asaa hassayissiis. Nuuni ubbay nagaranchcha gididi yelettida. (Mazamure 51:5) Nuuni geeshsha Xoossaakko shiiqanawu nuuyyo maarotaynne atotettay koshshees.

11, 12. (a) Higgee ay mala pirddaa pirddanaadan minttettidee? (b) Higgee pirdday geellattenna mala waati naagidee?

11 Wottiyoobi baynna Yihoowa suure pirddawu exatanaadan Higgee maaddiis. Pirddiyo wode bessiyaagaadan pirddanaadan Muuse Higgee minttettiis. Hegaa gishshawu, Higgee hagaadan gees: “SHemppo woridaagee haiqqo; aife gishshaa aife; achcha gishshaa achcha; kushe gishshaa kushe; gede gishshaakka gede.” (Zaarettido Wogaa 19:21) SHin, danoba gidikko, qixaatee hegawu bessiyaagaa keena gidana koshshees. Hegaara gayttidaagan Xoossaa suure pirdday higgiyan loytti qoncciis, qassi SHemppo 14n beˈanaagaadan Kiristtoos Yesuusa wozuwaa yarshshuwaa akeekanaadan Higgee maaddana.—1 Ximootiyoosa 2:5, 6.

12 Higgee suure pirdday geellattennaadankka naagees. Leemisuwawu, issi mootoy likke gidiyoogaa eranawu baa giishin naaˈˈu markkata koshshees. Wordduwan markkattida uraa bolli qixaatee wolqqaama. (Zaarettido Wogaa 19:15, 18, 19) Balibakkiyoogeenne mattaayee higgiyan digettidaba. (Kessaabaa 23:8; Zaarettido Wogaa 27:25) Xoossaa asay bantta zalˈˈiyaa zalˈˈiyo wodekka, Yihooway suure pirddawu kessido maarawu exatana bessees. (Wogaabaa 19:35, 36; Zaarettido Wogaa 23:19, 20) Suure pirddanaadan oottiyaanne aybippenne aadhdhiya he higgee Israaˈeelatussi gita anjjuwaa demissiis!

Maarotaanne Pirddiyo Wode Asa Asappe SHaakkennaagaa Bessiya Higgeta

13, 14. Higgee kaysuwawunne issibaa wuuqettida urawu suure pirdday imettanaadan waati minttettidee?

13 Muuse Higgee maarotaa bessiyaabi baynna aynne laamettenna wogati deˈiyoobee? Hegaa mala gidenna! Ayyaanay denttettin Kawuwaa Daawiti hagaadan giis: ‘Yihoowa higgee suure.’ (Mazamure 19:7) I loytti eriyoogaadan, maaranaadaaninne asaa maara oyqqanaadan Higgee minttettiis. Higgee hegaadan waati oottidee?

14 Ha wodiyan, amarida biittatun deˈiya higgee qohettidaageetuppe aaruwan danobaa oottidaageetuyyo qarettanaadaaninne kehanaadan oottiyaaba milatees. Leemisuwawu, kaysoti qashettana danddayoosona. Gidoppe attin, qohettidaageeti bantta aquwaa xayikkonne, daro biittati giiraappe demmiyo miishshaa qasho keettan oosettiyaabawu goˈettoosona. Beni Israaˈeelan, ha wodiyan nuuni eriyo qasho keettaa malay baawa. Qaxxayiyo ogiyaa xeelliyaagan he wode higgiyan loytti qoncciis. (Zaarettido Wogaa 25:1-3) Kaysoy ba wuuqqidobaa keettaawawu zaarana koshshees. Qassi kaysoy wuuqqidoogaappe aaruwaa qanxxana bessees. Ay keenaa? Qanxxiyoobay hanotaadan dumma dumma. Daannati nagaranchchay ba nagaraappe simmiyoogaa mala dumma dummabaa yuushshi qoppidi pirddana koshshennan waayi aggana. Kaysoy qanxxanaadan Kessaabaa 22:7n odettida kaasaappe Wogaabaa 6:1-7n odettidaagee keehi guutta gidiyoy hegaassa.

15. Erennan asa worida uraa xeelliyaagan maarotettaynne suure pirdday Higgiyan waani qonccidee?

15 Iita ooso ubbay eriiddi oottiyooba gidennaagaa Higgee yootiyoogee maarotettaa bessiyaaba. Leemisuwawu, issi asi erennan issi ura worikko, I Israaˈeelan dumma dummasan deˈiya baqati attiyo katamatuppe issuwaa baqatikko, I shemppuwaa gishshaa shemppuwaa qanxxenna. Eray deˈiyo daannati yohuwaa qori simmin, qeese ubbatu halaqay hayqqana gakkanaashin I baqati attiyo kataman takkana koshshees. Hegaappe simmin, I ba koyidosan awaaninne laˈatettan deˈana. Yaatiyo gishshawu, I Xoossaa maarotettaappe goˈettiis. He higgee asaa deˈoy keehi alˈˈo gidiyoogaakka qonccissees.—Qoodaabaa 15:30, 31; 35:12-25.

16. Higgee asaa maatay naagettanaadan waati oottidee?

16 Higgee asaa maatay naagettanaadan oottiis. Leemisuwawu, acotidaageeta Higgee naagido ogeta beˈa. Talˈˈidobaa gishshawu oyttiyoobaa oychchanawu, acoy deˈiyo uraa soo gelennaadan Higgee diggees. Talˈˈidaagee karen eqqin, talˈˈido bitanee oyttiyoobaa ehiidi ayyo immana koshshees. Hegee bitaniyaa keettay naagettanaadan maaddiis. Talˈˈidaagee acoy deˈiyo bitaniyaa maayuwaa acuwawu oyqqikko, I maayidi aqanaadan omariyo wode awu guyye zaarana koshshees.—Zaarettido Wogaa 24:10-14.

17, 18. Olaara gayttidaagan, Israaˈeelati hara deretuppe waani dummatidonaa, qassi aybissi?

17 Olaara gayttidabaykka Higgiyan odettiis. Xoossaa asay wolqqan ubbaappe aadhdhiyoogaa woy xooniyoogaa bessanaassa gidennan, ‘Yihoowa olan’ Xoossaa gishshaa olettana koshshiis. (Qoodaabaa 21:14) Daro wodetun, Israaˈeelati bantta morkketi koyro kushiyaa immanaadan oychchana koshshiis. Issi katamay hegaadan oottennan ixxiyo wode, Israaˈeelati Xoossay etawu immido higgiyaadan he katamaa dooddana danddayoosona. Asi deˈido wode ubban deˈida daro wotaaddaratugaadan, Israaˈeela olanchchati macca asaara wolqqan mattumaa gayttokkona woy demmido asa ubbaa gede worokkona. Eti heeraa qohibookkona, qassi morkketi tokkido ayfiya ayfiyaa mittata qanxxibookkona. * Hara biittaa olanchchati hegaa malabaa digettibookkona.—Zaarettido Wogaa 20:10-15, 19, 20; 21:10-13.

18 Amarida biittatun guutta naati wotaaddara gidanawu loohiyoogaa siyiyo wode neeni azzanikkii? Beni Israaˈeelan, layttay 20⁠ppe garssa gidido attuma asi wotaaddara gidanawu loohenna. (Qoodaabaa 1:2, 3) Ubba qassi gastta attuma asikka keehi yayyikko, wotaaddara gidenna. Mati aqo oyqqida uri wotaaddara gidanaappe kase laattiya naˈa yelana mala, issi layttawu olawu beenna. Yaatiyoogan, ooratta machcho ekkida uri ba machchiyo ‘ufayssana’ danddayiyoogaa Higgee qonccissiis.—Zaarettido Wogaa 20:5, 6, 8; 24:5.

19. Higgee macca asaa, naata, so asaa, amˈˈetanne aawi aaya baynna naata waati naagidee?

19 Higgee macca asawu, naatussinne so asawu koshshiyaabaa kunttanaadan oottiis, qassi eta naagiis. Yelidaageeti ubbatoo bantta naata naaganaadaaninne ayyaanaabaa eta tamaarissanaadan Higgee azaziis. (Zaarettido Wogaa 6:6, 7) Mata dabboora mattumaa gayttiyoogaa Higgee diggees, qassi hegaa malabaa oottiya uri hayquwan qaxxayettees. (Wogaabaa shemppo 18) Qassi darotoo so asay laalettanaadaaninne eta giddon woppay deˈennaadan oottiya shaaramuxaakka Higgee diggees. Amˈˈetanne aawi aaya baynna naata Higgee naagiis, qassi eta naaqqennaadan mintti yootees.—Kessaabaa 20:14; 22:22-24.

20, 21. (a) Muuse Higgee Israaˈeelati dawuttiyoogaa paqqadidoy aybissee? (b) Machchiyo yeddiyoogaa xeelliyaagan Higgee Yesuusi guyyeppe tamaarissido maaraappe dummatidoy aybissee?

20 SHin, hegaara gayttidaagan amaridaageeti, ‘Dawuttiyoogaa Higgee paqqadiyoy aybissee?’ giidi oychchana danddayoosona. (Zaarettido Wogaa 21:15-17) Nuuni he higgeta he wodiyan deˈiya hanotaara gattidi beˈana koshshees. Muuse Higgiyaa ha wodiyan deˈiya hanotaaranne wogaara gattidi xeelliyaageeti higgiyaa bala ogiyan akeekiyoogee qoncce. (Leemiso 18:13) Yihooway Edenen kessido maaray issi azinaynne machchiyaa bantta aqo deˈuwan merinawu issippe deˈanaadan oottees. (Doomettaabaa 2:18, 20-24) Gidoppe attin, Yihooway Israaˈeelatuyyo Higgiyaa immido wode, dawuttiyoogee daro xeetu layttawu meeze gididaba. Eeqawu goynnennaadan diggiya keehi erettida higgetakka ‘morgge zozzida ba asay’ darotoo azazettennaagaa Yihooway loytti erees. (Kessaabaa 32:9) Hegaa gishshawu, eti dawuttiyo meeziyaa he wode muleera agganaadan oottanawu I koyibeenna. SHin, dawuttiyoogaa doomissiday Yihoowa gidennaagaa hassaya. Gidoppe attin, ba asay dawuttiyo meeziyaa bessenna ogiyan goˈettennaadan teqqanawu I Muuse Higgiyan wogati deˈanaadan oottiis.

21 Qassi, wolqqaama gidida daro gaasotun issi uri ba machchiyo yeddana danddayiyoogaa Muuse Higgee yootees. (Zaarettido Wogaa 24:1-4) Xoossay Ayhudatuyyo hegaa paqqadidoy ‘eti yootin siyennaageeta gidido gishshataassa’ gidiyoogaa Yesuusi odiis. SHin, Yihooway hegaa paqqadidoy guutta wodiyaassa. Yihooway aqo deˈuwawu koyro kessido maaraa kaallanaadan Yesuusi bana kaalliyaageeta tamaarissiis.—Maatiyoosa 19:8.

Siiquwaa Minttettiya Higgiyaa

22. Muuse Higgee siiquwaa bessanaadan ayba ogiyan minttettii, qassi oossii?

22 Ha wodiyan siiquwaa minttettiya higgee deˈees gaada qoppay? Siiquwaa xoqqu ootti xeellanaadan Muuse Higgee minttettiis. “Siiquwaa” giya qaalay Zaarettido Wogaa maxaafaa xallan, dumma dumma ogetun 20⁠ppe dariya sohuwan qonccidoy hegaassa. Higgiyaa giddon ubbaappe gitatiya naaˈˈantto azazoy, “ne shooruwaa ne huuphedan siiqa” giyaagaa. (Wogaabaa 19:18; Maatiyoosa 22:37-40) Israaˈeelati issi wode bete gididi deˈidoogaa hassayiyoogan, Xoossaa asay issoy issuwaa siiqiyoogaa xalla gidennan, eta yuushuwan deˈiya betetakka siiqiyoogaa bessana koshshiis. Eti hiyyeesatanne qohettidaageeta miishshan maaddiyoogan, qassi eta naaqqennan aggiyoogan eta siiqiyoogaa bessana koshshiis. Eti mehiyaassikka qarettanaadaaninne kehanaadan azazoy etawu imettiis.—Kessaabaa 23:6; Wogaabaa 19:14, 33, 34; Zaarettido Wogaa 22:4, 10; 24:17, 18.

23. Mazamure 119 xaafidaagee ay oottanawu murttidee, qassi nuuni waatanawu murttana danddayiyoo?

23 Hagaa mala higgee imettido hara deree deˈii? Mazamurawee hagaadan giidoogee garamissiyaaba gidenna: “Taani ne higgiyaa aiba siiqiyaanaa!” SHin, A siiqoy coo siyettiyaaba xalla gidenna. Hegee I he higgiyaa azazettanawunne ba deˈuwan oosuwan peeshshanawu baaxetanaadan A denttettiis. Gujjidi I hagaadan giis: “Gallassaa kumettaa taani qoppiyoogee [ne higgiyaa].” (Mazamure 119:11, 97) Ee, I Yihoowa higgeta xannaˈanawu ubbatoo wodiyaa bazziis. Hegee I higgeta kaseegaappe aaruwan siiqanaadan oottidoogee qoncce. Qassi, Higgiyaa immiya Xoossaa Yihoowakka I loytti siiqiis. Neeni Xoossaa higgeta ubbatoo xannaˈiyoogan, ubbaappe aadhdhiya Higgiyaa immiyaanne suure pirddiya Xoossaa Yihoowakko kaseegaappe aaruwan shiiqanaadan amottoos.

^ MENT. 8 Leemisuwawu, higgee asay sheeshsha utettaa bookki mooganaadan, harggida uraa dumma kifiliyan wottanaadaaninne anhaa bochchida uri kushiyaa meecettanaadan yootiyoobay he wode deˈiya eraappe keehi aadhdhiyaaba.—Wogaabaa 13:4-8; Qoodaabaa 19:11-13, 17-19; Zaarettido Wogaa 23:13, 14.

^ MENT. 9 Kanaanetu beeta maqidasetun mattumaa gaytettawu giigissido kifileti deˈoosona, shin Muuse Higgee tunida asati beeta maqidasiyaa gelana danddayennaagaa yootees. Mattumaa gaytettay guutta wodiyawu tunissiyo gishshawu, Yihoowa keettan goynuwaa bagga oottidi ooninne mattumaa gayttana danddayenna.

^ MENT. 10 Tamaarissiyoogee Higgiyan koyettiya waannaba. “Higgiyaa,” tohrah geetettiya Ibraawetto qaalaa birshshettay “tamaarissiyoogaa” gidiyoogaa Insaykiloppidiyaa Judayka giyo maxaafay yootees.

^ MENT. 17 Higgee hagaadan gees: “Intte yuushuwan dooddidi oliyoi asaappe attin, dembban de7iya mittaa gidenna.” (Zaarettido Wogaa 20:19) Koyro xeetu layttan deˈida Ayhuda biittaa asa gidida eranchchay Fayloy, “wotaaddarati bantta morkketu gaasuwan eti hanqqettido hanqquwaa hegaara aynne gayttennaban haluwaa kiyoogee bessennaba” giidi Xoossay qoppiyoogaa he higgiyaappe yootiis.