Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MTWE 16

“Kutenda Yayili Yakulungamika” Patukwenda ni Mlungu

“Kutenda Yayili Yakulungamika” Patukwenda ni Mlungu

1-3. (a) Ligongo chichi tukusosekwa kumyamichilaga Yehofa? (b) Ana Mkulupusyo jwetu jwachinonyelo akusasaka kuti tutendeje chichi?

AGAMBE kuwanichisya kuti ali musitima japamesi jajikutiŵila. Pakuganisya kuti pangali chembecheyo chakuti chakulupuche, mundu jwine akwika ni kwakulupusya. Ana akupikana uli mumtima munduju pakwajawusya kumalo gambone ni kwasalila kuti, “Eya, nambo pele mkulupwiche.” Ana nganaŵa asachile mkutendela chine chakwe mundujo pakulosya kumyamichila? Kusala yisyene akwete umi ligongo lya mundujo.

2 Chisyasyochi chikukamulana ni yaŵatesile Yehofa. Yisyene tukusosekwa kumyamichila jwalakwe. Jwalakwe ŵatuwombwele, yayitendekasisye kuti tugopoledwe ku ulemwa ni chiwa. Tukusaŵa ŵakusangalala kumanyilila kuti patukukulupilila mnope mbopesi japenaniji, yakulemwa yetu yikusakululuchidwa soni chembecheyo chetu cha umi wangamala chikusaŵa chisyesyene. (1 Yohane 1:7; 4:9) Mpela mwatuyiwonele mu Mtwe 14 wula, Yehofa jwalosisye chinonyelo soni chilungamo chakwe m’litala lyapenani pakutuwombola. Ana tukusosekwa kutenda chichi?

3 Yili yakuŵajilwa kuganichisya yakusasaka Mkulupusyo jwetu jwachinonyelo kuti tutendeje. Kupitila mwa jwakulochesya Mika, Yehofa akuti, “Ambuje ŵamlosisye kala, m’mwe mundu, chichili chambone. Yakusaka jwalakwejo kuti umŵe tuyitende ni ayi, kutenda yayili yakulungamika, kulosya chinonyelo ni kutama mwakulinondiya pameso pa Mlungu jwenu.” (Mika 6:8) Tukusosekwa kumanyilila kuti chindu chakusasaka Yehofa kuti tutendeje chili chakuti ‘tutendeje yayili yakulungamika.’ Ana mpaka tutende wuli yeleyi?

Tuŵeje ‘Ŵakulungamika . . . Yisyesyene’

4. Ana tukumanyilila chamtuli kuti Yehofa akusasaka kuti tutameje mwakamulana ni malamusi gakwe gakulungama?

4 Yehofa akusajembecheya kuti tukuyeje malamusi gakwe gakusala ya chambone ni chakusakala. Ligongo lyakuti malamusi gakwe gali gachilungamo, patukukuya malamusiga tukusaŵa tuli mkutenda chilungamo. Lilemba lya Yesaya 1:17 likusati, “Mlijiganye kutenda yambone, msosesoseje chilungamo.” Maloŵe ga Mlungu gakusatulimbikasya kuti ‘tutendeje yayili yakulungama.’ (Sefaniya 2:3) Maloŵe ga Mlunguga gakusatulimbikasyasoni kuti ‘tuwale umundu wasambano, wawupanganyisye Mlungu mwakulandana najo. Pelepo tuchiŵa ŵakulungamika . . . yisyesyene.’ (Aefeso 4:24) Chilungamo chisyesyene changatenda yindu yachiwawa, yausakwa soni yachikululu, ligongo yeleyi yikusasakasya yindu yeswela.—Salimo 11:5; Aefeso 5:3-5.

5, 6. (a) Ligongo chichi nganiyiŵa yakusawusya kukuya malamusi ga Yehofa? (b) Ana Baibulo jikusalosya chamtuli kuti kutenda yachilungamo gali masengo gakupitilisya?

5 Ana yili yakusawusya kukuya malamusi gakulungama ga Yehofa? Iyayi. Mundu jwele mtima wakwe uli pa Yehofa ngakusagawona malamusi gakwe kuŵa gakusawusya. Ligongo lyakuti tukusamnonyela Mlungu jwetu soni ndamo syakwe, tukusasaka kuti tutendeje yindu yakumsangalasya. (1 Yohane 5:3) Tukumbuchile kuti Yehofa ‘akusayinonyela yitendo yambone.’ (Salimo 11:7) Naga tukusaka kusyasya chilungamo cha Mlungu, tukusosekwa kuchinonyela chakusachinonyela Yehofa soni kuŵengana ni chakusachiŵenga.—Salimo 97:10.

6 Kwa ŵandu ŵangali umlama yili yakusawusya kutenda yachilungamo. Tukusosekwa kuwula umundu wakala ni masengo gakwe ga ulemwa ni kuwala umundu wasambano. Baibulo jikusasala kuti umundu wasambano ‘akuwukolosya mwangalechesya’ kupitila mukummanyilila Mlungu yisyesyene. (Akolose 3:9, 10) Maloŵe ga m’chiŵecheto chandanda gaŵagagopolele kuti ‘kuwukolosya mwangalechesya,’ gakulosya kuti kuwala umundu wasambano gali masengo gakupitilisya soni gakusosekwa kulimbichila mnope. Atamose tulinjelinje uli kutenda yambone, nambo chipago chetu chaulemwachi ndaŵi sine chikusatutendekasya kuti tuganisye, kuŵecheta kapena kutenda yindu yakusakala.—Aloma 7:14-20; Yakobo 3:2.

7. Ana tukusosekwa kuyiwona chamtuli yindu yakutuwujasya munyuma patukulingalinga kutenda yachilungamo?

7 Ana tukusosekwa kuyiwona chamtuli yindu yakutuwujasya munyuma, patukulingalinga kutenda yachilungamo? Yisyene, ngatukusosekwa kunandiya kogoya kwa ulemwa. Nambosoni ngatukusosekwa kugwa ulesi, pakuganisya kuti yakulepela yetu yikututendekasya kuŵa ŵangaŵajilwa kutumichila Mlungu. Mlungu jwetu jwambone mtima apeleche litala lyakuti mundu jwalijose jwapitikwiche mtima aŵesoni paunasi ni jwalakwe. Kwende tuganichisye ya maloŵe gakulimbikasya ga ndumetume Yohane gakuti, “Ngumlembela yeleyi kuti mkalemwaga.” Nambope kaneko jwajonjechesye kuti, “Nambo naga jwalijose akulemwa, tukwete Yesu Klistu jwali namangoswe jwakulungama jwakutuŵechetela kwa Atati.” (1 Yohane 2:1) Yisyene, Yehofa atupele mbopesi jakutuwombola ja Yesu kuti tuŵe ŵakuŵajilwa kumtumichila jwalakwe atamose kuti tuli ŵakulemwa. Ana yeleyi ngayikututendekasya kusaka kutenda yiliyose yampaka tukombole kuti tumsangalasye Yehofa?

Ngani Syambone Soni Chilungamo cha Mlungu

8, 9. Ana kulalichidwa kwa ngani syambone kukulosya chamtuli chilungamo cha Yehofa?

8 Patukulalichila ngani syambone sya Uchimwene wa Mlungu, tuchiŵa kuti tukusyasya chilungamo cha Mlungu. Ana ngani syambone ni chilungamo cha Mlungu yikusakamulana uli?

9 Yehofa ngasajonaga chilambo chakusakalachi nganiŵakalamusye ŵandu. Muyakulochesya yakwe yakwamba yayichitendekwa masiku gakumalisya, Yesu jwatite, “Kuli kwakusosekwa kuti ngani syambone silongole kaje kulalichidwa kwa ŵandu ŵa mitundu josope.” (Maliko 13:10; Mateyu 24:3) Maloŵe gakuti “kaje” gakulosya kuti yindu yosope yichitendekwa panyuma pakuti ngani syambone silalichidwe. Yakutendekwa yeleyi yikupwatipo yisawusyo yekulungwa, yayikugopolela konanga ŵandu ŵakusakala soni kuwugula upile wa chilambo chasambano mwele muchiŵa chilungamo. (Mateyu 24:14, 21, 22) Kusala yisyene, pangali jwampaka aŵechete kuti Yehofa nganiŵatendela chilungamo ŵandu ŵakusakala. Kulalichidwa kwa ngani syambone kukwapa ŵandu upile wakuchenga ndamo syawo kuti chakulupuche.—Yona 3:1-10.

Tukusalosya ungali lusagu patukulalichila ngani syambone

10, 11. Ana kulalichila kwetu ngani syambone kukusalosya chamtuli chilumgamo cha Mlungu?

10 Ana kulalichila kwetu ngani syambone kukusalosya chamtuli chilungamo cha Mlungu? Yili yakusosekwa kuti tutendeje yampaka tukombole pakwakamuchisya ŵane kuti chakulupuche. Aganichisyesoni ya chisyasyo chila chakulupuka musitima jajikutiŵila. Panyuma pakuti akulupwiche mwine mpaka asachilile kwakulupusya ŵandu ŵane ŵasigalile musitimajo. Mwakulandana ni yeleyi tukwete udindo wakwakulupusya ŵandu ŵakulaga ni yipwetesi m’chilambo chakusakalachi. Yili yisyene kuti ŵandu akusakana utenga wetu. Nambo kuwusimana mtima kwa Yehofa, kutupele udindo wakwakamuchisya ŵandu “kuti akupitikuche mtima” pambesi pakwe chakulupuche.—2 Petulo 3:9.

11 Patukulalichila ngani syambone kwa jwalijose jwatukusasimana najo tukusalosya chilungamo m’litala lyakusosekwa. Tukusalosya ungali lusagu. Tukumbuchileje kuti, “Mlungu jwangali lusagu. Jwalijose jwakusamjogopa jwalakwe ni kutenda yambone akumpochela, pangalolela kuti akutyochela mtundu wapi.” (Masengo 10:34, 35) Naga tukusasyasya chilungamo cha jwalakwe, tuŵambaleje kutenda lusagu. Mmalo mwakwe tulalichileje ngani syambone kwa wosope mwangasamala ya mtundu wa mundu, mbili jakwe kapena chipanje chakwe. Patukutenda yeleyi tukusitwapa upile ŵandu ŵamtima wambone kupikana utenga wa ngani syambone ni kuwutendela masengo.—Aloma 10:11-13.

Mwatukusatendela Yindu ni Ŵane

12, 13. (a) Ligongo chichi ngatukusosekwa kwajelusya ŵane? (b) Ana Yesu jwagopolelaga chichi pajwaŵechete kuti “mleche kwajelusya ŵane” soni “mleche kwajimba magambo ŵane”? (Alole maloŵe gamwiŵanda.)

12 Mpaka tulosyesoni chilungamo mwakwatendela ŵane yindu mpela mwele Yehofa akusatendela ni m’weji. Yili yangasawusya kwajelusya ŵane, kulolechesya yakulepela yawo soni kukayichila yakulinga yawo. Ŵani mwa m’weji ŵampaka asache kuti Yehofa alolechesyeje yakulinga yetu soni yakulemwa yetu mwangali chanasa? Yehofa jwangatenda yeleyi. Jwamasalimo jwatite, “Yikaŵe kuti ulemwa uliwose wa ŵandu akuwulemba Ambuje, Ana ŵani ŵakakutisile kulamula kwa Mlungu?” (Salimo 130:3) Ana nganiyiŵa yakusangalasya kuti Mlungu jwali jwachilungamo soni jwachanasa jwangatamila kulolechesya yakulemwa yetu? (Salimo 103:8-10) Sano, ana tutendeje chamtuli yindu ni ŵane?

13 Naga tukusayamichila chilungamo cha Mlungu, tuchiŵambala kwajelusya ŵane pa yindu yangayikutukwaya soni yayili yangasosekwa mnope. Pa Kulalicila kwa Petumbi, Yesu jwakalamwisye kuti, “Mleche kwajelusya ŵane kuti nombe jemanja akamjelusya.” (Mateyu 7:1, NWT) Mwakamulana ni yaŵalembile Luka, Yesu jwajonjechesye kuti, “Mleche kwajimba magambo ŵane kuti nombe jemanja mkajimbidwa magambo.” * (Luka 6:37, NWT) Yesu jwamanyililaga kuti ŵandu akusanonyela kwajwelusya ŵane. Ŵandu ŵaŵampikanilaga Yesu ŵaŵakwete ndamo jakwajelusya ŵane ŵasosekwaga kuleka ndamoji.

14. Ligongo chichi tukusosekwa ‘kuleka kwajelusya ŵane’?

14 Ligongo chichi tukusosekwa ‘kuleka kwajelusya ŵane’? Ligongo lyakuti tukwete malile gakutendela yindu. Jwamkuya Yesu lina lyakwe Yakobo akusatukumbusya kuti, “Mlungu jika, ni jwakutupa malamusi nipo soni jwakutulamula.” Kaneko Yakobo jwawusisye kuti, “Ana m’mweji mli nduni kuti mumlamule mjenu?” (Yakobo 4:12; Aloma 14:1-4) Kupwatika pelepa ungali umlama wetu mpaka wututendekasye kwajelusya ŵane mwangali chilungamo. Yindu mpela lusagu, kunyada, jelasi soni kuliwona kuŵa ŵakulungama, yikusatendekasya kuti twawoneje ŵandu ŵane mwakulemwechekwa. Pana yindu yine yanganituŵa tukombwele kutenda. Kumanyilila yeleyi kuchitukamuchisya kuŵambala kulola yakulemwa ya ŵandu ŵane. Nganituŵa tukombwele kumanyilila yayili mu mtima mwa mundu kapena yosope yayikumtendechela mundu paumi. Myoyo, m’weji tuli ŵani kuti tukayichileje yakulinga soni kulipeleka kwa ŵakulupilila achimjetu? Yili yakososekwa mnope kumsyasya Yehofa mwakulola yambone mwa Aklistu achimjetu mmalo mwagambaga kutamila kulolechesya yakulepela yawo.

15. Ana kaŵechete kapi soni yitendo yapi yele ngayikusosekwa pasikati pa ŵakutumichila wa Mlungu, soni ligongo chichi?

15 Nambi uli pakwamba ya ŵandu ŵamwiŵasa mwetu? Chakutesya chanasa chili chakuti, ngasa sine sikusatendekwa mwiŵasa malo gagakusasosekwa kuŵa gamtendele. Ndaŵi syejinji tukusapikana ya achalume, achakongwe, atamose achinangolo ŵakusiŵakalipila kapena kwaputa ŵandu ŵamwiŵasa mwawo. Nambo maloŵe gachipongwe, kulalata soni ukali ngayikusosekwa pasikati pa ŵakutumichila ŵa Mlungu. (Aefeso 4:29,31; 5:33; 6:4) Maloŵe ga Yesu gakuti “mleche kwajelusya ŵane” soni “mleche kwajimba magambo ŵane” gakusakamulasoni masengo mwiŵasa. Tukumbuchile kuti kutenda yachilungamo kukusapwatika kwatendela ŵane yindu mpela mwele Yehofa akusatendela yindu ni m’weji. Soni Mlungu jwetu jwangatenda ngasa pakutenda yindu ni m’weji. Mmalo mwakwe jwalakwe “ali ŵachanasa soni ŵakusalala mtima” kwa ŵandu ŵakusamnonyela. (Yakobo 5:11) Chelechi chili chisyasyo chambone chatukusosekwa kuchisyasya.

Achakulungwa ŵa Mumpingo Atumichileje “mwa Chilungamo”

16, 17. (a) Ana Yehofa akusajembecheya chichi kwa achakulungwa? (b) Naga jwakulemwa ngakupitikuka mtima yisyesyene pakusosekwa kutendekwa chichi, soni ligongo chichi?

16 Wosopewe tukwete udindo wakutenda yachilungamo, nambo achakulungwa ŵa mumpingo ni ŵakusosekwa kulosya mnope ndamoji. Kwende tulole chakulochesya chaŵasasile Yesaya chakwamba “achimlongola” kapena kuti achakulungwa ŵa mumpingo. Yesaya jwalembile kuti, “Lisiku line kuchiŵa kwana mwenye jwine jwakulamulila mwakulungamika, nipo soni achimlongola ŵane ŵakulamula mwa chilungamo.” (Yesaya 32:1) Yisyene, Yehofa akusajembecheya kuti achakulungwaŵa chatendeje yindu yachilungamo pakutumichila. Ana mpaka atende yeleyi chamtuli?

17 Achakulungwaŵa akusamanyilila kuti pakusasosekwa chilungamo kuti mpingo uŵe weswela. Ndaŵi sine achakulungwaŵa akusasosekwa kwelusya magambo gekulungwa mnope. Pakutenda yeleyi akusakumbuchila kuti chilungamo cha Mlungu chikusatenda yindu mwachanasa naga pakusosechela. Akusalingalinga kumkamuchisya jwakulemwajo kuti apitikuche mtima. Nambi uli naga jwakulemwajo ngakupitikuka mtima yisyesyene panyuma pakumkamuchisya kutenda yeleyo? Maloŵe ga Yehofa gakusasala chindu chakusosekwa kutenda. Maloŵega gakusati, “Mumtyosye mundu jwakusakalajo pasikati penu.” Chelechi chili chilungamo chisyesyene. Yeleyi yikugopolela kumtyosya mundujo mumpingo. (1 Akolinto 5:11-13; 2 Yohane 9-11) Kutenda yeleyi kukusaŵa kwakupweteka kwa achakulungwaŵa. Nambo akusamayilila kuti yeleyo chiyikamuchisye mpingowo kuŵa weswela mwawusimu soni mundamo. Atamose yili myoyo, jemanjaji akusakulupilila kuti lisiku line jwakulemwajo chachipitikuka ni kuwujila mumpingo.—Luka 15:17, 18.

18. Ana achakulungwa ŵa mumpingo akusakumbuchila chichi pakupeleka chamuko cha m’Baibulo kwa ŵane?

18 Kutenda yindu mwachilungamo kukusapwatikapo kupeleka chamuko cha m’Baibulo pachikusosechela. Achakulungwaŵa ŵangagamba kutamila kulola yakulepela ya ŵane. Nambosoni jemanjaji ŵangasangalala ni kupeleka chamuko. Nambo naga jwakulupilila mjawo “akusimanikwa ali kumtenda ulemwa,” achakulungwaŵa akusakumbuchila kuti chilungamo cha Mlungu changali ngasa. Yeleyi yikusiyakamuchisya kuti ‘amkamuchisye mundujo ni mtima wakulisinga.’ (Agalatiya 6:1) Myoyo, achakulungwaŵa ngakusamkalipila jwakulemwajo kapena kamulichisya masengo maloŵe gakupweteka. Mmalo mwakwe chamuko chakupelechedwa mwachinonyelo chikusamlimbikasya jwakuchipochelajo. Atamose pakupeleka chamuko changapita mumbali mwakusala yakuyichisya ya kusagula yindu mwangali lunda, achakulungwaŵa akusakumbuchila kuti jwatesile chakulemwajo ali ngondolo ja Yehofa. * (Luka 15:7) Pakupeleka chamuko mwachinonyelo, yikusamkamuchisya jwakulemwajo kuchenga.

19. Ana achakulungwa ŵa mumpingo akusatenda yisagula yapi, soni ana chichi chachikusalongolela pakutenda yisagulayi?

19 Ndaŵi syejinji achakulungwa ŵa mumpingo akusatenda yisagula yayikusakwaya ŵakulupilila achimjawo. Mwachisyasyo, achakulungwaŵa akusasosekwa kusimana kuti akambilane naga abale ŵane akuŵajilwa kuŵa achakulungwa ŵa mumpingo kapena ŵakutumichila ŵakamuchisya. Achakulungwaŵa akusamanyilila kusosekwa kwakuŵa ŵangali lusagu. Jemanjaji akusakunda kuti maloŵe ga Mlungu galongoleleje pakutenda yisagula yeleyi, ngaŵa nganisyo syawo. Akusatenda yeleyi “mwangalosya kunonyela kapena lusagu.”—1 Timoteo 5:21.

20, 21. (a) Ana achakulungwa ŵa mumpingo akusalingalinga kutenda chichi, soni ligongo chichi? (b)  Ana achakulungwa ŵa mumpingo mpaka ŵakamuchisye chamtuli “ŵakwasa mtima”?

20 Achakulungwa ŵa mumpingo akusalosya chilungamo cha Mlungu m’matala ganesoni. Panyuma pakuti Yesaya alochesye kuti achakulungwaŵa chachitumichila “mwa chilungamo,” jwalakwe jwapitilisye kuti, “Jwalijose tachiŵa mpela malo gakutilila mbepo soni kulijuŵisya ku chimbunga. Tachiŵa mpela sulo m’chilambo chejumu, nipo mpela mbwilili ku luŵala lwekulungwa m’chipululu.” (Yesaya 32:2) Myoyo, achakulungwa akusalingalinga kuŵa malo gakupumulila ga ŵakutumichila achimjawo.

21 Masiku agano ŵandu ŵajinji akusosekwa chilimbikasyo ligongo lya yakutengusya yakusasima nayo. Achakulungwa ŵa mumpingo ana mpaka mwakamuchisye chamtuli “ŵakwasa mtima”? (1 Atesalonika 5:14) Mwapikanileje mwachinonyelo. (Yakobo 1:19) Jemanjaji akusasaka kuti “msigo wawusito” wawuli mu mtima mwawo amsalile mundu jwakusamdalila. (Misyungu 12:25) Mwasimichisyeje jemajanji kuti ali ŵakusosekwa kwa Yehofa soni kuti abale ni alongo akusiŵanonyela. (1 Petulo 1:22; 5:6, 7) Kupwatika pelepa akusosekwa kupopela pampepe ni jemanjaji. Kumpikanila jwamkulungwa jwa mumpingo ali mkupopela mwakutyochela pasi pa mtima mmalo mwawo, yikusaŵa yakulimbikasya. (Yakobo 5:14, 15) Mlungu jwachilungamo akusakuwona kulingalinga kwawo kwakusatenda pakwakamuchisya ŵakasiche mtima.

Achakulungwa ŵa mumpingo akusalosya chilungamo cha Yehofa pakwalimbikasya ŵandu ŵatengwiche

22. Ana mpaka tusyasye chamtuli chilungamo cha Yehofa, soni pakusaŵa yakuyichisya yatuli?

22 Yisyene, patukusyasya chilungamo cha Yehofa, tukusamŵandichila mnope jwalakwe. Patukukuya malamusi gakwe gachilungamo, patukulalichila ngani syambone soni patukulola yambone mwa achimjetu mmalo mwakutamila kulola yakulepela yawo, tukusaŵa tuli mkulosya chilungamo cha Mlungu. Achakulungwa ŵa mumpingo, pamkuwuchenjela mpingo kuti uŵe weswela, pamkupeleka chamuko chakutyochela m’Malemba, pamkutenda yisagula mwangali lusagu soni pamkwalimbikasya ŵakasiche mtima, mkusaŵa kuti mkulosya chilungamo cha Mlungu. Yehofa akusasangalala kwawona ŵandu ŵakwe ali mkulingalinga “kutenda yayili yakulungamika” pakwenda ni jwalakwe.

^ ndime 13 Ŵakugopolela ŵane ŵagopolele kuti “mkasimwalamulaga ŵandu ŵane” soni “mkasimwajimbaga ŵane magambo.” Yeleyi yikugopolela kuti “akatanda kwalamula ŵane” soni “akatanda kwajimba magambo ŵane.” Nambo ŵakulemba Baibulo pelepa ŵakamulichisye masengo maloŵe gakulekasya gakulosya kuti yinduyo yikutendekwa mwakupitilisya. Yeleyi yikulosya kuti pandaŵiji yinduyi yatendekwaga nambo yasosekwaga kumala.

^ ndime 18 Pa 2 Timoteo 4:2, Baibulo jikusasala kuti achakulungwa ndaŵi sine akusasosekwa “kwasalila [ŵandu] yakulemwa yawo, kwajamuka, ni kwalimbikasya mtima.” Maloŵe ga Chigiliki gakuti pa·ra·ka·leʹo gakusagopolela “kwalimbikasya mtima.” Maloŵe gane ga Chigiliki gakulandana ni gelega gali gakuti, pa·raʹkle·tos, gagakusagopolela kamuchisya mundu pamagambo. Myoyo, atamose pakupeleka chamuko chamachili, achakulungwa ŵa mupingo akusosekwa kwakamuchisya mwausimu ŵakulemwawo.