1, 2. ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n yiyi sa ng’ɔ o klɔ sran’m be su’n nun-ɔn? ?Yɛ ngue yɛ maan be kwla ɲan be ti-ɔ?

 AKOTO PƆLU kannin ɲrɛnnɛn nga e o nun yɛ’n i ndɛ seli kɛ: “Ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n, be kwlaa be fɛfɛ, yɛ be kwlaa be wun ɲrɛnnɛn.” (Rɔmunfuɛ Mun 8:22) Klɔ sran’m be kwlá deman be bɔbɔ be wun ɲrɛnnɛn’n nin sa tɛ’n ɔ nin wie’n be sa nun le. Sanngɛ Zoova liɛ’n, ɔ timan kɛ klɔ sran’m be sa. Ɔ kwla like kwlaa yo. (Kalɛ 23:19) Ɲanmiɛn m’ɔ yo sa nuan su sɛsɛ’n fali like kun deli e. Like sɔ’n yɛle e ti kpɔlɛ tɛ’n.

² Ninnge nga Zoova fa cɛli klɔ sran mun’n be nun danfuɛ’n, yɛle e ti kpɔlɛ tɛ’n. E ti kpɔlɛ tɛ’n ti yɛ e kwla ɲan e ti fɔ’n nin wie’n be sa nun-ɔn. (Efɛzifuɛ Mun 1:7) Asa ekun’n, i ti yɛ maan e kwla lafi su kɛ cɛn wie lele é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n ɲanmiɛn su lɔ annzɛ asiɛ’n su wa-ɔ. (Liki 23:43; Zan 3:16; 1 Piɛli 1:4) ?Sanngɛ ngue yɛle e ti kpɔlɛ tɛ’n? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ kle kɛ Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ɔ leman wunsu-ɔ?

3. (1) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ be kpɔ sran’m be ti-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn w’a bluman Adan nin Ɛvu be sa tɛ’n su-ɔ?

³ Sa tɛ mɔ Adan yoli’n ti yɛ ɔ fata kɛ be kpɔ sran’m be ti-ɔ. Kɛ mɔ i ɲin w’a yiman Ɲanmiɛn’n ti’n, ɔ fali tukpacɛ’n, nin ɲrɛnnɛn’n, ɔ nin wie’n, ɔ yili i mma’m be su. (Bo Bolɛ 2:17; Rɔmunfuɛ Mun  8:20) Sɛ ɔ ti kɛ Ɲanmiɛn bluli Adan nin Ɛvu be sa tɛ’n su’n, naan b’a wuman’n, nn ɔ w’a fɔn i bɔbɔ i mmla’n. Mmla sɔ’n se kɛ: “Sa tɛ’n i akatua’n yɛle wie’n.” (Rɔmunfuɛ Mun 6:23) Yɛ sɛ Zoova dimɛn i bɔbɔ i mmla’n su’n, i nglo lɔ-o, i asiɛ’n su wa-o, lika’n yó sukusuku. Anzi mun nin klɔ sran’m be su wunman kɛ ɔ ti cinnjin kɛ be di i mmla’m be su.

4, 5. (1) ?Suɛn benin yɛ Satan tɔnnin Zoova-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ Zoova wunnin kɛ ɔ ti cinnjin kɛ ɔ tɛ su-ɔ? (2) ?Suɛn benin yɛ Satan tɔnnin Zoova i sufuɛ nanwlɛfuɛ mun-ɔn?

⁴ Fluwa nga i Ndɛ tre 12 nun’n, e wunnin kɛ Satan, Adan nin Ɛvu be yoli ɲin kekle Zoova su Edɛnin fie’n nun lɔ. I sɔ mɔ be yoli’n ti’n, ndɛ cinnjin wie’m be o lɛ’n, ɔ fata kɛ be kpɛ be nun. Yɛle kɛ Satan sacili Zoova i dunman. Ɔ tɔnnin i suɛn kɛ ɔ ti gblɛfuɛ naan ɔ miɛnmiɛn i mma mun dan, naan be wunman be wun fɛ kaan sa. (Bo Bolɛ 3:1-5) Asa ekun’n, Satan waan ɔ́ klé kɛ Ɲanmiɛn kwlá yiaman nda ng’ɔ tɛli i kɛ sran kpa’m be ngunmin yɛ bé trán asiɛ’n su’n i nuan. Afin ɔ yoli maan Adan nin Ɛvu be ɲin w’a yiman Ɲanmiɛn. (Bo Bolɛ 1:28; Ezai 55:10, 11) Sɛ ɔ ti kɛ Zoova w’a yoman like fi’n, nn atrɛkpa’n, klɔ sran nin anzi mun be pɛ lika be su lafiman su kɛ i yɛ ɔ fata kɛ ɔ sie nglo nin asiɛ’n niɔn.

⁵ Satan tɔnnin Zoova i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be suɛn wie. I waan ninnge kpakpa nga Zoova man be’n ti yɛ be su i-ɔ, naan sɛ ɲrɛnnɛn tɔ be su’n, bé yáci i sulɛ. (Zɔbu 1:9-11) Ndɛ nga Satan kpɛli be ba lɛ’n, be nun kpɛlɛ’n ti cinnjin tra afɛ ng’ɔ o e su’n. Zoova wunnin kɛ ɔ ti cinnjin kɛ ɔ tɛ ndɛ nga Satan kpɛli be ba’n be su. ?Sanngɛ ajalɛ benin yɛ Ɲanmiɛn fá naan  w’a tɛ ndɛ sɔ’m be su naan i kunngba’n w’a de klɔ sran mun-ɔn?

6. ?Ajalɛ nga Ɲanmiɛn fali naan w’a de klɔ sran mun’n, i su ndɛ fanunfanun benin mun yɛ be kan be ndɛ Biblu’n nun-ɔn?

⁶ Ajalɛ nga Zoova wá fá’n ɔ́ klé kɛ ɔ si sran aunnvɔɛ naan ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ. Sran fi w’a lafiman su kɛ ajalɛ sɔ’n yɛ ɔ́ fá-ɔ. Biblu’n nun’n, kɛ bé kán ajalɛ ɲɛnmɛn sɔ’n i ndɛ’n, be se kɛ ɔ toli e, ɔ siesieli e nin i bɔbɔ e afiɛn, ɔ kpɔli e ti, ɔ yili tɛ fa katali e sa tɛ’m be su, annzɛ ɔ yacili e sa tɛ mun cɛli e. (Jue Mun 49:8; Daniɛli 9:24; Galasifuɛ Mun 3:13; Kolɔsufuɛ Mun 1:20; Ebre Mun 2:17) Sanngɛ ndɛ nga Zezi kannin’n, yɛ maan e kwla wun like nga Zoova yoli fa deli klɔ sran mun’n i wlɛ kpa-ɔ. Ɔ seli kɛ: “Sran Wa’n w’a baman kɛ be su i. Sanngɛ ɔ bali kɛ ɔ́ sú sran mun naan ɔ́ fɛ́ i nguan’n mán naan ɔ́ kpɔ́ sran kpanngban be ti.”—Matie 20:28.

7, 8. (1) ?Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n be “ti kpɔlɛ’n” i bo’n yɛle benin? (2) ?Kɛ bé kpɔ́ sran kun i ti’n, ɔ fata kɛ kalɛ nga be tua’n ɔ yo sɛ?

⁷ ?Kɛ be se kɛ be kpɔ like kun i ti’n, i bo’n yɛle benin? Glɛki nun’n, ndɛ mma nga be kaci i kɛ “ti kpɔlɛ’n,” i bo’n yɛle kɛ “nun yacilɛ, ti ɲanlɛ.” Be fa ndɛ mma sɔ’n be fa kan sonja kun m’ɔ kɔ alɛ kunlɛ mɔ i kpɔfuɛ’m be trɛ i’n, i ti sika nga be tua naan b’a yaci i nun’n, i ndɛ. Ɔ maan kɛ be tua like kun i ti kalɛ naan ɔ sɛ i sin i osu’n nun’n, be kwla se kɛ b’a kpɔ i ti. Biblu’n i bue nga i klikli’n nun be klɛli i Ebre nun’n i nunʼn, ndɛ mma nga be kacili i kɛ “ti kpɔlɛ’n,” ɔ fin ndɛ mma kun mɔ i bo’n yɛle “su katalɛ.” I sɔ’n uka e maan e wun i wlɛ kɛ, kɛ be se kɛ b’a kpɔ sran kun i ti’n, i bo’n i wie yɛle kɛ b’a kɛtɛ i sa tɛ’m be su.—Jue Mun 65:3.

 ⁸ Fluwa kun m’ɔ yiyi Biblu’n nun ndɛ wie’m be nun’n se kɛ, ndɛ mma nga be fa kan “ti kpɔlɛ’n” i ndɛ’n, be fa kan like nɲɔn mɔ be sɛ sɛsɛsɛ’n be ndɛ. Sɛ be waan bé kpɔ́ sran kun i ti’n, annzɛ bé káta i sa tɛ’n su’n, ɔ fata kɛ kalɛ’n nga be tua’n, sɛ é kwlá sé’n, ɔ kata sa tɛ’n ng’ɔ yoli’n su sɛsɛsɛ. Afin Ɲanmiɛn seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ: “Sran ng’ɔ kun sran’n, maan be kun i wie. Sran ng’ɔ bo sran kun i ɲinma’n, maan be bo i liɛ’n wie. Sran ng’ɔ bu sran kun i je’n, maan be bu i liɛ’n wie. Sran ng’ɔ bu sran kun i sa’n, maan be bu i liɛ’n wie. Sran ng’ɔ kpɛ sran kun i ja’n, maan be kpɛ i liɛ’n wie.”—Mmla’n 19:21.

9. ?Ngue ti yɛ laa Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be fali nnɛn be yili tɛ-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zoova sɔli be tɛ nga be yili’n nun-ɔn?

⁹ Kɛ ɔ fɛ i Abɛli blɛ su lele’n, sran nga be lafili Ɲanmiɛn su’n be fali nnɛn be yili tɛ mannin Ɲanmiɛn. I sɔ’n kle kɛ be wunnin i wlɛ kɛ fɔ o be nun, naan ɔ fata kɛ be kpɔ be ti. Nda nga Ɲanmiɛn tɛli i kɛ ɔ́ fá “osu’n” dé be’n, be kleli ekun kɛ be lafi su. (Bo Bolɛ 3:15; 4:1-4; Sanwun Yolɛ 17:11; Ebre Mun 11:4) Zoova sɔli be tɛ nga be yili’n nun klanman yɛ ɔ buli be sran kpa. Sanngɛ tɛ sɔ’m be ti nzɔliɛ like, afin nnɛn ngbɛn sa’n be nin klɔ sran sɛman kaan sa, ɔ maan be kwlá kataman sran’n i sa tɛ’n su. (Jue Mun 8:4-8) I sɔ’n ti’n, Biblu’n se kɛ: “Nannin mmoja nin boli mmoja’n be kwlá nunnunman sa tɛ’n.” (Ebre Mun 10:1-4) Tɛ sɔ mɔ be yili be’n be ti nzɔliɛ like. Be fa e ɲin sie i like dan kpafuɛ nga Ɲanmiɛn wá fá kpɔ́ sran’m be ti’n su.

10. (1) ?Sran nga be fɛ i kpɔ sran’m be ti’n, ɔ nin wan yɛ ɔ fata kɛ be sɛ-ɔ? ?Yɛ ngue ti-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ sran kunngba cɛ yɛ ɔ fata kɛ be fɛ i kpɔ klɔ sran’m be ti-ɔ?

¹⁰ Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Adan ti’n, sran’m be kwlaa be wu.’ (1 Korɛntifuɛ Mun 15:22) I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ sran kun mɔ fɔ nunmɛn i nun kɛ Adan sa’n, ɔ fɛ i nguan’n man naan b’a kwla kpɔ sran’m be ti. (Rɔmunfuɛ Mun 5:14) Ɲanmiɛn i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti’n, saan sran kun mɔ fɔ nunmɛn i nun’n, mɔ sa tɛ’n nin wie’n mɔ Adan fa sɛli i mma mun’n w’a sɛmɛn i wie’n, yɛ ɔ kwla fɛ i wun kpɔ sran’m be ti-ɔ. “Like ng’ɔ nin i fata’n” yɛ ɔ o lɛ-ɔ. (1 Timote 2:6) Ɔ nunman nun kɛ be fa sran miliɔn be yi Adan i mma’m be tinuntinun be ti tɛ. Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Sran kun [yɛle kɛ Adan] ti’n sa tɛ yolɛ’n bali mɛn’n nun, sa tɛ’n kusu ti’n wie’n bali.’ (Rɔmunfuɛ Mun 5:12) Kɛ mɔ ‘sran kunngba ti yɛ wie’n bali’n’ ti’n, “sran kunngba” yɛ Ɲanmiɛn fa kpɔli klɔ sran’m be ti-ɔ. (1 Korɛntifuɛ Mun 15:21) ?Wafa sɛ yɛ ɔ yoli sɔ-ɔ?

11. (1) ?Wafa sɛ yɛ sran ng’ɔ́ fɛ́ i wun yí tɛ’n ‘ɔ́ sí like nga be flɛ i wie’n sran’m be kwlaa be dunman nun-ɔn?’ (2) ?Ngue ti yɛ Adan nin Ɛvu be kwlá ɲanman e ti kpɔlɛ tɛ’n i su ye’n wie-ɔ? (An nian ja ngua lɔ ndɛ’n.)

¹¹ Zoova yoli maan sran kun mɔ fɔ nunmɛn i nun’n, ɔ́ kplín su kɛ ɔ́ fɛ́ i wun yí tɛ. Kɛ nga Rɔmunfuɛ Mun 6:23 fa kan’n sa’n, “sa tɛ’n i akatua’n yɛle wie’n.” Ɔ maan sran ng’ɔ́ wá fɛ́ i wun yí tɛ’n, ‘ɔ́ sí like nga be flɛ i wie’n sran’m be kwlaa be dunman nun.’ Sɛ é kwlá sé’n, ɔ́ tánnin Adan i sa tɛ’n i ti kalɛ’n. (Ebre Mun 2:9; 2 Korɛntifuɛ Mun 5:21; 1 Piɛli 2:24) Ɔ maan sannzan nga Ɲanmiɛn boli klɔ  sran mɔ i ti yɛ e wu’n, e ti kpɔlɛ tɛ’n nunnun i. I agualiɛ su’n, fɔ m’ɔ tin e su kplɔlɔlɔ’n, e ti kpɔlɛ tɛ’n núnnún i weiin. a—Rɔmunfuɛ Mun 5:16.

12. ?Sran kunngba kwla yo naan sran kpanngban b’a ɲan be ti? Amun yiyi nun.

¹² Wienun-ɔn, klɔ nga amun tran su’n, i nun sran sunman be di junman susute dan kun nun. Amun nin amun tranfuɛ’m be tran pɔɔ nun, afin amun akatua’n ti dan. Kpɛkun cɛn kun-o, b’a ɲin susute’n i anuan’n, afin susute’n i su kpɛn’n wuali sika. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, susute’n kwlá tanninmɛn i su kalɛ mun kun. Ɔ maan amun junman’n sacili. Kalɛ nga be o amun su’n, amun kwlá tuaman be kun. Amun nin amun yi nin amun mma mun, ɔ nin be nga be sika o susute’n su’n, amun kwlaa amun o afɛ nun, sa tɛ nga sran kunngba yoli’n ti. Kpɛkun Ɲanmiɛn sa, sran kun m’ɔ le sika kpa’n i waan ɔ́ tí amun wun ɲanman nun. Afin ɔ klo amun susute’n. Asa ekun’n, junman difuɛ mun nin be awlofuɛ’m be yo i annvɔ. Kalɛ kwlaa nga laa’n amun su kpɛn’n kpɛ yili susute’n su’n, bian sɔ’n tanninnin i wunmuan’n. Sika ng’ɔ mannin’n ti’n, be nga be di junman susute sɔ’n nun’n, be nin be awlofuɛ mun, ɔ nin be nga be sika o susute’n su’n, be kwlaa b’a ɲan be ti. I kunngba’n yɛle e liɛ’n. Sɛ é kwlá sé’n, kalɛ nga Adan kpɛli mɔ Zoova tanninnin’n ti’n, sran kpanngban kpa b’a ɲan be ti.

13, 14. (1) ?Ngue yɛ Zoova yoli naan w’a yi e ti kpɔlɛ tɛ’n niɔn? (2) ?Wan yɛ be yili e ti kpɔlɛ tɛ’n mɛnnin i-ɔ? ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ be yi tɛ sɔ’n niɔn?

¹³ Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ kwla man “Bua Ba m’ɔ́ wá yí sa tɛ ng’ɔ o mɛn’n nun’n” niɔn. (Zan 1:29) Nán anzi ngbɛn sa yɛ Zoova sunmɛnnin i kɛ ɔ wa de klɔ sran mun-ɔn. Sanngɛ kɛ Satan tɔnnin Zoova i sufuɛ’m be suɛn’n, sran trele ng’ɔ kwla kpɛ ndɛ sɔ’n nun naan ɔ wie mlɔnmlɔnmlɔn’n, yɛ ɔ sunmɛnnin i-ɔ. I sɔ yolɛ’n w’a yoman pɔpɔ Zoova sa nun, afin i Wa kunngba m’ɔ ‘klo i sa kpa’n,’ yɛ ɔ sunmɛnnin i-ɔ. (Ɲanndra Mun 8:30) Ɲanmiɛn i Wa’n bɔbɔ kplinnin su. ‘Ɔ yacili like kwlaa ng’ɔ le i’ ɲanmiɛn su lɔ’n. (Filipufuɛ Mun 2:7) Zoova yoli abonuan sa kun. Ɔ fɛli i Wa klikli m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, i nguan’n wlali Zifu bla kun mɔ be flɛ Mari’n i ku sɛ’n nun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Mari nin-a siman bian. (Liki 1:27, 35) Kɛ ɔ wuli ba’n, be tɔnnin i dunman kɛ Zezi. Sanngɛ be kwla flɛ i ekun kɛ Adan kasiɛn’n, afin ɔ ti kɛ Adan sa sɛsɛsɛ. (1 Korɛntifuɛ Mun 15:45, 47) I sɔ’n ti’n, Zezi kwla fɛ i wun yi klɔ sran mɔ be ti sa tɛ yofuɛ’n, be ti tɛ.

¹⁴ ?Wan yɛ be yili e ti kpɔlɛ tɛ’n mɛnnin i-ɔ? Jue Mun 49:7 tɛ su kɛ ‘Ɲanmiɛn-ɔn.’ ?Sanngɛ nán Zoova bɔbɔ yɛ ɔ fali ajalɛ kɛ be yi tɛ fa kpɔ sran’m be ti-ɔ? I-ɔ. Sanngɛ nán e bu i kɛ Zoova ti kɛ sran kun m’ɔ yi sika i pɔsu kun nun kpɛkun ɔ fa wlɛ i i pɔsu uflɛ nun’n sa. E ti kpɔlɛ tɛ’n timan kɛ like kun mɔ be fa kaci like uflɛ’n sa, ɔ taka mmla su. E ti kpɔlɛ tɛ’n i yilɛ’n w’a yoman pɔpɔ w’a manman Zoova. Sanngɛ i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti yɛ ɔ yili tɛ sɔ’n niɔn.—Bo Bolɛ 22:7, 8, 11-13; Ebre Mun 11:17; Zaki 1:17.

15. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ Zezi wun i ɲrun kwlaa naan w’a wu-ɔ?

 ¹⁵ Afuɛ 33 nun’n, Zezi Klisi wunnin i ɲrun lele naan w’a fɛ i wun w’a yi sran’m be ti tɛ’n. Kɛ sran’m be tɔ́n i suɛn, mɔ bé dí i ndɛ kwlɛ, mɔ bé bóbó i waka’n su’n, w’a kplimɛn i ti. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Zezi wun i ɲrun sɔ-ɔ? Suɛn mɔ Satan tɔnnin Ɲanmiɛn i sufuɛ mun’n ti-ɔ. Ɔ seli kɛ ɲrɛnnɛn nun’n, bé yáci Ɲanmiɛn sulɛ. I nun mɔ Zezi te yo bakan’n, Ɲanmiɛn w’a kplinman su kɛ Erɔdu kun i. (Matie 2:13-18) Sanngɛ kɛ Zezi yoli kaklaka mɔ Satan fɛli i ɲin cili i’n, ɔ wunnin ndɛ cinnjin nga Satan mannin be su’n be wlɛ kpa, kpɛkun ɔ kpɛli ndɛ sɔ’m be nun. b Zezi “w’a kpɔciman Ɲanmiɛn le, w’a yoman sa tɛ le, fiɛn kaan sa nunmɛn i wun, ɔ nin sa tɛ yofuɛ’m be timan kun kaan sa.” I lɛ nun’n, ɔ kleli kɛ Zoova i sufuɛ wie’m be o lɛ’n, maan ɲrɛnnɛn’n tɔ be su sɛ, sanngɛ be su kpɔcimɛn i le. (Ebre Mun 7:26) Ɔ maan kɛ Zezi wá wú’n, ndɛ ng’ɔ kannin’n, ɔ boman e nuan. Ɔ kpan seli kɛ: “I kwlaa i ti w’a yia!”—Zan 19:30.

16, 17. (1) ?Wafa sɛ yɛ Zezi guaguali e ti kpɔlɛ tɛ’n i bo-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ ɔ yoli cinnjin kɛ Zezi ‘jran Ɲanmiɛn ɲrun man e-ɔ?’

¹⁶ Ɔ fata kɛ Zezi gua e ti kpɔlɛ tɛ’n i bo naan w’a  kwla de sran mun mlɔnmlɔnmlɔn. Kɛ ɔ wuli’n, i le nsan su’n, Zoova cɛnnin i. (Sa Nga Be Yoli’n 3:15; 10:40) Zoova yoli sa dan sɔ’n fa yoli i Wa’n i mo, junman m’ɔ dili i klanman’n ti. Asa ekun’n, ɔ yoli sɔ naan i Wa m’ɔ ti Ɲanmiɛn Ɲrun Jranfuɛ Dan’n w’a yo like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo naan tɛ ng’ɔ fɛ i wun yili’n w’a de sran mun’n. (Rɔmunfuɛ Mun 1:4; 1 Korɛntifuɛ Mun 15:3-8) Akoto Pɔlu kɛnnin i sɔ liɛ’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Klisi bali ɔ wa yoli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dan [...]. Ɔ wluli lika m’ɔ ti Ɲanmiɛn liɛ klonglo’n nun. Sanngɛ kɛ ɔ́ wlú lɔ’n, nán boli nin nannin gbanflɛn mmoja yɛ ɔ fa wluli lɔ-ɔ. I bɔbɔ i mmoja’n yɛ ɔ fa wluli lɔ-ɔ. Ɔ yoli sɔ kpɛ kunngba cɛ. Ɔ maan ɔ deli e mlɔnmlɔn. Afin lika m’ɔ ti Ɲanmiɛn liɛ klonglo mɔ Klisi wluli nun’n, ɔ timan sran sa nuan like m’ɔ fa lika m’ɔ ti Ɲanmiɛn liɛ klonglo’n i kpakpafuɛ’n niɔn. Sanngɛ ɲanmiɛn su lɔ yɛ ɔ ɔli-ɔ. Ɔ maan siɛn’n, ɔ jran Ɲanmiɛn ɲrun man e.”—Ebre Mun 9:11, 12, 24.

¹⁷ Klisi w’a fɛmɛn i mmoja’n w’a ɔman ɲanmiɛn su. (1 Korɛntifuɛ Mun 15:50) Sanngɛ like ng’ɔ ti i mmoja’n i nzɔliɛ’n yɛ ɔ fa ɔli-ɔ. Like sɔ’n yɛle i nguan mɔ fɔ nunman nun m’ɔ fa mannin’n. Kɛ ɔ juli Ɲanmiɛn i wun lɔ’n, ɔ seli i kɛ ɔ sɔ tɛ ng’ɔ fɛ i wun yili naan ɔ́ fá kpɔ́ klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n be ti’n nun. ?Zoova sɔli tɛ sɔ’n nun klanman? Ɛɛn. Afin afuɛ 33 nun’n Pantekɔtu nun’n, Ɲanmiɛn i wawɛ’n jrali Zezi i sɔnnzɔnfuɛ kɔe ya kun ablaɔn (120) be su Zerizalɛmun lɔ. (Sa Nga Be Yoli’n 2:1-4) Nanwlɛ, sa sɔ’n yoli ɲɛnmɛn. Ɔ kleli kɛ sran’m bé ɲán tɛ nga Zezi fɛli i wun yili’n i su mmlusuɛ kpanngban.

18, 19. (1) ?Sran akpasua nɲɔn benin yɛ Klisi i mmoja’n ti’n be nin Ɲanmiɛn be afiɛn sɛli-ɔ? (2) ?E ti kpɔlɛ tɛ’n i su mmlusuɛ benin yɛ “sran kpanngban kpa” be ɲɛn i ikisa-ɔ? ?Yɛ i su mmlusuɛ benin yɛ bé ɲɛ́n i mɛn uflɛ’n nun lɔ-ɔ?

¹⁸ Kolɔsufuɛ Mun fluwa’n nun’n, Pɔlu seli kɛ Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ ɔ́ jrán tɛ nga Zezi fɛ i wun yili’n su naan ɔ́ síesíe i bɔbɔ Ɲanmiɛn’n nin sran mun be afiɛn. Ɔ seli ekun kɛ sran akpasua nɲɔn yɛ be nin Ɲanmiɛn bé síesíe be afiɛn-ɔn. Sran akpasua nɲɔn sɔ’n yɛle “nglo lɔ ninnge mun,” ɔ nin “asiɛ’n su wa ninnge mun.” (Kolɔsufuɛ Mun 1:19, 20; Efɛzifuɛ Mun 1:10) Sran akpasua kliklifuɛ’n yɛle Klisifuɛ akpiakpi ya akpiakpi ablanan-nin-nnan (144.000). Be lafi su kɛ be nin Zezi bé yó Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ, naan bé síe sran nga bé trán asiɛ’n su’n. (Sa Nglo Yilɛ 5:9, 10; 7:4; 14:1-3) Sran sɔ’m bé fá afuɛ akpi (1.000) bé úka klɔ sran mun naan be ɲan e ti kpɔlɛ tɛ’n i su mmlusuɛ’n.—1 Korɛntifuɛ Mun 15:24-26; Sa Nglo Yilɛ 20:6; 21:3, 4.

¹⁹ ‘Asiɛ’n su wa ninnge mun’n,’ be yɛle be nga be lafi su kɛ bé ɲán nguan mɔ fɔ nunman nun asiɛ m’ɔ́ wá káci lika klanman’n su’n. Sa Nglo Yilɛ 7:9-17 se kɛ be ti “sran kpanngban kpa,” naan bé fín “ɲrɛnnɛn dan’n” nun bé fíte. Yɛ be su minndɛman lele naan b’a ɲan e ti kpɔlɛ tɛ’n i su mmlusuɛ’n. Afin “be kpuli be tralɛ’n Bua Ba’n i mmoja’n nun, kpɛkun be yoli ufue.” Kɛ mɔ be lafi e ti kpɔlɛ tɛ’n su’n ti’n, ikisa bɔbɔ’n be ɲan su mmlusuɛ. I wie yɛle kɛ Ɲanmiɛn fali be yoli i janvuɛ. Ɔ maan ɔ bu be sran kpa. (Zaki 2:23) Asa ekun’n, tɛ nga Zezi fɛ i wun yili’n ti’n, be kwla ‘wunnge famiɛn bia nga kɛ be mɛntɛn i lɔ’n be ɲan ye’n i wun lɔ, yɛ kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n be klun titiman be.’ (Ebre Mun 4:14-16) Kɛ  be fɔn’n, Ɲanmiɛn yaci cɛ be weiin. (Efɛzifuɛ Mun 1:7) Kannzɛ bɔbɔ fɔ o be nun’n, sanngɛ be klun titiman be. (Ebre Mun 9:9; 10:22; 1 Piɛli 3:21) Nán be ɲrun lɔ yɛ be nin Ɲanmiɛn bé síesíe be afiɛn-ɔn, sanngɛ dɔ nga su bɔbɔ be nin Ɲanmiɛn be afiɛn sɛ. (2 Korɛntifuɛ Mun 5:19, 20) Afuɛ Akpi Blɛ’n nun’n, “be su yoman be wunnɛn m’ɔ saci’n i kanga kun.” Ɔ́ yó sɔ blɛblɛblɛ, kpɛkun i agualiɛ su’n, “bé ɲán be ti mlɔnmlɔn kɛ Ɲanmiɛn i mma mun sa.”—Rɔmunfuɛ Mun 8:21.

20. ?Kɛ amun bu e ti kpɔlɛ tɛ’n i su akunndan’n, amun wun yo amun sɛ?

²⁰ Tɛ nga Zezi fɛ i wun yili’n ti’n é “lá Ɲanmiɛn ase.” (Rɔmunfuɛ Mun 7:25) Nanwlɛ, ajalɛ nga Ɲanmiɛn fali’n i wlɛ wunlɛ’n timan kekle, sanngɛ ɔ kle kɛ ɔ si ngwlɛlɛ dan! (Rɔmunfuɛ Mun 11:33) Kɛ e bu e ti kpɔlɛ tɛ’n i su akunndan’n, e wun kpaja e. Kpɛkun ɔ yo maan e fa e wun mantan Ɲanmiɛn m’ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ’n. Ɔ maan e kunndɛ kɛ é mánmán Zoova kɛ jue tofuɛ’n sa. Ɔ seli kɛ: “Ɔ klo sa kpa’n nin sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n.”—Jue Mun 33:5.