1-3. (a) Chifukwa wuli tikwenera kuchitira Yehova chinthu chinyake? (b) Kasi Muponoski withu wachitemwa wakukhumba vichi kwa ise?

 GHANAGHANIRANI kuti muli mukati mwa sitima iyo yikubira. Apo imwe mukughanaghana kuti mbwenu kwamara muponenge yayi, munthu munyake wakwiza na kumuwuskanimo kuluta namwe pa malo ghawemi. Mtima winu ukukhara pasi ndipo uyo wamuponoskani wakumutolerani kutali na malo gha ngozi na kumuphalirani kuti: “Sono mwapona”! Kasi mungaghanaghana vya kumuchitira chinthu chinyake yayi munthu uyo wamuponoskani? Tikukayika yayi, chifukwa munthu uyu wathaska umoyo winu.

² Ivi vikuyana waka na ivyo Yehova wali kutichitira. Nase tikwenera kumuchitira chinthu chinyake. Nakuti iyo wali kupeleka sembe yakuwombora, iyo yikupangiska kuti tiponoskeke ku kwananga na nyifwa. Tikujipulika kuti ndise ŵakuvikilirika kumanya kuti chikuru tili na chipulikano mu sembe yakuzirwa iyi, zakwananga zithu zikugowokereka, ndipo tikugomezga na mtima wose kuti tizamusanga umoyo wamuyirayira munthazi. (1 Yohane 1:7; 4:9) Nga umo tikawonera mu Mutu 14, sembe yakuwombora ni nthowa yikuru iyo Yehova walongolera chitemwa na urunji. Kweni kasi ise tikwenera kuchitapo vichi?

³ Ntchamahara chomene kuti tighanaghanirenge ivyo Muponoski withu wachitemwa wakukhumba kwa ise. Kwizira mwa ntchimi Mika, Yehova wakati: “Iwe wamunthu, wakakuphalira icho ntchiwemi. Kasi Yehova wakukhumbachi kwa iwe? Wakukhumba kuchita urunji pera na kuŵa wakugomezgeka, na kwenda mwakujiyuyura na Chiuta wako!” (Mika 6:8) Mungawona kuti chimoza mwa vinthu ivyo Yehova wakukhumba kwa ise ‘nkhuchita urunji.’ Kasi tingachita wuli urunji?

4. Kasi tikumanya wuli kuti Yehova wakukhumba kuti ise tilondezgenge fundo zake za zaurunji?

⁴ Yehova wakukhumba kuti ise tilondezgenge fundo zake na kupambaniska pakati pa chiwemi na chiheni. Pakuti fundo zake ni zaurunji kweniso zakunyoloka, para tikuchita vinthu kuyana na fundo zake izi ndikuti tikulondezga urunji na kunyoloka. Lemba la Yesaya 1:17 likuti: “Sambirani kuchita viwemi, penjani urunji. Mazgu gha Chiuta ghakutichiska kuti ‘tipenjenge urunji.’ (Zefaniya 2:3) Ghakutipemphaso kuti tivware “wunthu uphya uwo ukalengeka mwakuyana na khumbo la Chiuta, mu urunji wenecho.” (Ŵaefeso 4:24) Urunji ukukolerana yayi na nkhaza, ukazuzi na uzaghali, chifukwa vinthu ivi vikufipiska chinthu icho ntchakupatulika.—Salimo 11:5; Ŵaefeso 5:3-5.

5, 6. (a) Chifukwa wuli ntchakusuzga yayi kulondezga fundo za Yehova? (b) Kasi Baibolo likulongora wuli kuti kulondezga urunji ni mulimo uwo tikwenera kuchita nyengo zose?

⁵ Kasi ntchakusuzga nthena kuti tilondezgenge fundo za urunji za Yehova? Yayi. Munthu uyo wakutemwa Yehova wakuwona kuti ivyo iyo wakukhumba ni vyakusuzga yayi. Chifukwa chakuti tikumutemwa Chiuta withu, tikukhumba kuchita vinthu ivyo vikumukondweska. (1 Yohane 5:3) Kumbukani kuti Yehova “wakutemwa milimo yaurunji.” (Salimo 11:7) Usange tikukhumba nadi kulondezga urunji wa Chiuta, tikwenera kutemwa ivyo Yehova wakutemwa na kutinkha ivyo wakutinkha.—Salimo 97:10.

⁶ Ntchipusu yayi kuti ŵanthu ŵambura kufikapo ŵalondezge urunji. Tikwenera kuvura wunthu wakale na maluso ghake ghaheni na kuvwara wunthu uphya. Baibolo likuyowoya kuti wunthu wa munthu ‘ukuŵa uphya’ para wamanya makora vinthu. (Ŵakolose 3:9, 10) Mazgu ghakuti “kuŵa ŵaphya” ghakulongora kuti, kuvwara wunthu uphya ni mulimo uwo ukuchitika nyengo zose, mulimo uwo ukukhumbikwira kufwilirapo chomene. Nanga tingayezgayezga wuli kuchita icho ntchakunyoloka, kweni nyengo zinyake tingabuda mu kaghanaghaniro, kayowoyero kweniso mu vyakuchita chifukwa tili kubabika ŵakwananga.—Ŵaroma 7:14-20; Yakobe 3:2.

7. Kasi tikwenera kuviwona wuli vinthu ivyo vikutiwezgera kumanyuma apo tikuyezgayezga kulondezga urunji?

 ⁷ Kasi tikwenera kuviwona wuli vinthu ivyo vikutiwezgera kumanyuma apo tikuyezgayezga kulondezga urunji? Mbunenesko nadi kuti tikwenera yayi kupepura kwananga. Kweni pa nyengo yimoza pera, tikwenera yayi kuthera, na kughanaghana kuti vinthu ivyo tikutondeka kuchita vikutipangiska kuŵa ŵambura kwenelera kuteŵetera Yehova. Yehova withu walusungu wali kunozga kuti para talapa na mtima wose tingaŵaso pa ubwezi na iyo. Ghanaghanirani mazgu ghakukhozga agho mpositole Yohane wakalemba, wakati: “Nkhumulemberani vinthu ivi kuti muleke kunanga.” Ndipo wakasazgirapo kuti: “Kweni usange munyake wananga [chifukwa chakuti ndise ŵambura kufikapo], tili na movwiri kwa Adada, Yesu Khristu, uyo ni murunji.” (1 Yohane 2:1) Enya, Yehova wali kupeleka sembe yakuwombora ya Yesu kuti timuteŵeterenge mwakuzomerezgeka nangauli ndise ŵakwananga. Kasi ichi chikwenera yayi kutichiska kuchita ivyo tingakwaniska kuti tikondweske Yehova?

8, 9. Kasi kupharazgika kwa makani ghawemi kukulongora wuli urunji wa Yehova?

⁸ Ise tingachita na kulondezga urunji wa Chiuta para tikupharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta. Kasi pali kukolerana wuli pakati pa urunji wa Yehova na makani ghawemi?

⁹ Yehova waparanyenge yayi charu chiheni ichi pambere chenjezgo lindapelekeke. Mu uchimi wake wakuyowoya za vinthu ivyo vizamuchitika mu nyengo yaumaliro, Yesu wakati: “Makani ghawemi ghakwenera kupharazgika dankha mu mitundu yose.” (Mariko 13:10; Mateyu 24:3) Mazgu ghakuti “dankha” ghakung’anamura kuti vinthu vinyake vizamuchitika pamanyuma pa mulimo wakupharazga. Vinthu ivi vikusazgapo suzgo yikuru iyo yikayowoyekerathu, iyo yikung’anamura kuparanyika kwa ŵaheni na kujura nthowa ya charu chiphya cha urunji. (Mateyu 24:14, 21, 22) Kuyowoya unenesko, palije munthu uyo wangayowoya kuti Yehova wandaŵachitire urunji ŵanthu ŵaheni. Iyo wakuŵapa mwaŵi ŵanthu ŵaheni kuti ŵasinthe nthowa zawo mwakuti ŵazakapone pharanyiko.—Yona 3:1-10.

10, 11. Kasi tikulongora wuli urunji wa Chiuta para tikupharazga makani ghawemi?

 ¹⁰ Kasi tikulongora wuli urunji wa Chiuta para tikupharazga makani ghawemi? Chakwamba, ntchakwenelera kuchita ivyo tingafiska kovwira ŵanji kuti ŵazakaponoskeke. Ghanaghaniraniso za chiyelezgero icho ŵanthu ŵaponoskeka mu sitima iyo yikubira. Para imwe muli ŵakuvikilirika mu boti linyake, mungakhumbisiska kuti movwire ŵanji awo ŵachali mu maji. Mwakuyana waka, tili na mulimo wa kovwira awo ŵachali mu “maji” gha charu chiheni ichi. Mbunenesko nadi kuti ŵanthu ŵanandi ŵakukana uthenga withu. Kweni para Yehova wachali kulutilira kuzizipizga, tili na udindo wa kuŵapa mwaŵi ‘wa kung’anamuka’ kuti ŵazakaponoskeke.—2 Petrosi 3:9.

¹¹ Para tikupharazga makani ghawemi ku wose awo tikukumana nawo, tikulongora urunji mu nthowa yinyake yakuzirwa: Tikulongora kuti tilije sankho. Kumbukani kuti “Chiuta wakutemwera yayi. Kweni wakupokelera munthu wa mtundu uliwose uyo wakumopa na kuchita urunji.” (Milimo 10:34, 35) Usange tikukhumba kulondezga urunji wake, tikwenera yayi kutemwera panji kuti kuŵa na sankho. M’malo mwake, tikwenera kuphalira ŵanji makani ghawemi kwambura kupwelelerako kanthu za fuko lawo, mtundu, ŵakavu panji ŵasambazi. Para tikuchita nthena, tikupeleka mwaŵi ku wose awo ŵategherezgenge kuti ŵachitepo kanthu.—Ŵaroma 10:11-13.

12, 13. (a) Chifukwa wuli tikwenera yayi kuchimbilira kweruzga ŵanyithu? (b) Kasi ulongozgi wa Yesu wakuti ‘lekani kweruzga’ na ‘lekani kususka’ ukung’anamurachi? (Wonani mazgu ghamusi.)

¹² Tingachitaso urunji para tikuchita vinthu na ŵanyithu kuyana na umo Yehova wakuchitira na ise. Ntchipusu chomene kweruzga ŵanji, kususka ivyo ŵakutondeka na kukayikira vilato vyawo. Kweni kasi ni njani uyo wangatemwa kuti Yehova wasandenge waka ivyo tikubuda na kuteruzga kwambura lusungu? Ndimo Yehova wakuchitira na ise yayi. Wamasalimo wakati: “Imwe Ya, muŵenge kuti mukuŵanika maubudi, kasi ni njani wangima, A Yehova?” (Salimo 130:3) Kasi tikuwonga yayi kuti  Chiuta withu murunji kweniso walusungu wakuŵika waka maghanoghano ghake pa ivyo tikuchita makora m’malo mwa ivyo tikubuda? (Salimo 103:8-10) Kasi ise tikwenera kuchita wuli na ŵanyithu?

¹³ Usange tingapulikiska kuti Yehova wakulongora urunji wake mwalusungu, tichimbilirenge yayi kweruzga ŵanji pa nkhani izo zikuleka kutikhwaska panji pa nkhani zichokozichoko. Pa Upharazgi wake wa pa Phiri, Yesu wakachenjezga kuti: “Lekani kweruzga kuti muleke kweruzgika.” (Mateyu 7:1) Kuyana na ivyo wakalemba Luka, Yesu wakasazgirapo kuti: “Lekani kususka, ndipo muzamususkika chara.” a (Luka 6:37) Yesu wakalongora kuti wakamanyanga kuti ŵanthu ŵambura urunji ŵali na chizgoŵi cha kweruzga ŵanji. Ntheura waliyose uyo wakaŵa mutegherezgi wa Yesu ndipo wakaŵa na chizgoŵi cha kweruzga ŵanji wakeneranga kuleka.

14. Chifukwa wuli tikwenera ‘kuleka kweruzga’ ŵanji?

¹⁴ Chifukwa wuli tikwenera ‘kuleka kweruzga’ ŵanji? Chifukwa chimoza ntchakuti mazaza ghithu ghali na mphaka. Mpositole Yakobe wakutikumbuska kuti: “Pali yumoza pera uyo wakupeleka dango na kweruzga,” uyo ni Yehova. Ntheura Yakobe wakafumba mwakudunjika kuti: “ndiwe njani kuti weruzgenge munyako?” (Yakobe 4:12; Ŵaroma 14:1-4) Kweniso, chifukwa chakuti ndise ŵanthu ŵambura urunji tingeruzga makora yayi. Pali vinthu vinandi ivyo vingatipangiska kuwona ŵanyithu mwakubudika, nga sankho, kukwiya chifukwa cha kughanaghana kuti ŵatichitira vinthu mwambura urunji, sanji na kujiwona kuti ndise ŵarunji. Paliso vinthu vinyake ivyo tingatondeka kuchita makora, ndipo kumanya fundo iyi kungatovwira kugega kusangira ŵanyithu vifukwa. Ise tingamanya yayi ivyo vili mu mtima wa munthu; panji kumanya vinthu vyose ivyo munthu wakukumana navyo. Ipo kasi ndise njani kuti tikayikire vilato ivyo ŵasopi ŵanyithu ŵali  navyo panji kususka kuyezgayezga kwawo pakuteŵetera Chiuta? Kasi chingaŵa chiwemi yayi kuyezga Yehova na kuwonamo waka viwemi mwa ŵabali na ŵadumbu ŵithu m’malo mwa kuŵika maghanoghano ghithu pa ivyo ŵakutondeka?

15. Kasi ŵateŵeti ŵa Chiuta ŵakwenera yayi kuyowoya na kuchita vichi, ndipo chifukwa wuli?

¹⁵ Wuli pakuyowoya za ŵanthu ŵa mu mbumba yithu? Chachitima ntchakuti mazuŵa ghano, vyeruzgo vinyake vya nkhaza chomene vikuchitika pa malo apo pakwenera kuŵa mtende nga pa mbumba. Ntchachilendo yayi kupulika za ŵafumu na ŵawoli ŵankhaza, panji ŵapapi awo ŵakusuzga ŵanthu ŵa pa mbumba yawo na mazgu panji kuŵatimba. Kweni ŵasopi ŵa Chiuta ŵakwenera yayi kuyowoya mazgu ghakupweteka, ghakunyoza, panji kuchitira ŵanji nkhaza. (Ŵaefeso 4:29, 31; 5:33; 6:4) Ulongozgi wa Yesu wakuti “lekani kweruzga” na “lekani kususka” ukugwira ntchito na pa nyumba wuwo. Kumbukani kuti kuchita  urunji vikusazgapo kuchita vinthu na ŵanyithu nga umo Yehova wakuchitira na ise. Ndipo Chiuta withu wakuchita nase mwaukali panji mwankhaza yayi. M’malo mwake, iyo “ngwachitemwa chomene” kwa awo ŵakumutemwa. (Yakobe 5:11) Ichi ntchiyelezgero chiwemi chomene kwa ise!

16, 17. (a) Kasi Yehova wakukhazga vichi ku ŵalara? (b) Kasi ntchivichi icho chikwenera kuchitika para munthu wakwananga wakutondeka kulongora kuti walapa nadi, ndipo chifukwa wuli?

¹⁶ Waliyose wa ise wali na udindo wa kuchita urunji, kweni ŵalara mu mpingo Wachikhristu ndiwo ŵali na udindo ukuru pa nkhani iyi. Wonani umo Yesaya wakalongosolera za “ŵakaronga” panji kuti ŵalara. Iyo wakati: “Wonani, themba liwusenge mu urunji, ndipo ŵakaronga ŵawusenge mwakunyoloka.” (Yesaya 32:1) Enya, Yehova wakukhumba kuti ŵalara ŵateŵeterenge mu urunji. Kasi iwo ŵangachita wuli nthena?

¹⁷ Ŵanalume ŵauzimu aŵa ŵakumanya makora kuti urunji ukukhumbikwira kuti mpingo uŵe utuŵa. Nyengo zinyake, ŵalara ŵakwenera kweruzga milandu para munthu wachita kwananga kukuru. Apo ŵakuchita nthena, iwo ŵakukumbuka kuti urunji wa Chiuta ukupenjerezga nthowa za kulongolera lusungu usange mphakwenelera. Ntheura ŵakuyezgayezga kovwira munthu uyo wananga kuti walape. Kweni wuli usange munthu wakutondeka kulongora kuti walapa nadi nangauli ŵayezgayezga kuti ŵamovwire? Mazgu gha Yehova ghakuyowoya kuti ŵalara ŵakwenera kuchitapo kanthu, ghakuti: “Mufumiskanimo munthu muheni uyo mukati mwinu.” Ichi chikung’anamura kumusezga mu mpingo. Nakuti izi ni nkhaza yayi, kweni mburunji. (1 Ŵakorinte 5:11-13; 2 Yohane 9-11) Ŵalara ŵakukondwa yayi kuchita nthena, kweni ŵakumanya kuti ntchakwenelera kuti ŵavikilire mpingo mwakuti uleke kufipirwa. Nanga vingaŵa nthena, iwo ŵakuŵa na chilindizga chakuti zuŵa linyake uyo wakananga wazamumanya kwananga kwake na kuweleraso mu mpingo.—Luka 15:17, 18.

18. Kasi ŵalara ŵakukumbukira vichi para ŵakupeleka ulongozgi wakufuma mu Baibolo?

 ¹⁸ Kuteŵetera mu urunji kukusazgaposo kupeleka ulongozgi wakufumira mu Baibolo apo mphakwenelera. Mbunenesko kuti ŵalara ŵakupenjerezga vifukwa mu ŵanji yayi. Panji kupenjerezga mpata kuti ŵapeleke ulongozgi. Nyengo zinyake mubali panji mudumbu ‘wangapuluka kwambura kumanya.’ Kweni usange ŵalara ŵangamanya kuti urunji wa Chiuta ngwankhaza yayi kweniso kuti ukughanaghanira ŵanji vingaŵawovwira “kumovwira munthu wanthena na mzimu wakuzika.” (Ŵagalatiya 6:1) Ntheura ŵalara ŵakwenera yayi kukalipira munthu uyo wananga panji kuyowoya nayo mwankhaza. M’malo mwake ulongozgi uwo ŵangapeleka mwachitemwa ndiwo ungakhozga munthu uyo wakuwupokera. Para ŵakupeleka ntchenyo mwakudunjika na kuphalira munthu uyo wananga vyakufumapo vya ivyo wachita, ŵalara ŵakwenera kukumbuka kuti musopi munyawo uyo wananga ni mberere ya mskambo wa Yehova. b (Luka 15:7) Para ntchenyo panji ulongozgi ukupelekeka chifukwa cha chitemwa kweniso mwachitemwa, mbwenu uwezgenge nadi munthu uyo wananga.

19. Kasi ni vyakusankha wuli ivyo ŵalara ŵakwenera kupanga, ndipo kasi ŵakwenera kulondezga ulongozgi wuli pakupanga vyakusankha ivi?

¹⁹ Nyengo zinandi ŵalara ŵakwenera kupanga vyakusankha ivyo vikukhwaska ŵasopi ŵanyawo. Mwachiyelezgero, nyengo zinyake ŵalara ŵakukumana kuti ŵawone usange pali ŵabali ŵanyake mu mpingo awo mbakwenelera kuŵa ŵalara panji ŵateŵeti ŵakovwira. Ŵalara ŵakumanya kukhumbikwa kwa kuŵa ŵambura kutemwera. Iwo ŵakulondezga ivyo Mazgu gha Chiuta ghakuyowoya pakupanga vyakusankha  ivi, ŵakwendera maghanoghano ghawo yayi. Ntheura ŵakuchita “kwambura kutemwera panji sankho.”—1 Timote 5:21.

20, 21. (a) Kasi ŵalara ŵakuyezgayezga kuchita vichi, ndipo chifukwa wuli? (b) Kasi ŵalara ŵangachita wuli kuti ŵawovwire awo “ŵakusuzgika maghanoghano”?

²⁰ Ŵalara ŵakulongora urunji wa Chiuta mu nthowa zinyakeso. Pamanyuma pakuyowoya kuti ŵalara ŵazamuteŵetera “mwakunyoloka,” Yesaya wakayowoyaso kuti: “Waliyose waŵenge nga ni malo ghakubisamamo mphepo, malo ghakujoŵamo chivula, nga nthumilonga twa maji mu charu chambura maji, nga ni mfwiri wa jalawe likuru mu charu chakomira.” (Yesaya 32:1, 2) Ntheura, ŵalara ŵakuyezgayezga kupembuzga na kusanguluska ŵasopi ŵanyawo.

²¹ Mazuŵa ghano, chifukwa cha masuzgo ghanandi agho ŵakukumana nagho, ŵanthu ŵanandi ŵakukhumbikwira kukhozgeka. Ŵalara, kasi mungachita wuli kuti movwire “awo ŵakusuzgika maghanoghano”? (1 Ŵatesalonika 5:14) Ŵategherezgani  mwalusungu. (Yakobe 1:19) Iwo ŵangatemwa kuyowoya vinthu ivyo ŵakusuzgika navyo mu mtima wawo na munthu uyo ŵakumugomezga. (Zintharika 12:25) Ŵasimikizgirani kuti mbakukhumbikwa, mbakuzirwa ndiposo mbakutemweka na Yehova kweniso na ŵabali na ŵadumbu. (1 Petrosi 1:22; 5:6, 7) Nakuti mungalomba nawo pamoza panji kuŵalombera. Kupulika lurombo lwa kufumira pasi pa mtima lwa mulara uyo wakuŵalombera kungaŵapembuzga chomene. (Yakobe 5:14, 15) Chiuta waurunji wawonenge kuyezgayezga kwinu para mukovwira ŵakusuzgika maghanoghano.

22. Kasi tingalondezga wuli urunji wa Yehova, ndipo paŵenge uwemi wuli?

²² Tikusendelera kwa Yehova para tikulondezga urunji wake! Para tikulondezga fundo zake za urunji, para tikuphalira ŵanji makani ghawemi na para tikuŵika maghanoghano ghithu pa vinthu viwemi ivyo ŵanji ŵakuchita m’malo ivyo ŵakubudiska, ndikuti tikulongora urunji wa Chiuta. Ŵalara, para mukuvikilira utuŵa wa mpingo, para mukupeleka ulongozgi wa mu Malemba, para mukupanga vyakusankha mwambura kutemwera na para mukukhozga awo ŵali ŵakusuzgika maghanoghano, ndikuti mukulongora urunji wa Chiuta. Yehova wakukondwa chomene para wakulaŵiska pasi kufuma kuchanya na kuwona kuti ŵanthu ŵake ŵakuyezgayezga kuchita ivyo ŵangafiska kuti ‘ŵachite urunji’ pakwenda na Chiuta wawo!