1, 2. Geeshsha Maxaafay asay deˈiyo hanotaa waati qonccissii, qassi hegawu aybi xalee?

‘MACCAASAA leessoy oyqqin ooliyoogaadan, mereta ubbay issippe sahuwan oolees.’ (Roome 8:22) Nuuni deˈiyo azzanttiya hanotaa kiitettida PHawuloosi he qaalatun qonccissiis. Asa xeelan, tuggay, nagaraynne hayqoy xayiyaaba milatenna. SHin, asawu danddayettennabay Yihoowawu danddayettees. (Qoodaabaa 23:19) Suure pirddiya Xoossay nuna metuwaappe kessanawu ogiyaa giigissiis. Hegee wozuwaa geetettees.

² Wozoy Yihooway asawu immido imota ubbaappe aadhdhees. Hegee nuna nagaraappenne hayquwaappe ashshees. (Efisoona 1:7) Saluwan gidin woy saˈay gannate gidin, merinaa deˈuwaa demmiyo hidootay nuuyyo deˈanaadan wozoy oottees. (Luqaasa 23:43; Yohaannisa 3:16; 1 PHeexiroosa 1:4) Gidoppe attin, wozoy aybee? Hegee aybippenne aadhdhiya Yihoowa suure pirddaabaa nuna waati tamaarissii?

3. (a) Wozoy koshshidoy aybissee? (b) Xoossay Addaame zareti hayquwan qaxxayettennaadan oottibeennay aybissee?

³ Addaame nagaraa gaasuwan wozoy koshshiis. Addaamee Xoossaayyo azazettennan ixxiyoogan, ba zareta harggiyaa, azzanuwaa, tuggaanne hayquwaa laatissiis. (Doomettaabaa 2:17; Roome 8:20) Xoossay etawu qarettidi eta bolli hayquwaa pirdday pirddettennaadan oottibeenna. I hegaadan oottiyaakko, “Nagarai qanxxiyo miishshai haiquwaa” giya ba higgiyaa xaasayi xeellanaadan oottees. (Roome 6:23) Yihooway suure pirddawu kessido ba maarata xaasayiyaakko, kumetta saˈan maari baynnabaynne makkalay darana!

4, 5. (a) Seexaanay Xoossaa sunttaa waati mooridee, qassi Yihooway he mootota zaarana koshshiyoy aybissee? (b) Ammanettidi Yihoowawu oottiyaageeta xeelliyaagan Seexaanay denttido mootoy aybee?

 ⁴ Nuuni SHemppo 12n beˈidoogaadan, Edenen denddida makkalay gita oyshati denddanaadankka oottiis. Xoossaa loˈˈo sunttay cayettanaadan Seexaanay oottiis. Yihoowa worddanchchanne ba meretata laˈatettaa diggidi huqqunni haariyaagaa giidi Seexaanay mootiis giyoogaa mala. (Doomettaabaa 3:1-5) Xoossay saˈay xillo asan kumanaadan halchchido halchchoy attidaba milatanaadan Seexaanay oottiyoogan, Xoossaayyo hanennan ixxiis giidikka mootiis. (Doomettaabaa 1:28; Isiyaasa 55:10, 11) Yihooway ha oyshaa zaarennan aggiyaakko, qoppi danddayiya meretatuppe daroti A haaruwan ammanettennan aggana danddayoosona.

⁵ Yihoowawu ammanettidi oottiyaageeti bantta goˈˈaa xallawu haggaazoosona; qassi metoy gakkikko ooninne Xoossaayyo ammanettidi deˈenna giidikka Seexaanay eta sunttaa mooriis. (Iyyooba 1:9-11) Hegee asaa gakkiya deexo metuwaappe keehi aadhdhiyaaba. Seexaanay denttido worddo mootota zaarana bessiyoogaa Yihooway akeekiis. SHin, Xoossay ha mootota waati zaarananne asaa waati ashshana danddayii?

6. Xoossay asaa ashshiyo ogiyaa qonccissanawu Geeshsha Maxaafan goˈettido amarida qaalati aybee?

⁶ Yihooway hanotaa giigissido ogee gita maarotaanne wottiyoobi baynna suure pirddaa bessees; asi awudenne hegaadan giigissana danddayenna. SHin hegee darin metennaba. Hegee sigettiyoogaa, nagaraa atto giissiyoogaa, nagaraa oosuwaa atto giissiyoogaa geetettidi dumma dumma ogiyan qoncciis. (Daaneela 9:24; Qolasiyaasa 1:20; Ibraawe 2:17) Gidoppe attin, Yesuusi goˈettido qaalay he qofaa loytti qonccissees. I hagaadan giis: “Asa Na7ai, asaayyo oottanaunne daro asaa wozanau [Giriikettuwan, litron] ta shemppuwaa immanau yiidoogaappe attin, asi tau oottanau yabeikke.”—Maatiyoosa 20:28.

7, 8. (a) Wozuwaa giya qaalaa birshshettaa Geeshsha Maxaafay waati qonccissii? (b) Wozoy issi lagge gididaba qonccissiyoy ayba ogiyaanee?

 ⁷ Wozoy aybee? Ha sohuwan goˈettido Giriiketto qaalay “birshshiyoogaa woy laˈa kessiyoogaa” giyo birshshettay deˈiyo qaalaappe yiis. He qaalay olan omooddettidi qashettidaageeta birshshissanawu qanxxiyo miishshaa qonccissiyaaba. Hegaa gishshawu, wozoy issibaa zaarettidi ekkanawu qanxxiyo waagaa geetettana danddayees. Ibraawettuwan Xaafettida Geeshsha Maxaafan “wozuwaa” (kofeer) geetettiya qaalay “kammiyoogaa” giyo birshshettay deˈiyo qaalaappe yiis. Wozuwaa giyoogee nagaraa kammiyoogaa gidiyoogaa akeekanaadan hegee nuna maaddees.

⁸ Tiˈoloojikal Dikshineeri of zi Niwu Testtament giyo maxaafay (kofeer) giyo qaalay “ubbatoo issi lagge,” woy bixe gididabaa qonccissiyoogaa yootees. Hegaa gishshawu, maachchaa taabootaa qumˈˈuwaa yesoy taabootaara bixe. * Qassi wozanawu, woy kammanawu qanxxiyo waagay nagaraa gaasuwan gakkida qohuwaa muleera kammiya bixe gididaba gidana bessees. Yaatiyo gishshawu, Xoossay Israaˈeelatuyyo immido Higgee hagaadan gees: “SHemppo woridaagee haiqqo; aife gishshaa aife; achcha gishshaa achcha; kushe gishshaa kushe; gede gishshaakka gede.”—Zaarettido Wogaa 19:21.

9. Ammanettiya asay mehiyaa yarshshuwaa yarshshidoy aybissee, qassi he yarshshota Yihooway waati xeellidee?

⁹ Aabeelappe doommidi ammanettiya asay Xoossawu mehiyaa yarshshiis. Yaatiyoogan, eti bantta nagaraa akeekiyoogaanne wozoy koshshiyoogaa bessidosona; qassi Xoossay ehaanawu qaalaa gelido “zerettaa” baggaara eti laˈa kiyanaagaa ammaniyoogaa qonccissidosona. (Doomettaabaa 3:15; 4:1-4; Wogaabaa 17:11; Ibraawe 11:4) Yihooway he yarshshota  ekkiis, qassi baayyo goynniya he asata nashshiis. SHin, mehiyaa yarshshoy malaata xalaala. Mehee asaappe guutta gidiyo gishshawu, asaa nagaraa kammana danddayenna. (Mazamure 8:4-8) Yaatiyo gishshawu, Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Korima suuttinne deeshsha suutti nagara xaissanau mulekka danddayenna.” (Ibraawe 10:1-4) He yarshshoti sinttappe yaana tumu wozuwaa yarshshuwaayyo leemiso xalla.

10. (a) Woziyaagee oonaara bixe gidana koshshii, qassi aybissi? (b) Issi asa xallay yarshshettana koshshidoy aybissee?

¹⁰ Kiitettida PHawuloosi ‘asay ubbay Addaame gaasuwan hayqqiyoogaa’ yootiis. (1 Qoronttoosa 15:22) Hegaa gishshawu, Addaameera bixe gidiya wottiyoobi baynna asi wozuwawu hayqqana koshshiis. (Roome 5:14) He suure pirddawu haniya hara mereti baawa. Wottiyoobi baynna Addaameera issi lagge gidiya, Addaameppe laattido nagaraa gaasuwan hayquwawu pirddettibeenna ‘bixe wozo’ gidana danddayiya nagari baynna issi ura koshshiis. (1 Ximootiyoosa 2:6, NW) Addaame zeretta gidida ubba asawu bixe wozo gidanaadan miilooniyan qoodettiya asay yarshshettana koshshenna. Kiitettida PHawuloosi hagaadan giis: “Nagarai ha sa7aa issi asa [Addaame] baggaara geliis; he nagarai banaara haiquwaa ehiis.” (Roome 5:12) “Haiqoi issi asa baggaara” yiido gishshawu, Xoossay “issi asa baggaara” asawu wozuwaa giigissiis. (1 Qoronttoosa 15:21) Waatidi?

11. (a) Woziya uri waanidi ‘asa ubbawu hayqqanee’? (b) Addaameenne Hewaana wozuwaappe goˈettana danddayennay aybissee? (Tohossa qofaa xeella.)

¹¹ Ba deˈuwaa dosan yarshshiya wottiyoobi baynna asa Yihooway giigissiis. Roome 6:23y “nagarai qanxxiyo miishshai haiquwaa” gidiyoogaa yootees. Woziya uri ba deˈuwaa yarshshidi “asa ubbau haiqqana.” Hegee, I Addaame nagaraa waagaa qanxxana giyoogaa. (Ibraawe 2:9; 2 Qoronttoosa 5:21; 1 PHeexiroosa 2:24) Higgiyaara gayttidaagan hegee keehi koshshiyaaba. Addaame zerettatuppe azazettiyaageetu bolli pirddettida  hayquwaa pirdday attanaadan oottiyoogan, wozoy nagaraa gaasuwan gakkiya qohuwaa kaniyaappe muleera xayssana. *—Roome 5:16.

12. Issi acuwaa qanxxiyoogee daro asaa waati maaddana danddayiyaakko qonccissa.

¹² Leemisuwawu, issi kataman deˈiya asaappe dariya baggay issi gita paabirkkan oottiyo kataman neeni deˈiyabadan qoppa. Neeyyoonne ne shoorotuyyo loˈˈo damoozay qanxxettiyo gishshawu intte injje deˈo deˈeeta. Hegaadan deˈiyoy, he paabirkkay gorddettana gakkanaashiina. Paabirkkay aybissi gorddettidee? He paabirkkaa halaafee balibakkiyaagaa gidiyo gishshawu, he dirijjitee kasaariis. Neeninne ne shooroti qoppennan oosuwaappe kiyidoogee acuwaa intte qanxxennaadan oottiis. Issi bitanee balibakkidoogaa gaasuwan aqo laggeti, naatinne miishshaa talˈˈiyawu immidaageeti qohettoosona. Hegee giiganee? Ee giigana! Issi dure bitanee maaddanawu qofaa qachchiis. I paabirkkaa zalˈˈiyaa goˈˈaa erees. I he paabirkkan oottiya daro oosanchchatuyyoonne eta soo asawu qarettees. Yaatiyo gishshawu, I he dirijjitiyaa acuwaa qanxxidi he paabirkkaa zaarettidi dooyanawu issi issibaa giigissiis. He acoy qanxxettidoogee daro oosanchchatanne eta soo asaa, qassi miishshaa talˈˈidi immidaageeta maaddiis. Hegaadan, Addaame gaasuwan acotido acuwaa qanxxiyoogee miilooniyan qoodettiyaageeta maaddees.

13, 14. (a) Yihooway asawu wozuwaa waati giigissidee? (b) Wozoy oossi qanxxettidee, qassi hegaa qanxxana koshshiyoy aybissee?

¹³ ‘Saˈaa nagaraa xayssiya dorssaa’ giigissana danddayiyay  Yihoowa xalla. (Yohaannisa 1:29) SHin Xoossay asaa ashshanawu kiitanchchatuppe issuwaa coo dooridi kiittibeenna. Yihoowa ashkkarata xeelliyaagan Seexaanay denttido mootuwawu bixe zaaro zaarana danddayiya ura kiittiis. Ee, Yihooway bana ‘ufayssiya’ ba mexi issi Naˈaa saˈaa kiittiyoogan aybippenne aadhdhiya yarshshuwaa giigissiis. (Leemiso 8:30) Xoossaa Naˈay saluwan deˈiyo deˈuwaa ‘aggi bayanawu’ eeno giis. (Piliphphisiyuusa 2:7) Yihooway ba bayra Naˈaa deˈuwaa Mayraamo geetettiya Ayhuda geelaˈee uluwawu maalaalissiya ogiyan aattiis. (Luqaasa 1:27, 35) Asa gididi deˈiyo wode I Yesuusa geetetti xeegettana. SHin, I wottiyoobi baynna ogiyan Addaameera bixe gidiyo gishshawu, higgiyaa maaran naaˈˈantto Addaama geetettana danddayees. (1 Qoronttoosa 15:45, 47) Hegaa gishshawu, Yesuusi nagaranchcha asawu bana wozo oottidi immana danddayees.

¹⁴ Wozoy oossi qanxxettanee? Mazamure 49:7y wozoy “Xoossau” qanxxettiyoogaa yootees. Gidoppe attin, wozuwaa giigissiday Yihoowa gidennee? Ee, shin hegee wozuwaa miishshaa issi kiisiyaappe kessidi hara kiisiyan wottiyoogaa mala maaddennaba oottenna. Wozoy giigidoy higgiyan koyettiyaabaa kunttanaassappe attin, issibaa haraban laammanaassa gidennaagaa akeekana bessees. Yihoowa daro waagaa qanxxissikkonne wozuwaa qanxxiyoogan I aynne laamettenna wottiyoobi baynna ba suure pirddaa qonccissiis.—Doomettaabaa 22:7, 8, 11-13; Ibraawe 11:17; Yaaqooba 1:17.

15. Yesuusi waayettidi hayqqana koshshidoy aybissee?

¹⁵ Yesuus Kiristtoosi 33 M.Ln wozuwaa qanxxanawu waayettanawu ba dosan eeno giis. A wordduwan mootidi oyqqidosona, A mooranchcha giidi pirddidosonanne barchchiya mittaa bolli misimaariyan xishidi woridosona. Yesuusi hegaa keeni keehi waayettidoogee bessiyaabee? Ee, Xoossaa ashkkarati ammanettiyoogaa xeelliyaagan denddida oyshawu zaaruwaa koshshido gishshawu bessiyaaba. Heeroodisi gacino naˈaa Yesuusa woranaadan Xoossay paqqadibeenna. (Maatiyoosa 2:13-18) SHin, Yesuusi asa gamma gakkidi denddida mootuwaa loytti  akeekido gishshawu Seexaanay gattiyo qohuwaa eqettana danddayiis. * A meqetti baynna hanotan oyqqikkonne, Yesuusi ‘geeshsha, geneenne borssoy baynnaagaa, nagaranchchatuura gayttennaagaa’ gididi ammanettidi deˈiyoogan, paacee deˈishinkka Yihoowa ashkkarati ammanettidi deˈana danddayiyoogaa maalaalissiya ogiyan bessiis. (Ibraawe 7:26) Qassi, Yesuusi hayqqanaappe kasetidi cenggurssaa xoqqu oottidi, “Polettiis” giidi ceeqettidoogee bessiyaaba.—Yohaannisa 19:30.

16, 17. (a) Yesuusi ba woziyo oosuwaa aggennan waati oottidee? (b) Yesuusi nu gishshaa ‘Xoossaa sinttan beettana’ koshshidoy aybissee?

¹⁶ Yesuusi ba woziyo oosuwaa wurssibeenna. Yihooway Yesuusa heezzantto gallassi hayquwaappe denttiis. (Oosuwaa 3:15; 10:40) Ha maalaalissiya oosuwan, Yihooway ba Naˈay ammanettidi oottidobawu woytiyoogaa xalla gidennan, Xoossaa Qeese Ubbatu Halaqa gididi I woziyo oosuwaa polanaadankka oottiis. (Roome 1:4; 1 Qoronttoosa 15:3-8) Kiitettida PHawuloosi hagaadan giis: “Kiristtoosi hagan de7iya lo77obau qeese ubbatu halaqa gididi yiichchiis.  . . Kiristtoosi Ubbaappe Aadhdhiya Geeshsha Sohuwaa geliyo wode, deeshsha suuttanne galo suutta oiqqidi gelibeenna; shin ba suuttaa oiqqidi, nuuyyo merinaa atotettaa demmidi, naa77anttennan issitoo geliis. Aissi giikko, Kiristtoosi tumu geeshshasan leemisettiya asi oottido geeshshasaa gelibeenna; shin i ha77i nu gishshaa Xoossaa sinttan beettanau yaa saluwaa geliis.”—Ibraawe 9:11, 12, 24.

 ¹⁷ Kiristtoosi ba suuttaa sittan saluwaa efaana danddayenna. (1 Qoronttoosa 15:50) I suuttay leemiso gidido, wottiyoobi baynna ba yarshshuwaa waagaa efiis. He wode, nagaranchcha asaa gishshaa I ba deˈuwaa wozuwaa waagaa Xoossaa sinttan shiishshiis. Yihooway he yarshshuwaa ekkidee? Ee, ekkiis, PHenxxaqosxxe gallassi 33 M.Ln, 120 gidiya erissiyo ashkkaratu bolli Yerusalaamen geeshsha ayyaanay gukkido wode, hegee qoncciis. (Oosuwaa 2:1-4) He wode hanidabay ufayssiyaaba gidikkonne, wozoy maalaalissiya anjjota demissiyoogaa biron doommiis.

18, 19. (a) Kiristtoosa suuttaa baggaara sigettiyoogan goˈettiya naaˈˈu citati awugeetee? (b) ‘Zaway baynna daro asay’ ha wodiyaaninne sinttappe wozuwaappe demmiyo amarida goˈˈati aybee?

¹⁸ PHawuloosi Qolasiyaasa Kiristtaanetussi xaafido dabddaabbiyan, Yesuusi mittaa bolli barchchetidi gussido suuttaa baggaara sarotettaa medhdhiyoogan ubbabaa Kiristtoosaa baggaara banaara sigettanawu Xoossay yohuwaa qachchidoogaa yootiis. He sigettiyoogee naaˈˈu dumma citata hegeetikka, “saluwaaninne sa7an de7iya mereta ubbaa” xaaxi waaxiyoogaakka PHawuloosi qonccissiis. (Qolasiyaasa 1:19, 20; Efisoona 1:10) Koyro citan saluwan qeese gididi oottiyoonne Kiristtoos Yesuusaara kawo gididi saˈaa haariyo hidootay deˈiyo 144,000 Kiristtaaneti deˈoosona. (Ajjuutaa 5:9, 10; 7:4; 14:1-3) Azazettiya asay shaˈu layttaa giddon kawo gididi haariyaageetu baggaara wozuwaa goˈˈaa loddan loddan demmana.—1 Qoronttoosa 15:24-26; Ajjuutaa 20:6; 21:3, 4.

¹⁹ “Sa7an de7iya mereta” geetettidaageeti saˈay Gannate gidin wottiyoobi baynna deˈuwaa demmanawu hidootan naagiyaageeta. Ajjuutaa 7:9-17y he asati matan yaana ‘gita waayiyaappe’ paxa attana “zawai bainna daro asaa” gidiyoogaa yootees. Gidoppe attin, eti wozuwaappe goˈettanawu he wodee gakkanaashin naagana koshshenna. “Eti bantta maayuwaa Dorssaa suuttan meeccidi booxissidaageeta.” Eti wozuwan  ammaniyo gishshawu, he siiquwan giigissidobaappe ayyaanaabaa goˈˈaa ha wodiyankka demmoosona. Eti Xoossaa dabbo gidiyoogan xillo! (Yaaqooba 2:23) Eti Yesuusa yarshshuwaa gaasuwan, “aaro kehatettai de7iyoosaa Xoossaa araataakko, yayyennan” shiiqana danddayoosona. (Ibraawe 4:14-16) Eti baliyo wode, tumuppe maarotaa demmoosona. (Efisoona 1:7) Eti nagaranchcha gidikkonne, eta kahay geeyiis. (Ibraawe 9:9; 10:22; 1 PHeexiroosa 3:21) Hegaa gishshawu, Xoossaara sigettiyoogee sinttappe naagiyooba gidenna, asay ha wodiyan Xoossaara sigettiiddi deˈees! (2 Qoronttoosa 5:19, 20) Eti SHaˈu Layttaa Haaruwan loddan loddan “bashshaa ailletettaappe kiyana,” qassi wurssettan “Xoossaa naati ailletettaappe kiyido bonchcho kessaa [kiyana].”—Roome 8:21.

20. Wozuwaa wotti dentti qoppiyoogee nena waati maaddii?

²⁰ Wozuwaa gishshawu “Kiristtoosa baggaara Xoossau galatai gido.” (Roome 7:25) Xaaxi waaxi xeelliyo wode wozoy guuttaba milatikkonne, nuuni keehi maalaalettanaadan oottiyaaba. (Roome 11:33) Nuuni nashshidi wozuwaa wotti dentti qoppiyoogee, suure pirddiya Xoossaakko kaseegaappe aaruwan shiiqanaadan nu wozanaa denttettees. ‘Xillotettaanne tumu pirddaa dosiya’ Yihoowa nuuni mazamuraawiyaagaadan sabbanaadan oottiya gaasoy deˈees.—Mazamure 33:5.