Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

ISAHLUKO 17

‘Yeka Ukuzika kweNhlakanipho kaNkulunkulu!’

‘Yeka Ukuzika kweNhlakanipho kaNkulunkulu!’

1, 2. Yayiyini injongo kaJehova ngosuku lwesikhombisa, njalo inhlakanipho kaNkulunkulu yavivinywa njani ekuqaliseni kosuku lolu?

ABANTU babeyizidalwa ezimangalisayo ezadalwa ngosuku lwesithupha lokudala. Kodwa isimo sabo santshintsha masinyane saba ngesidanisa kakhulu. UJehova wayethe “konke lokho ayesekwenzile” okugoqela abantu, “kwakukuhle.” (UGenesisi 1:31) Kodwa kwathi ekuqaliseni kosuku lwesikhombisa, u-Adamu lo-Eva bakhetha ukulandela uSathane, basebehlamuka. Bawela esonweni lasekufeni.

2 Kwakungakhanya angani injongo kaJehova ngosuku lwesikhombisa yayingasoze ibe isaphumelela. Njengezinye izinsuku eziyisithupha ezasezidlulile, usuku lwesikhombisa lwaluzakuba yiminyaka eyizinkulungwane ubude. UJehova wayethe usuku lolu lungcwele, lokuthi phakathi kwalolosuku umhlaba wonke wawuzakuba lipharadayisi elilabantu abangelasono. (UGenesisi 1:28; 2:3) Kodwa ngemva kokuhlamuka okubi kangaka, kwakuzakwenzakala njani lokho? Wayezakwenzani uNkulunkulu? Lokhu kwakuyikuvivinywa okukhulu kwenhlakanipho kaJehova, mhlawumbe okwedlula konke.

3, 4. (a) Kungani lokho uJehova akwenza ngemva kokuhlamuka kwase-Edeni kuyisibonelo esimangalisayo senhlakanipho yakhe? (b) Ukuthobeka kumele kusenze ukuthi sihlale sikhumbula liphi iqiniso njengoba sifunda ngenhlakanipho kaJehova?

3 UJehova wenza okuthile ngokuphangisa. Wagweba abahlamuki ababese-Edeni, njalo waphinda watshengisa okuncane nje kwalokho ayezakwenza: injongo yakhe yokulungisa izinhlupho ezaseziqalisile. (UGenesisi 3:15) Injongo le kaJehova yaqalisa e-Edeni futhi ibilokhu iqhubeka okweminyaka eyizinkulungwane yokuphila kwabantu futhi izaqhubeka okwesikhathi eside esizayo. Injongo le ilula kodwa ijulile okokuthi umuntu obala iBhayibhili angafunda futhi acabangisise ngayo okwempilo yakhe yonke. Okunye yikuthi injongo kaJehova izaphumelela loba sekutheni. Izakwenza ukuthi bonke ububi, isono kanye lokufa kuphele. Izakwenza ukuthi uluntu oluthembekileyo luphile selungaselasono. Konke lokhu kuzakwenzakala usuku lwesikhombisa lungakapheli, ukuze uJehova agcwalise injongo yakhe ngomhlaba langabantu ngesikhathi esifaneleyo!

4 Inhlakanipho enjalo kayimangalisi yini? Umphostoli uPhawuli wabhala wathi: ‘Yeka ukuzika kwenhlakanipho kaNkulunkulu!’ (KwabaseRoma 11:33) Njengoba siqhubeka sifunda ngezingxenye ezitshiyeneyo zophawu lolu, ukuthobeka kumele kusenze sihlale sikhumbula iqiniso eliqakathekileyo elokuthi lanxa singazama kangakanani, singafunda okuncane nje kwenhlakanipho kaJehova emangalisayo. (UJobe 26:14) Okokuqala ake siluchaze uphawu lolu olumangalisayo.

Iyini Inhlakanipho kaNkulunkulu?

5, 6. Ulwazi lokuhlakanipha kuhambelana njani, futhi ulwazi lukaJehova lukhulu kangakanani?

5 Inhlakanipho kayifanani lolwazi. Amakhompiyutha angagcina ulwazi olunengi, kodwa kungamangalisa ukuzwa loba ngubani esithi imitshina le ihlakaniphile. Lanxa kunjalo, ulwazi lenhlakanipho kuyahambelana. (IZaga 10:14) Ngokwesibonelo, nxa kuyikuthi ufuna iseluleko esincedayo sokwelapha umkhuhlane othile, ungadinga umuntu ololwazi oluncane kumbe ongelalwazi yini ngemithi? Kawungeke! Ngakho ukuze ube lenhlakanipho yeqiniso kuqakathekile ukuba lolwazi lweqiniso.

6 UJehova ulolwazi olunengi futhi olungapheliyo. Njengoba ‘eyiNkosi yezikhathi zonke,’ nguye yedwa obelokhu ephila kusukela nini lanini. (ISambulo 15:3) Ubelokhu ebona konke okwenzakalayo phakathi layo yonke leyominyaka. IBhayibhili lithi: “Kukho konke okudaliweyo akulalutho olufihlakeleyo emehlweni kaNkulunkulu. Konke kwambuliwe kwabekwa obala phambi kwamehlo akhe yena okumele sizibike kuye.” (KumaHebheru 4:13; IZaga 15:3) Njengoba enguMdali, uJehova uyazizwisisa kuhle zonke izinto azenzileyo, njalo ubelokhu ezikhangele zonke izenzo zabantu kusukela ekuqaliseni. Uhlola inhliziyo yomuntu munye ngamunye, kakulalutho angaluboniyo. (1 ImiLando 28:9) UJehova uyathokoza ukusibona sikhetha ngendlela etshengisa ukuhlakanipha ngenxa yokuthi wasidala silenkululeko yokuzikhethela. Njengoba ‘engumuzwi wemithandazo,’ ulalela yonke ngasikhathi sinye! (IHubo 65:2) Iqiniso yikuthi uJehova kasoze wakhohlwa loba sekutheni.

7, 8. UJehova ukutshengisa njani ukuzwisisa, ukuqonda kanye lenhlakanipho?

7 UJehova kalalwazi kuphela kodwa uyabona lendlela izinto ezingenelana ngayo njalo uyakuzwisisa ukuthi izinto ezinengi zakhiwe njani. Uyahlola njalo ahlulele, esehlukanisa phakathi kokuhle lokubi, okuqakathekileyo lokungaqakathekanga. Okunye yikuthi ubona izinto ezifihlakeleyo njalo ubona ngitsho lokusenhliziyweni. (1 USamuyeli 16:7) Ngakho uJehova ulokuzwisisa njalo ulokuqonda, futhi izimpawu lezi ziqakatheke ukwedlula ulwazi. Kodwa inhlakanipho yona iqakatheke ukwedlula zonke lezizimpawu.

8 Inhlakanipho yenza ukuthi ulwazi, ukuqonda kanye lokuzwisisa kube yinto eyodwa, futhi yenza konke lokhu kusebenze. Amanye amabala aseBhayibhilini ahunyutshwa ngokuthi “inhlakanipho” angatsho “ukusebenza okuphumelelayo” kumbe “inhlakanipho esebenzisekayo.” Ngakho inhlakanipho kaJehova kakusiyo yokucabangela nje. Ulayo futhi iyasebenza. Esebenzisa ulwazi lwakhe olunengi kanye lokuzwisisa kwakhe okujulileyo, uJehova uhlala esenza izinqumo ezinhle kakhulu, futhi uzigcwalisa ngendlela engcono kakhulu. Lokhu kuyinhlakanipho yeqiniso! UJehova utshengisa ukuba liqiniso kwamazwi akhulunywa nguJesu athi: “Ukuhlakanipha kuyaziveza ukuqonda kwakho ngezenzo zakho.” (UMathewu 11:19) Lokho okwenziwe nguJehova ezulwini lasemhlabeni kutshengisa ukuthi ulenhlakanipho enkulu kakhulu.

Ubufakazi Benhlakanipho kaNkulunkulu

9, 10. (a) UJehova ulenhlakanipho enjani, futhi uyitshengise njani? (b) I-cell litshengisa njani inhlakanipho kaJehova?

9 Wake wamangaliswa yini yikubona ubuhle bomsebenzi womuntu osebenzisa izandla zakhe ukwenza izinto ezithile ngobuciko obukhulu? Lokhu ngokunye ukuhlakanipha okumangalisayo. (U-Eksodusi 31:1-3) UJehova ngokwakhe ungumthombo wenhlakanipho futhi nguye yedwa olenhlakanipho enkulu kangako. INkosi uDavida yathi ngoJehova: “Ngiyakudumisa ngokuthi ngabunjwa ngesimanga esesabekayo; iyamangalisa imisebenzi yakho, lokho ngikwazi kamhlophe.” (IHubo 139:14) Kuliqiniso ukuthi ukufunda okunengi ngomzimba womuntu kuzasenza simangale ngenhlakanipho uJehova alayo.

10 Ngokwesibonelo: Waqalisa uli-cell elilodwa, elabunjwa liqanda elivela kumama, laselihlangana lenhlanyelo evela kubaba. Masinyane nje ngemva kwalokho i-cell lelo laqalisa ukwehlukana. Ngokuya kwesikhathi kwabunjwa wena, futhi wenziwe ngamabhiliyoni lamabhiliyoni ama-cell. Mancane kakhulu ama-cell lawo. Ama-cell angaba ngu-10 000 akhule ngokulingeneyo angaba ngangekhanda le-pin. Kodwa linye ngalinye lama-cell lawo lidalwe ngendlela esingasoze siyizwisise. I-cell lenziwe ngendlela enzima ukuyizwisisa ukwedlula loba yiwuphi umtshina owenziwe ngabantu. Izingcitshi zesayensi zithi i-cell linjengedolobho eligonjolozelwe ngumduli, elilamagedi okuphuma lawokungena, elilezinto zokuhambisa, izinto zokukhulumisana, izindawo ezenza amagetsi, amafekithali, izindawo zokulahlela izibi, izikhali zokuzivikela kanye lohulumende ohlala phakathi laphakathi kwalo. Okunye yikuthi i-cell lingenza elinye i-cell elifanana lalo xathu ngemva kwamahora amalutshwana nje!

11, 12. (a) Kuyini okubangela ama-cell osane olusabunjwa esiswini ukuthi asebenze ngendlela etshiyeneyo, futhi lokhu kuvumelana njani leHubo 139:16? (b) Ingqondo yomuntu ikutshengisa njani ukuthi ‘sibunjwe ngesimanga esesabekayo’?

11 Kodwa kakusiwo wonke ama-cell afananayo. Nxa ama-cell osane olungakazalwa eqhubeka esehlukana, aqalisa ukusebenza ngezindlela ezitshiyeneyo. Amanye ama-cell aba yimisipha eyimizwa, kuthi amanye abe ngawamathambo, awemisipha, awegazi, kumbe awamehlo. Umehluko wonke lo ufakwe “esiphaleni solwazi” sama-cell okuthiwa yi-DNA. Kuyamangalisa ukuthi uDavida waphefumulelwa ukuthi athi kuJehova: “Amehlo akho awubona umzimba wami ungakabi lesimo. Zonke izinsuku ezamiselwa mina zabhalwa encwadini yakho lalunye lwazo lungakabi khona.”​—IHubo 139:16.

12 Amanye amalunga omzimba enziwe ngendlela enzima kakhulu ukuyizwisisa. Ngokwesibonelo, cabanga ngengqondo yomuntu. Abanye bayibize ngokuthi yinto enzima ukuyizwisisa ukwedlula zonke. Ilemisipha eyimizwa engaba ngamabhiliyoni alikhulu, futhi inani lemisipha leyo lingalingana lezinkanyezi ezisemthaleni wethu. Linye ngalinye lama-cell lawo liyehlukana liyebambana lamanye ama-cell ayizinkulungwane. Izingcitshi zesayensi zithi ingqondo yomuntu ilolwazi olulingana lolusemalayibhulali wonke akhona emhlabeni futhi lokuthi iyenelisa ukugcina ulwazi ngendlela engeke yalinganiswa. Lanxa sekungamatshumi eminyaka izingcitshi zesayensi zihlola ilunga leli ‘elibunjwe ngesimanga esesabekayo,’ ziyavuma ukuthi ngeke zafa zakuzwisisa ngokugcweleyo ukusebenza kwelunga leli.

13, 14. (a) Ubunyonyo kanye lezinye izidalwa kutshengisa njani ukuthi ‘kuhlakaniphe kakhulu,’ futhi lokhu kusifundisani ngoMdali wazo? (b) Kungani singathi izidalwa ezinjengesayobe zenziwe ‘ngenhlakanipho’?

13 Kodwa abantu bangesinye sezibonelo zenhlakanipho kaJehova yokudala. IHubo 104:24 lithi: “Minengi kangakanani imisebenzi yakho, O Jehova! Zonke wazenza ngenhlakanipho; umhlaba ugcwele izidalwa zakho.” Inhlakanipho kaJehova iyakhanya kukho konke akudalileyo. Ngokwesibonelo, ubunyonyo ‘buhlakaniphe kakhulu.’ (IZaga 30:24) Kuliqiniso ukuthi ubunyonyo buhlelwe ngendlela emangalisa kakhulu. Obunye ubunyonyo buyelusa, buvikele futhi buthole ukudla ezibungwaneni ezithile ezidla umbhida. Obunye ubunyonyo benza njengabalimi, buhlanyela futhi buhlakulele isikhunta. Ezinye futhi izidalwa zihlelwe ngendlela enhle kakhulu eyokusebenza zilandela umuzwa wangaphakathi. Impukane nje ejayelekileyo iphapha ngendlela emangalisayo engeke ilingiselwe yizindizamtshina zabantu. Izinyoni ezithutha ngokuntshintsha kwezigaba zomnyaka ziqondiswa zinkanyezi, amandla ayimaginethi asemhlabeni, kumbe umuzwa nje. Abahlola ngezinto eziphilayo bachitha iminyaka eminengi behlola indlela izidalwa lezi ezidalwe ngayo. Ngakho kutsho ukuthi uNkulunkulu onguye uMenzi wazo ulenhlakanipho enkulu!

14 Izingcitshi zesayensi zifunde okunengi ekuhlakanipheni kukaJehova okukhanya ekudaleni. Kulabomanjinela abenza i-biomimetics. Omanjinela laba bazama ukwenza izinto ezithile belingisela izinto zemvelo. Ngokwesibonelo, mhlawumbe wake wabuka ubulembu besayobe wamangaliswa yikubona ubuhle babo. Kodwa umanjinela ububona buyinto enhle kakhulu angayilingisela. Ubulembu obukhanya angani kabuqinanga, buqine ukwedlula insimbi kanye lelembu elenza isivikelo sokuthi amabhulethi angafiki emzimbeni womuntu. Buqine kangakanani? Cabanga ngobulembu besayobe sebunanabulwe baze balingana lomambule osetshenziswa esikepeni sokugola inhlanzi. Ubulembu obungako bungabamba indizamtshina ephaphayo! Kuyakhanya ukuthi uJehova wenze izinto zonke lezi ‘ngenhlakanipho.’

Ngubani owenza ukuthi izidalwa ezisemhlabeni ‘zihlakaniphe kakhulu’?

Inhlakanipho Esemkhathini Langangale Kwawo

15, 16. (a) Izinto ezidaliweyo ezisemazulwini zinika buphi ubufakazi benhlakanipho kaJehova? (b) Isikhundla sikaJehova sokuba nguMlawuli oMkhulu wezingilosi ezinengi kakhulu sitshengisa njani ukuthi unguMhleli olenhlakanipho?

15 Inhlakanipho kaJehova ikhanya kuzo zonke izinto azidalayo. Izinto ezidaliweyo ezisemazulwini esaxoxa ngazo eSahlukweni 5, kazifakwanga ngendlela yokuthi ziphongugcwala nje yonke indawo. Inhlakanipho ‘yemithetho’ kaJehova ‘yasezulwini’ yiyo enza ukuthi amazulu abe ngahlelwe kuhle. Ahlelwe aba yimithala, yona efakwe yaba ngamaqembu atshiyeneyo, lawomaqembu ahlanganiswe abumba amanye amaqembu amakhulu. (UJobe 38:33) Ngakho akumangalisi ukuthi uJehova ubiza zonke izinto ezisemazulwini ngokuthi ‘libutho’! (U-Isaya 40:26, The Holy Bible in Ndebele) Kodwa likhona elinye ibutho elitshengisa kuhle inhlakanipho kaJehova.

16 Njengoba sibonile eSahlukweni 4, uNkulunkulu ubizwa ngokuthi “nguJehova wamabutho” ngenxa yesikhundla sakhe sokuba nguMlawuli Omkhulu wamabutho ezidalwa zomoya eziyizigidi ezingamakhulu. Lokhu kutshengisa ukuthi uJehova ulamandla. Kodwa inhlakanipho yakhe ingena njani lapha? Khumbula ukuthi uJehova loJesu bahlala besebenza. (UJohane 5:17) Ngakho kulengqondo ukuthi izingilosi eziyizikhonzi zoPhezukonke lazo zihlala zisebenza. Khumbula futhi ukuthi ziphakeme kulabantu, zilenhlakanipho enkulu futhi zilamandla amakhulu kakhulu. (KumaHebheru 1:7; 2:7) Kodwa uJehova wenze ukuthi izingilosi zonke lezo zihlale zisebenza, zithokozela ukwenza umsebenzi osuthisayo okwamabhiliyoni eminyaka. Umsebenzi lo ‘ngowokulalela ilizwi lakhe’ ‘lowokwenza intando yakhe.’ (IHubo 103:20, 21) Lokhu kutshengisa ukuthi uMhleli lo ulenhlakanipho enkulu kakhulu!

UJehova ‘Nguye Yedwa Olenhlakanipho’

17, 18. Kungani iBhayibhili lisithi uJehova ‘nguye yedwa olenhlakanipho,’ njalo kungani kumele inhlakanipho yakhe isimangalise?

17 Nxa sikhangele ubufakazi obunjalo, kuyasimangalisa yini ukuthi iBhayibhili litshengisa ukuthi inhlakanipho kaJehova idlula ekanoma ngubani? Ngokwesibonelo, iBhayibhili lithi uJehova ‘nguye yedwa olenhlakanipho.’ (KwabaseRoma 16:27) NguJehova kuphela olenhlakanipho epheleleyo. Nguye ongumthombo wayo yonke inhlakanipho yeqiniso. (IZaga 2:6) Lokho yikho okwenza ukuthi uJesu engeyami ekuhlakanipheni kwakhe kodwa akhulume lokho uYise ayemtshele khona lanxa wayeyisidalwa esihlakaniphileyo esenziwe nguJehova.​—UJohane 12:48-50.

18 Nanzelela ukuthi umphostoli uPhawuli wakucacisa njani ukumangalisa kwenhlakanipho kaJehova: “Yeka ukuzika kwenotho yenhlakanipho kanye lokwazi kukaNkulunkulu! Yeka ukwahlulela kwakhe okungeke kuhlolwe, kanye lezindlela zakhe ezingeke zilandelwe!” (KwabaseRoma 11:33) Ngokuvula ivesi le ngesibabazo esithi “yeka,” uPhawuli watshengisa ukumangala okukhulu ngenhlakanipho le. Ibala lesiGiriki alisebenzisela ukuthi “ukuzika” lihambelana lebala elisetshenziselwa ‘umgodi ongelamkhawulo.’ Ngakho amazwi akhe enza siyibone kuhle inhlakanipho kaNkulunkulu. Nxa sicabangisisa ngenhlakanipho kaJehova, kuba angani silunguza egodini elingelamkhawulo, elitshona kakhulu okokuthi kasingeke sibuzwisise ubukhulu balo, singasabali ukulilinganisa ngendlela egcweleyo. (IHubo 92:5) Lokhu akusenzi simangale yini?

19, 20. (a) Kungani kufanele ukuthi ingqungqulu ifananiswe lenhlakanipho kaNkulunkulu? (b) UJehova utshengise njani ukuthi uyenelisa ukubona ikusasa?

19 UJehova ‘nguye yedwa olenhlakanipho’ langenye indlela: Nguye kuphela owenelisa ukubona ikusasa. Khumbula ukuthi uJehova ufananisa inhlakanipho yakhe lengqungqulu ebona khatshana. Ingqungqulu elombala oligolide ingaba lesisindo esingaba ngamakhilogiramu amahlanu, kodwa amehlo ayo makhulu kulawomuntu osekhulile. Ukubona kwengqungqulu le kuyamangalisa kakhulu, iyenelisa ukubona izinto engazidla iphezulu kakhulu emoyeni okungaba ngamamitha ayizinkulungwane, kumbe amakhilomitha amanengi kakhulu! UJehova ngokwakhe wakhuluma ngengqungqulu esithi: ‘Amehlo ayo abona kude.’ (UJobe 39:29) Ngendlela efananayo, uJehova uyenelisa ‘ukubona kude,’ angenelisa ukubona okuzakwenzakala kwelizayo!

20 IBhayibhili lilobufakazi obunengi obutshengisa ukuthi lokhu kuliqiniso. Lileziphrofetho ezinengi, kumbe imbali eyabhalwa kuseselesikhathi. Lakhuluma ngezinto ezazizakwenzakala ezinjengempumela yezimpi, ukuma kanye lokuwa kwemibuso yomhlaba elamandla, kanye lezindlela zokulwa ezithile ezazizasetshenziswa ngabalawuli bezimpi. Okunye kwalokhu kwakhulunywa ngakho kusasele amakhulu eminyaka ukuthi kwenzakale.​—U-Isaya 44:25–45:4; UDanyeli 8:2-8, 20-22.

21, 22. (a) Kungani kungaqondanga ukuphetha ngokuthi uJehova uyakwazi konke ozakhetha ukukwenza empilweni? Nika isibonelo. (b) Sazi njani ukuthi inhlakanipho kaJehova ilomusa futhi iyazwela?

21 Kodwa lokhu kutsho yini ukuthi uNkulunkulu usekubonile konke ozakhetha ukukwenza empilweni yakho? Abanye abafundisa ukuthi izinto zonke zihleliwe ukuthi zizakwenzakala njani baphendula ngokuthi yebo. Kodwa umbono lo udelela inhlakanipho kaJehova, ngoba lokhu kuyabe kusitsho ukuthi kenelisi ukuqondisa ikhono lakhe lokubona ikusasa. Ngokwesibonelo, nxa ubungaba lephimbo elimnandi lokuhlabela, ubungatshona yini uhlabela sonke isikhathi? Lokho akulangqondo! Ngendlela efananayo, uJehova ulekhono lokwazi ikusasa, kodwa akalisebenzisi ngaso sonke isikhathi. Ukwenza njalo bekuzabe kuyikungabi lendaba lenkululeko yokuzikhethela esilayo, isipho esiligugu uJehova angasoze wasithathela sona.​—UDutheronomi 30:19, 20.

22 Okubi ukwedlula lokho yikuthi imfundiso leyo itsho ukuthi inhlakanipho kaJehova kayisebenzi, kayilamusa kumbe kayilazwelo. Kodwa lelo kakusilo qiniso! IBhayibhili lifundisa ukuthi uJehova “ulenhliziyo ehlakaniphileyo.” (UJobe 9:4, The Holy Bible in Ndebele) Lokhu akutsho ukuthi ulenhliziyo enjengeyomuntu, kodwa iBhayibhili landise ukusebenzisa ibala leli nxa likhuluma ngomuzwa kaNkulunkulu ojulileyo ongaphakathi. Lokhu kugoqela okumenza enze okuthile kanye lemizwa yakhe enjengothando. Ngakho inhlakanipho kaJehova iqondiswa luthando njengezinye izimpawu zobuntu bakhe.​—1 UJohane 4:8.

23. Ubukhulu benhlakanipho kaJehova kumele busenze senzeni?

23 Kuyacaca-ke ukuthi singayethemba inhlakanipho kaJehova. Inkulu kakhulu kulokuhlakanipha kwethu okokuthi iLizwi likaNkulunkulu lithi: “Themba kuJehova ngenhliziyo yakho yonke, ungathembi okwakho ukuzwisisa; mvume kuzo zonke izindlela zakho, yena uzaqondisa zonke izindlela zakho.” (IZaga 3:5, 6) Khathesi kasihloleni okunengi ngenhlakanipho kaJehova ukuze sisondele eduze kukaNkulunkulu wethu olenhlakanipho yonke.