1, 2. Ania ti panggep ni Jehova iti maikapito nga aldaw, ket kasano a nasubok ti sirib ti Dios iti rugi dayta nga aldaw?

NADADAEL! Ti tao, a tampok ti maikanem nga aldaw ti panamarsua, ket kellaat a bimmaba ti kasasaadna. Naibaga idin ni Jehova a “nasayaat unay” ti “isuamin nga inaramidna,” a pakairamanan ti tao. (Genesis 1:31) Ngem iti rugi ti maikapito nga aldaw, kimmanunong da Adan ken Eva iti iyaalsa ni Satanas. Natnagda iti basol, kinaimperpekto, ken ipapatay.

² Agparang idi nga awanen ti namnama a matungpal pay ti panggep ni Jehova iti maikapito nga aldaw. Rinibu a tawen ti kapaut dayta nga aldaw, a kas iti innem nga aldaw a sinarunona. Inawagan ni Jehova a sagrado dayta nga aldaw, nga iti kamaudiananna agbalin ti intero a daga a paraiso a napno iti perpekto a tattao. (Genesis 1:28; 2:3) Ngem kalpasan daydi nakaam-amak nga iyaalsa, kasano a mapasamak ti kasta? Ania ti aramiden ti Dios? Maysa daytoy a naidumduma a pannubok iti sirib ni Jehova—nalabit ti kadakkelan a pannubok.

3, 4. (a) Apay a nakaskasdaaw a pammaneknek iti sirib ni Jehova ti inaramidna mainaig iti iyaalsa a napasamak idiay Eden? (b) Ti kinapakumbaba tignayennatay koma a manglaglagip iti ania a kinapudno bayat nga adalentayo ti sirib ni Jehova?

³ Nagtignay a dagus ni Jehova. Sinentensiaanna dagiti rebelde idiay Eden, ngem adda impalnaadna a nakaskasdaaw a banag: ti panggepna a mangrisut iti parikut a kairugrugida. (Genesis 3:15) Matungpal ti manayon a panggep ni Jehova manipud idiay Eden iti las-ud ti rinibu a tawen a pakasaritaan ti tao ken agtultuloy agingga iti adayo pay a masanguanan. Nakasimsimple dayta ngem nabagas unay. Ti asinoman nga agbasbasa iti Biblia mabalinna nga adalen ken utoben dayta iti unos ti panagbiagna nga agpaay a pagimbaganna. Maysa pay, di bumurong a matungpal ti panggep ni Jehova. Gibusannanto ti amin a kinadakes,  basol, ken ipapatay. Pagbalinenna a perpekto ti matalek a sangatauan. Mapasamak amin dagitoy sakbay nga agngudo ti maikapito nga aldaw, tapno iti baet ti amin, matungpal ni Jehova ti panggepna iti daga ken sangatauan iti apagisu a tiempo!

⁴ Saan kadi a makapaamanga ti kasta a sirib? Natignay ni apostol Pablo a mangisurat iti kastoy: ‘O nagunegen ti sirib ti Dios!’ (Roma 11:33) Bayat nga adalentayo ti nadumaduma nga aspeto daytoy a galad ti Dios, ti kinapakumbaba tignayennatay koma a manglaglagip iti nagpateg a kinapudno—a rabaw laeng ti di matukod a sirib ni Jehova ti madanontayo. (Job 26:14) Umuna, ammuentayo ti kaipapanan daytoy nakaskasdaaw a galad.

5, 6. Ania ti pakainaigan ti pannakaammo iti sirib, ket kasano kawadwad ti pannakaammo ni Jehova?

⁵ Saan nga agpada ti sirib ken pannakaammo. Makalaon dagiti kompiuter iti nawadwad a pannakaammo, ngem saan a maikuna a masirib dagita a kompiuter. Nupay kasta, agkanaig ti pannakaammo ken sirib. (Proverbio 10:14) Kas pagarigan, no kasapulam ti nainsiriban a balakad no kasano nga agasan ti serioso a sakit, agkonsultaka aya iti maysa a tao a bassit wenno awan ti ammona maipapan iti medisina? Saan! No kasta, ti umiso a pannakaammo ket napateg iti pudno a sirib.

⁶ Awan pagpatinggaan ti pannakaammo ni Jehova. Kas “Ari ti kinaagnanayon,” isu laeng ti awan nangrugian ken pagpatinggaanna. (Apocalipsis 15:3) Ket iti las-ud ti di mabilang a panawen, ammona ti amin a banag. Kuna ti Biblia: “Awan ti parsua a saan a sibabatad iti imatangna, no di ket amin a bambanag lamolamoda ken sipapanayagda a naiparang kadagiti mata daydiay pagidatagantayo.” (Hebreo 4:13; Proverbio 15:3) Kas Namarsua, naan-anay a maawatan ni Jehova dagiti inaramidna, ket naimatanganna ti amin nga aramid dagiti tattao manipud pay idi damo. Suksukimatenna ti puso ti tunggal tao, ket awan ti malabsanna. (1 Cronicas 28:9) Gapu ta pinarsuanatayo nga addaan wayawaya nga agpili, maragsakan no makitana a nainsiriban  dagiti pangngeddengtayo iti biag. Kas “Managdengngeg iti kararag,” aggigiddan nga imdenganna ti nakaad-adu a kararag a dumanon kenkuana! (Salmo 65:2) Ket siempre, addaan ni Jehova iti perpekto a memoria.

7, 8. Kasano ti panangiparangarang ni Jehova iti pannakaawat, panangilasin, ken sirib?

⁷ Saan la a pannakaammo ti ik-ikutan ni Jehova. Makitana met no kasano nga agkakanaig dagiti bambanag ken maawatanna ti pakabuklan dagiti nakaad-adu a detalye. Mangtingiting ken mangngeddeng, nga ilasinna ti naimbag ken dakes, napateg ken saan a napateg. Kanayonanna, saan la a ti ruar ti kitaenna no di ket sukimatenna a naimbag ti puso. (1 Samuel 16:7) No kasta, addaan ni Jehova iti pannakaawat ken kabaelanna nga ilasin dagiti bambanag—dagiti galad a napatpateg ngem iti pannakaammo. Ngem napatpateg pay ti sirib.

⁸ Ti sirib kaipapananna ti panangipakat iti pannakaammo, panangilasin, ken pannakaawat tapno magun-od ti matarigagayan a resulta. Kinapudnona, “epektibo a panagtrabaho” wenno “praktikal a sirib” ti literal a kaipapanan ti dadduma kadagiti orihinal a sao iti Biblia a naipatarus kas “sirib.” No kasta, saan la a teoria ti sirib ni Jehova. Praktikal dayta, ken agkurri. Maibatay iti nawadwad a pannakaammo ken di matukod a pannakaawatna, kanayon a kasayaatan dagiti pangngeddeng ni Jehova, nga ipatungpalna dagita babaen ti kasayaatan a pamay-an. Pudno a sirib dayta! Pasingkedan ni Jehova ti kinapudno ti imbaga ni Jesus: “Ti kinasirib mapaneknekan a nalinteg babaen iti ar-aramidna.” (Mateo 11:19) Dagiti aramid ni Jehova iti intero nga uniberso silalawag a paneknekanda ti siribna.

9, 10. (a) Ania a kita ti sirib ti ik-ikutan ni Jehova, ket kasano nga imparangarangna dayta? (b) Kasano a ti selula paneknekanna ti sirib ni Jehova?

⁹ Masdaawka kadi iti kinasigo ti maysa nga eksperto nga agaramid kadagiti agkakapintas ken makagunggona a banag? Nakaskasdaaw ti kasta a kita ti sirib. (Exodo 31:1-3) Ni Jehova a mismo ti gubuayan ken kangrunaan a mangik-ikut iti kasta  a sirib. Maipapan ken Jehova, kinuna ni Ari David: “Idayawkanto agsipud ta iti nakaam-amak a pamay-an nakaskasdaaw ti pannakaaramidko. Nakaskasdaaw dagiti aramidmo, kas pagaammo unay ti kararuak.” (Salmo 139:14) Wen, bayat nga umad-adu ti maammuantayo maipapan iti bagi ti tao, ad-adda nga agamangatayo iti sirib ni Jehova.

¹⁰ Alaentayo daytoy a pagarigan: Nangrugi ti biagmo iti maymaysa a selula—ti nagtipon nga itlog a naggapu iti inam ken ti semilia a naggapu iti amam. Di agbayag, umadu dayta a selula. Sika ti pagbalinanna, a buklen ti agarup 100 trilion a selula. Nagbabassit dagita. Agarup 10,000 a kalkalainganna ti kadakkelna a selula ti malaon ti ulo ti alpiler. Ngem di matukod ti pannakabukel ti tunggal maysa kadagita. Narikrikut nga amang ti selula ngem iti aniaman a makina wenno pabrika nga aramid ti tao. Kuna dagiti sientista a mayarig ti selula iti maysa a nabakudan a siudad—nga addaan iti naguardiaan a ruruangan, sistema ti transportasion, linia ti komunikasion, planta ti koriente, pabrika, pagibellengan iti basura ken pangresiklo a pasilidad, ahensia iti depensa, ken uray pannaka-gobierno nga adda iti tengngana. Maysa pay, iti sumagmamano laeng nga oras, kabaelan ti selula ti mangpataud iti sabali a selula nga eksakto a kapadpadana!

11, 12. (a) Ania ti mamagduduma kadagiti selula iti dumakdakkel a sikog, ket kasano a maitunos daytoy iti Salmo 139:16? (b) Kasano nga ipakita ti utek ti tao a ‘nakaskasdaaw ti pannakaaramidtayo’?

¹¹ Siempre, saan nga agpapada ti amin a selula. Bayat nga agtultuloy nga umad-adu dagiti selula ti sikog, nagduduma ti pagbalinanda. Agbalin dagiti dadduma a selula ti ur-urat; adda met dagidiay agbalin a selula ti tulang, masel, dara, wenno mata. Amin dagita a panagduduma ket naiprograma iti “libraria” a naglaon kadagiti henetiko a plano ti selula, ti DNA. Makapainteres ta napaltiingan a kinuna ni David ken Jehova: “Dagita matam nakitada uray pay ti maisiksikog a bagik, ket iti librom naisurat dagiti amin a pasetna.”—Salmo 139:16.

¹² Adda dagiti paset ti bagi a narikut unay. Alaentay a pagarigan ti utek ti tao. Sigun iti dadduma, dayta ti karikutan a banag a natakuatan  iti uniberso. Naglaon dayta iti agarup 100 bilion a selula ti ur-urat—gistay kas kaadu dagiti bituen iti galaksitayo. Agsanga ti tunggal maysa kadagita a selula iti rinibu a koneksion iti dadduma pay a selula. Kuna dagiti sientista a malaon ti utek ti tao ti amin nga impormasion nga adda iti amin a libraria ditoy lubong ket, iti kinapudnona, di matukod ti kaadu ti impormasion a malaonna. Iti baet ti dinekdekada a panangadal iti daytoy ‘nakaskasdaaw ti pannakaaramidna’ a paset ti bagi, admitiren dagiti sientista a mabalin a saandanto a pulos maawatan a naan-anay no kasano ti panagandarna.

13, 14. (a) Kasano nga ipakita dagiti kuton ken dadduma pay a parsua a “nainkasigudan a masiribda,” ket ania ti isuro dayta kadatayo maipapan iti Namarsua kadakuada? (b) Apay a maikunatayo a naaramid “iti sirib” dagiti banag a kas iti balay ti lawwalawwa?

¹³ Nupay kasta, ti tao ket maysa laeng kadagiti ehemplo ti kinasirib ni Jehova a mangparsua. Kuna ti Salmo 104:24: “Anian a nagadu ti aramidmo, O Jehova! Isuda amin inaramidmo buyogen ti kinasirib. Ti daga napno kadagiti pinataudmo.” Nabatad ti sirib ni Jehova iti amin a parsua nga adda iti aglawlawtayo. Kas pagarigan, ti kuton ket ‘nainkasigudan a masirib.’ (Proverbio 30:24) Kinapudnona, nagsayaat ti pannakaorganisar dagiti pangen ti kuton. Adda dagiti pangen ti kuton a mangaywan, mangsalaknib, ken manggun-od iti taraon kadagiti insekto a maawagan aplat, a kas man la dinguen dagitoy. Adda met dagiti kuton a kasla mannalon, nga agmula ken mangpadakkelda iti buot. Adu a dadduma pay a parsua ti nadisenio a naikasigudan nga agaramid kadagiti nakaskasdaaw a banag. Kabaelan ti ngilaw ti agsirko-sirko iti wagas a di matulad ti kamodernuan nga eroplano ti tao. Dagiti umakar-akar a tumatayab agdaliasatda babaen ti panangsurotda iti posision dagiti bituen, babaen ti pannakairuamda iti magnetic field ti daga, wenno babaen ti panangusarda iti maysa a kita ti mapa a naisigud iti isipda. Adu a tawen ti busbusbosen dagiti biologo a mangad-adal kadagiti naisangsangayan nga abilidad a naisigud kadagitoy a parsua. No kasta, anian a sirib ti ik-ikutan ti nadibinuan a Diseniador!

¹⁴ Adun ti nasursuro dagiti sientista iti kinasirib ni Jehova a  mangparsua. Adda pay ketdi kita ti inhenieria a maaw-awagan biomimetics, a ti panggepna isu ti panangtulad kadagiti disenio a masarakan iti nakaparsuaan. Kas pagarigan, mabalin a maayatanka a mangmatmat iti kinapintas ti balay ti lawwalawwa. Ngem iti imatang ti maysa nga inheniero, maysa dayta a nakaskasdaaw a disenio. Kas katibker ti landok ti dadduma kadagiti kasla narukop a saput, nalaglagda ngem kadagiti linabag ti tsaleko a di masalput ti bala. Kasano aya a talaga ti kalagdana? No koma mapadakkel ti balay ti lawwalawwa a kas iti iket a mausar iti pagkalap a barangay, kabaelanna a tiliwen ti tumaytayab a pangpasahero nga eroplano! Wen, “iti sirib” inaramid ni Jehova amin dagita.

15, 16. (a) Dagiti nabituen a langit mangipaayda iti ania a pammaneknek iti sirib ni Jehova? (b) Kasano a ti saad ni Jehova kas Komandante Supremo dagiti umariwekwek nga anghel paneknekanda ti kinasirib daytoy nga Administrador?

¹⁵ Nabatad ti sirib ni Jehova kadagiti aramidna iti intero nga uniberso. Dagiti nabituen a langit, a naisalaysay a naimbag iti Kapitulo 5, ket saan a basta naiwaras iti law-ang. Gapu kadagiti nainsiriban a “paglintegan ti langlangit” ni Jehova, nagpintas ti pannakaorganisar dagiti langit kadagiti naurnos a galaksi, a nagrupogrupo a mangbukel iti daddadakkel pay a grupo. (Job 38:33) Di pakasdaawan nga inawagan ni Jehova dagiti banag nga adda iti langit kas ‘buyot’! (Isaias 40:26) Ngem adda sabali a kita ti buyot nga ad-adda pay a mangiparangarang iti sirib ni Jehova.

¹⁶ Kas nakitatayon iti Kapitulo 4, maaw-awagan ti Dios a “Jehova dagiti buybuyot” gapu iti saadna a kas Komandante Supremo ti nagdakkel a buyot a buklen ti ginasut a milion nga espiritu a parsua. Pammaneknek daytoy iti pannakabalin ni Jehova. Ngem ania ti pakainaigan ti siribna? Utobem daytoy: Pulos a di  sumarsardeng nga agtartrabaho ni Jehova ken ni Jesus. (Juan 5:17) No kasta, kanayon met nga okupado dagiti anghel a ministro ti Kangatuan. Ken laglagipem, natantan-okda ngem iti tao, nasaririt ken nabilegda unay. (Hebreo 1:7; 2:7) Nupay kasta, pinagtalinaed ni Jehova nga okupado amin dagita nga anghel, a siraragsak a mangar-aramid iti makapnek a trabaho—nga ‘ipatpatungpalda ti saona’ ken ‘ar-aramidenda ti pagayatanna’—iti binilion a tawenen. (Salmo 103:20, 21) Anian a nakaskasdaaw ti kinasirib daytoy nga Administrador!

17, 18. Apay a kuna ti Biblia a ni Jehova ti “maymaysa a masirib,” ket apay a pagamangaennatayo ti siribna?

¹⁷ Gapu iti kasta a pammaneknek, pakasdaawan aya no itan-ok ti Biblia iti kasta unay ti sirib ni Jehova? Kas pagarigan, kunaenna a ni Jehova ti “maymaysa a masirib.” (Roma 16:27) Ni Jehova laeng ti mangik-ikut iti naan-anay a sirib. Isu ti gubuayan ti amin a pudno a sirib. (Proverbio 2:6) Dayta ti gapuna a ni Jesus, nupay isu ti kasisiriban kadagiti parsua ni Jehova, saan a nagpannuray iti bukodna a sirib no di ket dagiti imbilin kenkuana ni Amana ti sinaona.—Juan 12:48-50.

¹⁸ Imutektekam no kasano nga inyebkas ni apostol Pablo ti naisangsangayan a sirib ni Jehova: “O nagunegen ti kinabaknang ken sirib ken pannakaammo ti Dios! Anian a di pannakasukimat kadagiti panangukomna ken di pannakatalunton kadagiti dalanna!” (Roma 11:33) Babaen ti panangirugina iti dayta a bersikulo iti “O,” inyebkas ni Pablo ti nasged nga emosion—iti daytoy a gundaway, dakkel a panagsiddaaw. Ti sao a Griego nga inaramatna para iti ‘naguneg’ ket nainaig unay iti sao para iti “mangliwengliweng.” No kasta, ti sasaona mangparnuay iti nalawag a ladawan iti panunot. No utobentayo ti sirib ni Jehova, kas man la kumitkitatayo iti awan pagbeddenganna, awan lansadna, mangliwengliweng ken nakalawlawa a lugar nga uray la a ditay pulos marukod ti kalawana, mailadawan wenno detalyado a maimapa. (Salmo 92:5) Saan kadi a pagpakumbabaennatayo ti kasta a kapanunotan?

19, 20. (a) Apay a ti agila ket maitutop a simbolo ti sirib ti Dios? (b) Kasano nga imparangarang ni Jehova a kabaelanna nga ammuen ti masanguanan?

 ¹⁹ Ni Jehova ti “maymaysa a masirib” iti maysa pay nga anag: Isu laeng ti makaammo iti masanguanan. Laglagipem, inusar ni Jehova ti adayo ti makitana nga agila a mangisimbolo iti sirib ti Dios. Adda maysa a kita ti agila a maaw-awagan golden eagle a lima a kilo laeng ti kadagsenna, ngem dakdakkel ti matana ngem iti mata ti nataengan a tao. Nakalawlawag ti panagkita ti agila ta masiputanna ti nagbassit a banag a sippayotenna uray no ginasut a metro ti kaadayona, nalabit adu a kilometro pay ketdi! Kinuna naminsan ni Jehova maipapan iti agila: “Agingga iti adayo kumitkita dagiti matana.” (Job 39:29) Umasping iti dayta, makita ni Jehova ti “agingga iti adayo” a tiempo—ti masanguanan!

²⁰ Napno ti Biblia iti pammaneknek a pudno daytoy. Naglaon dayta iti ginasut a padto, wenno historia a naisurat a nasaksakbay. Ti nagbanagan dagiti gubat, ti panagballigi ken pannakatnag dagiti pannakabalin ti lubong, ken uray dagiti espesipiko nga estratehia iti gubat dagiti komandante militar ket naipadto amin iti Biblia—a ti dadduma ket ginasut a tawen a nasaksakbay.—Isaias 44:25–45:4; Daniel 8:2-8, 20-22.

21, 22. (a) Apay a di nainkalintegan a kunaen nga ammon a sigud ni Jehova ti amin a pangngeddeng nga aramidem iti biagmo? Iyilustrarmo. (b) Kasanotay nga ammo a ti sirib ni Jehova ket saan nga awanan konsiderasion wenno awanan pannakipagrikna?

 ²¹ Ngem kayat kadi a sawen daytoy nga ammon a sigud ti Dios dagiti pangngeddeng nga aramidem iti biagmo? Ipapilit dagiti dadduma a mangikaskasaba iti doktrina a predestinasion a ti sungbat ket wen. Ngem ti kasta a kapanunotan ipababana ti sirib ni Jehova, ta ipasimudaagna a dina makontrol ti abilidadna a kumita iti masanguanan. Kas ilustrasion: No awan ti makaartap iti kinaimnas ti timekmo nga agkanta, awan aya ti pagpiliam no di agkanta a kankanayon? Minamaag dayta! Kasta met, addaan ni Jehova iti pannakabalin a mangammo a nasaksakbay iti masanguanan, ngem saanna nga usaren a kanayon dayta. No aramidenna ti kasta, masalungasing ti wayawayatayo nga agdesision, a maysa a napateg a sagut a dinto pulos babawien ni Jehova.—Deuteronomio 30:19, 20.

²² Nakarkaro pay, ti mismo a kapanunotan maipapan iti predestinasion iparipiripna a ti sirib ni Jehova ket awanan konsiderasion, awanan ayat, awanan pannakipagrikna, wenno awanan asi. Ngem nalawag a saan a kasta! Isursuro ti Biblia a ni Jehova ket “masirib iti puso.” (Job 9:4) Dina kayat a sawen nga addaan iti literal a puso, ngem masansan nga usaren ti Biblia dayta a termino a mainaig iti adda iti kaunggan, a pakairamanan dagiti motibo ken rikna, kas iti ayat. No kasta, ayat ti mangiturturong iti sirib ni Jehova, kas kadagiti dadduma pay a galadna.—1 Juan 4:8.

23. Ti kinatan-ok ti sirib ni Jehova tignayennatay koma a mangaramid iti ania?

²³ Siempre, naan-anay a mapagtalkan ti sirib ni Jehova. Natantan-ok nga amang dayta ngem iti bukodtayo a sirib, isut’ gapuna a siaayat nga idagadag kadatayo ti Sao ti Dios: “Agtalekka ken Jehova buyogen ti isuamin a pusom ket dika agkammatalek iti bukodmo a pannakaawat. Isu imutektekam iti amin a daldalanmo, ket isu palintegennanto dagiti danam.” (Proverbio 3:5, 6) Intay sukimaten ita ti sirib ni Jehova tapno ad-adda a sumingedtayo iti Diostayo a masirib iti amin.