Ir al contenido

Ir al índice

14 YACHAQANA

Jehovaqa Jesusta kachamorqa ‘ashkhasta kacharichinanpaj’

Jehovaqa Jesusta kachamorqa ‘ashkhasta kacharichinanpaj’

1, 2. 1) ¿Imatataj apóstol Pablo nerqa kausayninchejmanta? 2) ¿Imatataj Jehová ruwarqa kacharichinawanchejpaj?

 APÓSTOL Pabloqa nerqa: “Diospa tukuy ima ruwasqanqa phutiyta waqashan”, nispa (Romanos 8:22). Chayta nispaqa may llakiypi kausakushasqanchejta nisharqa. Runasqa mana atinchejchu llakiyta chinkachiyta, nitaj juchamanta, wañuymanta kacharichikuytapis. Jehovatajrí chaykunata ruwayta atin (Números 23:19). Justiciata ruwaj Diosqa chay imasmanta kacharichinawanchejpaj Wawanta kachamorqa.

2 Jehová kacharichinawanchejpaj Wawanta kachamusqanqa ni imawan kikinchakunchu. Imajtinchus Jesuspa wañuynin juchamanta, wañuymantawan kacharichiwanchej (Efesios 1:7). Chantapis Jesús kausayninta qosqanrayku wiñay kausayta japʼiyta atinchej cielopipis chayri kay jallpʼapipis (Lucas 23:43; Juan 3:16; 1 Pedro 1:4). Chaywanpis, ¿imataj kacharichiy? Jehová cheqan kajman jinapuni imatapis ruwasqanmanta, ¿imatataj kacharichiy yachachiwanchej?

¿Imaraykutaj kacharichisqa kayta necesitarqanchej?

3. 1) ¿Imaraykutaj kacharichisqa kayta necesitarqanchej? 2) ¿Imaraykutaj Adanpa ruwasqanta Jehová mana qhawakullarqachu?

3 Adanqa Diosta mana kasukusqanrayku wawasninman onqoyta, llakiyta, ñakʼariyta, wañuyta ima saqerqa. Chayrayku chay imasmanta kacharichisqa kayta necesitarqanchej (Génesis 2:17; Romanos 8:20). Diosqa Adanpa ruwasqanta mana qhawakullarqachu. Sichus Adanpa wawasninta juchasapa kajtinkupis wiñaypaj kausajta saqenman karqa chayqa, mana kay leyta juntʼashanmanchu karqa: “Juchaj pagonqa wañuymin” (Romanos 6:23). Sichus Jehová mana cheqan kajman jinachu imatapis ruwanman karqa chayqa, ni ima allinchu kanman karqa. Ni angelespis ni runaspis paypa leyesninta kasukunkumanchu karqa.

4, 5. 1) ¿Imastataj Satanás Diosmanta nerqa? 2) ¿Imaraykutaj Jehová Satanaspa nisqanman kutichinanpuni karqa? 3) ¿Imatataj Satanás nerqa Diospa kamachisninmanta?

4 Satanaswan, Adanwan, Evawan Diospa contranpi oqharikusqankurayku ashkha tapuykuna rikhurerqa 12 yachaqanapi yachakorqanchej jina. Satanasqa Jehovata sajrapaj qhawacherqa. Payqa nerqa Jehová llulla kasqanta, sajra kamachej kasqanta, kamachisnintapis ni imata ruwajta saqesqanta (Génesis 3:1-5). Satanasqa Adantawan Evatawan pantacherqa. Chayta ruwaspataj wajkunata yuyacherqa Jehová imatachus nisqanta manaña juntʼayta atinanta (Génesis 1:28; Isaías 55:10, 11). Sichus Jehová Satanás llulla kasqanta rikuchinanpaj mana imatapis ruwanmanchu karqa chayqa, ashkha ángeles, runaspis iskayrayankuman karqa Jehová allin kamachej kasqanmanta.

5 Satanasqa Jehovaj kamachisninmantapis llullasta parlallarqataj. Pay nerqa Jehovata sirvishasqankuta allin imasta qosqanraykulla, llakiypi kaspataj manaña Diosta sirvinankuta (Job 1:9-11). Jehovapajqa Satanás llulla kasqanta rikuchinan aswan allin karqa runasta llakiyninkumanta salvananmanta nisqaqa. Chayrayku Jehovaqa Satanaspa nisqanman kutichinanpuni karqa. ¿Imaynatá chayta ruwarqa? Chanta, ¿imaynatá runastapis salvallarqataj?

Kacharichisqa kanapaj kikin precio pagakorqa

6. Kacharichiymanta parlaspa, ¿Biblia ima palabrastataj oqharin?

6 Jehová imaynatachus Satanasman kutichisqanqa rikuchin khuyakuyniyoj kasqanta, cheqan kajman jinataj imatapis ruwasqanta. Ni mayqen runapis ajinata allinchayta atinmanchu karqa. Jehovaqa allin yachaywanpuni chay problemata allincharqa. Bibliaqa Jehová kacharichiwasqanchejmanta parlaspa kay palabrasta oqharin: pagay, rantiy, perdonta tariy, allinyachiy (Salmo 49:8; Daniel 9:24; Gálatas 3:13; Colosenses 1:20; Hebreos 2:17). Jehová imatachus ruwasqanmanta Jesuspa nisqan aswan sumaj. Pay nerqa: “Noqapis mana sirvichikojchu jamuni, manachayqa wajkunata sirvej, kausayniytapis qosaj ashkha runasta kacharichinaypaj [griegopi, lýtron]”, nispa (Mateo 20:28).

7, 8. 1) ¿Ima niytataj munan kacharichiy palabra hebreopi, griegopi ima? 2) ¿Imapajtaj kikin preciota pagakunan karqa?

7 ¿Imamantá parlashanchej ‘kacharichiy’ nispa? Griego parlaypi lýtron palabraqa “kachariy” chayri “kacharichiy” palabrasman rijchʼakun. Kay lýtron palabrata oqharikoj guerramanta presosta kacharichinapaj pagakusqan qolqemanta parlanapaj. Kacharichiy nispaqa imatapis watejmanta rantinapaj pagakusqanmanta parlashanchej. Hebreopi kófer palabraqa “kacharichiy” niyta munan. Chaytaj “tapay” (hebreopi kafár) palabraman rijchʼakun. Diosqa Noeman nerqa arcata alquitranwan llutʼaykunanta (hebreopi kafár) (Génesis 6:14). Kayqa imachus kacharichiy kasqanta entiendenapaj yanapawanchej. Kacharicheyqa niyta munallantaj juchasta perdonay (hebreopi kófer) (Salmo 65:3).

8 Uj diccionario nisqanman jina kófer palabraqa niyta munan imallapis waj imawan “kikin” kasqanta. Chayrayku juchamanta kacharichisqa kanapaj chayri perdonasqa kanapajqa kikin preciota pagakunan karqa. Israelitasman Leyta qosqanpi Jehová nerqa: “Kausaymanta kausaywan, ñawimanta ñawiwan, kirumanta kiruwan, makimanta makiwan, chakimantataj chakiwan”, nispa (Deuteronomio 19:21).

9. 1) ¿Imaraykutaj uywa wañuchisqasta qʼolachej kanku? 2) ¿Imaynatá Jehová chay ruwasqankuta qhawarqa?

9 Abelpa tiemponmantapacha creeyniyoj runasqa uywa wañuchisqasta Jehovapaj qʼolachej kanku. Paykunaqa chayta ruwaj kanku juchasapas kasqankuta, Jehovaj perdonnintataj necesitasqankuta reparasqankurayku. Paykunaqa yacharqanku Jehová uj miraynejta juchamanta kacharichinawanchejta (Génesis 3:15; 4:1-4; Levítico 17:11; Hebreos 11:4). Jehovaqa uywa wañuchisqasta jaywasqankuta, paykunata ima may allinpaj qhawarqa. Jinapis uywa wañuchisqasqa mana juchamanta kachariyta atiwanchejchu, imaraykuchus uywasqa mana runas jinachu kanku (Salmo 8:4-8). Biblia nin: “Torospa, chivospa yawarninkoqa mana juchasta chinkachiyta atinchu”, nispa (Hebreos 10:1-4). Uywa wañuchisqasta qʼolachisqankoqa Jesús kacharichinawanchejta rikucherqa.

‘Necesitakusqan precio pagakorqa’

10. 1) ¿Pi jinataj kacharichiwajninchej kanan karqa? 2) ¿Imaraykutaj uj perfecto runalla wañunan karqa?

10 Apóstol Pabloqa nerqa: “Adannejta tukuy wañushanku”, nispa (1 Corintios 15:22). Chayrayku kacharichinawanchejpajqa Adán jina mana juchayoj runalla wañunan karqa (Romanos 5:14). Jehovaj cheqan kayninman jina kacharichisqa kanapajqa uj mana juchayoj runa wañunan karqa. Chay runataj mana Adanmanta juchata, nitaj wañuyta japʼejchu kanan karqa. Paylla “necesitakusqan preciota” paganan karqa. Chay runaqa Adán jina mana juchayojllataj kanan karqa (1 Timoteo 2:6). Adanpa mirayninmanta kajkuna juchamantawan wañuymantawan kacharichisqa kanankupajqa, mana sapa ujninkuraykuchu uj perfecto runa wañunan karqa, manaqa tukuy runasrayku uj perfecto runalla wañunan karqa. Apóstol Pablo nerqa: “Uj runanejta jucha kay mundoman yaykumorqa, juchanejtataj wañuy yaykumorqa”, nispa (Romanos 5:12). “Wañoyqa uj runanejta rikhurerqa”, chayrayku Diosqa “uj runanejllatataj” tukuy runasta juchamanta, wañuymantawan kacharicherqa (1 Corintios 15:21). ¿Imaynatá Jehová chayta ruwarqa?

‘Necesitakusqan precio’

11. 1) ¿Imaraykutaj uj runalla ‘tukuy runasrayku wañunan’ karqa? 2) ¿Imaraykutaj Adanwan Evawan mana juchamanta kacharichisqachu karqanku? (Sutʼinchayninta qhawariy).

11 Jehovaqa uj perfecto runata kachamorqa tukuy runasrayku wañunanpaj. Romanos 6:23 nin jina “juchaj pagonqa wañuymin”. Chayrayku kausayninta qoj runaqa ‘tukuy runasrayku wañunan’ karqa. Payqa Adán saqewasqanchej juchamanta kausayninwan pagarqa (Hebreos 2:9; 2 Corintios 5:21; 1 Pedro 2:24). Chaytaj sumajpuni karqa. Kausayninta qoj runaqa, Diosta sirviyta munajkunata wañuymanta kacharicherqa. Ajinamanta runasqa juchamantawan wañuymantawan kacharichisqa karqanku (Romanos 5:16). a

12. Uj kikinchaywan sutʼinchay imaynatachus Adán saqewasqanchej juchamanta pagakusqanta.

12 Kay kikinchaypi piensariy. Qanpis, llajtaykipi tiyakoj runaspis uj jatun fabricapi trabajankichej, chaypitaj sumajta pagasunkichej. Chayrayku familiaykichejwan sumajta kausakunkichej. Jinapis uj pʼunchay chay fábrica wisqʼakapun. ¿Imajtín? Imajtinchus chay fabricamanta encargadoqa qolqeta suwakapusqa. Chayrayku fabricaqa manaña pimanpis manusninta pagayta atinchu. Ajina kasqanraykutaj mana trabajoyoj qhepakunkichej, niñataj yakumanta, luzmantapis pagayta atinkichejchu. Chay encargado suwasqanraykutaj warmiykichej, wawasniykichej, chay fabricapaj qolqenkuta churajkunapis sufrishanku. Ajinallapitaj uj munakuyniyoj may qhapaj runa yanapasunaykichejta nin. Imajtinchus pay yachan chay fabricaqa tukuy chay llajtapi tiyakojkunata yanapasqanta. Chantapis payqa chay fabricapi trabajajkunata, familiasninkutapis khuyakun. Chayrayku pay chay fabricata rantikapun, manusninta pagan, watejmantataj fabricata kicharin. Ajinamanta chay fabricapi trabajajkuna, familiasninku, chay fabricapaj qolqenkuta churajkunapis mana llakisqachu kashanku. Ajinallatataj Adán saqewasqanchej juchamanta pagakusqanpis ashkha runasta yanapan.

¿Pitaj kacharichiwarqanchej?

13, 14. 1) ¿Pinejtataj Jehová runasta kacharicherqa? 2) ¿Pimantaj kacharichiymanta pagakunan karqa? 3) ¿Imatataj kacharichiy Jehovamanta yachachiwanchej?

13 Jehovalla ‘kay mundomanta juchata chinkachej’ Corderota qoyta aterqa (Juan 1:29). Dios runasta kacharichinanpajqa mana mayqen angelllatachu kachamorqa, manaqa Diospa kamachisninpa contranpi parlakusqanta wiñaypaj allinchayta atejta kachamorqa. Payqa uj kʼata Wawanta kachamorqa, piwanchus ‘kusikoj’ chayta (Proverbios 8:30). Diospa Wawantaj cielopi “tukuy kapuyninta” saqespa tukuy sonqo kay jallpʼaman jamorqa (Filipenses 2:7). Jehovaqa uj milagronejta Wawanpa kausayninta María sutiyoj judía warmej wijsanman churarqa, payqa doncella karqa (Lucas 1:27, 35). Diospa Wawanmanqa nacekusqantawan Jesús sutita churarqanku. Jinapis Bibliaqa nin Jesús qhepa kaj Adán kasqanta, mana juchayoj kasqanrayku (1 Corintios 15:45, 47). Jesusqa tukuy runasta juchamanta kacharichinanpaj kausayninta qoyta aterqa.

14 ¿Pimantaj kacharichiymanta pagakunan karqa? Salmo 49:7 nin “Diosman” nispa. Chanta, ¿manachu Jehovallataj pagarqa? Arí. Kacharicheyqa mana imatapis cambiay jinallachu. Kacharicheyqa Jehová cheqan kajman jinapuni imatapis ruwasqanta rikuchin. Payqa Wawanta kacharichinawanchejpaj kachamuspa cheqan kamachiykunasninman jinallataj ruwasharqa, chayta ruway sinchʼita llakichinan kajtinpis (Génesis 22:7, 8, 11-13; Hebreos 11:17; Santiago 1:17).

15. ¿Imajtintaj Jesús sufrinanpuni karqa?

15 Jesucristoqa 33 wata qallariyta runasta kacharichinanpaj wakichisqa kasharqa. Payqa saqellarqa runas presochanankuta, qhasimanta tumpanankuta, uj kʼaspipi clavaykuspataj wañuchinankuta. ¿Ajinatapunichu sufrinan karqa? Arí, imaraykuchus Satanás llulla kasqanta rikuchinan karqa. Satanás nerqa runas llakiypi kaspa Jehovata mana kasukunankuta. Kayta yuyarinapuni, Jehovaqa mana saqerqachu Herodes Jesusta wañuchinanta wawitallaraj kashajtin (Mateo 2:13-18). Jesusqa jatunña kaspa, Satanás pantachiyta munajtin sinchʼita sayarqa. b Payqa Satanás runaspa contranpi llullasta parlasqanman kutichiyta aterqa. Jesusqa “mana wasanchaj, mana ima juchayoj, mana chʼichiyoj, juchasapasmanta tʼaqasqa” karqa. Chayrayku mayta ñakʼarichejtinkupis sinchʼita sayarqa. Ajinamanta rikucherqa Diospa kamachisnenqa llakiypi kaspapis Diosta kasukuyta atisqankuta (Hebreos 7:26). Chayrayku Jesusqa niraj wañupushaspa nerqa: “Juntʼakunña”, nispa (Juan 19:30).

Jesusqa Diosmanta mañakun yawarninta jichʼasqanta allinpaj qhawananta

16, 17. ¿Imatataj Jesús ruwarqa Diospa ñaupaqenman yaykuspa?

16 Jesustaqa wañupusqanmanta kinsa dianman Jehová kausaricherqa (Hechos 3:15; 10:40). Jehovaqa chay milagrota ruwarqa Wawan payta kasukusqanrayku, chantapis Jesusta churarqa Kuraj Kaj Sacerdoteta jina. Jesusqa Kuraj Kaj Sacerdote jina uj imatawanraj ruwanan karqa wañuynin yanapanawanchejpaj (Romanos 1:4; 1 Corintios 15:3-8). Apóstol Pablo nerqa: “Cristoqa [...] kuraj kaj sacerdote jina jamushaspa, [...] mana chivospa, torillospa yawarninwanchu Aswan Santo Lugarman yaykorqa, manachayqa kikin yawarninwan yaykorqa uj kutillata, wiñaypajtaj. Noqanchejtataj wiñaypaj kacharichiwarqanchej. Cristoqa mana runaj ruwasqan Aswan Santo Lugarmanchu yaykorqa, mayqenchus cheqa kaj Aswan Santo Lugarpa rijchʼaynillan. Astawanqa cielomanpuni yaykorqa, chayrayku kunanqa Diospa ñaupaqenpi kashan noqanchejrayku”, nispa (Hebreos 9:11, 12, 24).

17 Cristoqa mana yawarnin aparisqachu cieloman yaykorqa (1 Corintios 15:50). Payqa kay jallpʼapi kausakuyta aterqa, jinapis noqanchejrayku yawarninta jichʼarqa. Chaymantataj Diospa ñaupaqenman yaykuspa, Diosmanta mañakorqa yawarninta jichʼasqanta allinpaj qhawananta. Jehovarí, ¿allinpajchu qhawarqa yawarninta jichʼasqanta? Arí. Chaytaj sutʼita yachakorqa 33 watamanta Pentecostés Fiestapi. Chay fiestapeqa Jesuspa discipulosnin 120 jina Jerusalenpi tantasqa kasharqanku. Tukuyninkutaj espíritu santowan juntʼasqa karqanku (Hechos 2:1-4). Chayqa may sumajpuni karqa. Jinapis chayqa Diospa kamachisnin ima bendicionestachus japʼinankumanta qallariynillanraj karqa. Chay bendicionestataj Jesús kausayninta qosqanrayku japʼinanku karqa.

Jesuspa wañuynin yanapawanchej

18, 19. 1) ¿Ima iskay grupostataj Jesuspa wañuynin yanapan? 2) “May chhika” runasmanta kajkuna, ¿Jesús wañusqanrayku imatataj kunanña japʼinku, imatataj aswan qhepamanpis japʼenqanku?

18 Apóstol Pabloqa Colosasmanta cristianosman apachisqan cartapi sutʼincharqa, Jesús kausayninta qosqanrayku runasqa Dioswan watejmanta allinpi kayta atisqankuta, chaytaj Diosta kusichisqanta. Apóstol Pablo sutʼinchallarqataj iskay grupo runas Dioswan watejmanta allinpi kasqankuta. Chay iskay gruposmantataj Biblia nin: ‘Cielopi kaj imas, kay jallpʼapi kaj imas’, nispa (Colosenses 1:19, 20; Efesios 1:10). Cielopi kaj imasqa kanku 144.000 ajllasqa cristianos. Paykunaqa cielopi sacerdotes kanqanku, kay jallpʼapi kajkunatataj Jesuswan khuska reyes jina kamachimonqanku (Apocalipsis 5:9, 10; 7:4; 14:1-3). Paykuna Jesuswan khuska kay jallpʼapi Diosta kasukoj runasta yanapanqanku Jesuspa wañuyninwan yanapachikunankupaj. Chaytataj ruwanqanku waranqa wataspi (1 Corintios 15:24-26; Apocalipsis 20:6; 21:3, 4).

19 Kay jallpʼapi kaj imasqa kanku kay jallpʼapi wiñaypaj kausayta suyakojkuna. Apocalipsis 7:9-17 versiculospi nin “may chhika” runas kasqankuta. Paykunaqa ‘manchay ñakʼariy’ tiempota kausashaj pasanqanku. Jinapis Jesuspa wañuynenqa kunanña paykunata yanapashan. ‘Paykunaqa jatun ropasninkuta Corderoj yawarninpi tʼajsaspa yurajyachinkuña’. Arí, Jesuspa wañuyninpi creesqankurayku, kunanña bendicionesta japʼishanku. Jehovaqa paykunata cheqan runaspaj, amigosninta jinataj qhawan (Santiago 2:23). Jesús yawarninta jichʼasqanraykutaj mana manchachikuspa ‘jatun khuyakuyta qoj Diospa kamachina tiyananman qayllaykunku’ (Hebreos 4:14-16). Paykunataqa imapipis pantajtinku Jehová perdonan (Efesios 1:7). Chantá juchasapasllaraj kaspapis llimphu sonqoyoj kanku (Hebreos 9:9; 10:22; 1 Pedro 3:21). Yachakunchej jina Dioswan allinpi kanankupajqa mana paraisotarajchu suyakunanku tiyan, manaqa kunanña paywan allinpi kashanku (2 Corintios 5:19, 20). Paykunaqa waranqa wataspi “juchaj atiyninmanta, wañuymantawan kacharichisqa” kanqanku. Chantá “Diospa wawasnin jina kacharichisqa kanqanku” (Romanos 8:21).

20. Jesuspa wañuyninpi tʼukurispa, ¿imaynataj sientekunki?

20 “Diosman graciasta qoni. Imaraykuchus paymin kacharichiwan Señorninchej Jesucristonejta” (Romanos 7:25). Dios imaynatachus kacharichiwasqanchejta yachayqa tʼukunapaj (Romanos 11:33). Noqanchejrayku chayta ruwasqanpi tʼukureyqa kusichiwanchej, cheqan kajta ruwaj Diosmantaj astawan qayllaykuchiwanchej. Chayrayku salmista jina ‘cheqan kajta munakoj, nitaj wakillanman kutikuspachu juzgaj’ Jehová Diosta tukuy sonqo jatunchanchej (Salmo 33:5).

a Adanwan Evawanqa juchankumanta mana kacharichisqa kayta aterqankuchu. Moisesman Dios qorqa chay Leypeqa nisharqa, pillapis wañuchiyta munaspapuni uj runata wañuchejtenqa, chay runa wañuchisqallataj kananta. Leypi nerqa: “Runata wañuchejpa kausayninmantaqa, ama ima qolqetapis japʼinkichejchu ama wañuchisqa kananpajqa”, nispa (Números 35:31). Adanwan Evawanqa wañunankupuni karqa, imaraykuchus yachashaspa Jehovata mana kasukorqankuchu. Ajinamanta wiñay kausayta qhesacharqanku.

b Jesusqa juchamanta kacharichinawanchejpaj Adán jina wiñay tukusqa, mana juchayojtaj kanan karqa. Payqa wawitallaraj kashaspa mana juchamanta kacharichiyta atiwasunmanchu karqa. Adanqa Diosta wasancharqa, yacharqataj chay ruwasqanqa mana allinchu kasqanta. Yachallarqataj ima castigotachus japʼinantapis. Chayrayku Jesuspis wiñay tukusqa runa kanan karqa Diosta kasukuyta ajllananpaj (1 Corintios 15:45, 47). Jesús Jehovata mana wasanchasqan, kausaynintataj qosqanqa ‘uj cheqan ruway’ karqa (Romanos 5:18, 19).