Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

 16 YATICHÄWI

Dios nayraqatan kunatï “cheqapäki” uk lurapjjañäni

Dios nayraqatan kunatï “cheqapäki” uk lurapjjañäni

1-3. 1) ¿Kunatsa Jehová Diosar wali manütanjja? 2) ¿Kunsa Qhespiyir Dios Awkisajj mayistu?

QOTA taypi botet sarkasin mayak chijir purisma ukhajja, ¿janit wal sustjaskasma? Ukampis niya jiwañampëjjasma ukhapun maynejj uñstanispa, ukat yanaptʼasajja, “jan llakisimti, walikïskätawa” sasin siristam ukhajja, ¿kunjamakis chuymaman jikjjatasisma? ¿Janit wali manükasmas ukham amuyaskasma? Jïsa, jan jupäkaspän ukhajj jiwasmänwa.

2 Jehová Diosajj niya ukhamarakiw qhespiyistu. Ukhamasti, jupar wali manütanwa. Kunattejj wali munat Yoqapar loqtasisaw juchampita jiwañampita kutsuyistu. Ukat uka loqtasitapar atinisiñäni ukhajja, janiw chuymasan ajjsarañajj utjkaniti, juchanakasas pampachatarakïniwa ukat ukarjamaw jutïrinjja wiñayataki wali sum jakasiñäni (1 Juan 1:7; 4:9). Kunjamtï 14 yatichäwin yateqktanjja, taqe kunsa cheqapar lurirïtap laykuw Jehová Diosajj Yoqap toqe qhespiyistu. Ukampis ¿kun lurañas waktʼistu?

3 Nayraqatjja, kunsa wali munasir Qhespiyir Awkisajj maypachïstu uk yatjjatañasawa. Miqueasajj akham sistu: “Kunatejj askïki ukjja, ukhamarak kuntejj [Diosajj] jumatjja suyki uksa; jumajj cheqapäki uk luram, khuyapayasirirakïma, ukhamarak Tatit Diosamarus altʼat chuymamampirak jaysam” sasa (Miqueas 6:8). Jïsa, kunatï “cheqapäki uk luram” sasaw Diosajj sistu. ¿Kunjamsa uk lursna?

“Cheqa kankañan” jakañatak chʼamachasiñäni

4. ¿Kunjamsa Jehová Diosajj cheqa kamachinakaparjam sarnaqañas munatapjja uñachtʼayistu?

4 Kunatejj jan walïki ukanakat jitheqtasin sum sarnaqsna  ukwa Jehová Diosajj muni. Ukat niyakejjay kamachinakapajj cheqapächejja, “cheqa kankañan” jakañatakejj uka kamachinakarjam sarnaqañasawa. Diosajj akham sistuwa: “Aski lurañanak yateqapjjam, kunatejj cheqapäki uka lurañanakaruraki chʼamachasipjjam”, ukat “cheqa kankañampi [...] sarnaqapjjam” sasa (Isaías 1:17; Sofonías 2:3). Ukatjja, “Diosan munañaparjama luratäki uka machaq jakäwimpi isthapisipjjam, [...] cheqa kankañan jakapjjarakim” sasaw ewjjtʼarakistu (Efesios 4:24). Ukat kunjamtï yatktanjja, “cheqa kankañan” sarnaqer jaqejj janiw qʼañu luräwinakansa, nuwasiñanakansa ukat kunatejj qollanäki uk qʼañuchir jan walinakansa sarnaqkaspati (Salmo 11:5; Efesios 5:3-5).

5, 6. 1) ¿Kunatsa Diosan cheqa kamachinakap phoqañajj janiw wali chʼamäkiti sistanjja? 2) Machaqar tukuñatakejj sapürutjam chʼamachasiñasawa, ¿kunjamsa Bibliajj uk uñachtʼayistu?

5 ¿Diosan cheqa kamachinakap phoqañajj wali chʼamäpachati? Janiwa. Diosar taqe chuym jakʼachasirinakatakejj janiw chʼamäkiti. Ukat kunjam Diosasa uk sum yatjjatasajj wal Jupar munasipjje, ukat kamachinakaparjam sarnaqasaw kusisiyañ munapjjaraki (1 Juan 5:3). Amtapjjapuniñäni, Jehová Diosajj “aski [cheqa] kankañarusti munasiwa” (Salmo 11:7). Ukat jiwasatejj cheqap Diosat yateqasiñ munstan ukhajja, kuntï jupajj uñiski ukjja uñisiñasawa, ukat kuntï munaski ukjja munasiñasarakiwa (Amós 5:15).

6 Ukampis pantjasir jaqenakatakejj “cheqa kankañan” sarnaqañajj chʼamakiwa. Ukhamasti, jan wali luräwinak apanukusin machaq jakäwimpi isthapisiñasawa. Maynejj Diosar uñtʼasinwa sapür “jukʼamp machaqar tukus saraski” sasaw Bibliajj qhanañchi (Colosenses 3:9, 10). ¿Ukajj kamsañs munpacha? Janiw maynejj mä akatjamataki machaqar tukkaspati, jan ukasti sapürutjam chʼamachasiñapawa. Ukampis jan pantjasiñataki chʼamachaskasas jucharar jaqjamajj amuyunsa, arunsa jan ukajj kun lurasas pantjasipuntanwa (Romanos 7:14-20; Santiago 3:2).

7. Sum sarnaqañataki chʼamachaskasin pantjasiñajj utjani ukhajja, ¿kunsa amtañasa?

 7 Cheqaparjam sarnaqañataki chʼamachaskasin pantjasiñajj utjani ukhajja, ¿kamachsnasa? Cheqansa, janiw juchanakjja ukhamak pasayañajj askïkaspati. Ukampis janirakiw pantjasisajj “janiw Diosar yupaychañatakejj askëjjtti” sasajj aynachtʼañasäkiti. Khuyapayasir Dios Awkisajj wali munasiñampiw taqe chuym arrepentisiñäni ukhajj yanaptʼistani. Apóstol Juanajj akham sänwa: “Akanakwa qellqanipjjsma juch jan lurapjjañamataki” sasa. Ukat akham sarakïnwa: “Kawkïritejj juchañchaski ukatakejj, utjistuwa mä arjjatirisa alajjpach Awkisan nayraqatapana, ukasti Jesucristowa” sasa (1 Juan 2:1). Jïsa, Diosajj Yoqapan loqtasitap toqew askit katoqestu. Ukhamasti, pantjasirïkasas Jehová Diosarojj aski luratanakasampiw kusisiysna, ¿janit jumajj uk munkasma?

Cheqap Diosat yateqasisa yatiyir sarapjjañäni

8, 9. Jaqenakar yatiyir sarasajja, ¿kunjamsa Diosan cheqapätap uñachtʼaytanjja?

8 Diosan arunakapat yatiyir sarasaw Diosat yateqasisin taqe kunansa cheqaparjam luratas uñachtʼayaraktanjja. Ukampis ¿kunjamatsa Diosan arunakap yatiyasajj cheqapar lurtanjja?

9 Jan wali jaqenakar janïr tukjkasajj Jehová Diosajj yatiyapuniwa. Kunanakas aka qhepa urunakan pasañapäna uka toqet parlkasajja, akham sasaw Jesusajj säna: “Janïra akapachajj tukuskipan wakisirakiwa nayraqat taqe jaqenakaru qhespiyasiñ arunakajj yatiyasiñapa” sasa (Marcos 13:10; Mateo 24:3). Ukhamasti, nayraqatjja Diosan arunakapat yatiyasiñapawa. Ukjjaruw jachʼa tʼaqhesïwi urunakajj jutani, ukhaw jan wali jaqenakarojj tukjasini. Ukhamatwa jutïrpachan suma jakäwi utjañapatakejj wakichasirakini, uka tiemponjja taqe kunas cheqapäjjaniwa (Mateo 24:14, 21, 22). Jïsa, jan wali luräwinak apanukusin qhespipjjañapatakiw Jehová Diosajj taqe jaqenakar janïräkipan yatiyi. Ukhamasti, ñanqha jaqenakan jiwatapatjja janiw khitis Diosar juchañchkaniti (Jonás 3:1-10).

Cheqapa Diosat yateqasitasjja taqenir yatiyasaw uñachtʼayaraktanjja

10, 11. Jaqenakar yatiyir sarasajja, ¿kunjamatsa cheqap Diosat yateqasitas uñachtʼaysna?

 10 Cheqap Diosat yateqasitasjja, ¿kunjamsa yatiyir sarkasajj uñachtʼaysna? Nayraqatjja, qhespipjjañapatakejj jaqenakar kunjamatsa yanaptʼañasapuniwa. Qalltan parlkayätan uka uñachtʼäwit amtañäni. Uma taypit yaqha boter mistjjasajja, ¿janit yaqhanakar yanaptʼañ munkasma? Akapachanjja, niya ukar uñtasitarakiw jaqenakajj jan walin uñjasipjje. Ukhamajj jupanakar yanaptʼañajj jiwasaruw waktʼistu. Cheqansa, yaqhepajj janiw yanaptʼayasiñ munapkiti. Ukampis Diosajj pacienciampiw suytʼaski. Ukäñkamajj juchanakapat arrepentisisin qhespipjjañapatakejj jaqenakar yanaptʼaskakiñasawa (2 Pedro 3:9).

11 Maysa toqetjja, taqeniruw Diosan arunakapatjja yatiyañasaraki. Janiw khitirus yaqhachañasäkiti. Amtañäni, “Diosatakejj taqe casta jaqes maya[kiwa]. Jupasti kuna cast jaqerus katoqakiwa, khitinakatejj jupar ajjsarki, ukhamarak aski lurapki taqe ukanakarusa” (Hechos 10:34, 35). Cheqap Diosat yateqasisajj taqe kast jaqeruw yatiyañäni. Janiw amuyusarjamakejj mä qhawqhanir ajlliñasäkiti. Ukhamatwa suma chuymaninakajj Diosan arunakap istʼapjjani ukat ukarjam sarnaqapjjani (Romanos 10:11-13).

Kunjamsa jaqe masisar uñjañasa

12, 13. 1) ¿Kunatsa yaqhanakarojj jan juchañchañasäki? 2) “Jan juchañchapjjamti” siski uka arunakajja, ¿kamsañs muni? (Qhanañchäwimpi uñjjattʼäta.)

12 ¿Kunjamatsa cheqapa Diosat yateqasitas uñachtʼayaraksna? Kunjamtï jupajj uñjkistu ukhamwa jaqe masisarojj uñjañasaraki. Cheqansa, jucharar jaqjamajj jan sum yatisaw awisajj mayni contrajj kuns amuytanjja, jan ukajj kʼumiraktan ukat juchañcharaktanjja. Ukampis Diosatejj jiwasar ukham juchañchistaspa ukat pantjasitasak sapa kutis uñchʼukiskaspa ukhajja, ¿walïspati? Cheqas Diosajj janiw ukhamäkiti. Ukatwa salmonak qellqerejj akham sispachäna: “Dios Tatay,  jumatejj taqpach juchanak amjjäsiskakismajja, ¿khitirak nayraqataman saytʼaspasti?” sasa (Salmo 130:3). Taqe kun cheqapar uñjiri ukat wali khuyapayasir Dios Awkisajj janiw pantjasitanakasak uñchʼukkiti, uk yatiñajj wali askipuniwa (Salmo 103:8-10). Ukhamajj ¿kunjamsa jaqe masisar uñjañasa?

13 Cheqapa Dios Awkisajj kunja khuyapayasiñampis uñjistu uk amtañäni ukhajja, janiw khitirus juchañchkañäniti, janirakiw yaqhanakan kuna jiskʼa pantjasitanakapsa thaqkañäniti. Wali Uñtʼat Arstʼäwipanjja Jesusajj akham sänwa: “Jaqe masimarojj jan juchañchapjjamti, Diosajj jan jumanakar juchañchañapataki” sasa (Mateo 7:1). * Jucharar jaqenakajj masipar juchañchir chuymanïtapjja sum Jesusajj yatïna, ukatwa “jan juchañchapjjamti” sänjja. Ukhamasti, khititejj yaqhanakar juchañchkäna ukajj janiw yaqhanakar juchañchañapäjjänti.

14. ¿Kunatsa jaqe masisar jan juchañchañasäki?

14 Ukampis ¿kunatsa jaqe masir jan juchañchañasäki? Nayraqatjja, janiw taqe jaqenakjjar munañanïktanti. Ukatwa Santiagojj akham säna: “Maynikiw ley churirejj utji, jupa sapakirakiwa Taripirejja” sasa. “Ukampis jumasti ¿khitirakïta mayniru taripiristi?” sasaw sarakïna (Santiago 4:12; Romanos 14:1-4). Ukat jucharar jaqjamajja, awisajj chuym ustʼatakiw jan ukajj jachʼa jachʼa tukusakiw jaqe masir juchañchañ yattanjja. Ukat uñisiñata jan ukajj jiwasan askis thaqhasakiw yaqhanakarojj jan walit uñjaraktanjja. Ukatjja, jaqe masir jan juchañchaskañatakejj yaqha toqenakampit amuytʼasiñasawa. Sañäni, janiw jaqen chuymapjja yatksnati ukat janirakiw kunjamsa jikjjatasipjje uksa sum amuykaraksnati. Ukhamajj  jilat kullakanakan amtanakap kʼumiñajj janiw waktʼkistuti, ukat kunjamsa Diosar yupaychaski uk uñchʼukiñatakis janirakiw khitïktansa. Jehová Diosat yateqasisin mayninakan aski luratanakap thaqhañasawa, janiw pantjasitanakapaki thaqhañasäkiti.

15. ¿Kuna jan walinaksa Diosan yupaychirinakapajj jan lurapjjañapäki, ukat kunatsa?

15 ¿Familia toqet kamsaraksnasa? Aka urunakanjja, familia taypina sum jakasiñajj janiw utj-jjeti. Yaqhep familianakanjja chachatsa, warmitsa, wawanakatsa jan walinakakiw istʼasiski, jupanakkamaw arunakampi chuym usuchjasipjje, ukatjja nuwasiñar kunaw puripjje. Ukhamaw familia taypinjja kunayman jan walinak lurasipjje. Ukampis Diosan yupaychirinakapajj janiw ukham jan walinak lurasipjjañapäkiti (Efesios 4:29, 31; 5:33; 6:4). “Jaqe masimarojj jan juchañchapjjamti”  sasaw Jesusajj säna. Familianjja ukarjam sarnaqañasawa. Ukat amtapjjarakiñäni, cheqaparjam sarnaqañ munasajja, kunjamtï Diosajj uñjkistu ukham yaqhanakar uñjañasarakiwa. Jehová Diosajj janiw jiwasatakejj qhorükaspati. Jan ukasti, ‘wali munasiñampiw’ servirinakaparojj uñji (Santiago 5:11). Jiwasajj Jupat yateqasiñasawa.

Irpir chuymaninakajj cheqaparuw tam uñjapjje

16, 17. 1) ¿Kunsa Jehová Diosajj irpir chuymaninakat suyi? 2) Maynejj juch lurasin jan arrepentiski ukhajja, ¿kunjamsa irpir chuymaninakajj uñjapjjañapa, ukat kunatsa?

16 Mayninakar cheqaparjam uñjañatakejj taqeniw chʼamachasiñasa. Ukampis irpir chuymaninakaw jukʼampi chʼamachasipjjañapa. ¿Kunatsa? Diosan tamapa ‘apnaqeri’ jan ukajj uñjir jilatanakatjja Bibliajj akham sasaw nayratpach säna: “Mä reyiw utjani, jupasti cheqaparurakiw apnaqani, marka apnaqerinakasti cheqa uñjäwimpiw apnaqapjjarakini” sasa (Isaías 32:1). Jïsa, irpir chuymaninakajj cheqaparjam kuns lurapjjaspa ukwa Jehová Diosajj muni. Ukampis ¿kunjamatsa uk phoqapjjaspa?

17 Cristian taman qʼomäñapatakiw irpir chuymaninakajj taqe kunsa cheqaparjam uñjapjjañapa. Awisajj jucha luririnakar cheqañchañaw wakisispa. Ukhamäni ukhajja, Jehová Diosajj kunja khuyapayasirisa uk amtapjjañapawa ukat juchapat taqe chuym arrepentisiñapatakiw yanaptʼapjjañaparaki. Ukat wakisini ukhajja, khuyaptʼayapjjañapawa. Ukampis jan arrepentisirinakarojja, ¿kunjamsa uñjapjjañapa? Cheqapar uñjasiñapatakejja, Diosan Arupajj akham siwa: “Jucha luririnakarojj jumanak taypitjja alissupjjam” sasa, mä arunjja, tamat jaqsupjjañapawa (1 Corintios 5:11-13; 2 Juan 9-11). Cheqasa, irpir chuymaninakatakejj tamat maynir jaqsuñajj janiw faciläkiti. Ukampis ukhamatwa cristian tamarojj jan walinakat jarkʼaqapjje. Ukatjja, juchanejj amuytatasisin tamar tiempompejj kuttʼanjjaspa ukwa suyapjje (Lucas 15:17, 18).

18. ¿Kunsa irpir chuymaninakajj mayninakar ewjjtʼasajj amtapjjañapa?

 18 ¿Kunjamatsa irpir chuymaninakajj tama taypin cheqaparjam uñjapjjarakispa? Wakisini ukhajja, jilat kullakanakar Diosan Aruparjam ewjjtʼapjjañapawa. Cheqas janiw mayninakan pantjasitanakapak thaqhapjjañapäkiti, ni sapa kutis ewjjapjjañapäkiti. Ukampis maynejj jan amuyasisa ‘juchar tinkuni’ ukhajja, “llampʼu chuymampi” yanaptʼapjjañapawa (Gálatas 6:1). Amtapjjapuniñäni, Jehová Diosajj taqe kun cheqapar uñjirïkchisa, janiw qhorükaspati. Ukhamasti, irpir chuymaninakajj janiw khitirus toqepjjañapäkiti, jan ukasti suma arunakampi amuytʼayapjjañapawa. Inas Diosan Aruparjam cheqañchañajj wakischini, mä arunjja, luratanakapajj kunarus aptʼaspa uk qhana arunakampi amuytʼayañajj wakischini, ukampis ak amtapjjañapawa: pantjasirejj Jehová Diosan munat mä uwijapawa (Lucas 15:7). * Ukat kunapachatï suma amtampi ukat suma arunakampi ewjjtʼapjje ukhajja, iyaw sasaw jilat kullakanakajj ukarjam sarnaqapjje.

19. ¿Kuna amtanakarus irpir chuymaninakajj puripjjañapa, ukat kunjamsa uka amtanakar puripjje?

19 Tamanjja kunayman amtanakar puriñaw wakisi, ukanakjja irpir chuymaninakaw cheqaparjam amtapjjañapa. Sañäni, kawkïr jilatanakas irpir chuymanjam jan ukajj yanapirjam irnaqtʼapjjaspa ukjja, jupanakaw tantachtʼasisin amuytʼapjje. Janiw chuymanakaparjam amuytʼasakejj khitirus ajllipjjañapäkiti, jan ukasti kuntï Diosajj Arupan mayki ukarjamaw amuytʼapjjañapa. Ukat janirakiw khitirus yaqhachapjjañapäkiti. “Taqenirus mayaki uñja[pjjam]” sasaw Bibliajj saraki (1 Timoteo 5:21).

20, 21. 1) ¿Kun lurañatakis irpir chuymaninakajj chʼamachasipjje, ukat kunatsa? 2) ¿Kunjamatsa irpir chuymaninakajj llakinakan “mayjtʼatanakarojj” yanaptʼapjjaspa?

 20 Yaqha toqenakatwa irpir chuymaninakajj cristian tamar cheqapar uñjapjjaraki. Irpir chuymaninakajj “cheqa uñjäwimpiw apnaqapjjarakini” sasinjja, akham sasaw Isaías profetajj sarakïna: “Sapaqata jupanakasti thayat imantasiñjama samaräwïniwa, jachʼa mathapi thayatsti jupajj imaniwa, waña oraqen uma irpañ qʼawanakjama, wasaran mä jachʼa qalan chʼiwipäniwa” sasa (Isaías 32:2). Ukhamasti, irpir chuymaninakajja, jilat kullakanakar chuymachtʼañatakiw chʼamachasipjje.

21 Aka urunakanjja, walja jilat kullakanakaw kunayman llakinakan uñjasipjje. Ukhamajj irpir chuyman jilata, ¿janit uka jilat kullakanakar yanaptʼañajj wakiskaspa? ¿Kunjamsa llakinakampi “mayjtʼatanakarojj” chʼamañchtʼasma? (1 Tesalonicenses  5:14.) Nayraqatjja, wali sinttʼasiñampi istʼañaw wakisi (Santiago 1:19). Kunanakas ‘llakisiyi’ ukanakwa atinisiñjam mä jilatar awistʼasiñ munapjjaspa (Proverbios 12:25). Ukat Jehová Diosansa ukat pachpa jilat kullakanakansa wali munatätawa sasaw chuymachtʼasma (1 Pedro 1:22; 5:6, 7). Ukatjja, jupamp chikaw Diosat mayirapisma. Kunjamsa mä irpir chuymanejj Diosar taqe chuym maytʼarapi uk istʼasajj llakinakapat samaraspawa (Santiago 5:14, 15). Ukat kunjamsa llakitanakar yanaptʼañatakejj chʼamachasta ukjja janiw cheqapa Diosajj armaskaniti.

Cheqap Diosat yateqasisaw irpir chuymaninakajj llakitanakar chuymachtʼapjje

22. ¿Kuna toqenakansa cheqapa Diosat yateqastanjja, ukat kunsa ukampejj jikjjattanjja?

22 Cheqansa, Diosat yateqasisin taqe kuns cheqapar lurañataki chʼamachastan ukhajja, jukʼampiw jupar jakʼachastanjja. “Cheqa kankañan” sarnaqasasa, Diosan arunakapa yatiyasasa ukat jaqe masisan pantjasitanakap thaqhañat sipansa suma luratanakap thaqhasasa cheqapa Diosat yateqasitaswa uñachtʼaytanjja. Ukat irpir chuymaninakajj Jupat yateqasisaw cristiano tamarojj jan walinakat qʼomachapjje, jilat kullakanakarus Diosan Aruparjam sumat ewjjtʼapjje, llakitanakarus chuymachapjje, ukatjja janirakiw khitirus yaqhachapkiti. Jïsa, Diosat yateqasisin cheqaparjam sarnaqañataki wal chʼamachasitas uñjasajja, walpun alajjpachankir cheqapa Awkisajj kusispacha.

^ tʼaqa 13 Yaqhep Biblianakanjja aka cheqajj akham siwa: “Janiw juchañchapjjätati” sasa. Ukampejj “jan juchañchañ qalltapjjamti” siskaspas ukhamaw amuyasi. Ukampis Biblia qellqerejj janiw uk sañ munkänti, jan ukasti “jan juchañchapjjamti” sasaw qhan säna. Uka tiemponjja juchañchjjapjjänwa, ukatwa ukham ewjjtʼäna.

^ tʼaqa 18 Amuytʼayañasa, ewjjtʼañasa ukat ewjjanak churañasa irpir chuymaninakaruw waktʼi sasaw 2 Timoteo 4:2 qellqatajj qhanañchi. Ukat ‘ewjjanak churaña’ (pa·ra·ka·lé·o) sasin jaqokipatäki uka arojja, “chʼamañchtʼaña” sañ munarakispa. Niya ukar uñtasit pa·rá·kle·tos griego arojja abogado sasinwa jaqokipasirakispa. Ukhamasti, irpir chuymaninakajj maynir cheqañchasajja Diosatakjam sum sarnaqañapataki yanaptʼapjjañapa.