1-3. (a) Ko e ha ne fakaaue a tautolu ki a Iehova? (e) Ko e heigoa ne liu ole he Fakahao fakaalofa ha tautolu mai ia tautolu?

MANATU la kua apitia he toga hane tomo. Ka e he mogo ni ne manatu a koe kua nakai fai amaamanakiaga, ne hoko mai e tagata fakahao mo e uta a koe ke he mena haohao mitaki. Ko e totoka ha ia he loto hau he uta he tagata fakahao a koe mai he hagahaga kelea mo e tala atu: “Kua hao tei a koe mogonei”! To nakai kia fakaaue a koe ke he tagata ia? Ke he kakano moli lahi, kua kaitalofa e koe e moui hau ki a ia.

² Ke he falu puhala, kua fakataitai he mena nei e mena ne taute e Iehova ma tautolu. Moli nukua fakaaue a tautolu ki a ia. Ha kua foaki mai e ia e lukutoto ke maeke ia tautolu ke hao mai he tau taofi kelea he hala mo e mate. Kua logona e tautolu e haohao mitaki he iloa ka fakatumau ni a tautolu ke fakagahua e tua ke he poa uho ia, kua fakamagalo e tau hala ha tautolu, mo e haohao mitaki e vaha anoiha ha tautolu. (1 Ioane 1:7; 4:9) Tuga ne kitia e tautolu he Veveheaga 14, ko e lukutoto e fakakiteaga mua ue atu he fakaalofa mo e fakafili tonu ha Iehova. Kua lata ke fefe e tali ha tautolu?

³ Kua latatonu ke manamanatu ko e heigoa ne liu ole he Fakahao mai ia tautolu. Ne talahau e Iehova he puhala he perofeta ko Mika: ‘Teme na e, kua fakakite atu e ia kia koe e mena mitaki; ko e heigoa foki e mena kua finagalo ai a Iehova kia koe, nakai kia koe tau mena nai, ke eke ai e fakafili tonu, ke fiafia ke he fakaalofa, mo e feoaki mo e hau a Atua mo e loto holoilalo?’ (Mika 6:8) Mailoga ko e taha he tau mena ne finagalo mai a Iehova ki a tautolu ke ‘eke e tautolu e fakafili tonu.’ Maeke fefe ia tautolu ke taute pihia?

4. Iloa fefe e tautolu na amanaki a Iehova ki a tautolu ke moui fakatatau atu ke he tau tutuaga tututonu hana?

⁴ Ne amanaki a Iehova ke moui a tautolu ke he tau tutuaga hako  mo e hepe hana. Ha kua tonu mo e tututonu e tau tutuaga hana, kua tutuli e tautolu e fakafili tonu mo e tututonu he magaaho ka fakatatai atu a tautolu ki ai. “Kia fakamahani a mutolu ke he mahani mitaki, kia kumi e mutolu ke he [“fakafili tonu,” NW],” he talahau he Isaia 1:17. Ne tomatoma he Kupu he Atua a tautolu ke ‘kumi e mahani tututonu.’ (Sefanaia 2:3) Kua fakamafana foki ke “tapulu a [tautolu] ke he tagata fou kua eke ke lata mo e Atua, ke he tututonu.” (Efeso 4:24) Nukua tiaki he tututonu moli​—ko e fakafili tonu moli​—e favale, nakai mea, mo e mahani feuaki, ha kua holitu he tau mena nei e mena tapu.​—Salamo 11:5; Efeso 5:​3-5.

5, 6. (a) Ko e ha ne nakai ko e kavega mamafa ma tautolu ke fakatatai atu ke he tau tutuaga ha Iehova? (e) Fakakite fefe he Tohi Tapu ke tutuli e tututonu ko e fakaholoaga fakatumau a ia?

⁵ Ko e kavega mamafa kia ma tautolu ke fakatatai ke he tau tutuaga tututonu ha Iehova? Nakai. Ko e loto ne futia ki a Iehova kua nakai fakafualoto ke he tau fakatufono hana. Ha kua fakaalofa a tautolu ke he ha tautolu a Atua mo e ke he hana mahani, kua manako ai a tautolu ke moui he puhala ne fiafia a ia. (1 Ioane 5:3) Manatu na “fiafia a [Iehova] ke he tututonu.” (Salamo 11:7) Kaeke ke fifitaki moli e tautolu e fakafili tonu faka-Atua, po ke tututonu, kua lata ia tautolu ke fakaalofa ke he mena ne fiafia a Iehova ki ai mo e vihiatia e mena ne vihiatia e ia.​—Salamo 97:10.

⁶ Kua nakai mukamuka ma e tau tagata nakai mitaki katoatoa ke tutuli e tututonu. Kua lata ia tautolu ke aaki kehe e tagata tuai katoa mo e tau gahua agahala i ai mo e tapulu e tagata fou. Ne talahau he Tohi Tapu ko e tagata fou nukua “fakafou” he puhala he iloilo tonu. (Kolose 3:​9, 10) Ne fakakite he kupu “fakafou,” ke tapulu e tagata fou ko e fakaholoaga fakatumau a ia, ti kua lata mo e laliaga lotomatala. Pete ni he lali fakalahi a tautolu ke taute e mena hako, ka e ha ha ai e tau magaaho ne taute he tau foliga agahala ha tautolu a tautolu ke tauveli ke he manatu, kupu, po ke gahua.​—Roma 7:​14-20; Iakopo 3:2.

7. Ko e puhala fe kua lata ia tautolu ke mailoga e tau mahala he tau laliaga ha tautolu ke tutuli e tututonu?

⁷ Lata fefe a tautolu ke mailoga e tau mahala he tau laliaga ha tautolu ke tutuli e tututonu? Moli, kua nakai manako a tautolu ke  fakatote e hokulo he hala. He magaaho ia ni, kua nakai lata ia tautolu ke fakalolelole, he logona hifo kua taute he tau kuku ha tautolu a tautolu ke nakai lata ke fekafekau ki a Iehova. Kua taute he Atua fakaalofa hofihofi ha tautolu e foakiaga ke liuaki a lautolu ne tokihala fakamoli ke he fiafia hana. Manamanatu ke he tau kupu fakamafana he aposetolo ko Ioane: “Kua tohi atu e au e tau mena ia kia mutolu, kia nakai hala a mutolu.” Ka e lafi fakamoli ai e ia: “Kaeke foki kua hala taha [ha ko e nakai mitaki katoatoa ne moua e ia], ha ia tautolu e Lagomatai ki mua he Matua, ko Iesu Keriso.” (1 Ioane 2:1) E, ne foaki e Iehova e poa lukutoto ha Iesu ke liga maeke ia tautolu ke talia mo e fekafekau ki a Ia pete ko e foliga agahala ha tautolu. Nakai kia omoi he mena ia a tautolu ke manako ke taute e mena kua fahia ai a tautolu ke fakafiafia a Iehova?

8, 9. Fakatata fefe he fakapuloaaga he tala mitaki e fakafili tonu ha Iehova?

⁸ Maeke ia tautolu ke eke e fakafili tonu​—moli, ke fifitaki e fakafili tonu faka-Atua​—he fakalataha katoatoa he fakamatala e tala mitaki he Kautu he Atua ke he falu. Ko e heigoa e matutakiaga he vahaloto he fakafili tonu ha Iehova mo e tala mitaki?

⁹ To nakai tamai e Iehova e fakaotiaga ke he fakatokaaga kelea nei ka e nakai la fakapuloa fakamua e hatakiaga. He perofetaaga hana hagaao ke he mena ka tupu he magahala he fakaotiaga, ne talahau e Iesu: “To fakamatala fakamua foki e vagahau mitaki ke he tau motu oti kana ke lata ai.” (Mareko 13:10; Mataio 24:3) Ko e fakaaogaaga he kupu “fakamua” kua hagaao to fai mena tutupu foki ka mui mai he gahua fakamatala ke he lalolagi katoa. Ko e tau mena tutupu nei kua putoia ai e matematekelea lahi ne talahau tuai mai, ko e puhala ka fakaotioti aki e tau tagata mahani kelea mo e ka fakamea e puhala ma e lalolagi tututonu fou. (Mataio 24:​14, 21, 22) Moli ni, kua nakai fai tagata ke tukumale a Iehova he nakai tonu ke he tau tagata mahani kelea. He fakapuloa e hatakiaga, nukua foaki e ia ki a lautolu ia e magaaho lahi ke hikihiki e tau puhala ha lautolu ke hao mai he fakaotiaga.​—Iona 3:​1-10.

10, 11. Fakakite fefe he fakamatalaaga ha tautolu he tala mitaki e fakafili tonu mahani Atua?

 ¹⁰ Fakakite fefe he fakamatalaaga ha tautolu he tala mitaki e fakafili tonu mahani Atua? Fakamuaaki, ko e hako ni a ia ke taute e tautolu e mena kua fahia a tautolu ke lagomatai falu ke moua e fakahaoaga. Liu manamanatu foki ke he fakataiaga ne fakahao mai he toga hane tomo. Kua haohao mitaki i loto he poti fakahao, kua manako moli a koe ke lagomatai falu ne ha ha agaia he tahi. Tatai ai, kua ha ha ia tautolu e matagahua ki a lautolu ne taufetului agaia he “tahi” he lalolagi kelea nei. Moli, kua fakaheu he tokologa e matafekau ha tautolu. Ka e he fakatumau agaia a Iehova ke fakauka, kua ha ha ia tautolu e matagahua ke foaki ki a lautolu e magaaho ke “tokihala” mo e o mai ai ke moua e fakahaoaga.​—2 Peteru 3:9.

¹¹ He fakamatala e tala mitaki ke he tau tagata oti ne feleveia mo tautolu, kua fakakite e tautolu e fakafili tonu ke he taha puhala aoga lahi: Kua fakakite e tautolu e nakai fakamailoga tagata. Manatu na “nakai fakamailoga tagata e Atua, ka ko e tau tagata he tau motu oti kana ne matakutaku kia ia mo e mahani tututonu, kua talia ai e ia.” (Gahua 10:​34, 35) Kaeke ke fifitaki e tautolu e fakafili tonu Hana, kua nakai lata ia tautolu ke fifili tuai e tau tagata. Ka kua lata ia tautolu ke fakamatala e tala mitaki ke he falu pete ko e lanu, tuaga he kaufakalatahaaga, po ke tuaga fahi tupe ha lautolu. Kua foaki ai e tautolu ke he tau tagata oti ka fanogonogo mai e magaaho ke logona mo e tali ke he tala mitaki.​—Roma 10:​11-13.

12, 13. (a) Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke mafiti ke fakafili e falu? (e) Ko e heigoa e kakano he fakatonuaga ha Iesu ke “aua neke fakafili” mo e “ua fakahala”? (Kikite foki matahuitala.)

¹² Kua maeke foki ia tautolu ke eke e fakafili tonu he fehagai mo e falu ke he puhala ne fehagai a Iehova mo tautolu. Kua mukamuka lahi ke fakafili e falu, he tuhituhi e tau hepehepe ha lautolu mo e huhu toko e tau manako ha lautolu. Ka ko hai ia tautolu ka manako ke tivi fakamatafeiga e Iehova e tau manako mo e tau kuku ha tautolu he puhala nakai fakaalofa noa? Nakai ko e puhala a ia ne fehagai a Iehova mo tautolu. Ne mailoga he  salamo: “Ioha na e, ane mai tokaloto e koe e tau mahani hepehepe, po ko hai, ma Iki na e, ke maeke ke tu atu?” (Salamo 130:3) Nakai kia loto fakaaue a tautolu he kua fifili e Atua fakafili tonu ha tautolu mo e fakaalofa noa ke nakai manatu mau e tau kaumahala ha tautolu? (Salamo 103:​8-10) Ko e puhala fe, mogoia, kua lata ia tautolu ke fehagai mo e falu?

¹³ Kaeke maama e tautolu e foliga fakaalofa noa he fakafili tonu he Atua, to nakai mafiti a tautolu ke fakafili e falu ke he tau mena ne nakai lata mo tautolu po kua nakai aoga. He hana Lauga he Mouga, ne hataki e Iesu: “Aua neke fakafili atu e mutolu, neke fakafili a mutolu.” (Mataio 7:1) Hagaao ke he fakamauaga ha Luka, ne lafi e Iesu: “Ua fakahala e mutolu, ti nakai fakahala mai a mutolu.” * (Luka 6:37) Ne fakakite e Iesu e mataala hana kua ha he tau tagata nakai mitaki katoatoa e aga ke fakafili. Ko e ha tagata fanogonogo hana ne mahani mau ke fakafili kelea e falu kua lata ke fakaoti e gahua ia.

14. Ko e heigoa e kakano nukua lata ia tautolu ke “aua neke fakafili” e falu?

¹⁴ Ko e ha kua lata ia tautolu ke “aua neke fakafili” falu? Ke he taha mena, kua fakakaupa e pule ha tautolu. Ne fakamanatu he tutaki ko Iakopo ki a tautolu: “Ne tokotaha ni e eke fakatufono [“mo e ikifakafili,” NW]”​—ko Iehova. Ti huhu fakatonu e Iakopo: “Ka ko hai kia a koe ke fakafili ke he taha?” (Iakopo 4:12; Roma 14:​1-4) Ke lafi, ko e foliga agahala ha tautolu kua fakamukamuka e fakafiliaga ha tautolu ke nakai tonu. Loga e tau aga mo e tau mahani​—putoia e tau fili tagata, fakafualoto, mahekeheke, mo e fia tututonu lahi​—kua maeke ke fakakeu aki e puhala ne kitia e tautolu e tau katofia tagata. Kua ha ha ai foki ia tautolu e tau kuku, ti he mailoga e tau mena nei kua lata ke taofi mai a tautolu he mafiti ke kumi e hehe ke he falu. Kua nakai maeke ia tautolu ke totou e tau loto; nakai maeke foki ia tautolu ke iloa e  tau tutuaga fakatagata oti he falu. Ko hai, mogoia, a tautolu ke tuku e tau manatu hehe ke he tau katofia talitonu ha tautolu po ke tuhituhi e tau laliaga ha lautolu he fekafekauaga he Atua? Ko e mitaki lahi ha ia he fifitaki a Iehova, he onoono ni ke he mitaki he tau matakainaga ha tautolu ka e nakai ke hagaaki ke he tau kaumahala ha lautolu!

15. Ko e heigoa e tau kupu mo e tau fehagaiaki ne nakai fakaata he tau tagata tapuaki he Atua, mo e ko e ha?

¹⁵ Ka e kua a lautolu he magafaoa ha tautolu? Momoko ai, he lalolagi he vaha nei ko e falu he tau fakafiliaga mamafa kua tupu mai ni he mena ne lata ko e huaga mafola​—ko e kaina. Kua mahani lahi ke logona hagaao ke he ekefakakelea he tau tane, tau hoana, po ke tau matua ne “fakahala” a lautolu i loto he magafaoa he tauui tumau aki e tau ekefakakelea ke he tau kupu po ke fakatino. Ka ko e tau kupu vale, vaiga fakavihia, mo e taute  fakakelea kua nakai fakagofua ke he tau tagata tapuaki he Atua. (Efeso 4:​29, 31; 5:33; 6:4) Ko e fakatonuaga ha Iesu ke “aua neke fakafili” mo e “ua fakahala” kua nakai kehe ke fakagahuahua ka haia a tautolu i kaina. Manatu, ke fakagahua e fakafili tonu kua lata ke fakafehagai ke he falu he puhala ne fehagai a Iehova mo tautolu. Ti kua nakai lagataha e Atua ha tautolu ke vale po ke pule kelea he fehagai mo tautolu. Ka kua “fakaalofa fakalahi” a ia ki a lautolu ne ofania a ia. (Iakopo 5:11) Ko e fakafifitakiaga mitaki lahi ha ia ma tautolu ke fifitaki!

16, 17. (a) Ko e heigoa ne amanaki a Iehova mai he tau motua? (e) Ko e heigoa kua lata ke taute ka mahala e tagata agahala ke fakakite e tokihala moli, mo e ko e ha?

¹⁶ Kua ha ha ia tautolu oti e matagahua ke fakagahuahua e fakafili tonu, ka kua mua atu e matagahua ne tuku ke he tau motua he fakapotopotoaga Kerisiano hagaao ke he mena nei. Mailoga la e fakamaamaaga fakaperofeta he “tau iki,” po ke tau motua, ne fakamau ia Isaia: ‘Kitiala, to pule e patuiki ha ko e mahani tututonu, to pule foki e tau iki ha ko e fakafili tonu.’ (Isaia 32:1) E, kua manako a Iehova ke fekafekau e tau motua ke fakatatau atu ke he fakafili tonu. Taute fefe e lautolu e mena nei?

¹⁷ Kua mailoga lahi he tau tagata tane matua fakaagaga nei ko e fakafili tonu, po ke tututonu, kua lata ke fakamea tumau e fakapotopotoaga. He falu magaaho, kua lata he tau motua ke fakafili e tau mena taute hehe lahi. He taute pihia, kua manatu e lautolu na kumi e fakafili tonu faka-Atua ke foaki e fakaalofa noa ka maeke ai. Ati lali a lautolu ke takitaki e tau tagata agahala ke tokihala. Ka e kua ka mahala e tagata agahala ke fakakite e tokihala moli pete ni ko e tau laliaga pihia ke lagomatai a ia? He fakafili tonu ne mitaki katoatoa, ne takitaki he Kupu ha Iehova ke taute e lakaaga mauokafua: “Hanai, kia tuku kehe e mutolu e tagata mahani kelea nā ia mutolu.” Ko e kakano ke tuku ki tua a ia mai he fakapotopotoaga. (1 Korinito 5:​11-13; 2 Ioane 9-11) Kua loto momoko e tau motua ke taute e gahua ia, ka kua kitia e lautolu e lata ke puipui aki e mahani mea mo e fakaagaga he fakapotopotoaga. Pete he pihia, kua amanaki a lautolu to liu manamanatu e tagata agahala he taha aho mo e liu mai ke he fakapotopotoaga.​—Luka 15:​17, 18.

18. Ko e heigoa ne tokaloto he tau motua he foaki e fakatonuaga fakave-Tohiaga Tapu ke he falu?

 ¹⁸ He fekafekau ke he fiafia he fakafili tonu kua putoia foki ke foaki e fakatonuaga fakave-Tohi Tapu ka lata ai. Moli, kua nakai kumi e tau motua ke he tau hepehepe he falu. Kua nakai taute foki e lautolu e tau magaaho oti ke foaki e fakahakoaga. Ka e liga “taute he taha tagata [talitonu] e falu lakaaga hehe ato iloa ai e ia.” He manatu na nakai pule kelea po ke mao e fakafili tonu faka-Atua ka omoi aki e tau motua ke ‘liuaki mai a ia kua pihia mo e loto he mahani molu.’ (Kalatia 6:1) Ko e mena ia, kua nakai lata e tau motua ke tauage a ia ne hehe po ke fakaaoga e tau kupu vale. Ka ko e fakatonuaga ne foaki fakaalofa kua fakamafana ki a ia ne moua ai. Pihia foki ka foaki fakahako e akonakiaga​—he talahau fakatonu e tau fua he puhala nakai pulotu​—kua tokaloto he tau motua ko e katofia talitonu ne hehe ko e taha mamoe i loto he fuifui ha Iehova. * (Luka 15:7) Ka omoi mo e foaki maaliali he fakaalofa e fakatonuaga, kua tuga lahi ni to hiki a ia ne hehe.

19. Ko e heigoa e tau fifiliaga ne ui ke he tau motua ke taute, mo e fakave e tau fifiliaga ia ha lautolu ke he heigoa?

¹⁹ Kua fa mahani ke ui ke he motua ke taute e tau fifiliaga ne lauia ai e tau katofia talitonu ha lautolu. Ke fakatai ki ai, kua fakalataha tumau e tau motua ke tutala ko e lata kia e falu matakainaga tane he fakapotopotoaga ke eke mo tau motua po ke tau fekafekau lagomatai. Na iloa he tau motua e aoga he nakai fakamailoga tagata. Ne toka e lautolu e tau fakatufono he Atua ma e tau kotofaaga pihia ke takitaki a lautolu he taute e tau fifiliaga, nakai falanaki ni ke he tau logonaaga fakatagata ha lautolu. Kua gahua ai a lautolu mo e ‘nakai fakahala fakamua, neke eke ha mena mo e fakamailoga tagata.’​—1 Timoteo 5:21.

20, 21. (a) Ko e heigoa ne lali e tau motua ke eke, mo e ko e ha? (e) Ko e heigoa kua lata he tau motua ke taute ke lagomatai a “lautolu kua manava tote”?

 ²⁰ Kua foaki foki he tau motua e fakafili tonu faka-Atua ke he falu puhala foki. He mole e talahau tuai to fekafekau e tau motua ‘ha ko e fakafili tonu,’ ne lafi e Isaia: “To eke foki e tagata ke tuga ne fakamumuliaga mai he matagi, mo e mena ke malu ai ka to e afa, ke tuga ne tau vailele ke he motu paku lā, ke tuga ne malu foki he kau maka lahi ke he motu nakai fai vai.” (Isaia 32:2) Kua lali, mogoia, e tau motua ke eke mo tau punaaga he mafanatia mo e okiokihaga ke he tau katofia tapuaki ha lautolu.

²¹ He vaha nei, mo e tau lekua oti ne hagahaga ke fakalolelole, kua tokologa ne manako ma e fakamaloloaga. Tau motua, ko e heigoa ha mutolu ka taute ke lagomatai “a lautolu kua manava tote”? (1 Tesalonia 5:14) Fanogonogo ki a lautolu mo e loto fakaalofa. (Iakopo 1:19) Liga kua lata ia lautolu ke talahau e “fakaatukehe” he lalu tau loto ke he taha tagata ne tua a lautolu ki ai. (Tau  Fakatai 12:25) Fakamafana ki a lautolu ia nukua manako, ofania, mo e fakaalofa ki a lautolu​—e, mai ia Iehova mo e he tau matakainaga foki ha lautolu. (1 Peteru 1:22; 5:​6, 7) Ke lafi ki ai, kua maeke ia koe ke liogi fakalataha mo e ma ha lautolu pihia. Ka logona e motua ne talahau e liogi mai he loto ma ha lautolu kua mafanatia lahi. (Iakopo 5:​14, 15) Ko e tau laliaga fakaalofa hau ke lagomatai a lautolu ne fakaatukehe to nakai galo noa he Atua he fakafili tonu.

22. Ko e tau puhala fe kua lata ia tautolu ke fifitaki e fakafili tonu ha Iehova, mo e heigoa e fua?

²² Moli, kua fakatata lahi mahaki atu a tautolu ki a Iehova he fifitaki e fakafili tonu hana! Ka fakatokoluga e tautolu e tau tutuaga tututonu hana, ka fakalataha a tautolu ke he tala mitaki fakahao moui mo e falu, mo e ka fifili a tautolu ke hagaaki mau ke he mitaki he falu nakai ke kumi e tau hehe ha lautolu, kua fakatata e tautolu e fakafili tonu mahani Atua. Tau motua, ka puipui e koe e mea he fakapotopotoaga, ka foaki e koe e tau fakatonuaga faka-Tohiaga Tapu ati hake, ka taute e koe e tau fifiliaga nakai fili, mo e ka fakamalolo e koe a lautolu ne loto lolelole, kua fakatata e koe e fakafili tonu mahani Atua. Ko e fiafia ha ia e loto ha Iehova ke onoono hifo mai he lagi mo e kitia e tau tagata hana ne lali ke taute e mena ne fahia a lautolu ki ai ke ‘eke e fakafili tonu’ he o mo e Atua ha lautolu!