1, 2. Nawẹ Biblu basi zẹẹmẹ ninọmẹ gbẹtọvi tọn gbọn, podọ etẹwẹ yin pọngbọ dopo akàn lọ?

 “NUDIDA lẹpo pete wẹ to winwẹ̀n bosọ to ajipanu to awufiẹsa mẹ.” (Lomunu lẹ 8:22) Apọsteli Paulu yí hogbe ehelẹ zan nado basi zẹẹmẹ ninọmẹ awubla tọn he mẹ mí tin te. To pọndohlan gbẹtọvi tọn mẹ, e taidi dọ pọngbọ depope ma tin sọn yajiji, ylando, po okú po si. Ṣigba Jehovah tindo huhlọn hú gbẹtọvi lẹ. (Osọha lẹ 23:19) Jiwheyẹwhe whẹdida dodo tọn ko wleawuna pọngbọ de na yajiji mítọn. E yin yiylọdọ ofligọ.

² Ofligọ lọ wẹ yin nunina he klohugan he Jehovah na gbẹtọvi. Ehe wẹ hẹn ẹn yọnbasi na mí nado jẹ mẹdekannu sọn ylando po okú po si. (Efesunu lẹ 1:7) Enẹ ji wẹ todido ogbẹ̀ madopodo tọn mítọn sinai do, vlavo to olọn mẹ kavi to paladisi mẹ to aigba ji. (Luku 23:43; Johanu 3:16; 1 Pita 1:4) Ṣigba etẹwẹ ofligọ lọ yin taun? Etẹwẹ e plọn mí dogbọn whẹdida dodo yiaga Jehovah tọn dali?

3. (a) Naegbọn ofligọ do lẹzun dandannu de? (b) Naegbọn Jiwheyẹwhe ma sọgan de owhẹ̀ okú tọn lọ sọn kúnkàn Adam tọn lẹ ji poun?

³ Ylando Adam tọn wẹ hẹn ofligọ zun dandannu de. To whenuena Adam vẹtoli na Jiwheyẹwhe, e jo ogú awutu, awubla, awufiẹsa, po okú po tọn do na kúnkàn etọn. (Gẹnẹsisi 2:17; Lomunu lẹ 8:20) Jiwheyẹwhe ma sọgan dike numọtolanmẹ tata ni hẹn ẹn nado diọ yasanamẹ okú tọn lọ gba. Mọwiwà na zẹẹmẹdo gbigbẹkọ osẹ́n etọn titi go he dọmọ: “Okú wẹ ale ylando tọn.” (Lomunu lẹ 6:23) Podọ, eyin Jehovah gbẹkọ nujinọtedo whẹdida dodo tọn etọn go, bẹwlu po sẹ́nhẹngba po na gbayipe taun lẹdo aihọn pé!

4, 5. (a) Nawẹ Satani sawhẹdokọna Jiwheyẹwhe gbọn, podọ naegbọn e yin dandan na Jehovah nado na gblọndo nukundiọsọmẹ lọ lẹ? (b) Lalo tẹwẹ Satani dó dokọna devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn lẹ?

⁴ Dile mí mọ to Weta 12tọ mẹ do, atẹṣiṣi he wá aimẹ to Edẹni mẹ sọ fọ́n whẹho he sinyẹn taun de dote. Satani kọnmasin do oyín dagbe Jiwheyẹwhe tọn go. Na taun tọn, e sawhẹdokọna Jehovah dọ e yin lalonọ podọ kanylantọ aṣẹglanglan-panamẹtọ de he ma nọ na mẹdekannu nudida etọn lẹ. (Gẹnẹsisi 3:1-5) Na e taidi dọ e to tintẹnpọn nado glọnalina lẹndai Jiwheyẹwhe tọn nado hẹn gbẹtọvi dodonọ lẹ gọ́ aigba ji wutu, Satani sọ sawhẹdokọna Jiwheyẹwhe dọ e ma penugo. (Gẹnẹsisi 1:28; Isaia 55:10, 11) Eyin Jehovah ko dovọ́na nukundiọsọmẹ ehe wẹ, susu to nudida he tindo lẹnpọn etọn lẹ mẹ wẹ sọgan ko hẹn jidide yetọn bu to gandudu etọn mẹ.

⁵ Satani sọ dolalo dokọna devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn lẹ, dọ yé to sinsẹ̀n Ẹn na ojlo ṣejannabi tọn wutu. E yidogọ dọ, eyin yé yin kọgbidina, depope to yé mẹ ma na hẹn nugbonọ-yinyin go hlan Jiwheyẹwhe gba. (Job 1:9-11) Nudindọn ehe lẹ yin nujọnu taun hugan oyà he gbẹtọvi lẹ to jiji. Jehovah mọdọ e yin dandan nado na gblọndo hlan lalo mẹhẹngble tọn he Satani dó. Ṣigba nawẹ Jiwheyẹwhe sọgan didẹ whẹho ehe bosọ whlẹn gbẹtọvi lẹ gbọn?

6. Etẹwẹ yin delẹ to hogbe he yin yiyizan to Biblu mẹ nado basi zẹẹmẹ aliho he Jiwheyẹwhe yizan nado whlẹn gbẹtọvi lẹ?

⁶ Pọngbọ he Jehovah hẹnwa do lẹblanu sisosiso po dodo he yiaga po hia—he gbẹtọvi depope ma sọgan hẹnwa. Etomọṣo, e bọawu taun. E nọ yin alọdlẹndo to aliho voovo mẹ taidi mẹfligọ, whẹgbigbọ, ofligọ, po ovẹsè po. (Psalm 49:8; Galatianu lẹ 3:13; Kọlọsinu lẹ 1:20; Heblu lẹ 2:17) Ṣigba hogbe he basi zẹẹmẹ nuyiwa lọ tọn hugan wẹ yin dehe Jesu lọsu yizan. E dọmọ: “Ovi gbẹtọ tọn ma wá nado yilizọn na, adavo nado yilizọn na omẹ, podọ nado yí ogbẹ̀ etọn do basi ofligọ [Glẹki, ly ʹtron] na omẹ susu.”—Matiu 20:28.

7, 8. (a) Etẹwẹ hogbe lọ “ofligọ” zẹẹmẹdo to Owe-wiwe mẹ? (b) Aliho tẹmẹ wẹ ofligọ de bẹ zẹ́nsisọ hẹn te?

 ⁷ Etẹwẹ ofligọ de yin? Hogbe Glẹki tọn heyin yiyizan tofi yin didesọn hogbe de mẹ he zẹẹmẹdo “nado detọ́n jẹgbonu, kavi nado tundote.” Hogbe lọ nọ yin yiyizan na akuẹ he yin súsú nado tún mẹhe yin wiwle to awhàngbenu de dote sọn gànpamẹ. Enẹwutu, na taun tọn, ofligọ sọgan yin zẹẹmẹ-basina taidi nude he yin súsú nado họ̀ nude lẹkọ. To Owe-wiwe Heblu tọn mẹ, hogbe lọ (koʹpher) heyin yiyizan na “ofligọ” yin didesọn hogbe de mẹ he zẹẹmẹdo “nado ṣinyọnnudo.” Ehe gọalọna mí nado mọnukunnujẹemẹ dọ nado fligọ sọ zẹẹmẹdo nado ṣinyọnnudo ylando lẹ.—Psalm 65:3.

⁸ E yin ayidego dọ, wezẹhomẹ lọ Theological Dictionary of the New Testament dohia dọ hogbe lọ (koʹpher) “nọ zẹẹmẹdo zẹ́nsisọ to whepoponu,” kavi nuhe sọgbe hẹ yedelẹ. Gbọnmọ dali, nùsu aki alẹnu tọn lọ sọgbe pẹpẹ hẹ aki lọ lọsu. Mọdopolọ, nado sọgan fligọ, kavi ṣinyọnnudo ylando, ahọ́ de dona yin súsú he na sọgbe pẹpẹ hẹ, kavi he na ṣinyọnnudo hẹngble he ylando hẹnwa lẹ. Enẹwutu wẹ Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn he e na Islaeli dọmọ: “Ogbẹ̀ na yì na ogbẹ̀, nukun na nukun, adú na adú, alọ na alọ, afọ na afọ.”—Deutelonomi 19:21.

9. Naegbọn sunnu nugbonọ lẹ yí kanlin do sanvọ́, podọ nukun tẹwẹ Jehovah yí do pọ́n avọ́sinsan enẹlẹ?

⁹ Bẹsọn Abẹli ji, sunnu nugbonọ lẹ nọ yí kanlin lẹ do sanvọ́ hlan Jiwheyẹwhe. To mọwiwà mẹ, yé nọ dohia dọ yé yọnẹn dọ ylandonọ wẹ emilẹ yin bosọ tindo nuhudo ofligọ tọn. Podọ, yé sọ do yise hia to “okún” dopagbe Jiwheyẹwhe tọn he na hẹn tundote wá lọ mẹ. (Gẹnẹsisi 3:15; 4:1-4; Levitiku 17:11; Heblu lẹ 11:4) Jehovah yí nukundagbe do pọ́n avọ́sinsan mọnkọtọn lẹ bo na teninọ dagbe de hlan sinsẹ̀n-basitọ ehelẹ. Etomọṣo, kanlin yiyido sanvọ́ yin ohia  de poun. Kanlin lẹ ma sọgan ṣinyọnnudo ylando gbẹtọ tọn na taun tọn gba, na yé ma sọzẹn hẹ gbẹtọvi lẹ gba. (Psalm 8:4-8) Enẹwutu, Biblu dọmọ: “E glo dọ ohùn oyìnsú tọn po gbọgbọẹ tọn po [ni] de ylando sẹ̀.” (Heblu lẹ 10:1-4) Avọ́sinsan mọnkọtọn lẹ yin ohia, kavi yẹhiadonu de poun na avọ́sinsan ofligọ nujọnu tọn he na wá jọ lọ.

10. (a) Mẹnu wẹ mẹfligọtọ lọ dona sọzẹn hẹ, podọ etẹwutu? (b) Naegbọn bọ avọ́sinsan gbẹtọ dopo tọn wẹ yin nuhudo etọn tindo?

¹⁰ “Omẹ popo [wẹ to kúkú] to Adam mẹ,” wẹ apọsteli Paulu dọ. (1 Kọlintinu lẹ 15:22) Enẹwutu ofligọ lọ dona bẹ okú mẹhe sọzẹn pẹpẹ hẹ Adam—yèdọ gbẹtọvi pipé de tọn hẹn. (Lomunu lẹ 5:14) Nudida devo depope ma sọgan hẹn ojlẹgàn whẹdida dodo tọn lẹ sọgbe gba. Gbẹtọvi pipé de, yèdọ mẹhe ji okú Adam tọn ma tindo huhlọn do kẹdẹ, wẹ sọgan wleawuna ‘ofligọ he sọgbe’ lọ—yèdọ dehe sọgbe pẹpẹ hẹ Adam. (1 Timoti 2:6) E mayin dandan dọ gbẹtọvi livi-livi lẹ ni yin yíyí do sanvọ́ taidi ofligọ de na kúnkàn Adam tọn dopodopo gba. Apọsteli Paulu basi zẹẹmẹ dọmọ: ‘Ylando gbọn omẹ dopo [Adam] dè biọ aihọn mẹ, podọ okú gbọn ylando dali.’ (Lomunu lẹ 5:12) Podọ “le e yindọ gbẹtọ [dopo] dali wẹ okú gbọn wá,” Jiwheyẹwhe wleawuna mẹfligọ gbẹtọvi lẹ tọn gbọn “gbẹtọ [dopo] dali ga.” (1 Kọlintinu lẹ 15:21) Gbọnna?

11. (a) Nawẹ mẹfligọtọ lọ na “dọ́ okú pọ́n na gbẹtọ lẹ dopodopo” gbọn? (b) Naegbọn Adam po Evi po ma sọgan mọaleyi sọn ofligọ lọ mẹ? (Pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)

¹¹ Jehovah basi tito nado mọdọ sunnu pipé de desọn ojlo mẹ wá nado yí ogbẹ̀ ede tọn do sanvọ́. Dile Lomunu lẹ 6:23 dọ do, “okú wẹ ale ylando tọn.” Gbọn ogbẹ̀ ede tọn yíyí do sanvọ́ dali, mẹfligọtọ lọ na “dọ́ okú pọ́n na gbẹtọ lẹ dopodopo.” To hogbe devo mẹ, e na suahọ na ylando Adam tọn. (Heblu lẹ 2:9; 2 Kọlintinu lẹ 5:21; 1 Pita 2:24) Ehe na tindo kọdetọn sisosiso lẹ to osẹ́n-liho. Gbọn yasanamẹ okú tọn didesẹ sọn ovivi Adam tọn he setonu lẹ ji dali, ofligọ lọ na  de asisa huhlọn mẹvasudo tọn ylando tọn sẹ̀. a—Lomunu lẹ 5:16.

12. Na apajlẹ lehe ahọ́ dopo súsú sọgan hẹn ale wá na mẹsusu gbọn.

¹² Di apajlẹ: Mí ni dọ dọ hiẹ nọ nọ̀ tòpẹvi de mẹ bọ suhugan tòmẹnu lọ lẹ tọn nọ wazọ́n to azọ́nwhé daho de mẹ. Azọ́nwhé lọ nọ suahọ hiẹ po kọmẹnu towe lẹ po ganji, bọ mì nọ zan gbẹzan pekọhẹnwanamẹ tọn. Ninọmẹ lọ zindonukọn domọ kakajẹ whenue azọ́nwhé lọ suhọ̀n. Naegbọn e do suhọ̀n? Ogán azọ́nwhé lọ tọn bẹ-kuẹ dù, bo hẹn azọ́nwhé lọ biọ ahọ́ daho mẹ. To ajijimẹ, azọ́n mìtọn nọte, bọ hiẹ po kọmẹnu towe lẹ po ma penugo nado mọ akuẹ zan ba. Alọwlemẹ lẹ, ovi lẹ, po mẹhe mì duahọdo lẹ po jẹ yaji ji na akuẹ he dawe dopo enẹ bẹ dù wutu. Be pọngbọ de tin ya? Mọwẹ! Dawe adọkunnọ alọtlútọ de dádo whẹho lọ mẹ. E yọ́n ale he ajọ́ azọ́nwhé lọ tọn sọgan hẹnwa. Lẹblanu azọ́nwatọ susu lọ lẹ po whẹndo yetọn lẹ po tọn sọ wà ẹ. Enẹwutu e basi tito nado sú ahọ́ he azọ́nwhé lọ dù bo vọ́ azọ́nwhé lọ hùn. Ahọ́ dopo enẹ lọ súsú hẹn kọgbọ wá na azọ́nwatọ susu lọ lẹ, whẹndo yetọn lẹ po mẹhe yé duahọ do lẹ po. Mọdopolọ, ahọ́ Adam tọn lọ súsú hẹn ale wá na gbẹtọ livi susu lẹ.

13, 14. (a) Nawẹ Jehovah wleawu ofligọ lọ tọn na gbẹtọvi lẹ gbọn? (b) Mẹnu wẹ mẹflikuẹ lọ yin súsú na, podọ naegbọn ahọ́ enẹ súsú do yin dandan?

¹³ Jehovah kẹdẹ wẹ sọgan wleawuna “Lẹngbọvu . . . he ze ylando aihọn tọn yì.” (Johanu 1:29) Ṣigba, e mayin angẹli depope poun wẹ Jiwheyẹwhe dohlan nado whlẹn gbẹtọvi lẹ gba. Kakatimọ, Mẹhe sọgan wleawuna gblọndo tẹgbẹ̀  tọn, podọ godo tọn na lalo he Satani dó dokọna devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ wẹ e dohlan. Mọwẹ, Jehovah basi avọ́sinsan he yiaga hugan lọ bo do Ovi etọn dopo akàn lọ hlan, mẹhe “sọ yin homẹhun etọn.” (Howhinwhẹn lẹ 8:30) Sọn ojlo mẹ wá, Ovi Jiwheyẹwhe tọn “klọ́n gigo etọn” he e tindo to olọn mẹ lẹ dai. (Filippinu lẹ 2:7) To azọ́njiawu-liho, Jehovah ze ogbẹ̀ po gbẹtọ-yinyin Ovi olọn mẹ tọn etọn tọn po do vidọ yọnnu Juvi he to alọji de tọn mẹ he nọ yin Malia. (Luku 1:27, 35) Taidi gbẹtọ de, e nọ yin yiylọdọ Jesu. Ṣigba to osẹ́n-liho, e sọgan yin yiylọdọ Adam awetọ, na e sọzẹn pẹpẹ hẹ Adam wutu. (1 Kọlintinu lẹ 15:45, 47) Gbọnmọ dali, Jesu sọgan yí ede do sanvọ́ taidi ofligọ de na gbẹtọvi ylandonọ lẹ.

¹⁴ Mẹnu wẹ ofligọ enẹ na yin yíyí do suahọ na? Psalm 49:7 dọ tlọlọ dọ ofligọ lọ yin súsú na “Jiwheyẹwhe.” Ṣigba be e mayin Jehovah lọsu wẹ wleawuna ofligọ lọ dai ya? Mọwẹ, ṣigba ehe ma de nujọnu-yinyin ofligọ lọ tọn pò nado lẹzun nunọnutẹnmẹ mọmọ tọn he ma tindo zẹẹmẹ de—taidi dọ mẹlọ ze akuẹ sọn apò etọn de mẹ bo gọ̀ ẹ do devo mẹ nkọ gba. E dona yin nukunnumọjẹemẹ dọ ofligọ lọ mayin ahọ́ tata de gba, ṣigba nubiọtomẹsi sọgbe hẹ osẹ́n de. Gbọn awuwiwlena mẹflikuẹ lọ dali, dile etlẹ biọ nususu sọmọ to ewọ lọsu si, Jehovah do lehe e nọ tẹdo whẹdida dodo pipé etọn titi go do hia.—Gẹnẹsisi 22:7, 8, 11-13; Heblu lẹ 11:17; Jakobu 1:17.

15. Naegbọn e do yin dandan na Jesu nado jiya bo kú?

¹⁵ To amakikọ owhe 33 W.M. tọn whenu, Jesu Klisti ze ede jo na yasanamẹ sinsinyẹn de he dekọtọn do mẹflikuẹ lọ súsú mẹ. E jo ede nado yin wiwle na whẹsadokọnamẹ lalo tọn wutu, bo yin whẹgbledo, bosọ yin whiwhè do atin mẹhuhu tọn de go. Be dandan wẹ e yin na Jesu nado jiya jẹ obá enẹ mẹ ya? Mọwẹ, na whẹho tenọgligo-hinhẹn devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn dona yin dididẹ. E yin ayidego dọ, Jiwheyẹwhe ma dike Hẹlodi ni hù Jesu to whenuena e yin ovivu de. (Matiu 2:13-18) Ṣigba to whenuena Jesu whẹ́n  mẹho, e mọnukunnujẹ whẹho lọ mẹ ganji bo penugo nado doakọnna mẹgbeyinyan sinsinyẹn Satani tọn. b Gbọn yinyin “mẹwiwe, madoblu, magble, mẹhe jẹla na ylandonọ lẹ” mahopọnna nuyiwahẹmẹ kanyinylan tọn lẹ dali, Jesu dohia hezeheze dọ Jehovah tindo devizọnwatọ lẹ he nọ gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ to whlepọn glọ. (Heblu lẹ 7:26) Abajọ, bọ to ojlẹ gli de jẹnukọnna okú etọn, Jesu dawhá awhàngbigba tọn jẹgbonu dọmọ: “E vọ̀.”—Johanu 19:30.

16, 17. (a) Nawẹ Jesu zindonukọn to azọ́n mẹfligọ tọn etọn mẹ gbọn? (b) Naegbọn e do yin dandan na Jesu nado sọawuhia to “Jiwheyẹwhe nukọn na mí”?

¹⁶ Jesu ma ko dotana azọ́n mẹfligọ tọn etọn gba. To azán atọ̀ntọ gbè to okú Jesu tọn godo, Jehovah fọ́n ẹn sọnku. (Owalọ lẹ 3:15; 10:40) Gbọn nuyiwa jiawu ehe dali, Jehovah suahọ Ovi etọn na sinsẹ̀nzọn nugbonọ-yinyin tọn etọn bosọ na ẹn dotẹnmẹ hundote lọ nado dotana azọ́n mẹfligọ tọn etọn taidi Yẹwhenọ Daho Jiwheyẹwhe tọn. (Lomunu lẹ 1:4; 1 Kọlintinu lẹ 15:3-8) Apọsteli Paulu basi zẹẹmẹ dọmọ: “[To whenuena] Klisti ko wá nado yin yẹwhenọ daho . . . e mayin gbọn ohùn gbọgbọẹ po oyìnvu tọn po dali, ṣigba gbọn ohùn etọn titi mẹ wẹ e biọ fiwiwe nẹ mẹ whladopo, to ehe godo e mọ ofligọ madopodo yí na mí. Na Klisti ma biọ fiwiwe he yè yí alọ lẹ do basi mẹ gba, ehe basi ohia nugbo tọn; ṣigba e biọ olọn lọsu mẹ, dinvie nado tọ́n wá Jiwheyẹwhe nukọn na mí.”—Heblu lẹ 9:11, 12, 24.

¹⁷ Klisti ma sọgan hẹn ohùn etọn titi yì olọn mẹ tlọlọ gba. (1 Kọlintinu lẹ 15:50) Kakatimọ, e hẹn nuhe ohùn  lọ nọtena yì: yèdọ nuhọakuẹ avọ́sinsan ogbẹ̀ gbẹtọvi pipé etọn tọn. Enẹgodo, e ze nuhọakuẹ ogbẹ̀ enẹ tọn donukọnna Jiwheyẹwhe lọsu tlọlọ, taidi ofligọ de na gbẹtọvi ylandonọ lẹ. Be Jehovah kẹalọyi avọ́sinsan lọ ya? Mọwẹ, podọ kunnudenu do ehe hia to Pẹntikọsti owhe 33 W.M. mẹ, to whenuena gbigbọ wiwe yin kinkọndo nudi devi 120 lẹ ji to Jelusalẹm. (Owalọ lẹ 2:1-4) Dile nujijọ enẹ tlẹ yin awuvivinu do sọ, ofligọ lọ ṣẹṣẹ jẹ ale jiawu etọn lẹ hẹnwa ji wẹ to ojlẹ enẹ mẹ.

18, 19. (a) Pipli voovo awe tẹlẹ wẹ mọaleyi sọn whẹgbigbọ he ohùn Klisti tọn hẹn yọnbasi lọ mẹ? (b) Etẹwẹ yin delẹ to ale he ofligọ lọ ko hẹnwa na “gbẹtọ susugege” lọ todin podọ to sọgodo lẹ mẹ?

¹⁸ To wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Kọlọsinu lẹ mẹ, e basi zẹẹmẹ dọ ojlo Jiwheyẹwhe tọn wẹ nado gbọn Klisti gblamẹ hẹn onú devo lẹpo gbọwhẹ hẹ Ede bo hẹn jijọho tin gbọn hùnsọndai Jesu tọn to yatin ji dali. Paulu sọ basi zẹẹmẹ dọ whẹgbigbọ ehe bẹ pipli titengbe voovo awe hẹn, yèdọ “onú he tin to aihọn mẹ” podọ “onú he tin to olọn mẹ lẹ.” (Kọlọsinu lẹ 1:19, 20; Efesunu lẹ 1:10) Pipli tintan lọ bẹ Klistiani 144 000 lẹ hẹn heyin nina todido lọ nado wadevizọn taidi yẹwhenọ to olọn mẹ bo dugán taidi ahọlu lẹ do aigba ji hẹ Klisti Jesu. (Osọhia 5:9, 10; 7:4; 14:1-3) Gbọn yewlẹ gblamẹ, ale ofligọ lọ tọn na yin hinhẹnwa vudevude na gbẹtọvi tonusetọ lẹ to owhe fọtọ́n lọ gblamẹ.—1 Kọlintinu lẹ 15:24-26; Osọhia 20:6; 21:3, 4.

¹⁹ “Onú he tin to aihọn mẹ” lẹ wẹ mẹhe tin to hukan lọ ji nado duvivi ogbẹ̀ pipé to Paladisi aigba ji tọn mẹ lẹ. Osọhia 7:9-17 basi zẹẹmẹ yetọn taidi “gbẹtọ susugege” de he na lùn “nukunbibia daho” he ja lọ tọ́n. Ṣigba yé ma dona nọte kakajẹ whenẹnu whẹpo do duvivi alemọyinu ofligọ lọ tọn lẹ gba. Yé ko “yàn aṣọ́vọ̀ yetọn bosọ hẹn yé zun wéwé to ohùn Lẹngbọvu lọ tọn mẹ.” Na yé yí yise zan to ofligọ lọ mẹ wutu, yé tlẹ ko to ale gbigbọmẹ tọn lẹ mọyi todin sọn tito owanyinọ enẹ mẹ. Yé ko yin yiylọdọ dodonọ taidi họntọn  Jiwheyẹwhe tọn lẹ! (Jakobu 2:23) Avọ́sinsan Jesu tọn hẹn ẹn yọnbasi na yé nado sọgan “yí tugbigbo do wá ofìn ojọmiọn tọn kọ̀n.” (Heblu lẹ 4:14-16) Eyin yé ṣinuwa, yé nọ mọ jona nujọnu tọn yí. (Efesunu lẹ 1:7) Mahopọnna dọ yé yin mapenọ, yé nọ duvivi ayihadawhẹnamẹnu wiwe de tọn. (Heblu lẹ 9:9; 10:22; 1 Pita 3:21) Enẹwutu, whẹgbigbọ hẹ Jiwheyẹwhe ma yin nude he na wá jọ to nukọnmẹ gba, ṣigba e ko to jijọ to alọnu! (2 Kọlintinu lẹ 5:19, 20) To owhe fọtọ́n lọ gblamẹ, yé na yin hinhẹn dẹẹdẹ nado tọ́n “sọn mẹglọnọ hẹngble tọn mẹ” biọ “mẹdekannujẹ he do gigo ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn mẹ” to godo mẹ.—Lomunu lẹ 8:21.

20. Nawẹ ayihamẹlinlẹnpọn do ofligọ lọ ji yinuwado hiẹ lọsu titi ji gbọn?

²⁰ “[Mí] dopẹna Jiwheyẹwhe gbọn Jesu Klisti” dali na ofligọ lọ! (Lomunu lẹ 7:25) Nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ bọawu, ṣogan yé siso sọmọ nado hẹn mí tindo gbégbigbò na ẹn. (Lomunu lẹ 11:33) Podọ eyin mí lẹnayihamẹpọn do ofligọ lọ ji po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po, e nọ yinuwado ahun mítọn ji, bo nọ dọ̀n mí sẹpọ Jiwheyẹwhe whẹdida dodo tọn. Taidi psalm-kàntọ lọ, mí tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado pà Jehovah taidi mẹhe “yiwanna nugbo po whẹdida [dodo] po.”—Psalm 33:5.